τὸν ὀρθὸν αὐτοῦ λόγον πρωτόγονον υἱὸν, ὃς τὴν ἐπιμέλειαν τῆς ἱερᾶς ταύτης ἀγέλης, οἷά τις μεγάλου βασιλέως υπαρχος δια δέξεται. καὶ γὰρ εἴρηταί που· Ἰδοὺ ἐγώ εἰμι, ἀποστελῶ ἄγγε λόν μου εἰς πρόσωπόν σου τοῦ φυλάξαι σὲ ἐν τῇ ὁδῷ. i. e. "Nam sicut quendam gregem, terram, aquam, aërem, 66 66 ignem, et quicquid in his continetur vel stirpium, “ vel animalium, mortalium divinorumque, adhæc “ coeli naturam, solis ac lunæ circuitus, revolutiones "cæterorum siderum choreasque concinnissimas, "tanquam pastor et rex Deus regit jure legeque, præfecto his recto suo Sermone, primogenito suo “ Filio, qui curam sacri hujus gregis, tanquam magni Regis Vicarius, in se recipiat. Dictum est enim ali"cubi', Ecce ego sum, mittam Angelum meum ante faciem tuam, ut custodiat te in via." Idem Philo Deum, qui Adamo post lapsum in paradiso, qui Mosi in rubo, qui denique Abrahamo apparuit, cum veteribus Christianis ròv λoyov intelligit. Sic enim ille 13 libro de Somniis m: Ὁ ἱερὸς λόγος τοῖς μὲν ὡς βασιλεὺς 66 66 ἃ χρὴ πράττειν ἐξ ἐπιτάγματος παραγγέλλει τοῖς δὲ ὡς γνω ρίμοις διδάσκαλος τὰ πρὸς ὠφέλειαν ὑφηγεῖται· τοῖς δὲ ὡς σύμβουλος γνώμας εἰσηγούμενος τὰς ἀρίστας, τοὺς τὸ συμφέ ρον ἐξ ἑαυτῶν οὐκ εἰδότας μέγα ὠφελεῖ· τοῖς δὲ ὡς φίλος ἐπιεικῶς καὶ μετὰ πειθούς πολλὰ καὶ τῶν ἀῤῥήτων ἀναφέρει, ὧν οὐδὲν αὐτῶν ἀτέλεστον ἐπακοῦσαι θέμις· ἔστι δ ̓ ὅτε καὶ πυνθάνεταί τινων, ὥσπερ τοῦ Ἀδὰμ τὸ, Ποῦ εἶ; - ἐπειδὰν μέν τοι πρὸς τὸ τῶν φίλων ἔλθῃ συνέδριον, οὐ πρότερον ἄρχεται λέγειν, ἢ ἕκαστον αὐτῶν ἀνακαλέσαι καὶ ὀνομαστὶ προσειπεῖν, ἵνα τὰ ὦτα ἀθροίσαντες, ἡσυχίᾳ καὶ προσοχῇ χρώμενοι, τῶν θεσ μωδουμένων εἰς ἄληστον μνήμην ἀκούωσιν· ἐπεὶ καὶ ἑτέρωθε λέγεται, Σιώπα καὶ ἄκουε· τοῦτον τὸν τρόπον ἐπὶ τῆς βάτου Μωσῆς ἀνακαλεῖται. ὡς γὰρ εἶδε, φησὶν, ὅτι προσάγει ἰδεῖν, 1 Exod. xxiii. 20. m Pag. 593, 594. [vol. I. p. 649.] ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ Θεὸς ἐκ τῆς βάτου, λέγων· Μωϋσῆ, Μωϋσῆ ὁ δὲ εἶπε· Τί ἐστίν ; ̓Αβραάμ δὲ, κ. λ. i. e. " Sacer Sermo "aliis ut rex facienda imperat: alios ut præceptor "familiares discipulos utiliter instituit: alios item 66 66 tanquam consiliarius sententiis optimis instruit, et "non valentes ipsos sibi consulere multum juvat: "rursum cum aliis tanquam amicus amanter secreta "consilia communicat, quæ profanos audire nefas est: "interdum scitatur ex quibusdam, sicut ex Adamo illud, Ubi es?-Cæterum quando Sermo ille ve"nit in amicorum consistorium, non prius incipit di"cere quam unumquemque nominatim appellet, ut "arrectis auribus attenti quietique audiant oracula "ad perpetuam memoriam: quoniam et alicubi di"citur, Sile et audi. Ad hunc modum e rubo Moses “vocatur. Ut vidit, inquit, eum accedere ad rem "visendam propius, vocavit eum e rubo Deus, di“cens, Moses, Moses; qui respondit; Quid est? "Sic et Abraham, &c." Idem in eodem libro " Dominum, qui pluit super Sodomam