Page images
PDF
EPUB

sunt aliæ superstitiones', quarum secreta pandenda sunt, Liberi et Liberæ, quæ omnia sacris sensibus vestris specialiter intimanda sunt, ut et in istis profanis religionibus sciatis mortes esse hominum consecratas. Liber itaque Jovis fuit filius, regis scilicet Cretici. Hic cum fuisset adultera matre progenitus, nutriebatur apud patrem studiosius, quam decebat.

1 Transit jam a refutatione cultus elementorum ad alias Mythologiæ partes impugnandas, quas partim ex traditione populari atque poetarum, quorum carmina ætas servavit, fabulis hausit, partim, ut suspicor, ex Euhemeri 'Iɛgu̟ Avayçaqy excerpsit. Initium facit a Libero et Libera.

2 Lactant. I, c. 10. Minuc. Felix c. 21. Cicero de Nat. Deor. II. 24. Arnobius haud habet. Creuz. III. 376, 381.

3 Duorum Liberorum (Cic. de Nat. Deor. II. 24.) historiam narrat, Cretensis quippe et Thebani, eamque, si Cretensem Liberum spectes, fabulæ valde affinem. In qua quidem, an Clementem Alexandrinum in Protrept. c. 2. ut judicare videtur Wowerus in notis ad Firmicum, quod vero negat Ursinus Quæstione bibl. L. II, c. 19. secutus sit, facile dubitaverim, cum ab eo in sepultura saltim Liberi enarranda discedat, nulla cæterum auctoris cujusdam auctoritate fultus. Hertz. de J. F. M. p. 40. Hanc fabulam commemorant Eusebius Præp. Evang. II, 5. Arnobius I, c. 36. 41. V, 19. et sæpius, inprimis libro V; licet haud ubique Thebanus a Cretensi facili negotio discerni possit. Hygini Fab. 167. Macrob. in somn. Scipionis I, c. 12.

4 Sic Commodianus Instr. VI.

Ille autem (Jupiter) in Creta regnavit, ibique defecit. Deos homines fuisse, quæ fuit Euhemeri sententia, Arnobius quoque perhibet. Lib. I, c. 36-41. v. Petri Krog Meier, Collegæ desideratissimi, Dissert, Inauguralem de ratione et argumento Apologetici Arnobiani (Hafn. 1815.) p. 158. 159. Cæterum Arnobius eadem fere adfert excmpla quæ Firmicus habet. Jovem a Cretensibus inter Deos numeratum fuisse refert quoque Athanasius κατὰ Ἑλλ. τ. 9.

1

Uxor lovis, cui Junoni fuit nomen 5, novercalis animi furore commota, ad necem infantis omnifariam parabat insidias. Proficiscens peregrè pater, quia indignationes tacitas sciebat uxoris, nequid ab irata muliere dolo fieret, idoneis (sicut sibi videbatur) custodibus tutelam credit filii. Tunc Juno, opportunum insidiarum nacta tempus, et ex hoc fortius inflammata, qnia proficiscens pater et solium regni puero tradiderat et sceptrum, custodes primum regalibus præmiis muneribusque corrupit, deinde satellites suos, qui Titanes vocabantur, in interioribus regiæ locat partibus, et crepundiis ac speculo affabre facto animos ita pueriles illexit, ut desertis regiis sedibus ad insidiarum locum puerilis animi desiderio duceretur. Illic interceptus trucidatur. Et ut nullum posset necis inveniri vestigium, particulatim membra conscissa satellitum sibi dividit turba. Tunc, ut huic facinori aliud facinus adderetur, quia vehementer tyranni crudelitas timebatur, decocta variis generibus pueri membra consumunt, ut humani cadaveris, inauditis usque in illum diem epulis, vescerentur. Cor visum sibi soror servat, cui Minerva fuit nomen, quia et ipsa sceleris fuit particeps, et ut manifestum esset delationis indicium, 'et ut haberet unde furentis patris impetum mitigaret. Reverso Jovi filia ordinem facinoris exponit. Tunc

3 Omnis hæc 'fabula a solo Firmico narratur: an ex Euhemero?

6 Hi apud Antoninum Liberalem considerantur ut satellites Saturni. c. 36. unde scribitur : Zevs Tīrāvas ¿eláσas tòv Kgórov ἀφείλετο τῆς ἀρχῆς. Gronov.

[ocr errors]

pater funesta calamitate cladis et acerba luctus atrocitate commotus, Titanes quidem vario genere suppliciorum excruciatos necat7. Nec prætermissum est in ultione filii aut tormentum aliquod aut pœna, sed per omnia pœnarum genera bacchatus, necem qualitercumque filii vindicavit, affectu quidem patris, sed tyrannica potestate. Tunc quia diutius pater ferre lugentis animi tormenta non poterat, et quia dolor ex orbitate veniens nullis solatiis mitigabatur, imaginem ejus ex gypso, plastico ópere perfecit, et cor, ex quo facinus fuerat, sorore deferente, detectum in ea parte plastæ collocant, qua pectoris fuerant lineamenta formata. Post hæc pro tumulo exstruit templum, et pædagogum pueri constituit sacerdotem. Huic Silenus fuit nomen. Cretenses, ut furentis tyranni sævitiam mitigarent, festos funeris dies statuunt, et annuum sacrum trieterica consecratione componunt, omnia per ordinem facientes, quæ puer moriens aut fecit, aut passus est. Vivum laniant dentibus taurum 10, crudeles epulas annuis commemorationibus excitantes, et per secreta sylvarum

