aperte autem in praefatione concilii Meldensis a. 845 coacti1. Postquam etiam canones in hac synodo ad reformandum statum ecclesiasticum constituti in conventu apud Sparnacum congregato a proceribus saecularibus plerumque reiecti monitione atque consilio sacerdotali vestra sublimitas et quisque in quolibet statu vel ordine, de rapinis et ceteris quae discordiae malo acciderunt, praeteritis erroribus, poenitudinem gerat et domini reconciliationem expostulet." Cf. quoque c. 4. 5 ib.-Karoli II. conc. in Verno palat. a. 844 c. 12:,,Veniemus nunc ad ultimam partem admonitionis nostrae, quam qua intentione fundimus, dederit deus ut vos ac proceres caeterique fideles ea devotione suscipiatis. Videmus enim iram dei nobis et vobis imminere, cum pro rapinis et immanibus aliis sceleribus, tum etiam maxime quod ecclesiae facultates, quas reges et reliqui christiani deo voverunt ... nunc in usu seculariuin detinentur. Hinc multi servi dei penuriam cibi et potus ac vestimentorum patiuntur, pauperes consuetam aelemosinam non accipiunt, negleguntur hospites, fraudantur captivi et fama omnium merito laceratur. Et quidem si haec a paganis pateretur ecclesia, patientiam flagitaret. Nunc autem oppressi a filiis nostris, hoc est, ab his quos vel nos vel decessores nostri in Christo genuimus, christianos eos nostro ministerio facientes, nullam patientiae consolationem recipimus, quoniam de illorum interitu formidamus.... In fine omnes alloquimur, quod si nostris salutaribus adquieveritis consiliis, vestro profectui plurimum congratulabimur. Sin autem nos, immo deum per nos loquentem, contempseritis,necessitate implendi ministeri quod nollemus, facere compellemur.“

1 ,,Quia generis humani fragilitas pronior dilabatur ad corrigenda quam studeat conservare correcta et divina testantur oracula et consuetudine monstratur quotidiana: quia etiam virtutes facilius queant plantari quam vitia possint eradicari et ager dumosus ruricolarum usu atque labore ad cultum fertilem perductus ostendit et propheta sacerdotalem gestans personam domino loquente praemonstrat dicens: Ego constitui te hodie super gentes et super regna, ut evellas et destruas et dissipes et disperdas et aedifices et plantes. Quatuor enim prius ponens ad destruendum prava et duo postmodum ad statuendum recta, ostendit quid falce sacerdotali durius valeat et saepius debeat recidi. Quidquid terrena potestate vel cupiditate, ignorantia seu fragilitate, studio ac subreptione perversum in ecclesia aut in humana conversatione pullulaverit, recidendum. Sacerdotum est enim divina populo dare mandata et referre responsa. Sacerdotum est etiam imminentem gladium. quae est animadversio divini furoris atque iudicii populis nuntiare: eorum est nihilo minus, verbi gladio, acutiore gladio ancipiti qui penetrat usque ad divisionem animae et spiritus, compagum quoque et medullarum atque cogitationum et intentionum cordis, in unoquoque ecclesiae filio prava resecare a rectis pravosque in omni ecclesia, si ita res proposcerit, ut saeculi iudices et iudicii divini praecones, segregare de rectis. Quia nulli qui sanum sapit est dubium, ita dominum omnia moderasse, ut clavibus ecclesiae datis aditus ad vitam claudi debeat vel reserari et quidquid ordine ordinato a sacerdotibus in ecclesia geritur, per gratiam sancti spiritus ab illo geratur, qui quod eis promisit, nullatenus pro quocumque in quocumque dimisit: Ecce ego, inquiens, vobiscum sum usque ad consummationem saeculi. Quod certissime cognoscentes domini sacerdotes et subtili examine perpendentes, quia eorum erat ad omnem actionem populi, ut dominus per Mosem praeceperat, tubis clangere, i. e. manifestissima praedicatione voluntatem domini insonare; postquam ab ipsis piae memoriae Ludovici divini Augusti temporibus ecclesia diversis et diversis coeperat vexationibus fatigari, in qua, ut propheta longe ante defleverat, a planta pedis usque ad verticem non erat, immo nec est desiderabilis sanitas, crebris monitionibus suam, principum quoque et potentum ac pauperum totiusque ecclesiae clamantes necessitatem, vocem correctionis dederunt, si forte vel ipsa vexatio, ut scriptum est, intellectum daret auditui. Hoc verbis, hoc scriptis, hoc publicis, hoc privatis suasionibus, hoc specialibus, hoc generalibus egerunt, pro Christo legatione fungentes, petitionibus, hoc etiam dicta dominica proponentes, hoc propheticis et apostolicis oraculis contestantes, hoc veterum statuta prae oculis demonstrantes, hoc capitulari et petitoria suggestione saepius et principis et reipublicae potentes atque ministros divina insinuatione et voce blande ac terribiliter, quia ita diversi rerum eventus exegerant, monuerunt... Inde vero quia sicut necesse fuerat, divinis iussionibus non est secuta obedientia, dedit dominus ab Aquilone, unde iuxta prophetam pandetur omne malum, dignos meritis nostris apostolos, crudeles scilicet et immanissimos christianitatis persecutores Northmannos qui usque Parisios venientes, quod iussit dominus demonstraverunt: quorum actus domini sacerdotes, ut praevenerant ex ore domini, sermone sunt etiam subsecuti. Sed et inde ad Belvacum civitatem venientes, quae ex domini voluntate cognoverant et verbo et scripto nullatenus siluerunt. Tandem autem grassante iniquitate et elongante se optata atque optabili pace, non solum a medio nostri, verum, quod est lugubrius, a finibus nostris, perspicientes etiam divinam misericordiam, quae potissimis in tribulatione suis fidelibus consueverat semper adesse, tot miserorum gemitus tantasque lacrymas et pene intolerabiles et in hac regni dumtaxat parte inauditas afflictiones et horribiles calamitates surda, si dici fas est, aure iusto iudicio praeterire. Ob hoc iustae indignationis divinae complangendum supplicium et ecclesiae Christi devoto pectore tractandum negotium, praesulum quoque et sequentis cleri correctionem et regis ac regni salubritatem atque stabilitatem et populi auctore et fautore domino procurandam salutem, venerabiles episcopi, Vvenilo .... in Meldensem ecclesiam de suis civitatibus convenerunt"... (Mansi 14, 813. 814.)

