PRÆMONFNDA.

I.

Decimus jam lábitur annus, ex quo Johannes Michael Hertz, ædis Cathedralis Roskildensis Præpositus, paullo vero post Episcopus Ripensis, Collega desideratissimus, me suasore pro summis in Theologia honoribus rite obtinendis dissertationem edidit bonæ frugis plenam: de Julio Firmico Materno*); quæ quidem commentatio prodromus quasi erat editionis hujus scriptoris, ad quam parandam haud dubie sese accinxisset, si Deo longiorem illi vitam largiri placuisset. Jam vero, cum senectute vix inchoata e vivis ereptus sit, mearum esse partium duxi, ut, qnæ illi suasissem, ipse exseqverer, et in hunc scriptorem diu neglectum denuo illustrandum subsecivas aliquot horas impenderem. Opportuna quoque mihi visa sunt tempora. Hoc enim anno Ecclesia Danica memoriam celebravit conversionis majorum nostrorum a tenebris Paganismi ad lucem Christianam prædicatione Anscharii anno

*) De Julio Firmico Materno ejusque inprimis de errore profanarum religionum libello. Dissertatio inauguralis. Havniæ 1817.

DCCCXXVI inchoatæ. Quam ob rem, cum sanctum istum præsulem, uti quoque collegas & successores ejus, et generatim omnes eos, qui Christi doctrinam gentilibus annunciarent, una, si sapienter agerent, incedere via oportuerit, ut nimirum avitas horum populorum destruerent superstitiones, antequam coelestem eorum animis doctrinam insinuarent; haud ingratam me facturum esse rem ratus sum, si, deficientibus.scriptis illius qua Anscharius floruit ætatis, quibus Germanorum et populorum septentrionalium religiones impugnabantur, argumenta, quibus Christiani Polytheismum, qui in Romano Imperio viguit, adgressi sunt, in memoriam revocarem: ideoqve speravi, lectores et hancce Firmici, qui in hoc argumento unice versatur, novam editionem æquo animo accepturos esse.

II.

Editores, veteris cujuslibet scriptoris initium scribendi facere solent de ipso, quem sibi illustrandum sumserunt, auctore : quod quidem rei ratio postulat. Me vero eorum vestigiis vix aut ne vix quidem insistere posse norunt omnes antiquitatum ecclesiasticarum periti. Illa enim iniqua sors obtigit Firmico meo, ut ne unus quidem scriptor hujus nominis meminerit ante Honorium Augustodunensem seculi XIII scriptorem, qui libro II de Philosophia Mundi cap. 5. Firmici Astronomicon laudat. Hoc vero rem nostram parum juvat, cum hic liber plane diversus sit a

nostro de errore profanarum religionum, nec, mea sententia, idoneis argumentis evinci possit, utrumque librum ab eodem auctore profectum

esse.

Ipsum Firmicorum nomen obscurum est. In scriptoribus desideratur, neque in monumentis literatis occurrit. Maternos tantummodo legimus apud Gruternm pag. 220, 9. 1009, 2. 1468, 8. 1482, 11. et Maternam pag. 1225, 3; et qui Firmicum, sive unus utriusque libri auctor fuerit, sive duo statuendi sint, Siculos fuisse statuunt, in marmoribus Siculis a Gabriele Lancelloto Turris Mutiæ principe collectis nil invenient, unde argumenta pro sua sententia petant. Nam Firmii, qui in iis commemorantur pag. 145, 30 et 182, 55, cum Firmicis confundi minime debent. Itaque ipsi consulendi sunt libri superstites Firmicum auctorem profitentes, si forte ex iis aliquid colligi possit. Et duos, quod jam dixi, habemus Julii Firmici Materni nomine inscriptos; alternm Astrologicum, ab homine polytheismo addicto, alterum polemicum adversus numinum cultum, a Christiano scriptum. Utriusque auctor in titulo vocatur V. C. quas literas, si de Viro Consulari intelligas, nullum habebis Julium Firmicum Maternum, Constantiniana ætate ad Consulatus fastigium evectum, quantum quidem Fasti docent. Sed provinciam fortasse administrasse potuit, eaque de causa Consularis, ut mos illius ævi ferebat, appellari; vel etiam hoc titulo merè honorifico ornatus fuit, cujus

quidem rei exempla Gothofredus ex illorum temporum historia collegit. Utrumque vero librum exaratum fuisse. Cnnstantiniana ætate, ex locis. in iis obviis luculenter patet. Liber enim Mathematicon I. c. 2. eclipsin Solis, quæ Optatio et Paullino Coss. anno 334 contigit*) a mathematicis prædictam asserit, atque inter recentiora pliænomena refert.Itaque brevi post scriptus, aut saltem scribi coeptus est. Idem quoque alteri. libro de Errore Profanarum Religionum tempus competit. Ad Constantium namque et Constantem, Constantini M. filios, Augustos datus, exaratus est post Constantis expeditionem Britannicam, quam commemorat, fortasse etiam initio belli Persici a Constantio gesti et ante clades iteratas, quibus hic Imperator brevi post a Sapore fusus, est; certe ante necem Constantis insidiis Magnentii anno 350 occisi; ergo inter annos 343 et 350. Unde patet, utrumque librum iisdem circiter annis editum esse; primum vero aliquanto prius, Constantino M. Imperante, pro cujus salute auctor versus exitum libri primi pia vota facit. Neque impedire videtur locus alter proœmii libri I. ex quo intelligitur, auctorem Mathematic@n libros, quos Mavortio Lolliano in Campaniæ provinciæ fascibus constituto dedicavit, eidem Lolliano Proconsuli et ordinario Consuli designato dedicasse. Fasti quidem ad annum 355.

*) ›A..u. c. 1087. Almeloveenii Fasti Consulares. pág. 161.