ex quibus, utpote saeculo XI. convenientibus, Oudinus vir bonus concludit, orationes has spectare ad Anastasium suum quartum '). Ejusdem autem auctoris esse has quinque orationes atque Hodegum, ex eo male conjicit, quod auctor Hodegi sub finem Prologi 2) memorat,,dogmaticum suum Tomum" et cap. 8. ,,Tomum apologeticum ad populum"), in quo dicit se tractasse: non idem esse naturam atque personam. Scilicet hi tomi ex Oudino alii esse nequeunt atque hae orationes quinque de rectis veritatis dogmatibus. A quo autem Oudinus id didicit? Miror deinde, Oudinum eos locos, in quibus de Tritheitarum haeresi agitur, quosque supra allegavi, prorsus silentio praeterire. Caeterum in hoc sibi constat, quod fidem non meretur.

5.,,Sermo in Transfigurationem D. N. J. Chr.“ (col. 1361), item,,Sermones duo in Annuntiationem SS. Dei Genitricis Mariae" (col. 1375 et 1385),,,Sermo in Defunctos" (col. 1191), fragmenta denique singula (col. 1281 seqq.) ad quemnam auctorem spectent, ex iis ipsis decernere non potui. Tertium tamen fragmentum Anastasio meo Sinaitae attribuerim. Exstat in Scriptt. vett. nov. coll. ed. Mai VII. p. 192 sub hoc titulo: "Araoraσiov пQ8оẞvrέQоV TεQÌ Tоv κατ ̓ εἰκόνα καὶ καθ ̓ ὁμοίωσιν ὑπὸ Θεοῦ κατασκευῆς λόγος Toitos). Ejus priora verba spectant ad ea, quae traduntur in libris in Hexaem., caetera autem ad ea, quae dicuntur in expos. fidei. Hod. c. I. col. 42 seq. Fragmenta autem I., II., IV. Anastasio Antiocheno atribuuntur et allegantur in opere quodam dogmatico, quod eruditi Anastasio nostro Sinaitae ascribunt 5).

,,Fragmentum autem illud e Sermone: secundum imaginem“ (col. 1143), ad verbum consonat partim cum opusculo: „πε qì τοῦ τί ἐστι τὸ κατ ̓ εἰκόνα Θεοῦ καὶ καθ ̓ ὁμοίως

1) Oudin. tom. II. col. 569 et 570.

2) col. 36 B; supra pag. 46. 3) col. 124 C. 4) cf. supra pag. 64, not. 1. 5) cf. infra pag. 156.

ov", quod exstat in Patrol. Gr. Ed. Mign. tom. 44. col. 1328 seqq. cum operibus S. Gregorii Nysseni '), partim cum Sermone tertio quem dixi 2), ita ut ex utroque quasi excerptum videatur. Illud autem opusculum, quod modo allegavi, quaedam continet3), quae fere ad verbum consonant cum Hodego c. 22. col. 288 B.; sive ambo ad eundem auctorem spectant') sive quaestiones illae Hodegi loc. cit. ' et y ex Gregorio aliove auctore ab Anastasio nostro excerptae sunt. Addo in illo opusculo illud „secundum imaginem" nondum explicari de duabus in Christo voluntatibus atque operationibus, sicut explicatur in Anastasii Sermone tertio et fragmento praecedenti.

Sententiae collectae ex Ario ejusque asseclis atque ex Patribus eos confundentibus (col. 1179) ab Anastasio nostro alienae non videntur. Citatur in iis etiam Olympiodori, magni philosophi et Alexandriae diaconi, oratio secunda contra Severum (col. 1189).

Idem dicendum puto de,,Compendiaria fidei orthodoxae explicatione" (col. 1400) 5), in qua jam de Monotheletis disseritur et de duabus in Christo voluntatibus atque operationibus, qua de causa etiam Oudinus eam attribuit) Anastasio cuidam circa a. 685 existenti, sed quem vult patriarcham

4) Anastasio quidem hoc opusculum in antiquo quodam codice Bandinio teste ascribitur (Mign. Patr. gr. t. 89 col. 1151). Auctorem vero Nysseno juniorem vix quidquam suadere, etiam Fabricius" (Mign. t. cit. col. 23) et Bandinius (1. c.) consentiunt. Sermonem autem quem volunt secundum εἰς τὸ κατ' εἰκόνα", a Taurino ad calcem Philocaliae Origenis Par. 1618. 4. editum, invisendi mihi copia non fuit.

5) Exstat etiam in Scriptt. vett. nov. coll. ed. Mai. VIII. part. II. p. 135-137. Majus autem eam S. Cyrillo vindicat tom. 10. in indice pag. 382.

6) Oudin. tom. I. col. 163 seq.

simul Antiochenum tertium hujus nominis, et monachum Sinaitam, de quo supra dixi ').