[ocr errors]

7 De his Commodianus Instr. XX. ubi: Adoratis enim stulti malo leto defunctos.

8 De hoc Bacchi Pædagogo vide Lactant. I, c. 21. et Creuzerum III. 514.

9 Loca veterum de cultu Jovis in Creta videsis apud Meursium in Creta (Amstelod. 1675.) p. 198.

10 Hesych. Tavgoqúyos ó Aiórvoos. Svidas itidem de Baccho. W. Quæ Photius habet in Lexico. Ταυροφάγον. Τὸν Διόνυσον Σοφοκλῆς ἐν Τυροῖ, ἀντὶ τοῦ ὅτι τὸν διθύραμβον νικήσασι βοῦς ἐδίδοτο· ἢ τὸν ὠμηστὴν, ἀφ' ού καὶ ἐπὶ τὸν Κρατῖνον μετήνεγκε τ' ούνομα Αριςοφάνης, huc non pertinent.

clamoribus dissonis ejulantes fingunt animi furentis insaniam, ut illud facinus non per fraudem factum, sed per insaniam crederetur: præfertur cista, in qua cor soror latenter absconderat; tibiarum cantu et cymbalorum tinnitu crepundia, quibus puer deceptus fuerat, mentiuntur. Sic in honorem tyranni à serviente plebe Deus factus est, qui habere non potuit sepulturam. Fuit etiam alius Liber apud Thebas tyrannus", magicæ artis potestate conspicuus. Hic cum muliebres animos venenis quibusdam et carminibus occupasset, pro arbitrio suo crudelia facinora furentibus imperabat, ut mente captas nobiles fœminas et libidinum ministras haberet et scelerum. Qui qualia fecerit scelera, vel quantum matri contra filium, vel sororibus contra fratrem imperaverit facinus, in scenis quotidie à tragici carminis auctoribus traditur 12, ut scelerati tyranni facinorosa crudelitas in animis audientium funestis semper relationibus renascatur.

Hunc Lycurgus 13

11 De Dionyso Thebano quæ habct, unde sumserit, mihi non liquet, cum Homerus II. Z. 130. Hyginus Fab. 132. et Apollodorns Biblioth. III, c. 5. aliique fugatum quidem primo Bacchum, neque vero dilaceratum, neque in Lycurgo inultum fuisse narrent. cf. Heyne ad Apollodor, II. P. 571. seq.

12 Hujusmodi fuere Aeschyli fabulæ : Bacchæ, Bassaræ, Alovúgov rgopol, Hdovol, Lycurgus, Xantriæ, Pentheus, Semele; Sophoclis Dionysiacus, si verus est titulus: Euripidis quæ supersunt Baccha (forte eadem quæ Pentheus inscripta, inter deperditas recensetur) et Cyclops, chori ratione habita.

13 Lycurgi fabula varie narratur. Regem Hedonorum Thraciæ facit Apollodor. III. 5. Bacchumque e sua regione pepulisse narrat, haud vero e patria. De eo conf. Zoëga Dissertationem: Lycurgos von den Mænaden bezwungen, ot Welckeri additamenta.

sobria virorum coniuratione protectus, regno exuit, pellit patria. Neque enim effœminatus ille consensum virorum potuit diutius sustinere. Effœminatum enim fuisse, et amatorum serviisse libidinibus, Græcorum gymnasiis decantatur 14. Nec fuga ejus Lycurgus tantum est exilioque contentus, sed timens ne fugiens et ab aliis receptus, ludibriosa scelerum suorum etiam in alia regione conderet semina, succinctus ferro, patriæ dedecus minaci persequitur edicto. Tunc Liber projectis infulis, quas pampineis coronarum circulis illigabat, cum semiviro comitatu fugiens (soli enim eum sequuti sunt stuprorum et flagitiorum et libidinum socii) per omnes oras vicini maris cum summa trepidatione desperationis erravit. Illic inter ebrias puellas 15 et vinolentos senes, cum adhuc eum scelerum pompa præcederet, et alter nigro amictu teter, alter ostenso angue terribilis 16, alter cruentus ore, dum viva pecoris membra

Anaglyphon ibid. illustratur. Omnia hæc ex Euhemero hausisse videtur Firmicus. Fabula olim exstitit Aeschyli Lycurgus

inscripta.

14 Hæc intelligenda videntur de certaminibus musicis, quæ inter festos Deorum dies celebrandos in Gymnasiis et alibi instituebantur; fortasse simul de carminibus, quæ iisdem in locis, quibus et juventus studiosa et quicunque Musis fayerent, diebus etiam non festis convenire solebant, fere quotidie decantata esse perquam verisimile est.

15 Quæ alii de Baccho terrarum orbem triumphali pompa peragrante narrant, noster in fuga ejus evenisse statuit. De Bacchis v. Creuzerum III. 186.

16 Arnob. V, c. 19. Bacchanalia prætermittamus immania....... in quibus furore mentito...., circumplicatis vos anguibus, atque

caprorum reclamantium viscera cruentatis oribus dissipatis.

« PreviousContinue »