3.,,Disputationes tres adversus Judaeos" (col. 1203 seqq.) aperte ad auctorem Anastasio nostro recentiorem spectant, Dicitur enim in fine primae disputationis (col. 1225 D.) Christum pro amplius octingentis annis", quae ventura essent, praedixisse. Et in secunda disputatione (col. 1237 Bl.) auctor Judaeos his interrogat: Quale peccatum, inquit, coram Deo egistis? Ecce enim amplius octingentis annis in omnem terram dispersit vos Deus, et duxit Titum et Vespasianum Roma, et trucidaverunt ex vobis decies centena millia Hierosolymis, ut dicit Josephus vestrae gentis scriptor... Et ecce octingentis et amplius annis neque altare, neque arcam, neque locum Paschae conservatis." In eadem disputatione (col. 1234 et 1235) defendit et exponit verum et legitimum imaginum et picturarum cultum. Ex quibus conjici licet, auctorem circa a. 900 p. Chr. vixisse. Dicit Romanorum sive Christianorum imperium" usque ad finem mundi transiturum non esse, quippe quod simul a Domino Jesu Christo administretur 1). Quapropter licet omnes gentes Christianorum regnum impugnaverint et etiam victoriam reportaverint, tamen illud everti nequivisse neque unquam eversum iri 2). Memorat barbaros Turcas his verbis: „Οὐχὶ τῶν Περσῶν βασιλεία κατεπόθη ὑπὸ τῶν Βαρβά φων τούτων τῶν Τουρκῶν; 3) Inter alias sectas in disputatione II. etiam has duas refert: η Σεβήνυτον, τὴν τὸν Σίμωνα σε tòv βομένην, et Νούφιν, τὴν τὸν οἶνον προσκυνοῦσαν“ 4). Testatur Christum coli in Sina, in Jordane, in urbe Jerusalem et Sion et monte Oliveti et Bethleem aliisque locis. Notandum autem, quod de Jordane loquens addit: „α' μwv“). Refert suo tempore Christianos, in quibus se ipsum numerat, affligi captivosque teneri in medio gentium, quae sibi do ,, 1) col. 1012 C. 2) col. 1209 B. 3) col. 1212 C. minentur seque persequantur '), et id quidem jam multis annis, sed nihilominus se Deum non negare, ut Judaei quondam fecerint 2). Ex quibus conjici licet, auctorem in Mohammedanorum finibus degisse. Quisnam vero auctor sit, mihi incertum relinquitur. Titulus quidem harum disputationum habet,,Anastasium Abbatem." At hunc non esse Anastasium illum abbatem monasterii sancti Euthymii in Palaestina, quem pag. 3. allegavi, ex iis, quae modo dixi, apparet. Denique ejusdem auctoris cum his tribus disputationibus esse videntur opuscula duo quae subsequuntur, nempe,,Dialogus parvus ad Judaeos" et ,,Interrogatio alia" (col. 1271 seq.), quae magnam partem ex disputationibus excerpta est. Narrat autem auctor in disputationibus, Nicodemum et Nathanaelem et Josephum ab Arimathaea et Bizen et Alexandrum cum Christo fuisse in nuptiis Simonis Galilaei, ubi Christus aquam in vinum convertisset 3). Refert etiam, a Josepho scriptore Judaeo Christum dici,,virum justum et bonum ex divina gratia declaratum, signis et miraculis in multos benefacientem“ 4). 