centum quidem gladii suffecissent. Si nec tot, etiam duo superflui erant. Nihilominus aenigma non dissolvit. Quod et alibi saepius fecit. Nam cum sensum ejus, quod dictum erat, non assequerentur, praeterit illud et ipsi rerum eventui veram intelligentiam declarandam permittit; ut et tunc, quum dixit: „Solvite templum hoc" 1). Sed hae quaestiones, ex quibus judicari possit, satis sint; nunc de libris XII in Hexaemeron disseram. 1) Joh. 2, 19. CAPUT V. DE LIBRIS XII IN HEXAEMERON. Exstant sub nomine Anastasii,,Anagogicarum Contemplationum libri XII", qui teste Fabricio ') Graece passim asservantur in variis Bibliothecis 2), solus liber XII. Graece editus habetur etiam in Editione Migniana. Itaque cum codicis manuscripti nullius copia mihi esset, quae de his in Hexaemeron libris mihi dicenda esse viderentur, solum depromere et judicare potui ex versione Latina, quae habetur in Editione Mign. col. 851 et seqq. ex Bibl. Vet. PP. Lugdun. tom. IX. p. 857. 99 Priusquam autem de his in Hexaemeron libris quaestionem instituam, quid sibi hoc opere auctor velit, ejus ipsius verbis praemittam. Atque id aperte nobis declarat3) his verbis: Totus scopus et institutum hujus operis est, ut ostendamus, quod universa sex dierum tam in coelis quam in terris creatio praefigurat et describit Verbi Dei incarnationem et Ecclesiam". Item fusius scribit in praefatione hujus operis ad Theophilum ') quendam in hunc modum ): „Te, o valde desiderabilis fili mi et caput omnium mihi amabilissimum, laudans ob concinnum et propensum 1) Edit. Mign. Patrol. Gr. tom. 89. col. 29 et 30. 2) Exstant etiam Monaci in cod. graeco 145. fol. 146 et sequentibus sub hoc titulo: τοῦ ἁγίου Αναστασίου πρεσβυτέρου καὶ μοναχοῦ τοῦ ἁγίου ὄρους Σινᾶ καὶ ἀρχιεπισκόπου Αντιοχείας εἰς τὴν πνευματικὴν ἀναγωγὴν τῆς Etanuépov xrisews" (teste Hardio in Aretini Beitraegen &c. ad a. 1804, part. 10, pag. 22). 3) lib. 7. col. 944 B. 4) cf. lib. III. init. col. 877 C. in res divinas studium et mentem philosophiae Verbi deditam, tanquam animatam tui corporis figuram excepi inanimem chartam tuae scripturae, quae petit, ut detur solutio eorum, de quibus dubitatur a multis in Hexaemero, id est, in creatione sex dierum. Quamobrem eo fretus, qui dicit: „Petite et accipietis ')...", in eo spem eorum quae dicturus sum collocans, post illos, qui antea laborarunt, vestigiis eorum insistens, qui circa horam undecimam aeque celeriter munus peragunt et in metendo et rursus in vindemiando, demisso oculo et humili diligentia et imperitia tanquam spicas legens et culmos colligens, instar formicae relicta grana relego: et tanquam canis micas colligens lauti et opipari Patrum epuli ac convivii aufero, quae excidunt: et tanquam apis, quae mel conficit, ex illorum pratis si quid est odoriferum subripio et in hoc vase reponens, iis quibus fas est bona appetere et eorum esse participes, propter te fruenda offero: nam si poetice postulante tempore licet dicere: Canto iis qui sapiunt... Et: Aures obstruite et vos vestras rite, profani. In meis enim auribus valde resonat, qui a coetu amandat furfuraceas orationes et terrestres et quae sensus afferunt humi serpentes. Nam et qui veneranda animaeque sordes abstergentia peragunt mysteria, quando ex arcanis veluti thalamis in publicum omnium conspectum sunt, ea palam et inter se cohaerenter exposituri, congruenter divinis consecrationibus arcanorum Dei sacramentorum, universo simul misto populo nunquam eam faciunt ostensionem, priusquam qui liturgiae praeest post superiorem et quae est citra ullum medium, Dei chori ordinationem, tanquam voce praestans quidam praeco, stans extra sacratissimas portas, jussione maxima secreverit ab adytis ad quae non licet 1) Joh. 16, 24. accedere, eos quibus non licet iis