sæcula sæculorum. Amen. HOMILIA III. IN EAMDEM DOMINICAM TERTIA. debuerint, dolent se vel ad momentum boni alicujus A liceat dilectum, cui honor et imperium per omnia præterisse incrementum. Hæc profecto plurima coitationum turba vestimenta sua prosternit in via : quia nimirum inclinata et humiliata vestem sanctificationis et pictatis accipit, qua induta et ornata viam Domino ad cor suum dirigit. Sed quia plerumque inter turbidos cogitationum 15 motus præveniente amoris gratia alii nonnunquam succedunt cogitatus, recte subjungitur: quæ Alii autem cædebant ramos de arboribus, et sternebant in via. Ramos quippe de arboribus cædunt, dum intra domum mentis colligunt, quidquid in exemplis sanctorum præcedentium, quidquid in moribus laudabiliter adhuc in carne viventium imitabile conspiciunt. Arbores etenim qui sunt, nisi libet dignæ Deo animæ eminentes et præstantes in virtutum culmine? Nonne arbor gemina ubertate, castitatis et humilitatis, florida et fructifera perpetua virgo dignoscitur Maria? Nonne arbor humilitatis fastigio præeminens Baptista Joannes, cunetique fuerunt beatitudinis jam ejus participes? De quibus dum ita sanctitatis ramos excerpere laborant, nt et ipsi per omnia humiliari et castimoniam, sine qua Deum nemo videbit, obtinere studeant, jucundos arborum fructus cædunt, quibus auctori vite inambulanti in illis et inhabitanti viam delectabilem faciunt. B Cum appropinquaret Jesus Jerosolymis, et venisset Bethphage ad montem Oliveti, tunc misit duos discipulos, dicens eis: Ite in castellum quod contra vos est, et statim invenie:is asinam alligatam, et pullum cum ea, solvite et adducite mihi (Matth. xx1) Lectio sancti Evangelii, quæ pro consequentia littere in die Palmarum convenienter recitatur, pro eminentia allegoriæ, in littera reconditæ, in prima Dominica Adventus Domini non inconvenienter replicatur. Dei enim Filius Jerosolymis appropinquat, cum suæ redemptionis mysterium, cum Patre et sancto Spiritu ante tempora dispositum, in fine temporum ad reparationem supernæ Jerusalem dispensat. Bethphage ergo venit, cum in diversis præfigurationibus patriarcharum et prophetarum illud suæ redemptionis mysterium mundo edicit. Bethphage enim domus bucca interpretatur, quo nomine panis angelorum ab homine quandoque manducandus esse designatur. Bethphage 17 ad montem Oliveti esse scribitur, per quem eminentia miserationis illius exprimitur, qua ipse Filius Dei de summis cœlorum ad ima terrarum deponitur. Unde Psalmista loquiTurbæ autem, quæ præcedebam, et que seguoban-• • tur.Miserationes ejus super omnia opera ejus ( Psal. tur, clamabant dicentes Hosanna filio David. Bone-i 9). Cum ergo Ierosolymis appropinquasset, dictus, qui venit in nomine Domini. Turbæ quæ præ- cum Bethphage ad montem Oliveti venisset, tunc micedunt et sequuntur, ut sepenumero dictumest, sit dues discipulos dicens eis: Ite in castellum quod cogitationes sunt, quæ de geheino.fimbris et amoris. ¿entra vys est. Quia discipuli a discendo dicuntur, fomite rascuntur. Quæ sicut varia intra se distant recte per duos discipulos lex naturalis et lex scripta qualitate, sic vario 16 Regi Sabaoth clamore viden- exprimuntur, quæ ambæ per illuminationem sancti tur obviare. Quem enim peccatricis conscientiæ me. Spiritus de mysterio futuræ redemptionis mirabilimoria remordet, quem ultricis flammæ pœna deter- ter instituuntur, dum a montibus æternis, miris et ret, voce, imo devotione magna filio David clamat innumeris modis ipse præfiguratur, qui in carne Hosanna. Nam peccati vulnere sauciatus, interno veniens mundi lucem se esse protestatur. Quos nilanguore pressus et humiliatus, pro acquirendo mirum duos discipulos ipse mittit, qui suæ incarnamunere