serta non sunt, et de Athanasii de- XIV. De fuga Athanasii non calum- XV. De privilegiis specialiter concessis et ubi secundum Nicenam synodum. XVIII. De accusatoribus et iudicibus episcoporum. XIX. De improbatione et repraehensione contra Arrianos episcopos propter expulsationem et expoliationem Athanasii episcopi. apostolicae sedi et de reprehensione I. Epistola synodica Athanasii Alexanmultimoda in Arrianos episcopos. XVI. Quod non sint dampnandi episcopi nisi a sede apostolica. XVII. Qualiter iudicandi sint episcopi XXXIV. Tituli decretorum IL Epistola eiusdem ad omnes generali- III. Quod qui invident fratribus et dam- I. Epistola Athanasii Alexandrinorum III. De episcopis non passim vageque IV. In Nicena synodo definitum est, ut VI. drini archiepiscopi et omnium Egyptiorum pontificum de verae fidei regula pro qua persequebatur, Liberio papae directa. Liberii papae. sas episcoporum et summorum aecclesiasticorum negotiorum. De peculiari reverentia Romanae sedis pro inquirendis rebus atque determinandis et de postulatione Athanasii episcopi et omnium episcoporum Aegyptiorum ad Felicem papam ut eis in pressuris subveniat. VII. De separanda lege quae promulgata est in Nicena synodo. VIII. De die et indictione accepta consecrationis pontificalis honoris. IX. De missis Athanasii episcopi et reliquorum episcoporum. X. XI. XII. Ut Felix papa succurrat oppressis et opprimat eos qui sedictiones excicitant in fratres et quod nominatim in Nicena synodo sint expressi primates qui reliquos episcopos audire et iudicare debeant. Epistola sanctissimi archiepiscopi Felicis et eius sancti concilii Athanasio et universis Aegytiorum Thebaidorum et Libiorum episcopis rescripta in qua consultationibus eorum quas super episcoporum persecutionibus direxerunt canonice respondetur. Quod a Petro caeperit exordium et apostolatus et episcopatus in Christo. Item de capitulis XX positis Niceni concilii et Romanae sedis super defensione episcoporum. XIII. Confirmatio superioris capituli id est vigesimi exemplo Iulii papae qui secundum Nicenum constitutum synodale Athanasio et reliquis epi scopis orthodoxis suas unde expulsi fuerant reddidit aecclesias et cos in communionem suscepit. XIV. Quod nullus episcopus debeat dampnari aut rebus suis expoliari qui Romanam sedem appellat, donec iudicium de eo apostolicae auctoritatis agnoscat. XV. De iudiciis episcoporum accusatorum secundum diversas regulas a patribus institutas et de iudicibus atque accusatoribus episcoporum. XVI. Quod magis ab omnibus sit laborandum ad aedificationem fratrum quam ad dampnationem. XVII. De oratione quae claudit episto- XVIII. Item epistola eiusdem papae Fe- manum. XX. Quod non sit bonum detrahere detrahentibus. XXI. Quod episcopos dederit deus speculum populo suo. XXXV. Tituli decretorum Damasi papac. I. Epistola papae Damasi ad Paulinum II. Quod integrum hominem susceperit IV. Epistola Damasi papae ad Ieroni mum presbiterum. V. Rescriptum Ieronimi ad Damasum papam. VI. Item eiusdem papae Damasi ad eun dem Paulinum de dampnatione quo- VII. Epistola Stephani archiepiscopi et VIII. Item epistola Damasi ad eundem Stephanum et ad concilia Africae quod episcoporum iudicia et maiores causae non aliter quam auctoritate sedis apostolicae sint terminandae. IX. Quod omnes possint appellare Ro manam sedem et de synodo atque conciliis et quo tempore vel qualiter dampnandi sint episcopi. X. De accusationibus et testibus episco- XI. De vocatione ad synodum. 