erant, operae pretium fuit, dignitatem sacerdotalem augere et capitularibus falsis et decretalibus vetustissimis Romanis pontificibus adfictis laicos qui reformationem ecclesiae saepius impedivissent, sacerdotibus in omnibus subiectos esse debere demonstrare. Mirum igitur videri non potest, et Benedictum et Pseudo-Isidorum in operibus suis de his rebus tam copiose agere et tanta diligentia.

Cum autem episcoporum auctoritas illis temporibus accusationibus deiectionibusque valde diminuta esset, et Benedictus et Pseudo-Isidorus imprimis talibus praecavere multis hac de re statutis quae excogitabant, conati sunt.

Anno 818 iam Anselmus episcopus Mediolanensis, Wolfoldus Cremonensis, Theodulfus Aurelianensis, qui cum Bernardo rege Italiae conspiraverant, munere spoliati sunt 1, a. 830 in conventu Noviomagi habito compressa rebellione Lotharii Iesse episcopus Ambianensis, a. 835 in conventu apud Theodonis villam congregato Ebo archiepiscopus Remensis et Agobardus Lugdunensis. Num alii episcopi eidem factioni cui Ebo adhaerentes eodem concilio damnati sint, non constat, id tantum accepimus Bartholomaeum Narbonensem, Hereboldum Autisiodorensem, Iessem Ambianensem, Bernardum Viennensem eodem tempore ultionem Ludovici Pii timentes sedes suas deseruisse. Quos nominatim enumerare ex fontibus licet, plures autem eadem passos esse apparet ex episcoporum de exauctoratione Hludovici relationis c. 4 (,, et sacerdotibus domini ac monachis contra divinam et canonicam auctoritatem praeiudicium irrogavit [scil. Ludovicus] et absentes damnavit et in hoc reatum homicidii incurrendo divinarum seu humanarum legum violator extitisset") et ex apologetico Ebonis (c. 2:,,dum non habetur incognitum quod a pluribus videtur compertum, qualiter ecclesia haec maxime Galliarum sub regimine Francorum diversis perturbationibus ac discordiis principum his temporibus agitata vexatur. Unde et plurimi episcoporum vi propriis a sedibus. expulsi aut timore derelictis gregibus diversis in partibus exulantur." C. 3:,,Multi denique hinc potentes expulsi sunt a patria; episcopi quoque aliive dei ministri custodias et exilia passi")".