4. In,,Orationibus quinque de rectis nostris dogmatibus veritatis" (col. 1309 seqq.) nihil inveni, ex quo Anastasium nostrum, Hodegi auctorem, conjicerem. Verum omnia quam optime quadrare mihi videntur in Anastasium illum seniorem 1) Dicit enim: „Καὶ μὴ εἴπῃς, ὅτι σήμερον καταπονούμεθα οἱ Χριστιανοί καὶ αἰχμαλωτιζόμεθα· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ μέγα, ὅτι καὶ ὑπὸ τοσούτων διωκομένη καὶ πολεμουμένη ἡ πίστις ἡμῶν ἵσταται καὶ οὐ παύεται, οὐδὲ τὸ βασίλειον ἡμῶν καταργεῖται, οὐδὲ αἱ ἐκκλησίαι ἡμῶν κλείονται· ἀλλὰ ἀναμέσον τῶν ἐθνῶν τῶν κρατούντων καὶ διωκόντων ἡμᾶς, ἐκκλησίας ἔχομεν καὶ σταυροὺς πήσσομεν καὶ ἐκκλησίας οἰκοδομοῦμεν, θυσίας ἐπιτελοῦμεν. (col. 1221 D.) 2) „Ἡμεῖς δὲ οἱ Χριστιανοὶ αἰχμαλωτιζόμενοι πολλὰ ἔτη και καταπονού μενοι, τὸν Θεὸν οὐκ ἀρνούμεθα“ col. 1236 Α. 3) col. 1248 B. 4) ibid. C: „,Ιώσηπος ὁ συγγραφεὺς ὑμῶν ὃς εἴρηκε περὶ Χριστοῦ λέγων, ἀνδρὸς δικαίου καὶ ἀγαθοῦ ἐκ θείας χάριτος ἀναδειχθέντος, σημείοις καὶ τέρασιν εὐεργετοῦντος πολλούς". Cf. Flav. Jos. antiqq. XVIII. 3. " patriarcham Antiochenum. Atque in ipso primae orationis exordio testatur, se jam pridem de fide sana et de veris Ecclesiae dogmatibus incorrupte et probate tractavisse variis orationibus in Ecclesia habitis et recitatis tunc cum scribere et fidentur loqui liceret, cum nemo impudenter auderet dicere: „Tace et ne loquaris" ). Tum dicit, se jam inopia librorum laborare (col. 1311 D), utpote in exilio constitutum (or. III. col. 1348). Indubie autem ipsum auctorem esse conjicio ex eo, quod Tritheitarum „haeresim recentem" vocat, dum dicit, divinam naturam non esse partitam in se, secundum haeresim recentem, in partes quas vocent substantias speciales sive particulares" (col. 1324 C), et: Contra eos, qui tres substantias dicunt, proprio loco scripsimus, cum nuper de hac quaestione posita disceptaretur; et fortasse qui illa quaeret reperiet; et cum repererit, certius cognoscet, quomodo in illis contra illam tunc haeresim ortam disputavimus" (col. 1322 D). Tritheitas autem Philopono duce circa a. 560. prodiisse notum est. Eos ipsos etiam harum orationum prima aggreditur. Praeterea in oratione III. „de incarnatione" duas Christi. naturas, divinam et humanam in una Verbi persona conjunctas defendit, sed nullius de duabus in Christo voluntatibus atque operationibus ortae controversiae mentionem facit. Porro integram orationem IV. de passione et impassabilitate Christi instituit 2). Testatur se a prima pueritia patrum doctrinas secutum esse, neque unquam vel ad dextram vel ad sinistram deflexisse 3). Caeterum hae orationes Anastasio patriarchae Antiocheno seniori quam maxime dignae videntur et maxima utilitate et studio leguntur, verbis quidem breves, locupletes sententiis. Has fortasse intelligas,,Scholasticorum ratiocinia“, 1) Amos 6, 11, col. 1309 B. 2) cf. supra pag. 4 et 5. ex quibus, utpote saeculo XI. convenientibus, Oudinus vir bonus concludit, orationes has spectare ad Anastasium suum quartum '). Ejusdem autem auctoris esse has quinque ⚫orationes atque Hodegum, ex eo male conjicit, quod auctor Hodegi sub finem Prologi 2) memorat,,dogmaticum suum Tomum" et cap. 8. Tomum apologeticum ad populum"), in quo dicit se tractasse: non idem esse naturam atque personam. Scilicet hi tomi ex Oudino alii esse nequeunt atque hae orationes quinque de rectis veritatis 'dogmatibus. A quo autem Oudinus id didicit? Miror deinde, Oudinum eos locos, in quibus de Tritheitarum haeresi agitur, quosque supra allegavi, prorsus silentio praeterire. Caeterum in hoc sibi constat, quod fidem non meretur. 