SECT. I. DE FILII τ Пpovжάρkes.
JESUM Christum, hoc est, eum, qui postea Jesus Christus dictus est, ante suam évavρúπηow, sive ex beatissima Virgine secundum carnem nativitatem, in natura altera, humana longe excellentiori, extitisse; sanctis viris, velut in præludium incarnationis suæ, apparuisse; ecclesiæ, quam olim sanguine suo redempturus esset, semper præfuisse ac prospexisse; adeoque a primordio omnem ordinem divinæ dispositionis (ut Tertullianus loquitur) per ipsum decucurrisse ; quin et ante jacta mundi fundamenta Deo Patri suo adfuisse, perque ipsum condita fuisse hæc universa, catholici doctores trium primorum sæculorum uno omnes ore docuerunt. P. 17.
SECT. II. DE FILII T 'Oμoovσi.
Filium Dei Deo Patri oμooúσov, sive consubstantialem, hoc est, non creatæ alicujus aut mutabilis essentiæ, sed ejusdem prorsus cum Patre suo naturæ divinæ et incommutabilis, proinde Deum verum de Deo vero esse, catholicorum doctorum, qui tribus primis sæculis floruerunt, constans concorsque fuit sententia. P. 69.
SECT. III. DE FILII Te Zuvaïdiw.
Doctorum, qui concilium Nicænum antecesserunt, potior et major pars Filii Tò σuvatoiov, id est, coæternam cum Deo Patre existentiam, sine ambagibus, aperte, clare ac per- spicue docuerunt et professi sunt. P. 475.
Nonnulli sunt scriptores catholici synodo Nicæna antiqui- ores, qui videntur Filio Dei, etiam qua Deus est, nati- vitatem tribuisse quandam, quæ aliquando cœperit, et mundi creationem proxime antecesserit. Sed et isti longius ab Arii sententia abhorruerunt. Nam si dicta eorum accuratius expendantur, apparebit de nativitate ipsos locutos non vera et proprie dicta, qua nempe Filius únoστάσews et subsistentiæ suæ initium acceperit; sed de figurata et metaphorica; hoc est, illud tantum voluisse, Tov λóyor, qui ante omnia sæcula (cum nihil præter Deum esset) in et cum Deo Patre extitit, ut æternæ ipsius men- tis coæterna progenies, ex ipso Deo Patre, tum cum mundum conditurus esset, κατ ̓ ἐνέργειαν prodiisse et pro- gressum esse ad constituendum universa, seque Patrem- que suum creaturis manifestandum; atque ob hanc po- Éλsvoi et manifestationem, Dei Filium et primogenitum in Scripturis dici. P. 551.
Patrum primævorum, quos proxime commemoravimus, sen- tentiam, seu potius modum quo sententiam suam expli- carunt, catholici quidam doctores, qui post exortam con- troversiam Arianam vixerunt, seque Ariomanitarum hæ- resi fortiter opposuerunt, non refugere. Nam et ipsi illam To λóyou, semper apud Deum Patrem existentis, ex Patre progressionem (quam et σvyxaτáßxow, hoc est con- descensionem, eorum nonnulli appellarunt) ad conden- dum hæc universa agnovere; atque ejus etiam progres- sionis respectu ipsum ròv λóyov a Deo Patre quasi natum fuisse, et omnis creaturæ primogenitum in Scripturis dici confessi sunt. P. 607.