11 Sic legendum pro: iudicium. XIII. De iudicibus episcoporum. XV. Ut apostolorum et patrum instituta dendo quo sit causa accusatae per- rum super crimine et qualiter iudicandi sint vel ubi. XXI. De admonitione apostoli qui docet non temere neque leviter praesumendum iudicium de episcopis et quid sit temere iudicare. XXII. Quod non debeat damnari epi scopus donec de eo cognoscat iudicium apostolicae auctoritatis. XXIII. Ut constituta apostolica et pa trum traditiones teneantur inrefragabili auctoritate sub metu. XXIV. Quid sit facere iniquitatem in iudicio et quid sit non obviare et perturbare perversos. INCIPIT PRAEFATIO SANCTI ISIDORI LIBRI HUIUS. (Text. sec. cod. Mutin.) I. ISIDORUS MERCATOR servus Christi lectori conservo suo et parens 3 in domino fidaei salutem. [I. Quod compellatur a multis episcopis et re sententias in gere.] 2 conciliaGre lo amplius quam tripli quadruplici tata sint.] 5 Compellor a multis tam episcopis quam reliquis servis dei canonum sententias liquis servis colligere et uno in volumine redigere et de multis unum facere. Sed hoc me dei canonum oppido conturbat, quod diversae interpretationes varias sententias faciunt, et licet unum colliunus sit sensus, diversae tamen sunt sententiae, et aliae longiores, aliae breviores. IL. Ea vero concilia quae Graeco sunt edita stylo, amplius quam tripliciter aut qua- [II. Quod drupliciter interpretata atque conscripta reperimus. Quod si veritas est quaerenda e co edita stipluribus, Graecorum sequamur stilum eorumque imitemur dictiones atque exemplaria; sin minus, ipsi dicant atque exponant quibus tot sunt exemplaria quot co- citer aut dices. Nobis tamen videtur, cum in nostro discrepaverint sermone, ut unitas et ter interpreveritas ab ipsis quaerenda sit, quorum lingua edita esse noscuntur. Quod et nos fecimus, et sicut a veris eorum repperimus magistris, in volumine cui haec praeponitur praefatiuncula inserere curavimus. III. Canon autem graece, latine regula nun- [III. Quid cupatur. Regula autem dicta quod recto ducit, ne quando aliorsum trahit. Alii la et sinodus, dixerunt regulam dictam vel quod regat, vel quod normam recte vivendi praebeat, ium, cactus sive quod distortum pravumque quid corrigit 10. Sinodum autem ex graeco inter-adque conpretari comitatum vel coetum. Concilium vero nomen tractum ex communi inten- pretentur.] tione, eo quod in unum omnes redigant 11 mentis obtutum. Cilia enim oculorum sunt. Unde et qui sibimet dissentiunt, non agunt concilium, quia non sentiunt unum. Coetus vero conventus est vel congregatio a coeundo, id est conveniendo in unum, unde et conventus est nuncupatus, quod ibi omnes conveniunt, sicut con13 coetus vel concilium a 1 societate 15 multorum in unum. ventus 14 12 canon, regu quid conci inter G in principio cilium cele sit et propositi IV. In principio vero voluminis huius qualiter concilium apud nos celebratur, IV. Quod posuimus, ut qui nostrum ordinem sequi voluerint, sciant qualiter hoc agere debeant. qualiter conQui autem hoc agere melius elegerint, faciant quod iusto canonicoque atque sapien- bretur positissimo consilio iudicaverint. Denique propter eorum auctoritatem ceteris conciliis tum quod caetepraeposuimus canones qui dicuntur apostolorum, licet a quibusdam apocrifi dican- ris conciliis tur, quoniam plures eos recipiunt et sancti patres eorum sententias synodali aucto- sint canones ritate roboraverunt et inter canonicas posuerunt constitutiones. Deinde quarumdam apostolorum epistolarum decreta 17 virorum 18 apostolicorum intersedavimus, id est Clementis, mixta decreAnacleti, Evaristi et ceterorum apostolicorum, quas hactenus repperiri 19 potuimus apostolicoepistolas usque ad Silvestrum papam: postmodum vero Nicenam 20 synodum con- rum et relistituimus propter auctoritatem eiusdem magni concilii: deinceps diversorum conciliorum Graecorum ac Latinorum, sive quae antea, seu quae postmodum facta sunt, Canon autem in unum, praef. c. III. coll. Hisp. i. f. c. IV. In principio — imbuantur exemplis sec. praef. cit., multis a Pseudo-Isidoro interpolatis. 