et Gomorram sulphur et ignem, cum sanctis ecclesiæ Patribus eundem Tov λóyov fuisse sensit. Nam postquam citasset verba illa Geneseos, Sol exortus est super terram, et Lot intravit in Segor; et Dominus pluit super Sodomam et Gomorram sulfur et ignem ; hæc continuo subjicit: Ὁ γὰρ τοῦ Θεοῦ λόγος, ὅταν ἐπὶ τὸ γεῶδες ἡμῶν σύστημα ἀφίκηται, τοῖς μὲν ἀρετῆς συγγενέσι καὶ πρὸς ἀρετὴν ἀποκλίνουσιν ἀρήγει καὶ βοηθεῖ, ὡς καταφυγὴν καὶ σωτηρίαν αὐτοῖς πορίζειν παντελῆ· τοῖς δὲ ἀντιπάλοις ὄλεθρον καὶ φθορὰν ἀνίατον ἐπιπέμπει. i. e. " Cum enim Dei Ver"bum in terrenam istam nostram compagem perve"nit, virtutis cognatis sectatoribusque ita auxilia "tur, ut refugium et salutem ipsis præbeat plenissimam; adversariis vero immittat perniciem inevi"tabilem." 66 17. His non obstat, quod a Grotio observatum, ipsos creatos angelos a Philone passim τοὺς λόγους appellari; quod nempe et ipsi pro suo modulo divinæ voluntatis nuncii ad homines atque interpretes sint. Quanquam enim illud verissimum sit, constat tamen, a Philone in locis allegatis, (quibus et multa alia in proclivi est adjicere,) Tov λóyov designari singularem quendam, et kaт' x sic dictum, qui sit primogenitus Dei Filius, angelis omnibus adeoque universo mundo superior. Si autem idem Philo de illo Dei Sermone ac primogenito Filio haud satis dignas ipsius majestate voces alicubi protulerit; illud ætati, qua nondum Judæis plene patefactum fuerit SS. Trinitatis mysterium, facile condonandum. Imo mirandum potius, hominem in tantis tenebris tam clare vidisse. Nam lib. II. Leg. Allegor. dicit, hunc Dei Sermonem esse ὑπεράνω παντὸς τοῦ κόσμου, καὶ πρεσβύτατον καὶ γενικώτατον τῶν ὅσα γέγονε. i. e. " Superiorem "universo mundo, antiquius quid generaliusque cre"aturis omnibus." Et lib. de Mundi Opificio eundem appellat Θεοῦ λόγον κοσμοποιοῦντα, “ Sermonem "Dei, mundum condentem q." Et mox", Tov áópaтov τὸν ἀόρατον καὶ νοητὸν θεῖον λόγον, καὶ Θεοῦ λόγον, ὑπερουράνιον ἀστῆρα, πηγὴν τῶν αἰσθητῶν ἀστέρων. i. e. “ invisibilem illum et intelligibilem divinum Sermonem, et Dei Sermonem, supercolestem stellam, fontem stellarum sen 66 66 Pag. 93. [lib. III. vol. I. p. 121.] 66 P Pag. 5. [vol. I. p. 5.] [In his citandis errat aliquantum vir summus. Philonis verba hæc sunt : εἰ δέ τις ἐθελήσειε γυμνοτέροις χρήσασθαι τοῖς ὀνόμασιν, οὐδὲν ἂν ἕτερον εἴποι τὸν νοητὸν εἶναι κόσμον ἢ Θεοῦ λόγον ἤδη κοσμοποιοῦντος.] 66 πρεσ "sibilium"." Quin et in libro de Confusione Linguarum ipsum dicit esse non modo Dei λoyov Tov #peσβύτατον καὶ τὸν ἱερώτατον, “ Sermonem antiquissimum "et sacratissimum," sed et Taïdiov elkóva, “sempi"ternam imaginem." 