Tertullianus quidem alicubi ausus est diserte scribere, fuisse tempus, quando Filius Dei non esset. Sed primo constat, scriptorem illum, cæteroquin ingenii magni et paris eruditionis, ab ecclesia catholica ad hæresim defe- cisse; et valde incertum est, quos catholicus, quos in hæresim inclinans, quos demum plane hæreticus libros conscripserit. Deinde videtur Tertullianus protulisse istud effatum żywiσтixйs, et in certamine cum adversa- rio, ludens in vocabulo Filii; ita ut cum Filii æternita- tem absolute negasse videatur, revera tamen nihil aliud voluerit, quam quod voluerunt Patres, quos in capitibus 5-8. hujus sectionis commemoravimus; nempe perso- nam illam divinam, qui Filius Dei appellatur, quanquam nunquam non extiterit apud Patrem, Filium tamen tum primum declaratum fuisse, quando ex Patre processerit ad constituendum universa. Certe idem Tertullianus alibi multis in locis plane catholice, si dogmatis rò rep- ixon spectemus, de Filii r avvaïdiq philosophatus fuit. Ad Lactantium quod attinet, qui etiam alicubi Filio Dei non obscure initium existentiæ tribuit, levis est ejus in ecclesia Dei existimatio et auctoritas; siquidem sacra- rum literarum et doctrinæ Christianæ pene rudis fuit. Deinde necessario statuendum, aut loca illa scriptorum Lactantii, quæ contra Filii æternitatem facere videntur, ab hæretico aliquo Manichæo depravata; aut certe ip- sum Lactantium Manetis hæresi infectum fuisse. De- mum et ipse tamen alibi saniorem de æternitate roü λóyou sententiam tradidit. P. 635.
SECT. IV. DE SUBORDINATIONE FILII AD
Decretum illud synodi Nicænæ, quo statuitur, Filium Dei esse Оeòv Ex Оeоu, Deum de Deo, suo calculo comproba- runt doctores catholici, tum qui ante, cum qui post sy- nodum illam scripsere. Nam illi omnes uno ore docue- runt, naturam perfectionesque divinas Patri Filioque
competere non collateraliter aut coordinate, sed subordi- nate; hoc est, Filium eandem quidem naturam divinam cum Patre communem habere, sed a Patre communi- catam; ita scilicet ut Pater solus naturam illam divi- nam a se habeat, sive a nullo alio, Filius autem a Patre; proinde Pater divinitatis, quæ in Filio est, fons, origo ac principium sit. · P. 685.
THESIS SECUNDA. Catholici doctores, tum qui synodo Nicæna anteriores fuere, tum qui postmodum vixerunt, unanimi consensu Deum Patrem etiam secundum divinitatem Filio majorem esse statuerunt; nempe, non natura quidem, aut perfectione aliqua essentiali, quæ in Patre sit, et non in Filio; sed auctoritate sola, hoc est origine; quoniam a Patre est Filius, non a Filio Pater. P. 704.
Doctrinam de subordinatione Filii ad Patrem, ut ad sui originem ac principium, ideo cognitu credituque peruti- lem ac plane necessariam esse, antiqui doctores existi- marunt, quod hac imprimis ratione ita Filii divinitas ad- seratur, ut nihilominus Dei unitas, et monarchia divina, sarta tecta conservetur. Scilicet quamvis duobus, nempe Patri et Filio Dei, nomen et natura communis sit; ta- men quoniam alter alterius est principium, a quo propa- gatur, idque interiori productione, non externa; fit, ut Deus esse unicus merito dicatur. Quam rationem pari- ter ad Spiritus Sancti divinitatem pertinere prisci illi crediderunt.
IN quo occasio, institutum, ac distributio universi operis
SECT. I. DE FILII τÿ Пpoüπάpksi,
PRÆEXISTENTIA ANTE B. MARIAM, ADEOQUE ANTE CONDITUM MUNDUM, ET DE CREATIONE MUNDI PER IPSUM.
Thesis proponitur, ejusque pars prior, de Filii præexisten- tia ante B. Mariam, demonstratur.
Confirmatur thesis pars altera, de Filii præexistentia ante conditum mundum, et de omnium creatione per ip-
Thesis proponitur. Vox oμoooos fuse explicatur. Patres Nicæni in eo, quod vocabulo isto ad explicandam Filii veram Divinitatem usi sint, a xavopavías suspicione li- berantur. 'Avriλoyía synodorum Antiochenæ contra Paulum Samosatenum, et Nicænæ contra Arium conci- liatur. Ab hæreticis rò pooúdov acceptum non fuisse ostenditur. Capita argumentorum, quibus Antenicæni doctores To óμooúσov confirmarunt, breviter recensentur.
Doctrina auctoris Epistolæ, quæ Barnabæ dicitur, Her- mæ, sive Pastoris, Ignatii Martyris, de vera Filii Di-
« PreviousContinue » |