1 Par. 3839 A: In nomine domini nostri Iesu Christi incipit praefatio libri huius sancti Isidori. Sgrm. 366: I. n. d. n. I. Chr. incip. praef. sancti Isidori episcopi libri huius. Bb. I. n. d. n. I. Chr. inc. praef. sancti Isidori libri huius. 2 Sec. Par. 4280 AA. Sol. num. in Bb. 3 Bb. parenti, ut nunc al. manu correctum est. Sgrm. parenti. 4 Par. 3839 A: Ad. 5 Sec. Par. 4280 AA. Sol. num. in Bb. 6 Sec. Par. 4280 ÄA. Sol. num. in Bb. 7 Sgrm. in marg.: quid canon et quid regula. Par. 3839 A: recte. 9 Par. 3839 A. Sgrm. Bb. nec aliquando. 10 Codd. cit. corrigat. 11 Par. 3839 A. Bb. dirigant omnes. Sgrm. dirigant omnem. 12 Sgrm. supercilia. 13 Deest in Par. 3839 A. 14 Deest l. c. 15 Par. 3839 A: societas est. 16 Sec. Par. 4280 AA. Sol. num. in Bb. 17 Deest in Par. 3839 A. 18 Deest in Par. 3839 A. Sgrm. Bb. 19 Par.3839 A. Sgrm. Bb. repperire. 20 Par. cit. Niceam. Decretales Pseudo-Isidor. 2 et de inter ta epistola quorum.] 16 multi pravi piditate de satores exti presserint et denda sunt, nisi certis indi strantur.] 5 nullus possit nicam insti 8 4 sub ordine numerorum ac temporum capitulis suis distincta sub huius voluminis aspectu locavimus, subicientes aetiam reliqua decreta praesulum Romanorum usque ad sanctum Gregorium et quasdam epistolas ipsius, in quibus pro culmine sedis apostolice non inpar conciliorum exstat auctoritas, quatenus aecclesiastici ordinis disciplina in unum a nobis coacta3 atque digesta et sancti praesides paternis instituantur regulis, et obedientes ecclesiae ministri vel populi spiritualibus imbuanQuod tur exemplis et non malorum hominum pravitatibus decipiantur. V.Multi enim pratate et cu-vitate et cupiditate depressi, accusantes sacerdotes oppresserunt. Ideo sancti patres pressi sacer- leges composuerunt quas sanctos canones appellaverunt. Multi ergo idcirco alios dotum accu- accusant, ut se per illos excusent aut eorum bonis ditentur. Plerique vero christiani terint et op- boni propterea tacent, et portant aliorum peccata quae noverunt, quia documentis quod iudici- sepae deseruntur quibus ea quae ipsi sciunt iudicibus ecclesiasticis probare possint", bus non cre- quoniam licet vera sint quaedam, non tamen iudicibus credenda sunt, nisi quae cerquae tis indiciis demonstrantur, nisi quae manifesto iudicio convincuntur, nisi quae iudiciis demon- Iciario ordine publicantur. VI. Nullus enim qui suis est rebus spoliatus", aut 10 sede 11 propia vi aut terrore pulsus 12, antequam omnia sibi ablata ei legibus restituanVI. Quod tur, et ipse pacifice diu suis fruatur honoribus, sedique propiae 13 regulariter restiiusta cano-tutus eius 14 multo tempore libere potiatur honore, iuxta canonicam accusari, vocari, tutionem ac- iudicari aut dampnari institutionem potest. Unde et historia aecclesiastica, ab Eusebio Cesariensi episcopo confecta, de muliere quadam quae pro castitate a marito dam- accusabatur ait: Praeceptum vel inditum 15 est ab imperatore lege lata, ut primo permitteretur ei rem familiarem libere diutius ordinare, tum deinde responderet obbus expolia- iectis. Hoc 16 omnes leges tam aecclesiasticae quam et vulgares publiceque 17 praesede propria cipiunt. Horum vero concinnantia 18 si omnia ponerentur, ante deficeret dies quam horum similia et nimis prolixa fieret epistola. Ex pluribus tamen aliqua hic ad provocationem aliorum inserere iudicavimus. Ait namque sanctus Leo Romanae aecclesie antistes in epistola Calcedoniensi 20 concilio missa, cuius initium est: Leo episcopus synodo