Quae cum ita essent, mirari non possumus, et Benedictum et Pseudo-Isidorum multum ad accusationem respexisse: etiam magis id explicatur, si rationem habueris, quomodo in regno Francorum ordo accusationis institutus et quomodo singulis in causis accusationes actae fuerint. Clericos a iudicibus saecularibus iudicandos non esse saepius capitularibus regum Francorum iam ante illam aetatem sancitum erat 7.

1 Einhard. ann. (SS. 1, 205): „Anno 818 detecta fraude" (scil. Bernardi regis Italiae),,et coniuratione patefacta... imperator Aquisgrani revertitur...., episcopos synodali decreto depositos monasteriis mancipari" (scil. iussit). Cf. ibid. 204. Thegani vit. Illud. imp. c. 22 (SS. 2, 596):,,Inventi sunt autem nonnulli in hac sedicione esse lapsos ex utrisque Francorum et Longobardorum qui omnes iudicati sunt ad mortem praeter episcopos qui postmodum depositi in confessione eorum facti sunt. Hoc fuit Anshelmus Mediolanensis et Theodulfus Aurelianensis et Wolvoldus Cremonensis." - 2 Thegani vit. c. 37 (SS. 2, 598): Ipso eodemque anno (830) pervenit domnus imperator ad Niwimagun castrum . . . . et multitudo hominum ex omnibus regnis suis venit ad eum, inter quos venerunt supradicti adversarii eius... Et ibi lesse iusto iudicio episcoporum depositus est." - 3 Cf. Mansi 14,658. Flodoard. hist. Rem. II. 20. Theg. vit. c. 56 (SS. 2, 602). 4 Vit. Hludov. c. 54 (SS. 2, 640):,,Quo facto Agobardus Lugdunensis archiepiscopus qui evocatus venire distulit, cum ter esset evocatus ad satisfactionem, ab ecclesiae semotus est praesulatu." Cf. quoque Gallia christiania T. IV. p. 58. 5 Flodoard. hist. Rem. II. 20: ,,Cum quo" (scil. Lothario),,inter alios etiam quidem episcopi, fautores ipsius in adversitate patris sui relictis contra sacras regulas sedibus suis perrexerunt, Jesse videlicet Ambianensis et Hereboldus Autisiodorensis, Agobardus Lugdunensis et Bartolomeus Narbonensis episcopus." Adon. chron. (SS. 2, 321):,,Bernardus adhuc et Agobardus Viennensem ecclesiam et Lugdunensem regebant. Qui ambo apud imperatorem delati, desertis ecclesiis in Italiam ad filium imperatoris Chlotharium se contulerunt." De Otgario Moguntino cf. Dümmler 1. c. p. 107 not. 56. 6 Cf. quoque conc. Aquisgr. a. 836. C. III. c. 7:,,Didicimus sane nonnullos episcoporum a quibusdam personis clam temeraria detractione accusatos atque detractos."-7Cf. cap. Vern. a. 755 c. 18. Cap. gen. a. 769 c. 17. Cap. eccles. a. 789 c. 38. Cap. Rhispac. et Fris. a. 799 c. 3 (excepto casu in cap. Francof. a. 794 c. 30 statuto:,,Et si forte inter clericum et laicum fuerit orta altercatio, episcopus et comes simul conveniant et unanimiter inter eos causam diffinient secundum rectitudinem": ad quae iudicia mixta Pseudo

Episcopi autem secundum quaedam capitularia ante synodum metropolitanam accusandi et ab ista de eis sententia ferenda erat1. Attamen hoc saepe observatum non est, sed secundum vigentem disciplinam de episcopis rex cum conventu plurium episcoporum et aliis viris ecclesiastici ordinis iudicabat, quia rex Francorum non solum laicorum sed etiam clericorum supremus iudex habitus videtur esse 2. Ita est iudicatus Gaerbodus episcopus secund. c. 10 cap. Francof. a. 794:

