typi in prædicatoribus. S. Zeno postquam CAPUT fingularem quorundam attulisset fententiam, XXII. qui ascendentes angelos tenebrarum intelligunt, ipse vero censet angelos homines iustos et iniustos generaliter dictos; præ terquam quod ad literam intelligitur de ministris angelis, ,, quos Domino, cum esset in terris fecisse invenimus officium, fic etiam S. Thomas in h. 1. a) Angeli autem, inquit, ascendunt et descendunt, in quantum ei adsunt obsequendo et ministrando. Dixit ergo: Amen, amen dico vobis, videbitis cœlum apertum etc. quasi dicat: Quia vere Israelita es, attende ad id, quod Israel vidit, ut fcilicet credas me illum esse, qui est fignificatus per unctum lapidem a Jacob: nam tu etiam videbis fuper ipsum angelos ascendentes vel descendentes."

Quod si tamen ftricte inhærendum fit verbis: videbitis angelos Dei ascendentes et descendentes fuper filium hominis, de omnium maxime conspicuo intelligendus est locus angelorum ministerio, quando venerit in maiestate ad iudicandum cum fuis angelis in illa die, ficut in gloriosa ascensione fua in cœlum, ubi iam denuntiaverunt etiam hunc fecundum adventum angeli b): Viri Galilei, quid ftatis aspicientes in cœlum? Hie Jesus qui assumptus est a vobis in cælum, fic

a) T. III. p. 457. b) Act. 1. 11.

CAPUT veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in XXIII. cælum. Cæterum cum esset ex primariis Christi discipulus Nathanael ex plerorumque fententia Bartholomæus, apostolus, adfuit absque dubio cum discipulis aliis huic apparitioni, qui Jo. XXI. 2. adfuisse legitur, quando Christus post resurrectionem fuam ad mare Tiberiadis apparuit, adfuturus etiam cum venerit filius hominis in fede maiestatis fuæ, et omnes angeli cum eo etc. a) Vidit igitur videbitque eælum apertum et angelos Dei ascendentes et descendentes fuper filium hominis.

Templum Dei in Christo destruc

tum a Ju dæis, post

triduum restitu

tum.

CAPUT XXIII.

CHRISTUS MORTI TRADENDUS
SUA VIRTUTE RESURRECTURUS.

Solvite templum boc, et in tribus diebus
excitabo illud. Jo. II. 19.

Cum primum Christus fuscepto munere

evangelizandi, ex Galilæa Hierosolymam ascendisset instante paschate, invenissetque in templo vendentes boves, et oves, et columbas, et numularios fedentes, etsi hæc ad facrificia et oblationes fieri viderentur, indignatus tamen, cum fecisset quasi flagellum a) Matth. XXV. 31.

CAPUT

de funiculis, omnes eiecit de templo, oves quoque et boves, et numulariorum as effudit, et mensas XXIII. evertit, et his, qui columbas vendebant dixit: Auferte ista hinc, et nolite facere domum Patris mei, domum negotiationis. Judæi, qui necdum, ut videtur, miraculum a Christo factum in Cana Galilææ intellexerant, fignum fibi ostendi petebant, cur hæc, quæ modo retulimus, faceret; retuleruntque responsionem præsagam eorum, quæ essent ipsi in Christum perpetraturi. Et fane coram iudice caput hoc fuit accusationis contra Jesum dicto certe fingulari ac mirabili: Hic dixit: Possum destruere templum Dei, et post triduum readificare illud, accipientes rem de Hierosolymitano templo fuo, utique non multo post tempore a Deo vindice cum urbe destruendo; cum Christus loqueretur de templo corporis fui, quod multo meliore iure dicebatur templum Dei, utpote in quo omnis plenitudo divinitatis inhabitabat corporaliter, nec temporarium fed æternum fibi elegerat habitaculum, destructum quidem a Judæis ad tres illos dies, ut prædixerat Christus, fed propria virtute, quod nonnisi divinæ erat potentiæ, resuscitatum, ut promiserat, et in tribus diebus excitabo illud; ut tunc recordati funt cum resurrexisset a mortuis, discipuli eius. Judæi vero Christum adhuc in cruce pendentem fubsannabant dicentes: Vah, qui destruis

CAPUT templum Dei, et in triduo illud readificas: falvá XXIII. temetipsum: si Filius Dei es, descende de cruce a). Non descendit tunc de cruce, fed plus fecit fua virtute resurgens a mortuis, templum divinitatis fuæ a Judæis destructum excitans, ut promiserat: qui tanquam Deus potestatem habebat ponendi animam fuam, et iterum fumendi eam. Quod fublime in Evangelio Christi crassi Judæi non percipiebant : "Quis est enim, ut cum Novatiano loquar b), qui dicit animam fuam se posse ponere, aut animam fuam posse fese rursum recuperare, quia hoc mandatum acceperit a Patre? aut quis dicit destructum corporis fui templum resuscitare rursum, et reædificare se posse? nisi quoniam fermo ille, qui ex Patre, qui apud Patrem, per quem facta funt omnia et fine quo factum est nihil, imitator paternorum operum et virtutum, imago invisibilis Dei, qui descendit de cœlo, qui, quæ vidit, et audivit, testificatus est, qui non venit, ut faceret fuam voluntatem, fed potius ut faciat Patris voluntatem, a quo missus ad hoc fuerat, ut magni consiliarii angelus factus arcanorum cœlestium nobis iura reseraret, quique Verbum caro factus habitavit in nobis, ex nobis hic Christus non homo tantum, quia hominis filius, fed etiam Deus, quia Dei Filius comprobatur. “

a) Matth. XXVII. 40.

b) De Trinit, c. 21. Bibl. PP. T. 111. p. 304.

Subdit Evangelista: Cum ergo resurrexis- CAPUT set a mortuis, recordati funt discipuli eius, quia XXIII. hoc dicebat, et crediderunt fcripturæ, et fermoni, quem dixit Jesus a). Tardi quidem fuerant discipuli Domini post resurrectionem Domini ad credendum: unde et Christus iam ascensurus in cœlum exprobravit incredulitatem eorum et duritiam cordis, quia iis, qui viderant eum resurrexisse, non crediderunt b). Sed hoc ipsum ad firmandam fidem nostram facit uti etiam Judæorum pervicacia et obcæcatio; quibus quidem citius mente occurrit, , quæ Christus de resurrectione fua prædixerat, quam discipulis Domini: dum altera mox die, que est post parasceven convenerunt principes facerdotum et Pharisai ad Pilatum dicentes: Domine recordati fumus, quia feductor ille dixit adhuc vivens: Post tres dies resurgam c). Dumque post resurrectionem quidam de custodibus venerunt in civitatem, et nuntiaverunt principibus facerdotum omnia que facta fuerant, congregati illi cum fenioribus consilio accepto pecuniam copiosam dederunt militibus, dicentes: Dicite, quia discipuli eius nocte venerunt, et furati funt eum, nobis dormientibus. Et si hoc auditum fuerit a praside, nos fuadebimus ei, et fecuros vos faciemus. At illi, accepta pecunia fecerunt, ficut erant edocti d). Sicque

a) Jo. 11. 22. b) Marc. XVI. 14.

c) Matth. XXVIL 62.

TOM. I.

d) Ib. XXVIII. 11.

Y