veniæ et salutis, ejus, cujus natura bonitas tionis mysterio cunctas patriarcharum et prophetaest, clamore valido obnixe implorat gratiam Salva- rum præfigurationes peragit. Proinde eis dicit, dum toris, ut qui per viscera pietatis suæ delinquentem, per institutionem sancti Spiritus et legem naturalem, imo pœnitentem aliquando David non despexit, eodem et legem scriptam ad futuræ suæ redemptionis mipictatis respectu veniam suis dare non dedignetur nisterium imbuit. Ite, inquit, in diversis præfiguracommissis. tionibus, in castellum quod contra vos est, scilicet At turba sequentium cogitationum, videlicet non accusantium, sed defendentium, quæ de laqueis expedita vitiorum tota intentione, quæ sursum sunt, perscrutari consuevit et investigare, non salvantem a peccatis requirit, sed dominanti et potentissime in se regnanti virtutum Domino hoc exsultationis clamore et jubilo occurit, Benedictus, inquiens, qui venit in nomine Domini. Quoties, inquam, felix anima in peregrinationis hujus exsilio Deum suscipit pie et misericorditer se visitantem, dat jucundam benedictionis laudem, donec in æternitatis gaudio, non utique lacrymis tunc acquisitum, aut aliqua mentis et corporis contritione ascitum, sed firma perennitatis sorte semper inpræsentiarum habere D quod vestro aspectui est oppositum et expositum, in illud munitissimum et sacratissimum sancti spiritus templum, in illum Virginis matris hortum conclusum, foutem signatum. Iloc enim castellum tam legi naturali quam scriptæ legi fuit oppositum, qui istud virginitatis amygdalum ab initio sæculi patriarcharum et prophetarum exspectationi fuit expositum. Unde ipse in carne positus discipulis sais loquitur Dei filius: Multi reges et propheta voluerunt videre quæ videtis, et non viderunt; et audire quæ auditis, et non audierunt ( Luc. x, 24). Et statim, cum in diversis præfigurationibus ire cœperitis, cum castellum vobis oppositum intraveritis, statim invenietis mundi redemptionem, quam quæritis. Quæ autem est redemptio ista? Asina alli- A tione, uti pater filiam tuetur. Dicit ergo filia patri, gata et pullus cu'n ea. Asina alligata est caro sanctis- anima, que singulari sua innocentia a cunctis fidelibus animabus totius vetustatis detergens contagia, antiquæ libertatis quasi juventutis reddit eis insignia. Proinde ipse Dei Filius discipulis suis dicit, dum et legi naturali et legi scriptæ suæ redemptionis testimonium indicit : Solvite et adducite mihi. Clavibus vestrarum præfigurationum solvite mysterium a sæculis absconditum, et adducite mihi, ad gloriam nominis mei testimonium perhibentes futuræ meæ redemptionis. Et si quis vobis aliquid dixerit : scilicet si mundus, qui in maligno est positus, quia infidelitati est deditus, fidei et prædicationis vestræ testimonio contradixerit, vos dicite, vos, inquam, consecretales mei, signis et scriptis vestris edicite quia Dominus his opus habet, quia Filius Dei Creator temporis in plenitudine temporis homo fieri necesse habet, ut sua humanitate humanum genus a morte liberet. E confestim eos dimittet, scilicet corde credens ad justitiam, et ore confitens ad salutem, divinitati et humanitati Filii Dei debita se veneratione subjiciet Verbum enim illud dimissionis frequens est in scriptura Testamenti Novi ac Veteris, habens testimonium divinitatis Christi et humanitatis. Hinc 19 Jephte filia patri suo loquitur: Dimitte me, ut duobus mensibus montes circumeam (Jud. x1, 37). Per Jephte qui aperiens dicitur, Christus Dominus exprimitur, cujus sanguine latroni vel cunctis fidelibus paradisus aperitur. Per filiam Jephte humanitas Christi designatur, quam ille suæ divinitatis procura(18) Id est Symbolo Athanasii. C D loquitur