secrat Herculem" tristis Oëtas 12, et a vanis Cretensibus 13 adhuc mortui Jovis tumulus 14 adoratur. Additur tamen, sacratissimi Imperatores, ad hujus profani erroris augmentum, quod hos homines [id est, Liberum et Proserpinam], majore quasi autoritate defendat. Nam Liberum ad Solem volunt referre commenta Græcorum 15, Proserpinam vero Liberam dicentes Lunam esse confingunt 16. Quod quam absurdum et quam miserum sit, ex ipsa veritatis possumus ratione colligere. Quis vidit puerum Solem? quis fefellit? quis occidit? quis laceravit? quis divisit? quis membris ejus epulatus est ? Quis Lunam rapuit? quis abscondit17? quis Plutonis con

11 Justin. M. Apol. I, c. 29. Theoph. ad Autolyc. I, c. 14. Ἡρακλέα μὲν ἑαυτὸν καύσαντα. Tatian. Orat. ad Græcos c. 36. Minuc. Felix c. 21. Hercules, ut hominem exuat, Oetais ignibus concrematur.

12 Vib. Sequester de Montibus. Cypr. de Van. Idolor. c. 1. Minuc. Felix c. 21. et v. Elmenhorstii atque Ouzelii notas ad h.l. Lactant. I, 9. August de Civ. Dei XVIII, 4. Hygin. Fab. 30. Arnob. IV, 25.

13 Svidas v. Ilxos. W. Haud invenio in ed. Küsteriana. 14 Theoph. ad Autol. I, c. 15. II, 3. Athenagoras c. 26. Tatianus c. 44. Origenes adv. Celsum III. c. 43. p. 475. Ruæi Tertull. Apolog. c. 25. Arnob. IV, c. 25. Lactant. I, 11. Loca vett. auctor. collecta invenies in Meursii Creta. II, c. 4. cf. Creuzer. IV, 427. De hoc Jovis tumulo Euhemeri testimonium servavit Ennius: Aetate pessum acta, sic ille, in Creta vitam commutavit ct ad Deos abiit, eumque Curetes filii sui curaverunt, decoraveruntque eum; et sepulcrum ejus est in Creta in oppido Gnosso. v. Ennium Hesselii p. 323.

15 Macrobii Saturnal. I, c. 18. ubi ostendit Liberum patrem cum ipsum esse Deum quem Solem.

16 Creuzer. IV, 188. 220.

17 Malim: abscondidit, licet Nonius quoque habeat abscondit.

jugem fecit? Sed et errorem istum physica rursum volunt protegere ratione 18, indivisam mentem, et divisam, id est, τὸν ἀμέριστον, καὶ τὸν μεμερισμένον vov 19, hac se putant posse ratione venerari. Dicite mihi, o vos mortales, quid naturalibus rebus additis funera? quid Dei dispositionem crudelium mortium atrocitate polluitis? quid opus erat tam duro crudelique tormento? quid sibi vult ista persuasio, ut divinis rebus funesta calamitatis ordo societur? ut naturæ siderum, quam Deus summus certis legibus fecit, mortalis calamitas luctibus jungeretur? Cui rei prodest quod facitis? miscetis terrena cœlestibus, caduca superis, tenebrosa lucentibus, dolores ac luctus hominum divinis honoribus consecrantes.

CAP. VIII.

Si convocato omni genere humano Sol habita concione loqueretur, desperationem vestram hac forsan oratione percuteret. Quis vos, caduci homines et per dies singulos summo Deo variis generibus rebellantes, ad hoc tantum facinus impegit, ut pro

18 Discrepantiam et pugnam sententiarum de uniuscujusque numinis natura, nominis vi et significatione, numeroque eorum qui communi aliqua appellatione salutentur, exponit Arnobius III, c. 29–34. v. Meyer de Arnobio p. 233-238.

19 Ex Philosophia Neo-Platonica. Novv peqinór, mentem particularem, quæ est particeps Totius, et propter ipsam universalem animam et propter ipsam particularem mentem, habet Proclus Diadochus Institutionis Theologica c. 109. ed. Creuzeri p. 160. Novv ¿μéqısor, mentem, individuam essentiam, quia est expera magnitudinis, incorporea et immobilis, ibid. c. 171. p. 254.

fano nefariæ cupiditatis errore et mori me dicatis vestro arbitrio et vivere? Atque utinam usitato more vel uno genere vesanæ cogitationis vestræ figmenta procederent. Utinam sine contumelia mei, sceleratæ cogitationis vestræ grassaretur improbitas. Nunc vosmet per præcipitia jactantes, mihi quoque non parcitis, nec aliquam habet vester sermo reverentiam; sed cum dedecore meo in exitium vestrum mortemque properatis. Alii me apud Ægyptum undis Nili et rapidis verticibus1 obstinato mentis furore submergunt. Alii amputatis virilibus plangunt3. Alii crudeli morte cæsum, aut in olla decoquunt, aut septem verubus corporis mei membra lacerata subfigunt*, Qui paululum mihi placida

1 Emenda Vorticibus. W.

2 et 3 Qui nimirum Solem idem cùm Osiride numen esse contendunt v. Macrob. I, c. 21. Adonidem, Attinem, Osirim et Horum aliud non esse quam Solem.

