66

id dissimulet, quod episcoporum ordinem supra presbyteros, contra quam ipse vellet, non uno in loco diserte agnoverit Pastork:) de utrisque tamen longe aliter sensit primæva ecclesia; præ cujus judicio, Blondelli, viri licet doctissimi, censuram levissimam, imo nullius esse ponderis, merito existimamus. Libellus Pastoris citatur sub nomine Scripturæ ab Irenæo IV.37.1" Bene ergo," inquit, "pronuntiavit Scriptu"ra: Primo omnium crede, quoniam unus est Deus, qui omnia constituit et consummavit, et fecit ex eo "quod non erat ; &c." Ubi per Scripturam Pastoris librum denotari observavit Eusebius E. H. V. 8. et locus, quem citat Irenæus, totidem verbis reperitur in scriptis Hermæ, quæ hodie extant, lib. II. Mand. I. Apposite autem hic notat Bellarminus m, "Irenæum Scripturam absolute non vocaturum fuisse librum "auctoris sui temporis, et qui apostolus vel aposto"lorum auditor non fuisset." Citat etiam Hermam sæpe Clemens Alexandrinus, qui et expresse agnovit θείως τὴν δύναμιν τὴν τῷ Ἑρμᾷ κατ ̓ ἀποκάλυψιν λαλοῦσαν, potestatem illam, quæ divinitus Hermæ locuta est "in revelatione," Strom. I. prope finem". Tertullianus, dum catholicus, in libri de Oratione cap. 12. [p. 134.] quibusdam, qui Hermæ scripta allegabant pro consuetudine quadam ipsi improbata, ita respondet, ut scripturæ illius auctoritatem nequaquam rejik Vid. Hermæ vis. III. et simil. IX. [i. e. l. I. Vis. III. 5. 80. et 1. III. sim. IX. 15. p. 119.]

66

66

p.

1 [c. 20. p. 253. Græca exhibent Eus. V. 8. et alii. Kaλ ov εἶπεν ἡ γραφὴ, ἡ λέγουσα, Πρῶτον πάντων πίστευσον, ὅτι εἷς ἐστὶν ὁ Θεὸς,

ὁ τὰ πάντα κτίσας καὶ καταρτίσας, καὶ ποιήσας ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι τὰ πάντα.]

m Bellarm. de Script. Eccles. de auctore libri, qui Pastor inscribitur. [vol. VII. p. 25. Op. ed. 1601-1617.]

n [Pag. 426.]

ciat; sed ejus verba commoda interpretatione, prout in aliis S. Scripturis expendendis fieri solet, evadere conetur. Quin et in libro de Pudicitia c. 20. [p. 572.] postquam in Montani hæresim delapsus est, quanquam Pastori subinfensus sit, ipsumque adeo satis inverecunde apocryphum Pastorem mochorum vocet, (quod nempe cum universa Scriptura mocho et fornicatori secundam pœnitentiam concesserit,) proinde canonicam ejus auctoritatem neget; ita tamen id facit, ut, non contemnendum ipsi elogium tribuere sanis omnibus videatur: "Receptior," inquit, apud ecclesias Epistola Barnabæ" (Epistolam intelligit ad Hebræos, quam Barnabæ esse putavit) "illo apocrypho Pastore mochorum." Certe bene erit Pastori, si post Epistolam ad Hebræos secundæ ipsi deferantur. Cum igitur Tertullianus in ejusdem libri cap. 10. scripturam Pastoris falsam et adulteram vocat, ita omnino intelligendus est, ut id tantum negasse videatur, librum illum divino instrumento meruisse incidi; quemadmodum et totidem verbis ibidem seipsum explicat. Citatur quoque Pastor ab Origene sæpissime; qui etiam in Rom. xvi.o scripturam illam judicavit non modo valde utilem, sed et divinitus inspiratam. Allegatur præterea ab Eusebio ex Irenæo E. H. V. 8. ab Athanasio item de Incarnatione Verbi P, qui itidem librum vocat utilissimum; quod magni doctoris judicium facile approbabit, quisquis librum ipsum attente et sine præjudicio legerit. Rufinus in Symbol. cap. 38. Pastori eum locum in Novo Testamento concedit, quem in veteri obtinuerunt libri Tobiæ, Judith, et Macchabæorum. Denique Hieronymus in Prolog. Galeat. librum, qui Pastor inscribitur, inter eccle[vol. IV. p. 683-] P [§. 3. vol. I. p. 49.]

17

siasticos recenset cum libro Judith et Tobiæ: et de Script. Eccles." Pastor," inquit," apud quasdam "Græciæ ecclesias jam publice legitur: revera utilis "liber, multique de eo scriptorum veterum usurpavere testimonia." Qui plura volet de antiquitate et auctoritate hujus libri, adeat doctissimi viri, Joannis Pearsoni, nunc Cestriensis ecclesiæ dignissimi antistitis, Vindicias Epistolarum S. Ignatii 9.

