Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

discerpit, à Lycurgo comprehensus per proximam rupem, quæ immensum præcipitium saxis inviis fecerat, in mare præcipitatur, ut lacerum corpus marinis diu jactatum fluctibus, errantium populorum animos ad sanitatis ac sobrietatis ordinem severa animadversione revocaret. Hunc finem Liberi Homerus, ut fugam et trepidationem detegeret, et ut ostenderet mortem, ait:

......... Διώνυσος δὲ φοβηθεὶς

Δύσεθ ̓ ἁλὸς κατὰ κῦμα· Θετις δ ̓ ὑπεδέξατο κόλπῳ Δειδιότα κρατερὸς γὰρ ἔχε τρομος ἀνδρὸς ὁμοκλῇ 17 17.

[ocr errors]

Imitatur te, Lycurge, et sobrium tuum institutum sequitur, nec à salutaribus tuis legibus exorbitat etiam Consul noster Posthumius 18. Nam sicut in libris Annalibus invenimus, Bacchanaliorum scelera Ebutio quodam adolescente deferente detecta sunt. Erant adhuc iu urbe Roma integri mores, nec quisquam peregrinas superstitiones dissolutis moribus appetebat: tunc nec Senatus Consuli nec leges Reipublicæ nec Consul legibus defuit. Sed investigatis omnibus, qui hujus sacri scelerata com

Scholiast. Lycophr. v. 143. De Bacchis: neqinyov oixelais xegor λέοντας καὶ ἕτερα θηρία, δράκοντας δὲ περὶ τὰς κόμας εἶχον ἐσπειρημένους. W. Dracones v. serpentes in religionibus Bacchicis commemorat Creuzerus III. 187.

17 Homeri Iliad. Z. v. 135.

18 Hanc historiam fuse tradit Livius XXXIX, c. 8-19. Celebre est S. C. de Bacchanalibus. cf. Matthæum Aegyptium in $. C. de Bacchanalibus et Bynkershoek de religione peregrina, in operibus. Tertull. Apologet. c. 6. Liberum Patrem cum mysteriis suis Consules senatus autoritate non modo urbe, sed univcrsa Italia eliminaverunt. De Bacchanalibus v. quoquè Casp. Barthium ad Statii Thebaidos II, v. 74. et 77.

menta tradebant, contra omnes servos, imò Romanos quæstionis examine capitalis pœna de Senatus sententia decreta est. Nec tam diu vindices gladii Consulis conquierunt, quandiu hoc malum fuisset radicitus amputatum. O digna Romano nomine animadversio. O priscæ virtutis laudanda constantia, nec civibus suis Consul parcere voluit, cum ob purgandam patriam peregrina vitia corriguntur.

CAP. VII.

Sequitur hanc sacri contagionem, et imitatur ordinem funeris, à Cerere, Hennensi muliere1, mors filiæ consecrata. Nam quicquid in Creta pater ob filium fecerat, hoc totum Ceres apud Hennam amissa filia, impatientia materni doloris instituit, quod quatenus factum sit, brevi sermone perstringam. Unicam Cereris filiam, quam Græci IIɛσεφόνην, nostri immutato sermone Proserpinam dicunt, ad conjugale consortium plures petebant.

Mater

sollicitè de singulorum meritis judicabat. Et cum adhuc omnibus matris sententia videretur incerta, dives rusticus, cui propter divitias Ihstov fuit nomen, temerario cupiditatis ardore, cum moram dilationis ferre non posset, et cum de præposteri amoris conquereretur incendiis, propè Percum2 inventam

1 In Trinacriæ finibus natam dicit Arnobius I. 36. Hanc quoque narrationem Firmicum ex Euhemero hausisse suspicor. 2 Sc. lacum. Ovid. Metamorph. V. 385.

Haud procul Hennæis lacus est a moenibus altæ,
Nomine Pergus, aquæ.

Ovidius, Aristoteles, Solinus et Diodorus locum floribus omnigenis et maxime violis obsitum describunt. Hinc imagines

virginem rapit. Percus autem lacus, in Hennæ civitatis finibus satis amoenus et gratus, cujus amœnitas ex florum varietatibus nascitur. Nam per omnem annum vicissim sibi succedentibus floribus coronatur. Illic invenies quicquid hyacinthi turget in caulem; illic comam narcissi, vel quod auream rosam desuper pingit: illic albæ hederæ per terram molliter serpunt, et cum purpureis violis suaviter rubens amaracus invenitur : nec coronam istam alba deserunt lilia. Prorsus aptus locus, qui gratia sua puellares animos et invitaret pariter et teneret. In hoc loco, cum à Plutone virgo prope vesperam fuisset inventa, vi rapitur, et superimposita vehiculo, scissis vestibus, laceratis crinibus ducitur. Nec reservati ungues contra amatorem rusticum aliquid profuerunt, nec clamor atque ululatus adiuuit, nec cæterarum strepitus puellarum. Tunc una celeri cursu, cum de civitate nemo succurreret, facta ex ipso timore velocior, matri raptum virginis nunciat. Contra raptorem indignata mater, armatam manum ducit. Nec Plutonem mulieris fefellit adventus, sed ut retorsit ad civitatem oculos, et infinitos cuneos respexit venire cum matre, funestum cepit ex desperatione consilium. Quadrigam, quæ vehiculum trahebat, per medium lacum dirigit. Is erat profundis voraginibus immersus, illic cum amata submersus virgine,

1

mutuatus videtur Firmicus. Vide præterea Cluverii Siciliam 319. 20. 323. 24.