frui ac percipere, timens illum sordidis vestibus indutum in Evangelio '), qui longissime fuit expulsus a nuptiali convivio, quoniam non praeparaverat vestem convenientem divino illi epulo. Ad hoc autem opus nos componendum venimus, non spem ponentes in facundia suavibusque fabulis et nugis arteque dicendi Graecorum, nec armati jambis trucibus et inutilibus: Christum enim habemus viae ducem, qui Graecam sapientiam dicit esse stultitiam et crucis extinctionem 2). Loquimur enim de divina Scriptura, quae exposita quidem fuit per quandam vocis tenuitatem et linguae tarditatem, a paucis autem est confirmata et ornata, iisque agrestibus et piscatoribus et sutoribus et illiteratis: pudoreque affecit sapientes eosque ostendit stultos et inutiles. Quamobrem in praesentia, a nobis non dicetur de figuris et intervallis, nec de circumactionibus et motibus et regressibus in suos locos, nec de posituris et alterationibus, nec de motibus in orbem, nec de antipodibus et de partibus coeli et Saturni motibus, nec de coeli motu et gradibus, nec de lunae ortu et defectu, neque rursus de astris et singularibus quae in eis considerantur stellis; non de ortu aquarum et inundationibus, ex quibus eos quoque, qui in locis fiunt terrae motus, visione apprehenderunt, qui se in mathematica et hac conjecturali arte exercuerunt, a qua tanquam ab exitiosa luc liberavit Ecclesiam verum, quod in terris versatum est, Verbum. Nam quid lucri ceperit Ecclesia, si didicerit universam motionem solis et lunae et coeli et terrae et ventorum et stellarum, praeterquam solam pereuntem et falsam opinionem? Discens autem et audiens, quod ab ipso Deo universorum effectore effecta sunt duo opificia, unum quidem quo produceretur homo et (ut semel dicam) res omnis creata, alterum autem quo bene esset et homo et 1) Matth. 22, 2 seqq. 2) I. Cor. 3, 19. universa res creata, cum ipse carnem suscepit, liberatis omnibus ab interitu, cum ut bene essent acceperunt; et quod tanquam propheta divinus Moses praevidit etiam productionem et opificium creaturae ad hoc ut bene sit, et scribens quemadmodum ad hoc ut esset deducta exstiterit, in ipsa etiam Scriptura inseruit ejus reformationem per Christum ad hoc ut bene sit, sed stylo quodam prophetico obscuroque et allegorico. Omnia enim quae sunt in coelis et in terra, Deus prius construxit in sapientia ad ejus figuram et priorem descriptionem". „Hoc est enim mysterium, quod ante saecula et a generationibus prius definiit Deus et praedestinavit. Unde etiam dicitur Deus omnia in caput redegisse et instaurasse in Christo '). Quid est in caput redegisse et instaurasse, quam ea quae rationibus in ipso prius erant figurata et adumbrata, re ipsa factis in ipso esse impleta?" ") „Quod autem Ecclesiam quoque prius significent et figurent, ab hac dubitatione te rursus liberat ipse divinus Apostolus in Epistola ad Hebraeos, dicens de tabernaculo testimonii et de omnibus in eo constructis, quod ea facta sint in figuram Ecclesiae, dicens: „Non in manu facta ingressus est Christus verorum exemplaria, sed in ipsum coelum" 3). Dicens autem „,exemplaria", ostendit citra ullam dubitationem, quaecunque sunt in Ecclesia, esse imitamenta ordinum coelestium. Si ergo invisibilia, et quae sunt praestantissima, sunt comparata ad imaginem et figuram Ecclesiae, ne de caetero amplius dubitaveris, quod et universa terrestria, quae scripta sunt in lege Mosaica, umbram habuerunt et figuram futurorum in nobis bonorum, ut docet Paulus"). Porro,,si quod omnis creatura facta est propter hominem Adam et Evam, Paulus ad Ecclesiam refert dicens: ,,Sacramentum hoc magnum est, ego autem dico in Christo et Ecclesia"), sine dubio omnis quae propter hominem et 1) Eph. 1, 10. 2) col. 854. 3) Hebr. 9, 5) Eph. 5, 32. 24. |