5. Sermo in Transfigurationem D. N. J. Chr." (col. 1361), item,,Sermones duo in Annuntiationem SS. Dei Genitricis Mariae" (col. 1375 et 1385),,, Sermo in Defunctos" (col. 1191), fragmenta denique singula (col. 1281 seqq.) ad quemnam auctorem spectent, ex iis ipsis decernere non potui. Tertium tamen fragmentum Anastasio meo Sinaitae attribuerim. Exstat in Scriptt. vett. nov. coll. ed. Mai VII. p. 192 sub hoc titulo: "Araotaoiοv пgéσßvréдov пερì тоυ κατ ̓ εἰκόνα καὶ καθ ̓ ὁμοίωσιν ὑπὸ Θεοῦ κατασκευῆς λόγος Toivos). Ejus priora verba spectant ad ea, quae traduntur in libris in Hexaem., caetera autem ad ea, quae dicuntur in expos. fidei. Hod. c. I. col. 42 seq. Fragmenta autem I., II., IV. Anastasio Antiocheno atribuuntur et allegantur in opere quodam dogmatico, quod eruditi Anastasio nostro Sinaitae ascribunt 5). ,,Fragmentum autem illud e Sermone: secundum imaginem" (col. 1143), ad verbum consonat partim cum opusculo: „πεqì τοῦ τί ἐστι τὸ κατ' εἰκόνα Θεοῦ καὶ καθ ̓ ὁμοίω 1) Oudin. tom. II. col. 569 et 570. 2) col. 36 B; supra pag. 46. 3) col. 124 C. 4) cf. supra pag. 64, not. 1. 5) cf. infra pag. 156. ov", quod exstat in Patrol. Gr. Ed. Mign. tom. 44. col. 1328 seqq. cum operibus S. Gregorii Nysseni '), partim cum Sermone tertio quem dixi), ita ut ex utroque quasi excerptum videatur. Illud autem opusculum, quod modo allegavi, quaedam continet 3), quae fere ad verbum consonant cum Hodego c. 22. col. 288 B.; sive ambo ad eundem auctorem spectant) sive quaestiones illae Hodegi loc. cit. ' et ' ex Gregorio aliove auctore ab Anastasio nostro excerptae sunt. Addo in illo opusculo illud,,secundum imaginem" nondum explicari de duabus in Christo voluntatibus atque operationibus, sicut explicatur in Anastasii Sermone tertio et fragmento praecedenti. Sententiae collectae ex Ario ejusque asseclis atque ex Patribus eos confundentibus (col. 1179) ab Anastasio nostro alienae non videntur. Citatur in iis etiam Olympiodori, magni philosophi et Alexandriae diaconi, oratio secunda contra Severum (col. 1189). Idem dicendum puto de,,Compendiaria fidei orthodoxae explicatione" (col. 1400) 5), in qua jam de Monotheletis disseritur et de duabus in Christo voluntatibus atque operationibus, qua de causa etiam Oudinus eam attribuit 6) Anastasio cuidam circa a. 685 existenti, sed quem vult patriarcham 1) cf. tom. cit. col. 1330 B 1332 D et 1333 B 2) cf. 1160 C 1164 B. 3) col. 1339 D et 1331 A. 4) Anastasio quidem hoc opusculum in antiquo quodam codice Bandinio teste ascribitur (Mign. Patr. gr. t. 89 col. 1151). Auctorem vero Nysseno juniorem vix quidquam suadere, etiam Fabricius (Mign. t. cit. col. 23) et Bandinius (1. c.) consentiunt. Sermonem autem quem volunt secundum ɛis tò xat'eixóva“, a Taurino ad calcem Philocaliae Origenis Par. 1618. 4. editum, invisendi mihi copia non fuit. 5) Exstat etiam in Scriptt. vett. nov. coll. ed. Mai. VIII. part. II. p. 135-137. Majus autem eam S. Cyrillo vindicat tom. 10. in indice pag. 382. 6) Oudin. tom. I. col. 163 seq. |