18. Ne quis autem Philonem in his λatwien suspicetur, (quod multi, Judaicæ imperiti literaturæ, opinati sunt; cum potius existimandum, Platonem φιλωνίζειν, hoc est, sua περὶ τοῦ λόγου ex Judæorum disciplina, quæ Philoni, ut ita dicam, vernacula fuit, hausisse,) auctor Judæus libri Sapientia Solomonis inscripti (quem Philone longe antiquiorem, non ipsum fuisse Philonem, ut quidam somniarunt, evidentissimis argumentis constat) eadem de r λóy philosophatur. Nam xviii. 15. de angelo, qui Ægyptiorum primogenitos percussit, locutus ait: avтodívαμός σου λόγος ἀπ ̓ οὐρανῶν ἐκ θρόνων βασιλείων ἀπότομος πολεμιστὴς εἰς μέσον τῆς ὀλεθρίας ἥλατο γῆς. i. e. “ Omni"potens Sermo tuus a cœlis ex thronis regalibus 66 asper bellator in medium terræ exitio destinatæ "desiliit;" ubi loqui auctorem de λóy évvTooтάTw clare liquet. Neque minus manifestum est, designari hic personam divinam, non angelum aliquem ministrantem, ut vult Grotius; quod hunc Sermonem vocet auctor omnipotentem; deinde quod thronum ipsi in cælis regalem tribuat. Quibus addas quod mox ver. 16. de eodem ait: Kai σràs enλýpwσe 14 τὰ πάντα θανάτου, καὶ οὐρανοῦ μὲν ἥπτετο, βεβήκει δ ̓ ἐπὶ • [Hic quoque Philonis verba parum accurate citat: Tòy dè ἀόρατον καὶ νοητὸν θεῖον λόγον καὶ Θεοῦ λόγον εἰκόνα λέγει Θεοῦ, καὶ ταύτης εἰκόνα τὸ νοητὸν φῶς ἐκεῖνο, ὁ θείου λόγου γέγονεν εἰκὼν τοῦ διερμηνεύσαντος τὴν γένεσιν αὐτοῦ· καὶ ἔστιν ὑπερουράνιος ἀστὴρ, πηγὴ τῶν αἰσθητῶν ἀστέpwv.] Pag. 341. [vol. I. p. 427.] ys i. e. "Et stans omnia morte implevit, ac cœlum quidem attingebat, descenderat vero in terram.' Quibus verbis significatur ejus magnitudo ac potentia, qui occupat omnia, suamque vim in cœlo et in terra explicat. In eo fortasse erravit auctor, (fortasse, inquam; neque enim id ausim certo affirmare,) quod angelum τὸν ὀλεθρεύοντα exposuerit de τῷ λόγῳ· utpote quem merum fuisse angelum doctissimi plerique interpretes existimarunt. Interim hinc constat, sensisse scriptorem antiquum et venerandum, ipsum Tov λóyov nonnunquam angeli specie e throno suo in cœlis regali, a Deo Patre missum, ad homines descendisse, proptereaque angeli nomine in Scripturis vocari. Citat etiam in eandem sententiam Masius ex Judæorum Rabbinis librum pervetustum Tanchumam, et Rab. Gerundensem, quorum verba recitat pluribus in Commentario suo in Josuam ad cap. v. ver. 13, 14. 19. Sed inprimis animadvertendum hic, (quod viri docti dudum observarunt,) Chaldaicas Paraphrases, quoties fere in Scripturis V. T. de Deo nobiscum loquente, nobis auxiliante, aut nobiscum denique versante sermo est, nomen Dei reddere vel Verbum; significantes nimirum agi istis in locis de Filio Dei, qui Verbum appellatur, et cujus proprium est loqui nobiscum. Sic Gen. iii. 8. pro audiverunt vocem Domini Dei, Targum Onkelos et Targum Jonathani ascriptum habent, "Audi"verunt vocem Verbi Domini Dei." Ibidem ver. 9. pro Et Deus vocavit Adamum, Targum Hierosolymitanum, "Et Verbum Domini vocavit Ada"mum :" plane quemadmodum Philonem locum intellexisse supra vidimus. Gen. xxi. 20. pro Et Deus fuit cum illo, Onkelos, "Et Verbum Domini |