destitutus') plane aberrat ac tres Anastasios simul in unum confundit. Non solum autem ipse Nicephorus forsitan ab aliquo seniore deceptus hic erravit, verum etiam alios recentiores quamplurimos secum in errorem abduxit, quos enumerare longum est. In quibus imprimis numerandi sunt ii, qui non solum seniorem Anastasium patriarcham Antiochenum, sed etiam juniorem Sinaitam vocant, eodem, ut opinor, Nicephori loco decepti. Longissime autem aberrat Oudinus, qui quotiescunque aliquem deprehendere sibi videtur Anastasium sive vere sive quem putet Antiochenum episcopum, eundem subito facit monachum Sinaitam et vice versa. Et rationem quidem affert. Solebant enim, inquit, his temporibus Antiocheni episcopos sibi ferme ex monte Sinai accersere, ut de Anastasio seniore et de Gregorio, qui ei, dum exul erat, in sede successit et de isto, qui postea ad sedem hanc elevatus est, apertissime constat 2). Nimirum Oudinus ex probandis probat. 66 Itaque hos duos Anastasios, quos dixi, patriarchas Antiochenos et Gregorio M. tempore aequales, non fuisse Sinaitas vel saltem omnino gratis vocari concludendum est. Sed haec quidem de his duobus Anastasiis Antiochenis; nunc de Hodegi auctore disseram. 1) Evagrius enim Historiae suae finem facit ab anno Mauricii 12, i. e. Christi 594. 2) Oudin. tom. I. col. 1486. Gregorius quidem re vera ex monte Sinai ad Pontificatum Antiochenum promotus est (vid. supra pag. 7 nota 4). Sed unde Oudinus idem scit de duobus istis Anastasiis? Sane Evagrius nil tale refert, ut jam supra dixi. CAPUT II. DE HODEGI AUCTORE. § 1. Quis fuerit Hodegi auctor, non est opus magna quaestione. Ipse enim suum nomen auctor expresse nobis tradit, capite decimo tertiam disputationem referens, quam Alexandriae habuit cum Severianis, Theodosianis aliisque haereticis Monophysitis. Quos duabus praeviis disputationibus, quibus cum iis publice, praesentibus urbis magistratibus et clero magnaque tam Catholicorum quam Haereticorum multitudine adstante congressus erat, quum egregie refutasset veritatemque catholicam non minus callide quam strenue defendisset, ut ipse nobis narrat eodem capite X. '), tertium jam cum iis certamen iniit, de quo sic loquitur 2): ,,Alius modus, quo cum Theodosianis congressi sumus, praesente praefecto Augustali in publica civitatis audientia" 3). ,,Satis et absque ulla dubitatione haereticis pudore ac rubore... suffusis, cum plane nullus alius praetextus suppeteret, ut os adversus catholicam ecclesiam aperirent, missis in Aegyptum nuntiis, advocarunt nonnullos episcopos, quos Scripturarum peritos arbitrabantur, quorum unus etiam Cynopolitanus erat, qui Augustalem accedentes rogabant, ut nobiscum de Christo disputandi copiam faceret; quo haud gravate annuente, mox in praetorium accersiti sumus. Qui vero missi fuerant, nuntiabant nobis adesse Theodosianos, quibus animus esset nobiscum de fide conferendi praesente Augustali. Cum ergo venissemus et consedissemus, sic 1) Col. 150 seqq. 2) Col. 186 seqq. loqui orsus est Augustalis: Cum audissent episcopi isti, quae Ecclesiam inter et Theodosianos disceptationes exstiterint, huc se receperunt, cupientes cum sanctitate vestra disputare. Haec Augustali locuto, ora resolverunt illi episcopi meque accusare coeperunt, tanquam turbatorem civitatis et populi et ecclesiae illorum. Ad quos ego miti et renidente voce: Venerandi Patres, vidistisne me aliquando? Aut mecum aliquando versati estis? Audivistisne unquam fidem meam aut sensum meum ex ore meo? Quibus abnuentibus intuli: Audite igitur, Patres, fidem meam, bonaque spe sum fore ut vobis placeat, neque ullam in me inveniatis culpam. Haec prolocutus, cum omnibus planam facere et in lucem extrahere vellem improbitatem, quae in pectore totaque eorum ecclesia latitabat, chartam accepi et calamum a notariis, qui Augustali assistebant, in qua ista scripsi: Ego Anastasius monachus sancti montis Sinai, profiteor idem Dei Verbum ex Patre ante omnia saecula genitum, crucifixum, sepultum, passumque esse et resurrexisse. Haec scripsi, neque carnis mentione facta, neque Verbi ad nos adventus et conversationis inter nos, neque incarnationis; sed solam Verbi divinitatem expressi. Deinde exurgens tradidi illis