,,Definitum est quidem a domno rege et sancta synodo esse dinoscitur, ut Gaerbodus qui se episcopum esse dicebat et suae ordinationis testes non habuit, qui tamen episcopalia a Magnardo episcopo coniunctus (consecutus?) est, qui etiam professus est diaconum et presbiterum non secundum canonicam ordinationem ordinatum esse, ut ab codem gradu episcopatus quod de se habere dicebat, deponeretur a praedicto metropolitano sive a conprovincialibus episcopis."4

Theodulfum Aurelianensem et consocios eius quidem Einhardus (cf. supra p. CCXXI.) synodali auctoritate fuisse depositos dicit, attamen conventus Aquisgranensis non synodus metropolitana fuit et exactius sic Chronicon Moissiacense (SS. 1, 312. 313) eandem rem tradit:

,,Post haec ipse imperator fecit conventum magnum Francorum et retulit eis hanc causam, ut videret quid iudicarent fideles sui de eo vel de his qui consenserant, ut insurgerent contra imperatorem... Teudulfum vero episcopum Aurelianensem qui et ipse auctor praedicti maligni consilii fuit, synodo facta episcoporum vel abbatum nec non et aliorum sacerdotum, iudicaverunt tam ipsum quam omnes de ordine ecclesiastico episcopos et abbates vel ceteri clerici qui de hoc maligno consilio socii fuerant, a proprio deciderent gradu; quod ita factum est."

Quo modo etiam anno 830 Iesse episcopus Ambianensis condemnatus fuisse videtur: quamquam enim apud Theganum (vita Hludovici imp. c. 37. SS. 2, 598) legitur:,, et ibi Iesse iusto iudicio episcoporum depositus est", tam ex verbis praemissis: ipso eodemque anno pervenit domnus imperator ad Niwimagun castrum Isidorus in confingendo c. 17 Anacl. respexisse videtur, cf. Wasserschleben, Beiträge p. 43). Vide quoque Waitz, deutsche Verfassungsgeschichte T. IV. p. 371 sqq.

1 Cf. cap. Vern. a. 755 c. 13. Cap. eccles. a. 789. c. 10 (cf. c. 7 ibid. conc. Antioch. c. 11). Cap. Francof. a. 794 c. 10 (,,ordinatum esse ut ab eodem gradu episcopatus quod de se habere dicebat, deponeretur a praedicto metropolitano sive [= et, cf. c. 8 ibid.] a conprovincialibus episcopis"). -2 Qua ex re non solum controversiae inter potentes saeculares, sed etiam inter ipsos episcopos ortas rex iudicabat. Cap. Aquisgr. a. 812 c. 2:,,Ut episcopi, abbates, comites et potentiores quique, si causam inter se habuerint ac pacificare noluerint, ad nostram iubeantur venire praesentiam neque illorum contentio aliubi iudicetur neque propter hoc pauperum et minus potentium iustitiae remaneant. Neque comes palatii nostri potentiores causas sine nostra iussione finire praesumat, sed tantum ad pauperum et minus potentium iustitias faciendas sibi sciat esse vacandum." Eadem ex causa canones concilii Sardicensis de appellatione ad sedem Romanam facienda agentes capitulari ecclesiastico a. 789 confirmati non sunt (cf. Gfrörer, Untersuchung über Alter etc. p. 4 sqq.) et explicatur, cur saepius statuatur, ad regem esse recurrendum, si iudicia ecclesiastica inferiora ad corrigendum accusatum non valeant. Cf. Cap. Franc. cit. c. 6:,,Statutum est a domno rege et sancta synodo ut episcopi iustitias faciant in suas parrochias. Si nou oboedierit aliqua persona episcopo suo de abbatibus, presbiteris, diaconibus, subdiaconibus, monachis et caeteris clericis vel etiam aliis in eius parrochia, venient ad metropolitanum suum et ille diiudicet causam cum suffraganeis suis. Comites quoque veniant ad iudicium episcoporum. Et si aliquid est, quod episcopus metropolitanus non possit corrigere vel pacificare, tunc tandem veniant accusatores cum accusatu cum litteris metropolitano, ut sciamus veritatem rei." Epist. Hludovici Pii ad Magnum Senonicae urbis archiepiscopum (Leg. 1,222): „,Si vero aliquis tuae dioceseos eidem institutioni nostraeque admonitioni procaciter reniti voluerit et ea quae ab eodem sacro et venerabili concilio constituta atque decreta sunt, quantum dominus ei posse dederit observare contempserit, praecipimus, ut si antea huiusmodi non se correxerit, quicunque ille est, ante praesentiam nostram tua vel missorum nostrorum admonitione, venire festinet; quatenus a nobis iuxta quantitatem culpae digne corrigatur. Epist. eiusd. ad Arnonem Salisburgens. episcop. (ibid.). Cf. quoque Waitz 1. c. T. III. p. 358. T. IV. p. 373. 3 Quomodo synodus composita fuerit apparet ex initio capitul.:,, coniungentibus deo favente apostolica auctoritate atque piissimi domni nostri Karoli regis iussionem anno 26. principatus sui cunctis regni Francorum seu Italiae, Aquitaniae, Provintiae episcopis ac sacerdotibus synodali concilio." 4 Cf. quoque c. 9 ibid.:,,Definitum est etiam ab eodem domno rege sive a sancta synodo, ut Petrus episcopus contestans coram deo et angelis eius iuraret cum duobus aut tribus sicut sacrationem suscepit aut certe cum suo archiepiscopo quod ille in mortem regis sive in regno eius non consiliasset nec ei infidelis fuisset."

