CAP. III

Phryges, qui Pessinuntem incolunt, circa Galli fluminis ripas 2 terræ cæterorum elementorum tribuunt principatum, et hanc volunt omnium esse matrem3. Deinde ut et ipsi annuum sibi sacrorum ordinem facerent, mulieris divitis ac reginæ suæ amorem, quæ fastus amati adolescentis tyrannice voluit ulcisci, cum luctibus annuis consecrarunt.

Ευρήκαμεν, συγχαίρομεν. Ita enim Isidem inventis Osiridis membris exclamasse putabant; vide Crameri editionem hujus Scholiasta (Hamburgi 1823.) p. 312. Eadem verba habet Athenagoras Legat. c. 19. W. cf. quoque Octavium Minucii Felicis c. 21. et Augustinum de Civitate Dei VI, c. 10.

1 Strabo XII, c. 7. Ammianus Marcellinus 1. XXII, c. 22. (al. 9.) de lapide Pessinuntino durɛte qui bello Punico secundo Romam devehebatur (Liv. XXIX, c. 11. et 14.) multi sunt Appianus de bellis Annib. c. 56. Herodianus I, c. 2. Arnobius adv. Gentes VI, c. 11. et VII, c. 46. Orell. Augustin. de civitate Dei III, c. 12. Tertullianus Apologet. c. 25. Lactantius II, Cicero de Haruspic. Responsis. cf. Falconeti Dissertationem sur la pierre de la mere des Dieux. Mém. de l'acad. des Inscr. et B. L. Tome XXIII. p. 213. et si tanti est, nostras Dissertatt. Antiquarias Theotisce editas p. 257. seq.

2 Steph. περὶ πόλεων in Πάλλος. W.

3 Arnob. II, c. 52. Nam et videmus alios ex sapientioribus dicere tellurem esse hominum matrem. VII, c. 33. Lactant. II, c. 10. Censorin. de die natali c. 3. et 4. Servius in Georg. II, 268. Orpheus Hymn. 25. Γαία Θεὰ μῆτερ μακάρων θνητῶν τ ̓ ἀνθρώπων. de Cybele vide Rigaltii Ouzelii et Elmenhorstii notas ad Minuc. Felicem c. 21. Heraldum et Davies ad eundem. Ed. Cantabrig. p. 42. et 105. cf. quoque Orellii notas ad Arnob. Tom. I, p. 79.

4 Ademtis genitalibus, quia fidem non præstiterat (Attis). Huc refer quæ sequuntur iratæ mulieri. Lactant. Epitome c. 8. Diverse fabula narratur; alii enim et plerique ab ipso Attide factum ˇnarrant quod h. 1. Cybela iratæ tribaitnr. Vide not. sequentem.

Et ut satis iratæ mulieri facerent, aut ut' pœnitenti solatium quærerent, quem paulo ante sepelierant, revixisse jactarunt, et cum mulieris animus ex impatientia nimii amoris arderet, mortuo adolescenti templa fecerunt. Tunc quod irata mulier pro iniuria spretæ fecerat formæ, hoc ordinantes a se pati voluere sacerdotes. Sic annuis sacris cum honore terræ istius funeris pompa componitur, et cum persuadetur hominibus quod colant terram miseri funeris venerantur exitium. Hic quoque, sacratissimi Imperatores, ut error iste celetur, etiam hæc sacra physica volunt esse ratione composita. Amare terram volunt fruges, amatum vero học ipsum volunt esse, quod ex frugibus nascitur; pœnam autem, quam sustinuit, hoc volunt esse, quod falce messor maturis frugibus facit. Mortem ipsius dicunt, quod semina collecta conduntur : vitam rursus quod jacta semina annuis vicibus reconduntur. nunc mihi inquirenti respondeant, cur hanc simplicitatem seminum ac frugum cum facinore, cum

