IN

NOVUM TESTAMENTUM

AUCTORE

Eximio Doctore LIÉNARD,

OLIM SCRIPTURÆ SACRE PROFESSORE REGIO IN UNIVERSITATE DUACENSI, NECNON EJUSDEM UNIVERSITATIS RECTORE MAGNIFICO,

ET CAPITULI ECCLESIE COLLEGIATE

SECUNDA EPISTOLA AD TIMOTHEUM.

ARGUMENTUM.

Cum Apostolus Timotheum adhuc valdè juvenem ordinasset Episcopum urbis Ephesina, timuit ne in munere episcopali ritè strenuèque obeundo deficeret : undè ad eum hanc sicut priorem direxit epistolam,in quâ hæc potissimùm continentur: in cap. 1o. gratias agit Deo ob fidem Timothei, quem adhortatur, ut resuscitet gratiam quæ ei collata erat per impositionem manuum, ac demùm sese à multis Asianis desertum esse dicit; in 2o. cap. hortatur Timotheum ad ritè Episcopatûs sui munera implenda, admonetque ut sedulò profana et vaniloquia vitet, in cap. 3°. prædicit futuros esse homines perversos, qui falsam undequaquè doctrinam spargant, Timotheum hortatur ut virtutes christianas suo exemplo amplectetur, ac persecutiones patienter sustineat ac tandem loquitur de Scripturarum utilitate, in cap. 4°. obtestatur Timotheum, ut adversùs falsos doctores prædicet, mentionemque facit instantis mortis suæ.

Scripta est hæc epistola idiomate græco, de hoc non litigant interpretes; fuit autem scripta ex urbe Româ, ut patet ex cap. 1. 8-16-47, et ex cap. 2. 9; quod autem attinet ad tempus, non conveniunt interpretes. Estius post Baronium contendit scriptam fuisse in primis vinculis, quæ inciderunt in annum 62 æræ christianæ, Calmetus verò et nonnulli alii volunt scriptam esse in secundis vinculis, quæ inciderunt in annum Christi 67.

Petitur quænam opinio videatur præferenda.

R. Posteriorem videri præferendam, quia prior nullum habet solidum fundamentum, sed secunda duas habet rationes plausibiles prima desumitur ex infrà 4. 6, ubi Apostolus mentionem facit mortis suæ instantis, quod procul dubio non fecisset Apostolus, si hanc epistolam scripsisset in primis vinculis, quæ sex aut septem annis antè mortem suam contigerunt; secunda desumitur · ex v. 16-17 ejusdem capitis, ubi meminit primorum vinculorum, ut jam elapsorum; sed dùm hanc epistolam scribebat Apostolus, adhuc erat in vinculis: ergò non in primis, sed in posterioribus scripta fuit.

CAPUT I.

1. Paulus Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei, secundûm promissionem vitæ, quæ est in Christo Jesu :

Secundùm promissionem vitæ spiritualis, quæ consistit in possessione gratiæ in hoc sæculo, et gloriæ æternæ in altero, que est, id est, quæ obtinetur per fidem, per gratiam, per merita Christi Jesu.

2. Timotheo charissimo filio, gratia, misericordia, pax à Deo Patre, el Christo Jesu Domino nostro.

Observant interpretes, quòd nonnisi in Epistolis ad Timotheum Apostolus misericordiam apprecetur, hujus discriminis rationem vide in Epistolâ primâ cap 1, 2.

3. Gratias ago Deo, cui servio à progenitoribus in conscientiâ purâ, quòd sine intermissione habeam tui memoriam in orationibus meis, nocte ac die,

Cui servio, græcè cui cultum latriæ defero, sicut fecerunt progenitores mei, seu majores, in conscientia purd; sed quomodò hæc conciliantur cum his, quæ dicuntur 4 Tim 4, 13: « qui priùs blasphemus fui, et persecutor, et contumeliosus? »

R. Sensum non esse, quòd Apostolus semper habuerit conscientiam immunem à peccato, sed quòd semper conscientiam habuerit immunem à peccato idololatriæ igitur sensus horum verborum in conscientia purd hic est: semper adoravi Deum verum in conscientiâ immuni à peccato idololatriæ, nunquàm servivi diis alienis, semper servivi soli Deo, sicut fecerunt Patres mei. Aliundè quamvis Apostolus fuerit persecutor Christianorum, dici tamen potest Deo serviisse in conscientiâ purâ: persequendo enim Ecclesiam peccavit quidem, sed agebat secundùm conscientiam suam: nam putabat se debere multa facere contrà nomen Christi, prout ipse dicit Act. 26, 9: « et ego quidem existimaveram, me adversus nomen Jesu Nazareni debere multa contraria agere. »