-

quod situm est super fluvium quod dicitur Walum: et multitudo hominum ex omnibus regnis suis venit, inter quos venerunt supradicti adversarii eius et superaverat eos domnus imperator" apparet, etiam Iessem non a synodo metropolitana, sed a conventu plurimorum episcoporum ex diversis regni partibus congregatorum praesidente imperatore iudicatum fuisse.

Etiam ad tales synodos hi canones concilii Aquisgran. a. 836 respicere, non ad synodum metropolitanam videntur:

C. II. c. 12: ...,,ut si quispiam episcoporum aut quilibet sequentis ordinis ecclesiastici deinceps timore aut cupiditate aut qualibet suasione a domino et orthodoxo Ludovico imperatore defecerit aut etiam sacramentum fidelitatis illi promissum violaverit et eius contrariis malevola intentione quolibet modo se copulaverit, gradum proprium canonica aut synodali sententia amittat."

C.III. c. 7:,,ut si aliquis deinceps accusator annisus fuerit aliquem excessum in episcopali ordine rite reprehendere et ad aures imperiales perducere, ut non facile per cuiuscumque personam officium tanti ministerii in aliquo vilescere videatur.... huius rei veritas synodali conventui pateat ibidemque omni occasione remota utrorum examinatio secundum veritatem examinetur, ut quod quisque meretur, accusatus videlicet sive accusator, pro merito canonicae disciplinae subiaceat."

Eadem apparent ex iis quae de Ebonis Remensis depositione nobis traditum est. Agebatur eius causa in conventu multorum episcoporum diversarum provinciarum1, sed cum plurimi eorum qui tunc eum iudicaturi erant, ipsi eadem contra imperatorem quae Ebo machinati essent, eum ad confitendum se episcopali sede indignum esse commoverunt, timentes ne ab Ebone proderentur, qua ex re sententia contra eum pronunciata non est.

A talibus conventibus iustae sententiae proferri non potuerunt, cum fieri non posset quin in omnibus fere accusationibus ob machinationes contra imperatorem factas accusato omnes iudices infesti et adversarii essent. Nam amici accusati aut cum eo accusabantur aut ad vindictam evitandam alius alio fugiebant 3.

Mirum igitur non videtur, Benedictum et Pseudo-Isidorum et quidem hunc apertius quam illum episcoporum causas diiudicandas aliis iudicibus committere voluisse. Posuerunt autem tamquam tutissimum praesidium hac in re accusatis Romanum pontificem, cum praedicarent, sine eius consilio nullum episcopum dampnandum neque deponendum esse, quia et ille factionum singulis in terris et singulis.