humanitas Christi Deo Patri: Hoc solum mihi præsta quod deprecor, in quo et tuæ dilectionis et meæ subjectionis fructum, humanæ redemptionis effectum, consequor, dimitte me, divinitatem et humanitatem meam mundo fac innotescere. Ut duobus mensibus montes circumeam, ut in consummatione duorum Testamentorum,in salvatione duorum populorum, in salvatione animæ et corporis, in dilectione Dei et proximi, in activa et contemplativa vita (horum enim omnium typus duobus includitur mensibus) montes circumeam, ut Patriarcharum et Prophetarum præfigurationes redemptionis meæ mysterio compleam. Sic David in typo Christi Michol loquitur, per quam Synagoga accipitur: Dimitte me, vcrum Deum, verumque hominem me confitere,alisquin interficiam te (I Reg. xix, 17): quia merito perfidiæ, æternæ morti tradam te. Sic David in typo Christi Jonathæ loquitur, per quem ordo propheticus designatur Dimite me, scilicet divinitatem meam et humanitatem tua prædicatione contestare, ut in Bethlehem celeriter eam (I Reg. xx, 6), ut in Ecclesia gentium locum fidei et sedem quietis habere valeam. Sequitur : : Hoc autem totum factum est, ut adimpleretur, quod dictum est per prophetam dicentem: Dicite filiæ Sion: Ecce Rex tuus venit tibi mansuetus, et sedens super asinam et pullum, filium subjugalis. Factum est totum hoc, quod mundum salvavit totum, ut adimpleretur in plenitudine temporum, quod in primor. dio sæculi per prophetam fuerat præsignatum. Quisnam iste prop eta fuit, qui et naturali legi, et legi scriptæ redemptionis futuræ mysterium præcinuit? Utique ille protoplastus [protoplastes] qui in paradiso positus, et a somno expergefactus, uti futurorum præscius, femineæ creationis opus bis laudibus est prosecutus: Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea. Hæc vocabitur 20 virago, quia de viro sumpta est. Propter hoc relinquet homo patrem suum et matrem suam, et adhærebit uxori suæ, et erunt duo in carne una (Gen. 11, 4, 5), Dum enim hos prophetiæ cantus Adam in paradiso edidit, quasi fidelibus, de sua carne generandis in sæculo, ista intulit: Vos, patriarchæ, sub naturali lege positi, vos, prophetæ, legi scriptæ appositi, dicite vestris vaticiniis, vestris scriptis filiæ cœlestis Jerusalem, quæ est mater omnium fidelium, Ecclesiæ gentium in terris suspiranti Dei filium, qui erit exspectatio et salvatio gentium: Ecce Rex tuus venit tibi mansuetus, gloriosus ille Dei Filius, humilis homo factus, et in silentio mundum ingressus, sicut Gedeon ille, qui dum homines civitatis suæ timuit pro eo, quod aram Baal ex præcepto Dei destruere debuit, assumptis decem servis suis per diem facere noluit, sed omnia nocte complevit (Jud. vi, 27). Gedeon ergo circumiens in utero dicitur, per quem Christus Dominus exprimitur, qui suæ majestatis ambitu cuncta complectitur, sed ipse pro redemptione humani ge neris utero Virginis Matris includitur. Gedeon A in barbam profluit, quod in oram vestimenti defluit. aram Baal destruit, cum Filius Dei factus homo ve- Euntes autem discipuli fecerunt sicut præcepit illis Jesus, et adduxerunt asinam et pullum, et imposuerunt super eos vestimenta sua, et eum desuper sedere fecerunt. Discipuli eunt; quia lex naturalis et scripta suis temporibus prodeunt. Sicut præcepit illis Jesus faciunt; quia dispensationi Filii Dei ad redemptionem mundi suis præfigurationibus, suis prædicationibus deserviunt. Asinum et pullum adducunt, cum verum Dei Filium, verum quandoque Virginis filium faturum, et animatum corpus in utero Matris assumpturum esse, suis testimoniis astruunt. Imponunt super eos vestimenta sua, dum humanitati Redemptoris suarum præfigurationum vel prædicationum adaptant ornamenta. Eum desuper sedere fuciunt, cum