dentis tanquam doctrinam vere catholicam, veterumque omnium, qui concilium Nicænum antecessere, suffragiis comprobatam. Horum iteratis postulationibus tandem victus (quanquam ne tum quidem satis mihi otii, neque firma satis valetudo ad negotium tam arduum suppeteret) primævorum Patrum monumenta rursus evolvo; quæ ex ipsis testimonia, ad institutum nostrum spectantia, in adversaria mea congesseram, singula ad novum et exquisitissimum examen revoco; plura alia ad cumulum adjicio; loca a Sandio aliisque pro contraria parte allata diligentius expendo; denique observationum nostrarum rudem veluti atque indigestam molem universam moveo, methodoque quam possum facillima maximeque perspicua dispono ordinoque; jamque quinquennium amplius est, ex quo opus, quale nunc prodit, absolveram.

Si quæris, quare igitur tam sero prodit? dicam aperte. Simul ut scripto ultimam manum imposueram, ipsum mox bibliopolæ uni, alteri, tertio, prælo subjiciendum sub æquissimis conditionibus offerebam; verum illi omnes, alius quidem alio sub obtentu, operis imprimendi curam et impensas suscipere recusabant; veriti, ut conjicio, ne libri auctoris famæ obscurioris, de argumento etiam difficili, cui examinando pauci admodum operam impendere curarent, rarus emptor inveniretur. Nec potui ipse, homo tenui censu, et liberis auctus, præli sumptum sustinere.

Quare neglectum opus domum mecum retuli, in bibliothecæ meæ pluteis recondendum; contentus voluisse saltem aliquid pro divinæ veritatis defensione, atque amicorum voluntati, quantum in me esset, morem gessisse. Sic vero mihi et Musis cum diutius cecinissem, tandem ab amico admonitus, chartas meas, tanquam e sepulchro suo excitas, commisi submisique judicio viri clarissimi et consummatissimi theologi, D. Gul. Jane, S. Theologiæ apud Oxonienses Regii Professoris dignissimi, qui pro candore suo ipsas perlegere haud gravatus est, perlectas, alboque suo calculo cohonestatas, commendavit porro favori ac patrocinio тoũ μeyáλov Oxoniensis episcopi, ejusque singulari ab humanitate et catholicæ veritatis studio facile impetravit, ut ex prælo apud Theatrum Sheldonianum, ipsius sumptibus adornato, hæc Fidei Nicænæ Defensio in lucem aliquando prodiret. Cæterum cum prælum istud aliis aliorum excudendis occupatum, aliquandiu ne omnino quidem, nec postmodum nisi per intervalla, nostris vacaret, hinc factum ut scriptum hoc typographiæ vinculis serius absolutum fuerit.

Si præsagire mihi licuisset, tam diu futurum priusquam tractatus hic noster in publicum egrederetur, ipsum sane accuratiorem aliquanto, ornatiorem ac locupletiorem habuisses. Verum, ut jam dixi, hoc confeci opus rogatu amicorum, me acrius urgentium, atque indesinenter tanquam stimulis fodentium, ut quæ ex lectione veterum pro catholica fide

collectanea apud me habueram, ea retractarem, augerem, et contra venenata Sandii scripta, veluti præsens antidotum, quam celerrime evulgarem. Postquam vero per bibliopolas præli adeundi spes mihi omnis adempta erat, quorsum de ampliando atque exornando opere, blattis et tineis damnato, ulterius laborarem? demum, cum inopinato schedæ meæ præli copiam adeptæ essent, easque typographo excudendas tradidissem, non amplius mei juris erant.

Optandum equidem foret, hoc maximi momenti argumentum tractasset alius quispiam multis partibus me eruditior, cui etiam liberius otium, instructiorem bibliothecam, cæteraque omnia feliciora suppeditavit divina Providentia; cujusmodi perplures habet (Deum opt. max. precor ut quam diutissime habeat) ecclesia nostra Anglicana. Sed nemo hactenus, quod sciam, hanc sibi spartam justo opere exornandam suscepit. Quare his nostris uti, frui ne dedigneris, usque dum prodeat, qui ex ampliore suo penu meliora et perfectiora protulerit. Habes quod a me, homine mediocris ingenii et doctrinæ, modica bibliothecæ domino, valetudinario, domesticis curis impedito, et, dum ista scriberem, curæ etiam animarum in parochia rurali affixo, ac denique procul a consuetudine doctorum virorum agente, tanquam literati orbis exule, præstari potuit. Cæterum hoc unum tibi spondere et sanctissime profiteri ausim, toto hoc in opere me summa fide usum esse. Nullum ex primæva antiquitate locum pro synodi

Nicænæ decretis in medium protuli, quem post diligens examen, tum loci ipsius tum contextus loci, a causa quam agimus revera facere non serio judicarem; nullum mutilavi, sed integre omnia exhibui. Græcorum Patrum sententias non Latine tantum, sed et Græce affero, quo Græce scientes de earum genuino sensu certius ipsi judicare possint. Eorum, quæ pro Ariana hæresi ex priscis doctoribus adduxerunt nuperi ejus hyperaspistæ, nihil sciens prudens dissimulavi. Neque duriora veterum dicta quæsitis σοφοῖς φαρμάκοις utcunque sanare ; sed catholicum ea sensum non modo admittere, sed et postulare, observato cujusque auctoris scopo ac proposito, adductisque etiam ex singulis sententiis aliis luculentioribus, solide probare conatus sum. Atque ut uno verbo absolvam, sicut falli quidem me posse lubens fateor, ita fallere quenquam me voluisse pernego. De summa rei, quam aliis persuadere volo, plane ipse, neque id temere, persuasus sum, nempe, quod de Filii divinitate contra Arium aliosque hæreticos statuerunt Patres Nicæni, idem re ipsa (quanquam aliis fortasse nonnunquam verbis, alioque loquendi modo) docuisse Patres ac doctores ecclesiæ probatos ad unum omnes, qui ante tempora synodi Nicænæ, ab ipsa usque apostolorum ætate, floru

erunt.

Operarum typographicarum atque oscitantis subinde eπavopowroũ lapsus benigne excuses velim. Hoc infelix fui, quod unius tantum, nempe ultimæ hujus

operis, scheda imprimendæ specimen examinare atque emendare mihi ipsi contigerit. Quod solum nunc possum, errata præli, quæ alicujus momenti sunt, in tabella operi præfixa diligenter collecta et notata reperies.

Si quid autem tibi, veritatis et pietatis studiose lector, ad fidem tuam de primario Christianæ religionis articulo confirmandum hæc nostra profuerint, erit, de quo et tu et ipse Deo opt. max. gratias agamus. Laboris mei pretium hoc unum abs te expeto, (hoc vero vehementer expeto,) ut in precibus tuis mei peccatoris meorumque interdum memor sis. Vale in Christo Servatore, Domino Deoque nostro.