3 Apollodori Bibl. I, c. 5. et Heyne ad h. 1. Diodor. Sic. V, c.3. Ovid. Fastor. IV. v. 420-620. Hygini Fab. 146. Arnob. V, c. 24. cf. quoque Clericum in Bibl. Universelle VI. P. 55.

[ocr errors]

miserandæ matri de morte filiæ funestum spectaculum præbuit. Hennenses, ut possent maternis luctibus ex aliqua parte invenire solatium, inferorum regem virginem rapuisse finxerunt. Et ut fides figmentum sequeretur, prope Syracusas eum per alium locum cum virgine emersisse jactarunt. Templum sane et raptori et virgini accurate collatis sumptibus faciunt, et annua in templo vota decernunt. Sed nullo genere matris dolor vincitur, nec muliebris impatientiæ tormenta curantur. Sed credens vere filiam prope Syracusas esse visam, Triptolemo villico suo duce, nocturnis itineribus ad Syracusanæ civitatis littus cum lugubri veste ac sordido squallore pervenit, nec illi defuit, qui credulam de calamitatibus suis falleret matrem. Tunc ait se Pandarus, nescio quis, vidisse non longe à Pachyno navem raptorem ascendisse cum virgine. Persuasum est mulieri, quæ quolibet genere vivere filiam cupiebat audire, infinitiş dotibus remunerat civitatem. Syracusani liberalitate mulieris provocati, raptum virginis consecrant, et mitigantes dolorem matris, pompam miseri funeris excolunt honore templorum. Sed nec hoc sufficit matri, sed ascensa nave per peregrina littora filiam quærit. Sic fluctibus tempestatibusque jactata ad

4 Plutonem cum rapta Proserpina ad Orcum descendisse, illo vero in loco, ubi descenderit, ortum esse Cyanen fontem, referunt Diodorus Sic. L. V. c. 4. p. 333. et Ovidius Metamorph. V. 1. c. vide Cluverii Siciliam p. 177.

5 Condebantur vero Syracusæ ab Archia multis annis postquam cultus Cereris et Proserpinæ apud Græcos invaluerat, Olymp. X1, 2. aut 4. anno 735. ante Chr. n. Thucyd. L. VI, c.3. Cluverii Sicilia p. 139.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

Atticæ urbis locum pervenit. Illic hospitio recepta, incolis incognitum adhuc triticum dividit. Locus ex patria et ex adventu mulieris nomen accepit. Nam Eleusis dictus, quod illuc Ceres, relicta Henna, venerat. Sicque tum ipsa dispensatio quod attulerat frumenta, tum quod colligendarum frugum tradiderat disciplinam, post mortem ob beneficium, quod ex frugum copia nascebatur, et sepulta in eo loco est, pariter et consecrata, et divino cum filia. appellata nomine. Amat enim Græcorum levitas eos, qui sibi aliquid contulerint, vel qui consilio aut virtute se juverint, divinis appellare nominibus. Et sic ab ipsis beneficiorum gratia repensatur, ut deos dicant, et deos esse credant, qui sibi aliquando profuerint. Sic de Libero Nisa' non dubitat, nec de novis ambigit Sparta sideribus 10, cremat et con

6 Arnob. V, 25.

* Idem tradit auctor Etymol. Μ. ν. Ελευσίς. Διὰ τὴν ἀπὸ Δημήτερος ἔλευσιν· ἐκεῖ γὰρ εὗρε τὸν καρπὸν ἐλθοῦσα

Ελευσίνου τοῦ Ἑρμοῦ.

ἢ ἀπὸ

8 De Cereris in Eleusine sepulcro nihil apud Scriptores legitur. Noster ex Euhemero hausisse videtur.

9 Creuzer. III, 122. 124. Nomen si ex India repetendum est, habes urbem Nischadabura. Creuzer IV, 237. Liberum Nysium appellatum fuisse docent Autores. Arnob. V, 28. Utrum autem ab urbe an ab homine nomen acceperit, incertum est. Cicero de Natura Deor. III, c. 25. habet Liberum quintum Nyso natum et Dione. cf. notam Creuzeri. Sic quoque Commodianus Instr. XII. Tollitur et datur Nyso nutriendus alumnus. De Nysa et Baccho Nysio loci Classici sunt apud Diodor. Sic. I, 15. (ubi vid. Wesseling.) et III, 67-70. Orell. ad Arnob. V, 28. 10 Dioscuris.

C.

« PreviousContinue »