omnes patriarchæ et prophetæ vel omnes fideles legis naturalis et legis scriptæ Dei Filium in carne venire continuis suspiriis et lacrymis exposcunt. Plurima autem turba straverunt vestimenta sua in via, alii autem cædebant ramos de arboribus, et sternebant in via. Plurima turba est virtutum et gratiarum multitudo innumera. Quæ vestimenta sua in via sternunt, cum sui decoris insignia in eum, qui dixit : Ego sum via et veritas et vita (J‹ in. xiv, 6), congerunt. Quidquid enim virtutum vel gratiarum ab initio usque in finem sæculi potuit esse, vel poterit in t to corpore fidelium, ab ipso u i capite unguentum (19) Id est notam facere. Alii autem cædebant ramos de arboribus, et sternebant in via. Quinam sunt isti ulii, nisi spiritus administratorii, in ministerium salutis ad nos de cœlis missi? Qui jure alii vocantur, quia a nobis, in kuijus exsilii carcere damnatis, æternæ beatitudinis, immortalitatis, sublimitatis dissimilitudine alienatur. Qui ramos de arboribus cadunt, et in via sternunt, dum ad 22 ejus honorem, quem suum Creatorem esse recognoscunt, quem hominis causa de cœlis ad terras descendisse conspiciunt, de illis æternarum scientiarum arboribus, in cœlesti regno florentibus, ejus fidelibus innumeras et odoriferas divinorum sensuum jucunditates suggerunt. Hinc Apostolus in ipso omnes thesauros sapientiæ et scientiæ abscondi= tos asserit (Coloss. 11, 3), quos ipse suis electis usque in finem sæculi misericorditer distribuit. Sequitur : Turbæ autem, quæ præcedebant et quæ sequebantur, clamabant dicentes: Hosanna filio David. Benedictus qui venit in nomine Domini! Turbæ, quæ præcedebant, non immerito sancti angeli dici possunt, qui et creationis dignitate, et beatitudinis immutabilitate homines antecedunt. Turbæ, quæ sequuntur, electorum hominum reliquiæ intelliguntur, qui quasi præcedentium vestigia a longe subsequuntur, dum innumeris hujus vitæ laboribus et difficultatibus in san ctorum angelorum consortium quandoque transferuntur. Vel turbæ præcedentes sunt Veteris Testamenti Patres ac fideles'; turbæ autem sequentes sunt Novi Testamenti Patres ac fideles. Sive ergo sancti AnC geli, sive homines electi, vel Patres ac fideles utriusque testamenti, clamant gloriam et misericordiam venientis in carne Filii Dei, clamant angeli Christo in Bethlehem nato: Gloria in altissimis Deo (Luc. 11, 14): dicunt homines electi ab initio usque in finem sæculi gratiarum actiones Christo Redemptori. Vel clamant in præsenti, dicunt in futuro tam sancti angeli quam homines electi: Hosanna Filio David. Benedictus, qui venit in nomine Domini. Benedictio incarnato, claritas nato, sapientia baptizato, gratiarum actio morienti, honor resurgenti, virtus ascendenti, fortitudo juste cuncta judicanti, tibi, Creatori nostro, invictissimi Filio. Benedictus, qui nos æterna benedictione sanctificasti, dum maledictionem primi parentis tuo sanguine expiasti, qui in nomine Domini venisti, dum creaturam tuam ab hoste maligno liberasti, et tibi vero Domino eam dedicasti, tibi cum Patre Deo et Spiritu sancto laus et gloria per infinita sæculorum sæcula. Amen. D 23 HOMILIA IV. IN EAMDEM DOMINICAM I ADVENTUS QUARTA. Vox dilecti mei pulsantis: Aperi mihi, soror mea, amica mea, columba mea, etc. (Cant. v.) Adventus Domini Salvatoris, qui jam per orbem terrarum celebri congratulatione a fidelibus recolitur, tempus est gratiæ et salutis, ad quod omnes antiqui Patres et prophetæ ardenti semper desiderio suspirabant, et ad quam percipiendam gratiam in A tris. Et quare fidem accommodare debeat, aperte carne permanere magno dolore, lacrymis et gemiti- in consequentibus declarat. bus optabant. Qui profecto, si voti compotes facti fuissent, non