6. Restat denique „Tractatus de tribus Quadragesimis“ 2) (col. 1389) cum hoc titulo: „Anastasii patriarchae Theopoleos magnae Antiochiae de sanctis tribus Quadragesimis, unde eas observare accepimus, quodque qui eas transgrediuntur, legem violent". Hujus igitur tractatus auctorem Anastasio nostro longe recentiorem esse, jam supra 3) notavi. Dicit enim, quadragesimam Nativitatis Christi observatam esse a Sanctis Patribus et septem oecumenicis conciliis 1). Septimum autem fuit Nicaenum alterum, a. 787 habitum. Miror autem, quod Oudinus ex hoc ipso tractatu probare sustinet), vixisse circa a. 1010 vel 1020. Anastasium quendam, quem dicit hujus nominis quartum, patriarcham simul Antiochenum et monachum Sinaitam, cui omnia pene scripta, quae sub nomine Anastasii sive Sinaitae sive Antiocheni episcopi exstant, velint nolint, attribuit. Ac gratis quidem supponit, titulum hujus tractatus esse genuinum, tanquam si fieri non potuerit, ut aliquis alienum hunc titulum praeponeret, quo is fetus pluris haberetur, ut omittam, neque doctissimum Lequienum in Oriente suo Christiano talem Anastasium quendam eo tempore patriarcham Antiochenum referre. Itaque omnino incertus mihi videtur hujus tractatus de tribus quadragesimis auctor.

Sed demus Oudino suum Antiochenum quartum, nos redeamus ad nostrum.

1) pag. 61 et 62.

2) sc. quadragesima magna et quadragesimis Nativitatis Christi et Dormitionis Deiparae.

3) pag. 81.

5) Oudin. tom. II. col. 547 seqq.

4) col. 1397 A.

CAPUT VII.

DE ANASTASIO SINAITA, QUAE PASSIM INVENTA SUNT, COLLIGUNTUR.

Multa quidem, benevole lector, jam in praeviis passim allegavi, ex quibus Anastasius noster qualis fuerit, quando vixerit, qualemque se gesserit, ipse conjicere posses. Quae nunc breviter colligam paucaque adjiciam.

Fuit igitur Anastasius noster, Hodegi auctor, presbyter') et monachus 2) sancti montis Sinai, ideoque vere Sinaita dicitur. Viguit autem certe jam ante a. 640, veritatem catholicam jam tunc contra haereticos Monophysitas strenue apteque defendens, et etiam claruit post a. 700 3). Longissimam ergo vitam duxisse colligitur. Quando autem primum lucem aspexerit, quandoque rursus e vivis decesserit, adhuc in supenso relinquitur 1).

Caeterum a teneris unguiculis in discendis definitionibus ex Patrum traditione sese exercebat, iisque maxime post Deum adversarios a se fugatos esse testatur 5). Complura deinde itinera fecit in Syria et Aegypto aliisque locis, veritatem catholicam ubique defeñdens et haereticorum jacula rejiciens). Ac praesertim Alexandriae cum haereticis congrediebatur, ut patet ex quattuor disputationibus, quas capite decimo Hodegi refert, et quarum tertiam supra dedi1). In vico quodam, nomine Carsata, ad quartum a Damasco

1) vid. supra pag. 27. 2) pag. 17. 3) pag. 18 et 69; cf. p. 88, 89; 115 seqq. 4) Cf. tamen supra pag. 12 not. 4.

5) supra p. 41.

7) p. 16 seqq.

6) pag. 29; cf. etiam supra p. 82. not. 1.

milliarium sito, se ipsum vidisse testatur, apud S. Joannem Damascenum citatus '), imaginem illam S. Theodori, quae a Saracenis perfossa sanguinem fudisset, cujus signa etiam exstantia se suis oculis aspexisse asserit. Cum Judaeis quoque frequentes controversias habebat, in quibus illam cum Judaeo quodam, nomine Acolutho, Antinopoli habitam refert, qui Mosis prodigia miraculis Christi opposuit 2), et alteram cum Judaeo quodam anonymo de verbis illis: ,,Faciamus hominem" (Gen. 1, 26) 3). Eo autem quo Hodegum scribebat tempore in eremo constitutus erat, neque librorum Patrum copiam habebat. Hoc discimus ex scholio quodam, cap. X. adjecto his verbis '): „Quia haereticorum natio ad reprehensionem proclivis est, scire oportet, nos, cum in eremo versaremur neque SS. Patrum libri in promptu essent, sententias istas (Patrum) ex memoria citasse ac

1) or. III. de imaginibus (Patr. Gr. Ed. Mign. tom. 94. p. 1393.), ubi sic refert: Ad quartum ab urbe Damasco milliarium situm esse vicum quendam, nomine Carsatam, ubi esse Ecclesiam S. Theodori; quam Saracenos ingressos, ibi habitasse. Quadam igitur die, cum complures consedissent, unum ex iis sagitta in imaginem S. Theodori missa perfossisse humerum ejus dexterum, et illico ex eo sanguinem desuper fluxisse. Quamquam autem omnes hoc miraculum vidissent, et sagittam in humero imaginis defixam et sanguinem ex eo fusum, nullum tamen ex iis perterritum vel ad poenitentiam conversum esse neque ctiam Ecclesiam deseruisse; sed Deo vindicante intra paucos dies ex viginti quatuor stirpibus, quac habitassent in Ecclesia, ad unum omnes morte correptos esse, quum nemo interea illius loci alius homo moreretur. Hanc autem imaginem S. Theodori etiam exstare cum vulnere et sanguinis fusi signis, atque se ipsum illam suis oculis vidisse".

2) Hod. c. 14. col. 250 C.

3) supra p. 121 seq.

*) col. 159 C. Dici nequit, hanc vocem: èɣpáfauev indicare tempus, quo ad primam disputationem Alexandriae habitam, quam eo loco refert, sententias Patrum descripsit. Nam eo tempore expresse dicit libros se collegisse atque inde SS. Patrum testimonia excerpisse (col. 150 D.). Ergo to expapauev referendum est ad tempus, quo auctor Hodegum conscripsit.