66

4. Cum autem non parum referre putem, ut huic apostolico scriptori sua constet auctoritas atque existimatio, quam in veteri ecclesia obtinuit; visum est hic obiter et paucis præcipuas rationes expendere, quibus adducti fuerunt neoterici quidam theologi, maxime inter reformatos, ut ipsum e catalogo probatorum ecclesiæ doctorum prorsus eliminarent, atque optimum Pastorem ab ovili ecclesiæ, tanquam lupum gregi Christiano inimicum, longe abigerent. Objiciunt ipsi dogmata, quæ apostolorum discipulo parum conveniant. Quænam vero sunt ista? primo, inquit Scultetus, quem et Rivetus sequitur, "Pur

66

gatorium ab anu quadam Visione tertia profertur.” Sed (quod pace tantorum virorum dictum sit) multum illi falluntur. Proferantur loci verba. Quærenti Hermæ, an iis, qui in visione ista extra turrim in ignem ejecti essent, pœnitentiæ gratia et locus iterum in turre possit obtingere? respondet anus": "Habent pœnitentiam; sed in hac turre non pos"sunt convenire. Alio autem loco ponentur multo "inferiore, et hoc, cum cruciati fuerint et impleve"rint dies peccatorum suorum. Et propter hoc "transferentur, quoniam perceperunt Verbum jus

P [c. 10. vol. II. p. 833.]

1 Pearson. Vindic. part. I. [c. 4.] p. 39. et sequent.

66

tum. Et tunc illis continget transferri de pœnis, "si ascenderint in corda ipsorum opera, quæ operati "sunt scelesta. Quod si non ascenderint in corda "ipsorum, non erunt salvi propter duritiam cordis "sui." Quibus gemina sunt quæ habentur Simil. 6. prope finem: "Etenim iracundus satisfaciens mo"ribus suis percipit voluptatem suam; et adulter, et "ebriosus, et detractor, et mendax, et cupidus, et

66

66

fraudator, et quicunque iis simile aliquid admittit, "morbo suo parens, percipit ex ea re voluptatem. "Hæ omnes dulcedines ac voluptates noxiæ sunt "servis Dei: propter has itaque cruciantur et pati"untur pœnas. Sunt etiam voluptates, salutem ho"minibus afferentes. Multi enim opera bonitatis "facientes percipiunt voluptatem, dulcedine sua "tracti. Hæc ergo voluptas utilis est servis Dei, et " vitam parat hujusmodi hominibus. Illæ vero noxiæ, quæ supra dictæ sunt, tormenta et pœnas pariunt. Quicunque vero permanserint in illis, nec admisso"rum suorum egerint pœnitentiam, mortem sibi ac"quirent." Certum habeo, hisce in locis non agi de purgatorio pontificio, (merum illud figmentum est monachorum, de quo nemo veterum, qui tribus primis sæculis floruerunt, vel per somnium cogitavit *,) sed de pœnis purgatricibus, sive afflictionibus, quas Deus ex misericordia sua peccatoribus in ipsorum emendationem in hac vita immittere solet. Sic enim Pastor seipsum disertissime explicat in Similitudine illa sexta", ante verba modo allegata; ibi narrat Hermas, "Visa sibi pecora, quæ pastor quidam compellebat in præcipitem locum quendam ac spino

66

[§. 5. p. 110. quæ partim Græce exhibentur in ed. Coteler.]

t [Vid. quæ annotavimus ad Serm. 2. vol. I. p. 33.]

" [§. 2. p. 109. vid. Græca apud Coteler.]

"sum, tribulisque consertum, usque adeo ut de spi"nis et tribulis se non possent explicare; sed implicita ibi pascebantur spinis et tribulis, et graves "cruciatus experiebantur ex verbis ejus: agebat ❝enim ea, et nec consistendi eis locum ante y tempus "permittebat." Deinde sic pergit Hermas: "Cum " viderem ergo sic ea flagellari, et miserias experiri, "dolebam pro eis, quia valde cruciabantur, nec ulla "requies eis dabatur. Dico ad Pastorem illum, qui "erat mecum: Quis est, Domine, hic pastor tam implacabilis, et tam amarus, qui nullo modo mise"ratione movetur adversus hæc pecora? Hic, inquit, "Pastor pro justis quidem nuntius est, sed præposi"tus pœnæ. Huic ergo traduntur qui a Deo aber"raverunt, et servierunt desideriis ac voluptatibus "sæculi hujus. Punit ergo eos, sicut meruit unusquisque eorum, sævis variisque pœnis. Vellem,

66

66

66

66

66

inquam, nosse, Domine, varias has poenas, cujus❝modi sunt. Audi, inquit; variæ pœnæ atque tor❝menta hæc sunt, quæ homines quotidie IN VITA "SUA patiuntur. Alii enim detrimenta patiuntur; "alii inopiam; alii diversas ægrimonias. Quidam "inconstantiam, alii injurias ab indignis patientes, multaque alia exercitia et incommoda.Cum igitur perpessi fuerint omnem vexationem et omne "incommodum, tunc traduntur mihi ad bonam admonitionem, et firmantur in fide Domini, et per reliquos dies vitæ serviunt Domino mente pura. "Et cum cœperint delictorum agere pœnitentiam, "tunc ascendunt in præcordia eorum opera sua, in quibus se nequiter exercuerunt. Et tunc dant "Deo honorem, dicentes justum Judicem eum esse,

66

66

66