dubium quin ad suscipiendum digne adventum Domini et Salvatoris nostri sumino se studio præparassent: Quia pene nu!!i ex his videre vel audire eum in carne meruerunt, adventum ejus a longe salutabant, et quotquot Spiritu Dei illuminati futura prævidere poterant, salutis gratiam, quæ per ipsum et beatam genitricem ejus mundo eventura erat, ubique suis sermonibus commendabant. Soror, inquit, mea. Et cur sororem nominat? Duobus quippe patribus, Abrahæ videlicet et David, promissus est Dei Filius ex semine eorum nasciturus. Nam cum idem Abraham, præcepto Domini obediens, unicum ei filium immolare non dubitaret, hæc obedientia in tantum Deo complacuit ut Unigenitum suum illi dare juramento firmaret (Gen. xxII). Hinc ergo domina nostra Maria merito admonetur ut verbis Domini indubitanter credat, quia suror, imo filia est Abrahæ, et veram de progenie ejus originem duxit, ex quo semine 25 ipse Dominus, ut promiserat, nasci debuit. Adhuc etiam aliis eam nominibus appellat, quæ meritis ipsius apte conveB niunt. Ex quibus unus sapientissimus Salomon ad laudem et honorem ejusdem Dominæ nostræ Mariæ quemdam librum edidit, videlicet Cantica canticorum, qui licet ad sanctam Ecclesiam et ad unamquamque fidelem animam referri valeat, specialiter tamen ei convenit, per quam salus mundi credentibus apparuit. Nam sicut ista solemnitas specialiter est Domini nostri Jesu Christi, ita et specialiter est ejusdem genitricis suæ, cum qua ipse Dominus et Redemptor salutem humani generis operari voluit. In hoc igitur libro bis scriptum invenimus: Vox dilecti mei, vox dilecti mei. Primo quidem simpliciter ponitur: Vox dilecti mei. Secundo autem subjunctum est: Vox dilecti mei pulsantis; quod a mysterio non vacat, quia per illud primum, quod sine adjectione positum est : Vox dilecti mei, possumus intelligere desiderium sanctorum Patrum et prophetarum, qui omne, quod vaticinando locuti sunt, vel figuraliter agebant, vox quædam desiderii corum erat, qua C venturum ad terras Dominum vocabant et pronuntiabant. Cum autem ipse Dominus noster Jesus Christus desideriis 24 illorum satisfacere disposuit, impletum est quod sequitur: Vox dilecti mei pulsantis. Nam qui pulsat, manu utique pulsat, et quodammodo Dominus manu pulsavit, cum id quod ipsi longe desideraverant, carnem assumendo opere adimple vit. Volens itaque Deus, ut diximus, perdito "homini pascendo subvenire dilectam genitricem suam, quam ad hoc opus redemptionis humanæ explendum elegerat et assumpserat, mox allocutus est, ut sequens littera insinuat. Aperi, inquit, mihi, soror mea. In bis verbis si diligentius intueamur, quædam series Evangelii annuntiationis et incarnationis Dominicæ obscuro intexta est sermone: et licet dissonantia sit verborum, mystico tamen sensu concordat verbis Evangelista dicentis: Missus est angelus Gabriel ad virginem desponsatam viro, cui nomen Joseph (Luc. 1, 26). Cui et dixit: Ecce concipies in utero, et paries filium (ibid., 31). Ad hanc ergo cœlestem legationem, ut aurem cordis inclinet, nec quasi incredula de oraculo dubitet, ipse, qui per angelum suum ei loquebatur, his admonet, verbis: Aperi, inquit, mihi. Ac si diceret: Aperi mihi per fidem, nec de verbis meis dubites, quia bene tecum fieri potest, ut concipiendo et pariendo filium genus humanum salvetur per benedictum fructum tui ven D Amica, inquit, mea, columba mea, immaculata mea. Amica Dei erat per fidem, quia creddidit angelo annuntianti quod ad redemptionem human. generis conceptura esset et paritura Filium Dei. Fuit etiam columba per simplicitatem. Nam quod ipsa ad hoc a Deo electa est, ut ex ea salus mundi adveniret, cum hoc nihil aliud quæsivit nisi honorem Dei et salvationem hominum. Quod