4. Desiderans te videre, memor lacrymarum tuarum, ut gaudio implear,

Memor lacrymarum tuarum, quandò à me separatus es; de hâc separatione fit mentio Act. 20. 17, ubi vocavit majores natu Asiæ, in quos primus erat Timotheus, utpotè Episcopus urbis Ephesinæ, quæ est caput Asiæ minoris, et iis vocatis nuntiavit sese ab ipsis discessurum esse, ampliùs faciem ejus non visuris, quod eos maximâ tristitiâ affecit; hoc autem videre est ibid. v. 36-37-38.

5. Recordationem accipiens ejus fidei, quæ est in te non ficta, quæ et habitavit primùm in avià tuå Loide, et matre tuâ Eunice: certus sum autem quòd et in te.

Memor ejus fidei veræ et sinceræ, quæ est in te, quæ et primum fuit in aviâ tuâ maternâ scilicet, cùm ex parte patris parentes ejus essent gentiles.

6. Propter quam causam admoneo te, ut resuscites gratiam Dei, quæ est in te per impositionem manuum mearum.

Non est sensus quòd in ipso esset extincta gratia illa, sed allusionem facit Apostolus ad ignem, qui flatu excitatur ut major fiat: undè sensus est: admoneo te, ut accendas et facias ferventiorem gratiam, quæ tibi collata est per manuum mearum impositionem : ex hoc textu sequitur contrà heterodoxos ordinationem tùm Episcoporum, tùm Presbyterorum, tùm Diaconorum esse verè Sacramentum : nam ad rationem sacramenti quatuor requiruntur: 1o. ut sit ritus sensibilis, 2°. à Christo institutus, 3°. permanenter, 4. gratiæ collativus : atqui quatuor istæ conditiones reperiuntur in ordinatione tùm Episcoporum etc: ergò, vide tractatum de Ordine.

7. Non enim dedit nobis Deus spiritum timoris, sed virtutis, et dilectionis, et sobrietatis.

Inferes ergò timor gehennæ malus est, et consequenter non est donum Dei, et Spiritûs S. impulsus, prout definiit Conc. Trid. Sessione 14 de pœnitentiâ cap. 4 de contritione.

R. N. Suppositum: non enim agit hic Apostolus de timore gehennæ, sed de timore mundano, quo quis timet persecutiones, et ideò Christum fidemque ejus abnegat undè in græco loco timoris legitur timiditatis, quâ trepidamus et avertimur à fide Christi propter minas persecutorum; sed dedit nobis spiritum fortitudinis, ut intrepidè et fortiter Christi fidem profiteamur, non obstantibus persecutorum minis: at timor gehennæ, quo peccator utiliter concutitur et peccata detestatur, est bonus et laudabilis, ut colligitur ex Matt. 10, 28: « et nolite timere eos, qui occidunt corpus..... sed potiùs timete eum, qui potest et animam et corpus perdere in gehennam. » Undè per spiritum virtutis intelligitur spiritus fortitudinis ad strenuè docendum ea quæ sunt fidei et charitatis, ad strenuè Episcopatûs functiones exercendas, et dilectionis, quo Deum propter se et proximum propter Deum diligimus, et sobrietatis sive prudentiæ et moderationis tùm in prosperis, tùm in adversis; quòd autem agatur hic de timore mundano, patet ex eo quòd Apostolus statim addat versu sequenti : 8. Noli itaque erubescere testimonium Domini nostri, neque me vinctum ejus sed collabora Evangelio secundùm virtutem Dei :

Testimonium, id est, fidem seu Evangelium quo testimonium redditur Christo, nec te pudeat mei, qui vinctus sum pro Christo; sed allabora promulgationi Evangelii sicut et ego, non tantùm propriis innixus viribus, sed adjutus virtute Dei, vel etiam sensus esse potest collabora, id est, compatere laboribus et persecutionibus, quas in Evangelio prædicando patior.

9. Qui nos liberavit, et vocavit vocatione suå sanctà, non secundùm opera nostra, sed secundùm propositum suum, et gratiam, quæ data est nobis in Christo Jesu antè tempora sæcularia.