4 Clemens Protrept. c. 2. p. 15. Oi de Titãves oi nai diaondoɑrtES αὐτὸν λέβητα τινὰ τρίποδι ἐπιθέντες καὶ τοῦ Διονύσου ἐμβαλόντες τὰ μέλη, καθήψουν πρότερον, ἔπειτα οβελίσκοις περισπείραντες ὑπείρεχον Ηφαίςοιο. v. quoque Justin. M. Apol. I, c. 29. Arnob. V, c. 9. Desistimus Bacchanalia prædicare, in quibus arcana et tacenda res proditur sacratis " ut occupatus puerilibus ludis distractus a Titanibus Liber sit, ut ab iisdem membratim sectus atque in ollulas con jectus, ut coqueretur. W. Et Arnob. I, 41. Nonne Liberum et vos Patrem membratim ab Titanis discerptum fanorum consecratione mactatis? Eadem fabula narratur ab Hygino Fab. 167. et Euseb. Præp. Evang. II, 15. Sol hoc loco personam gerit Liberi, cum quo ab Ethnicis serioris ætatis sæpe permutabatur. Septem Verubus. Fortassis corrigendum: aut in olla decoquunt aut discerpti corporis mei membra lacerata verubus subfigunt. In Homero enim Iliad. I, ν. 463. νέσι δὲ παρ ̓ ἀυτὸν ἔχον πεμπώβολα zególy. W. Scd septenarius numerus mysticus est.

fuerit oratione blanditus, quadrijugi currus aurigam me esse confingit. Projicite aliquando tanti furoris exitium, et salutari persuasione convicti, veram salutis viam quærite. Inimicus Dei est, qui hæc aut cogitavit, aut finxit; nec facinus ejus simplex aut usitata pœna comitatur, qui sacra profanis persuasionibus polluit, qui de præclaro opere Dei tanta confingit. Lugete mortuos vestros, et ipsi simili morte morituri. Mittite regibus vestris, ut vultis, inferias, et orbitates eorum alio remediorum genere mitigate. Lugete Liberum, lugete Proserpinam, lugete Attin, lugete Osirin", sed sine nostræ contumelia dignitatis. Nolo me per, tumulos eorum favillasque ducatis, nolo ut errori vestro nomen meum fomenta suppeditet. Ad lucem diei à Deo factus sum, hoc mihi sufficit solum. Quid me honesti muneris dignitate privatis ? Aliud me Deus fecit, aliud esse jussit, et vos me pro libidine vestra dividitis, pro arbitrii vestri cupiditate laceratis? Quicquid sum simpliciter, Deo pareo, nec aliud volo de me intelligatis nisi quod videtis. Hoc Deo gratum est, hoc Deus libenter amplectitur, hoc homines ad salutis viam ducit, si projectis erroribus Dei gratiam simpliciter ac fide

5 Sic in numo Elagabali apud Begerum Thes. Brandenburg. II, 712. in quo lapis conicus (Dei symbolum) in quadrigis, et humana figura itidem in quadrigis apud eundem p. 768. et in numo Maximini ibid. 792.

6 Sc. Sole.

In Mysteriis, et in publicis quoque religionibus.

8 Ut Persa Mithra-Mitram, ut Græci et Romani Apollinem et Solem.

liter audiatis. Hæc quidem, sacratissimi Imperatores, prosopopœiaco me sermone dixisse sufficiat. At ego nunc sacrarum lectionum institutione formatus, perditos homines religioso sermone convenio. Si Dii sunt quos colitis, cur eos lugetis? Cur eos annuis luctibus plangitis? Si lacrymis et luctu digni sunt 10, cur eos divino honore cumulatis? Unum itaque e duobus facite, aut nolite eos lugere, si Dii sunt: aut, si luctu eos dignos putatis ac lacrymis, Deos eos appellare nolite, ne luctibus ac lacrymis vestris majestas divini nominis polluatur. Sed quia mens perdita, et sceleratæ cupiditatis laqueis implicata, nulla potest ratione revocari, persequar cætera, ut publicatis omnibus atque detectis, quæ profana consecravit improbitas, misericordia Dei in nomine Domini nostri Jesu Christi lapsos erigat, fugientes ad se revocet, dubitantes confirmet, errantes corrigat, et quod est potissimum, vitam morientibus donet.

9 Minuc. Felix c. 21. nonne ridiculum est, vel lugere quod colas, vel colére quod lugeas.

P.

40 Plane sunt illa apud Clementem Alex. Protreptico c. 2. Ρ. 21. εἰ Θεοὺς νομίζετε; μὴ θρηνεῖτε αὐτοὺς, μηδὲ κόπτεσθε εἰ δὲ πενθεῖτε αὐτοὺς, μηκέτι τούτους ἡγεῖσθε εἶναι Θεοὺς. Sunt autem Xenophanis Colophonii ad Ægyptios. Plutarch. de Iside c. 70. Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος ἠξίωσε τοὺς ̓Αιγυπτίους, εἰ θεοὺς νομίζουσι, μὴ θρηνεῖν· εἰ δὲ Θρηνοῦσι, θεοὺς μὴ νομίζειν ἄλλως δὲ γελοῖον ἅμα Θρηνοῦντας εὔχεσθαι, τοὺς καρποὺς πάλιν αναφαίνειν καὶ τελειοῦν ἑαυτοῖς, ὅπως πάλιν ἀναλίσκωνται καὶ θρηνῶνται. W. Firmicum legisse Clementem ex hoc loco patet. Idem expressit et Minucius c. 21. vide quoque Athénag. legat. c. 12. et 25.