et Evangelium aperte indicat, ubi dixisse fertur ad Angelum: Ecce, inquit, ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum (Luc. 11, 38). Quædam enim duplicitas fuisset in ea, et quodammodo columba non esset sine felle, si ex hoc propriam laudem vel honorem requisisset. Immaculata quoque erat per vitæ puritatem. Et vere immaculata corde et corpore, per quam macula, quæ omni humano generi ex vitio primi parentis inhæsit, purgari et aboleri debuit. Hæc ergo nomina, imo virtutum insignia si non habuisset, nequaquam habitaculum divinitatis fieri potuisset. Sed quia his perfecte adornata fuit, digna habita est accipere plenitudinem gratiæ, de qua subinfertur : Quia caput meum plenum est rore. Per caput Christi divinitas ejus intelligenda est, quæ nunquam major vel minor existens, in se semper ab iritio incommutabili pġetate abundavit, sed non sic, ut hæc misericordia usque ad nos perveniret, et hominem perditum de pœnali ditione liberaret. Et dicitur caput plenum? Sicut enim vas referquare tum aqua tunc superabundanter plenum dicimus, cum infusa aqua foras effluit, sic revera, quando venit tempus, de quo Apostolus ait: Ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere, factum sub lege (Gal. IV, 4); et unde Psalmista: Tu exsurgens, inquit, Domine, misereberis Sion, quia tempus miserendi ejus, quia venit tempus (Psal. c1, 14); tunc æterna illa divinitas in tantum quodammodo plena facta est miserationis et gratiæ, ut ultra se intus cohibere nollet, nec posset, nisi foras egrediens super terram efflueret, quæ primo utero Virginis se infudit, quemadmodum ingressus angelus 26 ad eam dixit: Ave, gratia plena, Dominus tecum, benedicta_tu_in_mulieribus (Luc. 11, 28). Ac si diceret: Dominus, cœli inhabitator jam plenus A Sed cum a diabolo persuasi inobedientes facti sunt est gratia ad salvandos homines, et plenitudine hujus gratiæ jam tuus virginalis adimpletur uterus, quia ipse ex te nasciturus est. Nec prætereundum quod capul plenum dicitur rore; nam ros de coelo super terram cadit. Et profecto hæc ineffabilis gratia non ex hominibus, sed desuper venit. Et quia beata Maria verum Deum et hominem concepit et peperit, congrue subinfertur : Et cincinni mei guttis noctium. Cincinni dicuntur crines complexi et conjuncti. Et bene per cincinnos possumus accipere conjunctionem illam divinæ et humanæ naturæ, quæ facta est intra uterum intemeratæ Virginis Mariæ. Qualiter autem humana natura unita sit divinitati, nullus unquam mortalium scire aut investigare potuit vel poterit, nec mysterium hoc ipsa conscientia Virginis novit, sed et per cincianes, qui etiam torti dicuntur crines, aliud potest intelligi, torta videlicet et retorta membra assumpti hominis. Nam idem Dominus noster Jesus Christus in laboribus multis et passionibus omnes dies vitæ suæ peregit, et ad ultimum cruci appensus clavisque confixus, morte turpissima damnatus est, qualiter nec sceleratissimus quisquam fur aut latro morte mulctari solet. Hi ergo cincinni, per quos intelleximus humanitatem Christi, pleni dicuntur gullis noctium. Et quid per guttis noctium, nisi purgatio exprimi valet peccatorum? Gutta enim ubi distillat, locum lavat et mundat. Et profecto aliquibus quis purgari debet quicunque ad æternam salutem pervenire contendit. B Videamus autem, qualiter primum per guttas facta sit purgatio dilectorum. Gutte sanguinis Christi, quæ de sanctissimo latere cjus pendentis in cruce profluebant, totius humani generis peccata purgabant et diluebant. Sunt etiam gutte baptismatis, quibus dum homo abluitur, ab omni originali sive actuali peccato mundus efficitur. Qui vero rursus peccatis inquinatus, innocentiam, quam in baptismo acceperat, amiserit, guttis