ipsis templis cum publico gemitu miseranda ludibria, viros muliebria patis, et hanc impuri et impudici rent aurium, conficiendis quærerent corporibus fucos, imminuerent frontes limbis, fuligine oculos obumbrarent, nec in formiş erubescerent masculorum calamistris vibrare cæsariem, cutem corporis levigare, incedere poplitibus nudis, omnique alio cultu vigorem virilitatis et exponere, et in habitum fœminarum déliciasque mollire? vide Notas in ed. Orellii. Causam indicat Philochorus apud Macrobium III, 8. ubi docet Lunam et Venerem idem esse numen, additque et sacrificium facere viros cum veste muliebri, mulieres cum virili, quod eadem et mas æsti matur et fœmina. cf. Creuzeri Symbol. II. p. 163. Similia habet carmen ad Senatorem ex religione Christiana ad Idola reversum inter Cyprianica. v. 3. Cujus (Matris magnæ) cultores infamia turpis inurit, serS Namque sacerdotes tunicis muliebribus idem Interius vitium cultu interiore fatentur. Idque licere putant quod non licet: unde per orbem ⠀⠀ Mente fremunt, lacerant corpus, funduntque cruorem. 21. Nunc etiam dicis quod te non fecerit ætas Sed tua relligio calvum: caligaque remota, Gallica sit pedibus molli redimita papyro. cf. librum nostrum de religione Carthaginiensium p, 82. et 84. Consentiunt cum his versus sequentes Commodiani, poctæ, ni fallor, Afri, Instruct. XVII. Vidistis. Dindymarios, quali fragore... Luxurias ineunt, dum furias fingere quærunt, Cum doctrina sua servant quod cruore sanant. cf. Rigaltii et Davisii notas. 5 Ubi autem magis a sacerdotibus, quam inter aras et delubra conducuntur stupra,, tractantur lenocinia, adulteria meditantur? 6 corporis labem gloriosa ostentatione detegere. Publicant facinora sua, et contaminati corporis vitium cum maxima delectationis macula confitentur. Exornant muliebriter nutritos crines, et delicatis amicti vestibus vix caput lassa cervice sustentant. Deinde, cum sic se alienos à viris fecerint, adimpleti tibiarum cantu, vocant Deam suam, ut nefario repleti spiritu vanis hominibus quasi futura prædicant. Quod hoc monstrum est, quodue prodigium? Negant se viros esse, et sunt; mulieres se volunt credi, sed aliud qualiscunque qualitas corporis confitetur. Considerandum est etiam, quale sit numen, quod sic impuri corporis delectatur hospitio, quod impudicis adhæret membris, quod polluta corporis contaminatione placatur. Erubescite, ô miseri, supinitatem7, aliter vos Deus fecit. Cum cohors vestra ad tribunal judicantis Dei accesserit, nihil vobiscum afferetis, quod Deus, qui vos fecit, agnoscat. Abjicite, hunc tantæ calamitatis errorem, et studia profanæ mentis aliquando deserite. Nolite corpus, quod Deus fecit, scelerata Diaboli lege damnare, calamitatibus vestris, dum adhuc tempus patitur, subvenite. Misericordia Dei dives est, libenter ignoscit. Relictis nonaginta Minuc. Felix c. 25. Inprimis in Isidos templis. Ovid. Amor. II. Eleg. 2., 25. et de Arte Amandi III, v. 392. Juvenal. Sat. VI, 488. et scholiast. ed. Crameri p. 445. Nec tamen deerant similia in aliis templis. vide Ouzelii et Davisii Notas ad h. Minucii locum. Eadem, viros in cultu Magnæ Deæ muliebria passos esse, habet Athanas. zard E. c. 26. 6 Fortc: detestationis. W. 3 7 Editio princeps summitatem; aliæ sublimitatem. Wowerus restituit supinitatem. 8 respicit Matth. XVIII, v. 27. 1 novem ovibus, amissam quærit unam9, Et reverso pater prodigo filio vestem reddit, et parat cœnam 10. Nulla vos desperare faciat criminum multitudo: Deus summus per filium suum Jesum Christum Dominum nostrum volentes liberat, et pænitentibus libenter ignoscit, nec multa exigit ut ignoscat, Fide tantum et pœnitentia potestis redimere, quicquid sceleratis Diaboli persuasionibus perdidistis. CAP. V. 11 Persæ et Magi omnes, qui Persiae regionis incolunt fines, ignem præferunt', et omnibus elementis putant debere præponi2. Hi itaque Jovem3 9. Matth. XVIII, 12. Luc. XV, 4. 10. Luc. XV, 22. 11 Wowerus, forte: nec mulctam exigit. Haud necessaria videtur correctio. ↑ Ignem procedenti Cyro prælatum fuisse testatur Xenophon Cyropæd. Libr. VIII, c. 3. 12. Qui quidem ignem præferendi mos a Persis ad Romanos postea migravit; Augustis enim, si non prius, a M. Aurelii tamen et Commodi inde tempore ignem ut symbólum imperii et Augustalis honoris prælatum esse patet ex Herodiani L. I, c. 8. c. 16. II, c. 8. aliisque hujus scriptoris locis. De Phanicibus ignis cultoribus consule locum Sanchuniathonis ad c. IV. relatum apud Euseb. Præp. Evangel. I, c. 10. 