Velim

5 Si hinc abesset præpositio, melior foret latinitas. Gronovius. Mater Deum diligebat Attin: is ab Acdesti actus in furias, testula sibi genitalia desecat. Hoc in honorem magnæ matris imitantur Galli ejus sacerdotes. Arnobius V, 7. 39. et Orell. ad h. 1. Augustin. de Civ. Dei II, 4. Lucianus de Dea Syria c. 15, Euseb. Præp. Evang. II, c. 4. et multi alii. W. Quid, qui sanguine suo libat, et vulneribus suis supplicat, non profanus melius esset, quam sic religiosus? Verba sunt Minucii Felicis c. 24. ed. Cantabrig. p. 123. cf. notas ad h. 1.

1

6 De cultu Phrygio ejusque physica explicatione et cum similibus syncretismo cf. omnino Creuzerum II, p. 36. seq. Firmicus vero omnia ad fertilitatem terræ, frugesque statuto tempore renatas refert.

་

morte, cum fastu, cum pœna, cum amore junxerint? Itane non erat aliud, quod diceretur? Itane, non erat, quod in agendis Deo summo pro frugibus gratiis faceret miséra mortalitas ? Ut gratias pro renatis frugibus agas, ululas; ut gaudeas, plangis. Nec te, cum veram rationem videris, hoc aliquando fecisse pœnituit, sed hoc agis, ut annuis luctibus occupatus vitam semper fugias, mortem requiras. Dicant mihi, quid hoc frugibus profuit, ut fletus suos annuis ululatibus seminent in tristitia, interfecti funeris calamitatibus ingemiscant, quod dicant physica ratione compositum, lugetis et plangitis, et luctus vestros alia ratione celatis. Novit agricola, quando terram aratro dimoveat, quando sulcis frumenta committat. Novit quando maturatas solis ardoribus colligat segetes. Novit, quando tostas terat fruges. Hæc est physica ratiò, hæc sunt vera sacrificia, quæ ab sanæ mentis hominibus annuo labore complentur. Hanc simplicitatem divinitas quærit, ut homines in colligendis frnctibus ordinatis temporum legibus serviant. Cur huic ordini miseræ mortis figmenta quæsita sunt? Cur celatur lachrymis, quod celari non debuit? unde confiteantur necesse est, hæc sacra non in honorem frugum, sed in honorem esse composita mortis alienæ. Nam quod terram matrem esse omnium Deorum dicunt, qui huic elemento tribuunt primas partes, vere Deorum suorum mater

7 Orpheus 1. c. Platon. Polit. Lucret. II, 598. Varro de L. L. V. Elmenhorst ad Arnob. p. 94.

1

est, nec abnuimus aut recusamus: quia ab hac collectos Deos suos, aut lapideos faciunt semper aut ligneos. Terram omnem circumfluunt maria, et rursus inclusa Oceani ambientis circulo stringitur. Coeli etiam rotunda sublimitate operitur, perflatur ventis, aspergitur pluuiis, et timorem suum assidui motus tremoribus confitetur. Quid vos maneat, qui hæc colitis, considerate, cum Dii vestri infirmi tatem suam vobis quotidianis professionibus prodant.

CAP. IV.

Assyrii et pars Afrorum aërem ducatum habere elementorum volunt, et hunc imaginata figuratione venerantur1. Nam hunc eundem, nomine Junonis vel Veneris virginis, si tamen Veneri placuit ali