1 Hincmari Rem. de praedestin. adv. Gothescalc. c. 36 (op. I. 324):,,Unde etiam accusatus ab ipso Augusto, in generali synodo in palatio Theodonis villa inducias petiit et secundum canonicam institutionem elegit sibi per consensum synodi episcopos iudices peccatorum suorum, quos canones electos appellant, de quibus scriptum est in concilio Africano cap. LXIII. ut ab electis iudicibus provocari non liceat, et dedit libellum synodo manu sua firmatum haec eadem continentem." Nomina archiepiscoporum et episcoporum idem Hincmarus (ibid. p. 325) refert. Quem iudices electos et episcopos ab Ebone sibi confessores constitutos confundere evidens est (cf. ibid. p. 325:,,nam et episcopi secundum confessionem ipsius manu sua propria roboratam et testimonium confessorum suorum decreverunt ut a ministerio recederet pontificali“). Cf. quoque Dümmlerl. c p. 109. 2 Thegani vit. Hlodov. c. 56 (SS. 2, 602):,,Post natalem domini altero anno habuit conventum magnum populorum et ibi Ebo turpissimus rusticus venit, quem ibi episcopi firmiter movere non ausi sunt, timentes ut eorum proditor existere debuisset. Et ideo suaserunt eum ut se concrederet ministerium sacerdotale minime habere posse." Vit. Hludov. c. 54 (SS. 2,640): „,Sane sollemnitatem purificationis sanctae Mariae in eadem Theodonis villa agendam constituit" (scil. imperator):,,ubi etiam populus cui praeceptum fuerat, advenit. Quo consistens contra quosdam episcopos de sui deiectione conquerebatur: sed cum quidam in Italiam confugissent, aliqui vocati oboedire noluissent, solus Ebo eorum qui impetebantur affuit. Qui cum rationis reddendae causa super talibus urgeretur, causabatur se solum, relictis omnibus in quorum praesentia haec facta fuerant urgeri. At vero cum ceteri episcopi obtenderent necessitatem praesentiae, excusarent autem voluntatem innocentiae, hisdem Ebo tandem moleste ferens talibus extaediari, consilio petito aliquorum episcoporum, ipse in se quandam confessionem praedicavit." 3 Recte ipse Ebo de his iudiciis in apologetico suo ait:,,compulsus ad tribunal palatinum, non ad synodalem sanctorum conventum"(Mansi 14,776 et ibid. p. 778):,,Conscriptio itaque haec diversis necessitatibus i. e. delictorum vel persequentium occasione confecta, si adhuc scandalizanti alicui scrupulum generat, universorum ibi, quaeso, verborum rationem discutiat; in qua certo crimine invento, unde canonica rite sequatur damnatio, iuste precoret non livide iudicet proximo. Dumque se aestimat stare videat, ne cadat. Quia lividus index festucam in alterius quaerens trabem in suo nequaquam sentit oculo.“ 4 Cf. Ben. II. 381, Marcellini 2, 10, Iul. 5, Dam. 9.

in earum ecclesiis dimicantium expers erat et sede Romana adeunda causa protraliebatur et cum eam facile adeundi facultas non esset, damnatio et depositio saepius fieri non poterat 1.

Contra illa iudicia etiam ea finxit, quae statuit de accusationibus in provinciis neque aliubi agendis et dirimendis, quia episcopi, ut ex modo allatis apparet, in conventibus coactis nulla provinciarum aut dioecesium ratione habita iudices assidebant.

Eadem ex causa ut accusationes difficiles fierent et iustius deciderentur iudicia, exceptio spolii a Benedicto quidem primo inventa et postea a Pseudo-Isidoro repetita amplificata est: qua in re ambos ad episcopos suis sedibus pulsos et PseudoIsidorum ante omnia ad Ebonis deiectionem respexisse dubitari non potest.

Quamquam enim his rebus iam satis explicatur, cur tam saepe et fuse PseudoIsidorus de accusationibus clericorum et praecipue episcoporum egerit, accedit, quod etiam de ordine et modo accusationis illis temporibus nullae certae regulae ad iustam sententiam de accusatis proferendam observatae videntur fuisse. Statutis enim ecclesiasticis ius Romanum in accusationibus clericorum tractandis receptum erat, attamen in regno Francorum non secundum ordinem Romanum sed secundum ordinem etiam in iudiciis laicorum institutum clerici et episcopi iudicabantur et damnabantur. Neque solum ita agebatur saeculo octavo 5, sed etiam saeculo nono et eadem aetate qua decretales Pseudo-Isidori editae sunt. Quibus Benedictus et Pseudo-Isidorus capitula et statuta sua secundum ius Romanum confingentes dero

