PRÆFATIO AUCTORIS.

Nullo

ullo non tempore S. Scriptura abusi funt hæretici; ludibrio eam habuerunt, exploseruntque christiani nominis hostes, a fide alieni, vel apostatæ. Hi cum fint a SS. Patribus refutati; eorum tamen antiqua crambes recocta est ætate hac posteriori. Nec unquam tantopere debachatum est, quam præsenti fæculo hoc, quod tanta luce perfusum hodie ubique buccinatur, ingeminantque fibi fuffeni illi, quibus nihil accommodatius est illis Christi verbis (Luc. XI. 35.): Vide, ne lumen, quod in te est, tenebræ fint; queis Christus Pharisæos perstringit, qui indignati, quod se in mundum venisse diceret (Jo. IX. 39. etc.): ut, qui non vident, videant; et qui vident, caci fiant, eum interpellare ausi funt, ac dicere: Nunquid et nos caci fumus ? quibus ille: Si caci essetis, non haberetis peccatum; nunc vero dicitis: Quia videmus, ideo peccatum vestrum manet. Eo autem res hodie deducta est, ut fuerint, quibus omnia fic iam esse intellectui humano perspicua reddita funt visa, ut brevi faltem revelationis lux fit futura fupervacanea. Horret dicere animus, in quas delapsi fint eiusmodi hominum portenta blasphemias, quas quidem fuo nomine non omnes evomere funt ausi: dum interim nihil religioni ducitur impune talia luci publicæ dari, nec profanari folum, verum etiam despectui, irrisui, ac ludibrio exponi Verbum divinum, atque proftitui exemplo pessimo indicioque luctuoso, quam male, ac perverse cuiusque arbitrio, atque libi

dini S. Scripturæ interpretatio fuerit relicta, cum econtra religiose ac faluberrime S. fynodus Tridentina fess. IV.,,ad coërcenda petulantia ingenia decernit, ut nemo fuæ prudentiæ innixus, in rebus fidei, et morum ad ædificationem doctrinæ christianæ pertinentium S. Scripturam ad fuos fensus contorquens, contra eum fensum quem tenuit, et tenet fancta mater Ecclesia; cuius est iudicare de vero fensu, et interpretatione fcripturarum fanctarum, aut etiam contra unanimem consensum Patrum ipsam fcripturam facram interpretari audeat. “

Ad hanc amussim, ac regulam instituimus fequens de fublimi (decerptis concinnatisque ex Evangelio Christi flosculis) fyntagma, mutuato quidem a fcriptore gentili Dionysio Longino ex parte titulo, qui vero in fuo libello gì s περὶ ὕψες λoys de fublimi genere orationis ipsus exemplo ex prima ftatim fcripturæ facræ pagina est usus. Postquam enim fect. VII. feu cap. IX. (quod alii primum ftatuunt, quæ præcedunt introductionis loco habentes) inter alia exemplo Neptuni, quem Homerus magnifice in undis procedentem describit τὸ περὶ τὰς νοήσεις ανδρεπηβόλον, quod est in ipsa mente, feu cogitatione fublime, Oculis exposuisset, ad rem ex primo Genesis capite, quo Moyses opus fex dierum creationis describit, in exemplum affert verba hæc: Fiat lux, et facta est: Fiat terra, et facta est. Quæ maiorem in textu originali emphasin habent, a P. Carl. Lanceloto S. Mauriano in novissima Longini editione Ratisbonæ an. 1775. facta in versione gallica fic expressa: Que la lumière foit, et la lumière fut: que la terre paroisse, et la terre parut.

Ad dirimendam controversiam, quæ circa To vos, feu fublime huius loci inter Dan. Huetium, et Nicl. Boileau, qui Longinum cum notis gallice edidit, mota est, quamque post mortem utriusque J! Clericus est prosecutus, facere potest ipsa inscriptio Longini de fublimi genere orationis. Hocque est, quod Huetius, eiusque hyperaspites J. Clericus maxime contra ro vos huius loci urget ex toto contextu nimirum orationis, ac dicendi genere prorsus fimplici, quod fibi Moyses in fua narratione proposuerat. Et licet Huetius inter quatuor to 8s genera in vocibus fcilicet earumque compositione perio dica, cogitationibus, et rebus, ultimum non utique diffiteatur'in rerum creatione; quia tamen ftilum orationis attendit, adduci non potuit, ut fublime in loco quæstionis agnosceret: dum ta men Dionysius ubi de prima tunc agit fpecie fublimis in cogitatione περὶ νοησειος, postquam edixisset, fublimitatem esse tanquam imaginem, quæ animi magnitudinem referat; inde fieri asserit, ut interdum etiam admiremur nudam absque voce, et per se fententiam ob illam ipsam nempe animi magnitudinem, ut verbi gratia Aiacis in Neeya filentium magnum, et quavis ora tione fublimius. COLP 25