lacrymarum, quas ex pœnitenti corde producunt oculi, denuo baptizari neresse habet et cmundari. Beata ergo Dei genitrix 27 Maria post gloriosa inauditæ salutationis alloquia, post tantæ promissionis mysteria, quod plenitudinem gratiæ percipiendo, de qua præfati su- D sumus, concipere deberet et parere filium, ipsa divinæ dispensationis ignara, sed propriæ castitatis Conscia, quid dicat audiamus : Exspoliavi me tunica mea, quomodo induar illa? Per hanc tunicam carnalem significari credimus concupiscentiam, quæ in primis parentibus præfigurata est, quemadmodum in Genesi scriptum legimus: Fecit Dominus Deus Adæ et uxori ejus tunicas pelliceas et induit eos (Gen. 1, 21). Ambo quidem ita creatrerant, ut in paradiso voluptatis degentes, et angelicam vitam pariter ducentes, absque omni carnali concupiscentia filios procrearent. (20) De hac Godefridi opinione, quæ vulgo apud veteres obtinuit, nunc autem fere antiquata el ex mandato Domini, mox ejecti de paradiso induti sunt tunicis pelliceis, ut in conceptione procreandæ sobolis carnali fœdarentur concupiscentia, et in omni posteritate eorum hæc carnalis concupiscentia ita perdurav t, ut præter solum Filium Virginis non sit homo super terram qui sine concupiscentia carnis concipiatur. Hac igitur tunica, carnali videlicet concupiscentia, exspoliaverat se perpetua virgo Maria. Et bene dicitur, exspoliavi. Qui enim alium spoliat, aufert ei quod suum esse debuerat. Sic et beata Maria se ipsam spoliando, quamdam, ut ita dicam, violentiam sibimetipsi intulit, et quodammodo vim faciendo corpori suo, proprio illud jure privavit. Suum utique fuit carnali concupiscentia delectari, quia in ipsa etiam concupiscentia, ut cæteri homines, concepta erat. Sed quod lege originalis criminis (20) suum esse debuit, mortificando membra sua cum vitiis et concupiscentiis omnino a se alienum fecit. Credere enim possumus, licet in Evangelio minime scriptum reperiamus, quod continua abstinentia multisque laboribus virgineum corpus suum castigaret, ne quando carnalis concupiscentiæ vitium sibi appropinquaret. Sicut autem a carne sua omnem carnalem etiam concupiscentiam amputaverat, ita eamdem a corde penitus excluserat, quemadmodum ipsa sequentibus declarat verbis: Lavi, inquit, pedes meos, quomodo inquinabo illos? Per pedes interioris hominis affectus accipimus, C quos 28 eadem incorrupta Virgo ita ab omni sorde lavit et emundavit, ut nec delectatio quidem carnalis concupiscentiæ virgineum cor illius aliquando tangeret. Quod ergo dicit: Exspoliavi me tunica mea, quomodo induar illa? lavi pedes meos, quomodo inquinabo illos? quamvis dissonet in littera, spiritali tamen sensu concordat verbis Evangelii, ubi divinum ei partum annuntianti angelo respondisse fertur: Quomodo, inquit, fiet istud, quoniam virum non cognosco (Luc. 1, 34). Quod idem est ac si dicat: Ego quidem omnia quæ carnis sunt, a carne et spiritu meo abscidi, et æterno incorruptionis sponso immaculatam me corde et corpore custodire deliberavi. Sed ut amore generandæ prolis maritali copulæ jungar, et per hoc propositum meum violans, inquinamenta carnis ac spiritus, quæ abjeci, experiar spontanea voluntate, nunquam consentiam, sed quia cœleste adhuc mysterium ignoro, modum conceptionis a te requiro. Tu insinua quomodo, quo ordine debeat fieri ut virgo contra naturam concipiens pariam sine admistione virili. Et respondens angelus dixit ei: Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi (ibid., 35). In quibus nimirum verbis mox factum est quod subjungitur : Dilectus meus misit manum suam per foramen, et venter meus intremuit ad tactum ejus. Hoc in loco pugnata est, vide dissertationem nostram præviam in hoc opus. |