8 Per Ironiam dicta.

1 Ita Phoenices ex antiquissimo Sanchuniathonis testimonio ap. Euseb. Præpar. Evang. I, c. 10. τὸν Ουσωον..... ἀνερῶσαι δύο ζήλας πυρί τε καὶ πνευματι, καὶ προςκυνῆσαι, ἅμα δὲ σπένδειν αὐταῖς ἐξ wv yeeve Onglov (ed. Orelli p. 18.) Assyrios autem s. Syros (utrumque enim nomen a veteribus auctoribus sæpe permutatur) aërem coluisse nomine Junonis s. Veneris ex Plutarcho in Crasso discimus, ubi de Dea Hierapolitana: víverau de noŭtov αὐτῷ σημεῖον ἀπὸ τῆς Θεοῦ ταύτης, ἥν οι μὲν ̓Αφροδίτην, οἱ δὲ Ηραν, οἱ δὲ τὴν ἀρχὴν καὶ σπέρματα πᾶσιν ἐξ ὑγρου παρασχοῦσαν αἰτίαν καὶ φύσιν νομίζουσι, καὶ τὴν πάντων εἰς ἀνθρώπους ἀρχὴν ἀγαθῶν καταδείξαντες. De cultu hujus Veneris Uraniæ, quæ apud Babylonios 'Quóza vel 'Quogina, et Oalar ( Genetrix) (Berosus ed. Richteri Lip. 1825. p. 50.) nec non Mulicra, (b) v. Mólus appellabatur, v. Herodot. I, 199. et Pausan. I. c. 14. Apud Carthaginienses et Cyprios magna quoque religione colebatur. cf. Dissertatt. nostras de religione Carthaginiensium p. 62. seq. et de Templo Dea Coelestis Paphio.

quando virginitas, consecrarunt. Junonem sane, ne et huic deesset incestus, Jovis volunt ex sorore conjugem factam2. Effoeminarunt sane hoc elementum3, nescio quá veneratione commoti. Num quia aër interjectus est inter mare et cœlum, effœminatis eum sacerdotum vocibus prosequuntur? Dic mihi hoccine est, quod in viro fœminam quærunt, cui aliter servire sacerdotum suorum chorus non potest, nisi effœminent vultum, cutem poliant, et virilem sexum ornatu muliebri dedecorent. Videre est in

.

2 Sacrum hocce summorum Deorum apud omnes Gentes matrimonium. cf. Creuzer. I, p. 281. non Jovis tantum ac Junonis, sed Liberi quoque atque Liberæ ; ibid. III, 370. De matrimoniis incestis Deorum, ad quæ adludit noster, cf. Minuc. Felic. c. 31. Sic et Deos, inquit, colitis incestos, cum matre, cum filia, cum soróre conjunctos. Eadem leguntur apud Athenagoram e. 16. 27. Clementem Alexandr. Protreptic. c. 2. p. 14. Tatian. c. 13. 16. Arnobium IV, 35. V, 9. Plura dabunt Ovid. Metamorph. III, 'v. 265. Juno regina, Jovis et soror et conjunx. Tertull. Apól. c. 14. Jovem fæde subantem in sororem. Macrob. Saturn. I, c. 16.

3 Cicero de nat. Deorum II, c. 26. Aër autem interjectus inter mare et cælum Junonis nomine consecratur, quæ est soror et conjunx Jovis, quod ei similitudo est ætheris et cum eo summa conjunctio. Effœminarunt autem eum Junonique tribuerunt, quod nihil est eo mollius. Firmicus Ciceronis locum manifeste respexit. Sic quoque legitur in Heraclidis Pontici allegoriis Homericis c. 10. p. 53. ed. Schow. “H dè “Iga per avïòv (Aiðéga,) ἔςιν ἀὴρ, μαλακώτερον ςοιχεῖον, διὰ τοῦτο καὶ θῆλυ. et. c. 25. p. 87 v. Creuzerum ad locum Ciceronis, Junonem in aëream (substantiam figurans, nimi.” superstitio.) Tertull. adv. Marcionem I, c. 13.

4 Eleganter Clemens Alexandrinus Pædagog. III, c.3. p. 261. in titulo capitis, πρὸς τοὺς καλλωπιζομένους τῶν ἀνδρῶν. Arnob. II, c. 41. Idcirco animas misit, (rex mundi) ut divini ponderis et gravitatis oblitæ, gemmas, lapillos, margaritas, castitatis dispendio compararent, innecterent his colla, laminas pertunde.