2 Clement. Alexandr. Protr. c. 5. p. 56. Ileggur dè di Mayor τὸ πῖρ τετιμήκασι, καὶ τῶν τὴν Ασίαν κατοικούντων πολλοί. Μaximus Tyrius Serm. XXXVIII. Socrat. H. E. VII, c. 8. Ruffinus Hist. II, c. 26. et multi alii. Persæ omnia elementa colunt tanquam claram Dei sobolem, οἱ τὰ ςοιχεῖα θεοποιοῦντες igni vero et luci primarium locum adsignabant. Huc enim denique spectant atque referuntur omnes notiones sublimes sanctæque, Theodoreti Hist. Eccles. V, c. 38. ed. Schulz. III. p. 1082. 3 Apud Xenophontem Ζεὺς μέγιςος καὶ βασιλεὺς. Ejus summum numen universitatem rerum igne penetrans vivificat movetque, in duas dividunt potestates, naturam ejus ad utriusque sexus transferentes 5, et viri et fœminæ simulacra ignis substantiam deputantes, et mulierem quidem triformi vultu" constituunt, monstrosis eam serpentibus illigantes. Quod ideo faciunt, ne ab autore 4 Sunt hæ divinæ potestates secundum decreta Philosophia omnium fere veterum populorum, mascula, procreatrix, et fœmina, parturiens. 5 Haud dubie respiciunt Mithram Deum et Mitram Deam Persarum, de quibus consulatur Creuzerus Symb, und Mythol. 1, 28. seq. Uterque erant ignis masculus et fæmina. Jovem quoque, quatenus cum aëre componebatur, dipun sibi figurabant Græci, teste Athenagora c. 18. Pana Sigvй vocat Plato in Cratylo; haud quidem crediderim, ut nonnulli autumant, propter inferiorem eamque ferinam corporis partem, sed quia pro naturæ, gemina ista quam indicavimus potestate instructæ, numine habebatur. 6 Adde ad ante viri, vel ante ignis, quod malim. Habent enim duas statuas, alteram masculam, alteram muliebrem, quæ ipsis sunt imagines, s. symbola duplicis substantiæ ignis. Facem præfert Strabo, qui XI, c. 8. p. 478. ed. Tzschucke, de statuis loquitur Anaitidis et Omani atque Anandati Persicorum Geniorum, a Sacis et Massagetis Zelæ in eadem Ara positis. Cultum autem hunc imaginum apud Persas ab Artaxerxe Darii Ochi filio introductum fuisse, Beroso auctore (Lib. III, p. 70. ed. Richteri) perhibet Clemens Alex. Protrept. c. 5. p. 57. Pott. 7 Quatenus in eam ex mente Græcorum coaluerant Mylitta, Artemis et Persephone. Creuzer I, 735. Nam de idolo tricipiti ad formam Hecates ficto non, est quod cogitemus. Et licet Mithras artis operibus sæpe fuerit expressus, de Mitra tamen iisdem repræsentata nunquam me legere memini ; nisi mox sequentia huc pertineant. 8 Nescio an huc referri possint, vel cum hisce Firmici aliquam similitudinem habeant, quæ Diodorus Siculus L. II, c. 9. p. 123. Wesseling, narrat de statua Opis sedentis in cacumine Pyramidis quæ Belo Babylone exstructa erat. Hanc enim duo serpentes comitabantur, quos quidem numinis naturæ satellites suo Diabolo aliqua ratione dissentiant : sed ut Dea sua serpentibus polluta, maculosis Diaboli insignibus adornetur. Virum vero abactorem boum 10 8. socios fuisse non est quod miremur. Cæterum, cur Solis statuæ draconis effigies subjungi solita fuerit, docet Macrobius Sat. I, c. 19 et 20. 9 Respicit historiam lapsus Protoplastorum 1 Genes. III. 10 Mithram. Is enim vocabatur fovzlóños. Porphyrius de antro Nymph. c. 18. καὶ βουκλόπος Θεὸς τήν γένεσιν λεληθότως ἀκούων. Unde abactor boum, quod diserte expressit Statius Theb. I, V. 720. Indignata sequi torquentem cornua Mithram. Ejus τελετὴ idcirco vocatur βουκλοπίη; et, quia quotannis in orbem redibat, propterea zúzka ßovzλoníng dixit Poeta, h. e. solemne et in orbem rediens festum. Joseph Scaliger apud Wowerum. Furem quoque appellat Commodianus Instruct. 13. Insuper et furem adhuc depingitis esse ................ cum Hercule Caci boves abigente confundens. Cf. Zoëga Abhandlungen, edente Welckero p. 131. De hoc Mithra Bouzló vide Creuzerum Symb. I, p. 785. scq. Klenkero taurus est symbolum fœminæ. Nescio an recte: nam nunquam vaccæ, semper tauri habet formam. Attamen Luctatius ad Statii Thebaidos I, v. 719. 20. per taurum Lunam a Mithra subactam intelligit. Erit vero potius symbolum tauri primigenii a venenatis. Ahrimanis creaturis necati, cujus semen a bonis Geniis Lunæ servandum credebatur. Qua forte de causa Mithras, principium naturæ activum, in monumentis taurum eo consilio pugione interficiens repræsentatur, ut omnes plantæ ex cadavere ejus, omnia autem animalia ex ejus semine nascerentur. Hanc explicationem Zoëga inter alias proponit, licet eam probare haud videatur. Cæterum sunt hæc mysteria Mithriaca, de quibus confer Sainte Croix Recherches historiques et critiques sur les Mystères du Paganisme II, p. 121. et Zoëga Diss. de operibus artis ad cultum Mithriacum spectantibus, in actis R. Scientiar. Societatis Danica de anno 1806. theotisce in Zoëga's Abhandlungen, edente Welckero. Ad notas 1-5. cf. Kleukerum |