Non is quidem ego fum, qui cum Boileau omnia quatuor fublimis genera in verbis Moysis ad tuendum fuscipiam. Quis tamen divinum illud to cov in narratione de creatione rerúní ad nutum divini Numinis tám nativa fimplicitate a Moyse expressum non admirabundus adoret, et cum Psalmista exultans in Domino exclamet: Verbo Domini coli firmati funt, et fpiritu oris eius omnis virtus eorum quoniam ipse dixit, et facta funt, ipse mandavit, et creata funt.

Sublime porro hoc in divinis rebus extollit potius, quam deprimit ftili, fermonisque fimplicitas, qua non folum res maximas in facris fcripturis expressas legimus, tam veteris, quam novi testamenti, verum etiam a Christo in apostolis piscatoribus adoptatam ftupemus tanta præstitisse in tam fubita conversione orbis." Hinc ergo, ut cum S. Jo. Chrysost. Hom. II. in Jo. T. VIII. p. 1o. etc. loquar, et omni ex parte liquet, nihil humanum ab ipso, fed divina, et coelestia esse dogmata, quæ a divina illa anima ad nos pervenerunt. Neque enim verborum ftrepitum, non dictionis fucum, neque nominum, verborumque, ornatum, et compositionem fuperfluam, vel inutilem videbimus, hæc quippe procul funt ab omni philosophia; fed vim invictam, et divinam, et rectorum dogmatum immensam virtutem, innumerabiliumque bonorum largitatem.

Dionys. Longino, qui ipse in definiendo fublimi non fatis fibi convenit, ac fluctuat, Cæcilius es deperditus autor ferpere bumi visus est infra fubiecti totius dignitatem, ut mox in exordio fermonis loquitur Longinus, quod ταπεινότερον P. Lancelotus in nota non tam de fermone, feu ftilo putat intelligendum, quam de ipsa natura rerum perperam inentientium nomens Nihil non agit Lancelotus in præfatione ipso Longini libello longiore, ut divinam prorsus eidem affingat, ad ipsum Deum efferendo intentionem mentis, qui

Os homini fublime dedit, coelumque tueri Jussit, et erectos ad fydera tollere vultus: Ac si in illa magnitudine animi ftatuat fublime,

دو

qua immortali anima præditus homo, atque ad divina natus ultra res creatas, ac caducas animo fese effert. Quo quidem exemplo Longinus fect. V. feu cap. VII. utitur : Sciendum charissime, Terentianum fuum alloquitur, quod quemadmodum in communi vita nihil est magnum, cuius contemtus magnum quid reputetur, ut verbi gratia divitiæ, honores, decora regna, et quæcunque Hercle alia tragicum fastum extrinsecus adhibitum multum præseferunt, non utique prudenti viro bona eximia videantur, quorum despectus bonum non mediocre censeatur. In maiore igitur admiratione et pretio iis, qui hæc ipsa possident, illi funt, qui quum hæc ipsa habere possunt, qua funt animi magnitudine, tamen despiciunt. Ita de elatis, et fublimibus in poëmatibus, et orationibus ftatuendum, videndumque, quamdam magnitudinis phantasiam præseferentia, (cui fæpe adhærescit temere quippiam affictum) si interim explicen-, tur, inflata, et inania deprehendantur, quæ contemnere, quam mirari, et fuspicere generosius fit. " Demum fect. XXXII. „eos, quorum exemplis utitur laudans, a peccandi immunitate. longe quidem remotos tantos viros agnoscit, nihilominus tamen omnes, quod caducum, et, mortale est, fuperare, atque quod ad alia quidem attinet, eos, a quibus usurpantur, arguunt homines tantum, fublimitas vero proxime ad, Dei evehit maiestatem." Nisi temerarium fit, fpectata rerum fublimitate, non fermonis tantum huic adplicari posse videantur illa ad iuvenem verba Jesu Christi, non es longe a regno Dei, qui regnum fuum ut in hac etiamnum vita constitueret, in mundum venit, denuncians nobis, atque constituens To os fublime illud.