Calcidonensi. Optaveram quidem, dilectissimi, et reliqua: in qua inter cetera sic testatur dicens: quia vero non ignoramus per pravas aemulationes multarum aecclesiarum statum fuisse turbatum, plurimosque fratres iniuste sedibus suis pulsos et in exsilia deportatos atque in locum superstitum alios substitutos; his primitus vulneribus adhibeatur medicina iustitiae: ne 21 quisquam ita careat propriis, ut alter utatur alienis. Quem ita errorem omnes relinquant, ut nemini quidem perire honor debeat, sed prioribus episcopis cum omni privilegio suo ius proprium reformetur. Eadem et antiqui apostolici qui fuerunt ante synodum Nicenam sanxerunt 22. Eadem sinodus quae habita est in Lamsa 23 sub Valentiniano loquitur. Eadem plurimae Romanae synodi 24 testantur, eadem papa Symachus et ceteri sancti patres sanxerunt. Quorum statutorum 25 prolixitatem vitantes hic inserere distulimus. Si quis autem hoc 26 plenius scire et legere voluerit, suis in c. V. Ideo sancti appellaverunt, Cassiod. cari, iudicari aut pnari donec suis est re tus aud a pulsus vi aut terrore.] 7 hist. trip. II, 14. Cf. Iul. 4, 11. Multi ergo demonstrantur, August. serm. nisi quae — publicantur, Ben. III. 259 (Isid. syn. lib. II. no. 86). Cf. Vict. 4, Sixt. II. pp. 7, Iul. 12. 19 c. VI. Nullus enim qui potest, Ben. III. 153. Cf. Steph. 6, Fel. II. pp. 12. IV. (Sixt. I. pp. 6, Sixt. II. pp. 6, Iul. 12). Unde et ecclesiastica — praecipiunt, Euseb. hist. eccl. IV, 17. Ait namque etc. Leon. M. ep. 93. (1, 1067). quia vero- reformetur, 1. c. c. 3. (1, 1071). Cf. Ben. II. 337, Evarist. 7. 3 Sgrm. 6 Par. 1 Par. cit. Sgrm. Bb. distincte. 2 Sec. codd. cit. sic correxi. Mut. subiciens. facta. 4 Par. 3839 A. Sgrm. Bb. praesules. 5 Sec. Par. 4280 AA. Sol. num. in Bb. 3839 A. Sgrm. possunt. Bb. in marg.: de accusatoribus. 7 Sec. Par. 4280 AA. Sol. num, in Bb. 8 Sgrm. in marg.: nemo suis rebus expoliatus legibus dampnari potest. 9 Sgrm. expoliatus. 10 Par. 3839 A. Sgrm. Bb. addunt: a. 11 Codd. cit. propria. 12 Bb. in marg.: de expoliatis. 13 Par. 3839 A. Sgrm. Bb. propriae. 14 Bb. ei. 15 Sgrm. indictum. 16 Par. 3839 A. Sgrm. Bb. haec. 17 Par. 3839 A: publicae. 18 Sgrm. canonicam. 19 Bb. quarum. Sgrm. Bb. Calcidonensi. 21 Par. cit. Sgrm. nec. 22 Sgrm. Bb. sanciverunt. 23 Bb. Lamsa, quod m. s. XI correctum in: Lasaco. 24 Par. 3839 A: synodus. 25 Deest in Par. 3839 A; Sgrm. Bb. statuta. 26 Codd. cit. haec. 20 Par. 3839 A. auctoribus invenire et legere pleniter poterit. Nobis vero hac in praefatiuncula ista sufficiant. Et sicut militi ex multis armis illa sufficiunt quae ferre congruenter super se praegerit, sic nobis de multis sententiis una aut duae vel quantum tunc temporis necesse fuerit, sufficiunt, quoniam sicut cum uno telo aut duobus inimicum vincimus, sic cum una aut duabus sententiis auctoritate plenis emulum superamus. Si enim de mulieribus et saecularibus hominibus haec constituta sunt, multo magis aecclesiasticis viris et sacerdotibus sunt concessa. Haec eadem vero et aecclesiastica (VII.Deaciura iubent et saeculi leges praecipiunt. VII. Similiter accusatores et accusationes, eaeculi quos quas saeculi leges prohibent, canonica funditus repellit auctoritas. VIII. Synodorum bent. vero congregandarum auctoritas apostolice sedi privata commissa est potestate, nec [VIII.Quod ullam synodum ratam esse legimus, quae eius non fuerit auctoritate congregata vel auctoritas fulta. Haec canonica testatur auctoritas, haec hystoria aecclesiastica roborat, haec darum sinosancti patres confirmant. 