1 Negari non potest tota conditione regni Francorum explicari, episcopos a rege et aliis paribus i. e. episcopis iudicatos fuisse, cum et episcopi vasalli et seniores regis essent et ab eodem ad dignitatem episcopalem proveherentur. Itaque status ecclesiasticus reformari omnino non potuit, nisi alia quoque iura regum Francorum, imprimis ius episcopatuum conferendorum mutaretur; attamen hac de re pauca apud Benedictum (cf. III. 78) et l'seudo-Isidorum (cf. Annic. 1. 2) proferri mirum non est, quia illa aetate aliam conditionem ecclesiae et reipublicae non cognoverunt et imprimis accusationibus et deiectionibus episcoporum ecclesiam in ruinam lapsam esse viderunt. 2 Anacl. 15, Pelag. II. ep. 1, Pii 9, Eleuth. 4, Fel. I. pp. 3, Iul. 12. 17, Corn. 5, Steph. 10, Fab. 28, Dam. 19 (cf. Ben. II. 64. 113. 381. III. 82. 93. 220. 332. add. III. 111). 3 Cf. supra §§. 17. 23. -4 Greg. M. ep. 45 ad Ioannem defensorem lib. XIII. ed. Ben. (c. 7 C. II. qu. 1). 5 Cap. Francof. a. 794 c. 9:,,Definitum est etiam ab eodem domno rege sive a sancta synodo, ut Petrus episcopus contestans coram deo et angelis eius iuraret cum duobus aut tribus sicut sacrationem suscepit aut certe cum suo archiepiscopo quod ille in mortem regis sive in regno eius non consiliasset nec ei infidelis fuisset. Qui dum episcopus (pro: episcopos) cum quibus iuraret, non invenisset, elegit sibi ipse ut suus homo ad dei iudicium iret et ille testaretur absque reliquiis et absque sanctis evangeliis solummodo coram deo quod ille innocens exinde esset et secundum eius innocentiam deo adiuvaret illum suum hominem qui ad illud iudicium exiturus erat et exivit. Tamen eius homo ad iudicium dei neque per regis ordinationem neque per sancta synodo censuram, sed spontanea voluntate, qui etiam a domino liberatus, idoneus exivit." 6 Karoli II. synod. Suession. a. 853 c. 3:,,De Burchardo etiam qui Carnotenam ecclesiam tenebat, statutum est, ut aut se idoneum ad sumendum episcopalem gradum admonitu Wenilonis metropolitani episcopi ostenderet aut certe pronam in se clementiam principis cognoscens cederet, in utroque dei iudicium experturus. Igitur sequenti die causa illius ad medium deducta venerabiles episcopi Remorum metropolitanus Hincmarus, Lugdunensium Pardulus, Aurelianorum Agius, seorsim eum admonere praecepti sunt, ut si absque discrimine valeret, officium se posse aggredi fateretur; aut si non posset, propter dei timorem impossibilitatem ingenue confiteretur. Parte cleri quae praesens erat, hac laicorum bonum ei testimonium perhibente, memoratis praesulibus suadentibus ad concilium intromissus, tanto quidem gradu se dignum esse profiteri arrogantiae asseruit esse, non veritatis. Si quis vero crimen aliquod sibi vellet obicere, ad id purgandum se paratum esse firmavit." (Cf. quoque c. 6 ibid.) 7 Benedictus quidem (I. 35. 36, III. 281) quaedam de sacerdotum purgatione finxit (cf. Hildenbrand, die purgatio canonica und vulgaris. München 1841. p. 60 sqq.), sed tantum,,si accusatum suprascripto praetextu adprobare ipse accusator minime poterit" illum cum consacramentalibus se purgare debere dicit, similiter ut c. 8 conc. Mogunt. a. 851 (LL. 1, 413), hac in re figmenta ad imaginem priorum statutorum, imprimis Gregorii II. (cf. Hildenbrand 1. c. p. 51. 60) concipiens. Pseudo-Isidorus autem de purgatione sacerdotum et consacramentalibus nihil quidem profert, sed prohibere eum id voluisse apparet ex c. 3 Corn. (,,sacramentum autem hactenus a summis sacerdotibus vel reliquis exigi nisi pro fide recta minime cognovimus nec sponte eos iurasse repperimus") et Sixti III. ep. (,, et facto concilio cum magna examinatione satisfaciens omnibus, licet evadere aliter satis potuissem, suspitionem tamen fugiens