schedam, quam legerunt, laudarunt, approbarunt: quod cum animadverterem, ajebam: Si eadem vobis mens est, subscribite et e vestigio communionem vobiscum inibimus. Erat enim dies Dominicus') et quasi hora tertia. Annuerunt et subscripserunt. Accepta charta post subscriptionem accessi ad illum, qui ex eorum numero caeteris sapientior et eruditior videbatur, sensimque manu barbam ejus contingens dixi: Memineris illius: Christo passo in carne" 2), o Theopaschita, non in divinitate; „in carne passo", ut tradit Petrus apostolus, non autem passo in divinitate, ut blasphemat Severus, cujus impietatem subscriptione vestra jam approbastis. Volens enim omnibus patefacere blasphemiam in animo vestro delitescentem, solam nudamque Verbi Dei divinitatem in charta notavi, nulla facta mentione carnis, aut incarnationis, aut ortus ex Sanctissima Virgine. Ubi haec audierunt, tanquam ex crapula ac ebrietate evigilantes et experrecti, nihil non tentarunt, ut hujusmodi chartam a me reciperent: ego vero coram omnibus clamabam me non restituturum, quousque illam Christo adversus vos in die judicii attulero". Audimus ergo auctorem ipsum se nominantem Anastasium, et vere quidem Sinaitam, quum ipse se monachum sancti montis Sina profiteatur, simulque videmus eum rem catholicam adversus sui temporis haereticos fortiter propugnantem. Sed et, quo tempore vixerit, licet nobis inde concludere. Quum enim conventum factum fuisse memorēt apud Augustalem '), i. e. praefectum ab Imperatore Romanorum Augusto missum, necesse est, disputatio facta sit ante a. 640, quippe quo Alexandriam ditionis Muhammedanorum factam esse constet, nullumque amplius locum fuisse Augustali cuiquam a Byzantii Imperatore praefecto. Floruit itaque Anastasius noster jam ante a. 640. Jam vero qualis fuerit, per quod tempus vixerit quibusve in rebus versatus sit, ut accuratius exquiramus, quae amplius de se ipse nobis dicat in Hodego aliisque scriptis, audiamus oportet. Priusquam autem hanc de eo quaestionem instituamus, utrum omnes Hodegi partes, prout exstant in editis, ad unum eundemque auctorem spectare videantur necne, inquirendum est. Non desunt namque, quos inter Caveus "), qui hoc opus ex variis Veterum opusculis consarcinatum censeant, nec id modo, sed et a recentiore quadam manu haud leviter interpolatum. Videamus ergo necesse est, 1) De hac voce confer etiam col. 184 B et col. 188 D., ubi memoratur alia disputatio facta ἐν τῷ σημειογραφείῳ τοῦ Καισαρίου. 2) Cave pag. 344 et seqq. quid sibi velit opus ipsum. Qua in re si forsitan diutius aequo versati fuerimus, venia nobis dabitur; quin potius ii arguentur, qui, Anastasio nostro nimis injuriosi, opus istud Hodegi,, nulla diligentia nulloque ordine" conscriptum volunt nihilque aliud esse blaterant, quam,, perturbatum diversorum inter se invicem distinctorum opusculorum collectaneum seu farraginem potius inconditam, uti ex lectione apparere", quamvis merito dubitaveris, num opus integrum vel obiter legerint '). Praeterea in his nonnulla te inventurum esse puto, quae animum tuum allicere possint. Sed haec hactenus; nunc redeamus ad propositum. § 2. دو Ac primum quidem, quid sibi velit opus ipsum, manifestum nobis fit jam ex ipso operis Hodegi nomine. Sic enim constanter inscribitur. Profitetur ergo se ipsum ducem quendam, scilicet in sequenda et tuenda catholica veritate contra varias haereticorum, praesertim Monophysitarum, sectas. Quod clarius apertiusque exprimitur in fine capitis X. Postquam enim retulit quattuor disputationes, quarum tertiam supra dedi, sic monet: Haec arma, 0 sanctae Ecclesiae et divinae veritatis propugnatores, tempore belli retinete. Et si quis de grege illo lupus ad vos accedat, afferatque frigidas illas de Christo fabulas, toto incarnationis mysterio in phantasiam inanemque existimationem converso, dicatque se subtili animi cogitatione et mentis apprehensione concipere Christum ex duabus naturis unam naturam incarnatam: nam post unionem non esse amplius duas naturas; carnem enim esse deificatam et veluti aceti guttam vasto pelago commistam, eam naturam induisse, quam habet id, a quo deificata est: nam Verbum esse carnem factum ut et 1) Respicio Oudin. tom. II. col. 544. |