8 4 cusatoribus, leges prohi congregan dorum apostolicae se sa sit privata plura quam apud nos ha cenae sinodi IX. Scire autem vos, octoginta episcopos, qui hoc opus me incipere et perficere dis commiscoegistis et cunctos reliquos domini sacerdotes oportet, quod plura quam illa viginti potestate.] capitula quae apud nos habentur Niceni synodi repperimus, et in decretis Iulii [IX. Quod papae septuaginta 10 capitula eiusdem synodi esse debere legimus 11. Quam episto-lla XX calam in suo ordine inter caetera decreta apostolicorum posuimus, haec scrutantibus pitula quae et cunctis nosse volentibus rimandam 12. Nam quod plura quam viginti 13 capitula bentur, Nisint Niceni concilii, in multis invenitur locis. Legitur enim in Constantinopolitano repperianconcilio ita: Manifestum est quod illa quae sunt per unamquamque provintiam tur.]7 ipsius provintiae synodus dispenset, sicut Niceno constat decretum esse concilio. Legitur et in aepistola Innocentii papae Victricio Rotomacensi episcopo directa, ita: Si quae causae vel contentiones inter clericos et laicos vel inter clericos tam maioris ordinis quam aetiam inferioris fuerint exortae, placuit ut secundum synodum Nicenam1 congregatis omnibus eiusdem provintiae episcopis iudicium terminetur, et reliqua. Sanctae etiam memoriae 15 Theophilus Alexandrinus episcopus suis in epistolis 16 meminit in concilio Niceno statutum esse, ut ab VIII Idus Martii usque in diem Nonas Aprilis, diebus scilicet XXVIII 17, qualiscunque luna nata fuerit in quolibet medio spatio, perhibet facere initium primi mensis, XIV 18 vero a XII Kalend. Aprilis usque in 19 XIV Kalend. Maii solerter inquiri, aetiam si die sabbatorum inciderit, consequenti die dominico, id est XV luna, pascha celebrare conscripsit 20, et si die dominico luna XIV eiusdem mensis, id est primi mensis, evenerit ipsa ebdomada transmissa ad alterum diem dominicum, pascha sine dubio celebrare conscripsit. His et aliis quamplurimis exemplis patet plura esse quam viginti Niceni concilii capitula et veram esse praedicti 2 Iulii papae aepistolam. Nobis autem quidam e consortio fratrum nostrorum Orientales testati sunt se vidisse concilium Nicenum habens 22 quatuor evangeliorum magnitudinem, continens in se sessiones episcoporum et introductiones iudiciaque quaerimoniarum atque definie. VII. Similiter accusatores repellit c. IX. in concilio Constantinop. c. 2. conc. auctoritas, Ben. II. 381. (c. 96. conc. Afric.) cf. Const. I. (D.) cf. Ben. II. 381, III. 81, c. 8. Ben. III. 108, 307. et c. 9. Angilr., Telesf. 4, Angilr. Calist. 16, Steph. 7, Euseb. 2, Iul. 7, 12, Fel. II. pp. 12 xv., Dam. 14. c. VIII. Synodorum vero congregandarum congregata vel fulta sec. c. 2. Angilr. (Ben. II. 381 aut Cass. hist. trip. IV, 9.) cf. Iul. 5, Pelag. II. pp. ep. 1. 21 in epistola Innoc. papae, c. 3. ep. a Ps.-Is. cit. Theophilus Alexandrinus, cf. vita Victoris pp. in libro pontificali et infra eiusd. pp. decret. 1. (in cod. Quesnell. a Ballerin. Tom. III. op. Leon. M. ed. p. 206.) cf. Ben. II. 381, III. 109. 1 Par.3839 A: auctoritatibus. 2 Par.3839 A. Sgrm. Bb. poterit. 3 Sec. Par. 4280 AA. Sol. num, in Bb. 4 Bb. addit: et. 5 Sec. Par.4280 AA. Sol. num. in Bb. 6 Om. Sgrm. 7 Sec. Par. 4280. Num. in Bb. et in marg.: De capitulis Niceni concilii. 8 Om. Sgrm. 9 Sgrm. capitula eiusdem synodi. 10 Par. 3839 A. Sgrm. viginti. 11 Om. Sgrm.,,capitula-legimus". 12 Par. 3839 A in marg.: quod plura sint Niceni concilii capitula quam haec quae apud nos habentur. 13 Sic Par. 3839 A. Sgrm. Bb; Mut. XXX. 14 Par. 3839 A: Niceam. 15 Bb. sancta enim me16 Om. Sgrm.,,suis in epistolis". 17 Bb. XCVIII. 18 Sgrm. Bb. XIVmas. 19 Deest in Bb. 20 Add. Sgrm. Bb. al. m. inscriptum. 21 Par. 3839 A. Sgrm. Bb. praedictam. Par. in marg. veram esse Iulii epistolam Niceni concilii capit. LXX. 22 Codd. cit. addunt: potiorem. moria. |