monachi opus de orthodoxa fide, ex sacris Litteris ac doctoribus decerptum“. Quae autem hunc titulum subsequuntur, haec sunt 1): „ Principium verborum tuorum, Christe, veritas, quin potius, tute ipse, Deus Verbum, vera veritas, ut qui vere sis e verissima paterna veritate genitura atque veritas, et qui veritatis tuae amantibus missurum te veridicum Spiritum promittis in haec verba:,, Paraclitus autem, quem mittam vobis in nomine Patris mei, Spiritus veritatis, ille vos deducet in omnem veritatem, ut non vos sitis qui loquamini, sed Spiritus veritatis qui loquitur in vobis veritatem" "). Nam et qui splendidos atque pretiosos uniones ex inaspectabilibus profundis hominibus venari ac proferre volunt, vestitu omni se despoliantes, et oleo os implentes, auraeque quod satis sit naribus ex aëre trahentes, ita se in terribile illud ac tenebricosum profundum demittunt. Quod, ut arbitror, exemplum ostendit, qui spiritualium aquarum atque dogmatum profunda vestigare ex iisque divinos atque puros uniones venari velit, oportere eum ab omni concitato quasi quodum tegumento nudum esse, sanctumque Spiritum animi tanquam naribus trahere et continere, secundum dicentem sanctum:,,Spiritus divinus, qui mihi inest in naribus, et Omnipotentis aura, quae me erudit" 3), et: „Os meum aperui et attraxi spiritum, quod est oleum laetitiae"). Ut in iis comprobetur divini oraculi effatum:,,Bonus ex bono animi thesauro bona profert, ut sane vitiosus e vitioso animi thesauro vitiosa profert" 5); neque enim tantum periculi est profunda aquarum tentantibus, quantum vitio obstrictis et sacrarum Litteram profunda rimari aggredientibus: solus namque Spiritus Sanctus, ut qui Deus, rimari potest profunda Dei). Quare et sapiens quidam ait: Inprimis purganda 1) col. 90. 2) Joh. 16, 13. Matth. 10, 20. 3) Job. 27, 2. 3. 6) I. Cor. 2, 10. mens est ac tum puro consuescendum. Nam si Christum habens in se loquentem, et qui in tertium coelum evasisset vocesque in paradiso insolita hausisset '), cujusque haec sint verba: Vivo jam non ego, vivit vero in me Christus“ 2), Corinthiis scribens ait:,,Partim loquimur et partim cognoscimus"), ecquis est qui dicere possit: Integre loquor et integre cognosco, maximeque quae ad incomprehensum Deum spectant? Quae rursum theologus quidam per Spiritum Sanctum eloquens, inquit:,,Cum de Deo loquor, et lingua et auditu et mente inhorreso". Nam sine periculo non est de Deo loqui. Sed haec quidam minime cogitantes neque discernentes, qui quemadmodum quae intra eorum ventres sunt obeantur, nesciant, in foedisque vitiis et voluptatum sordibus quotidie ') volvantur, ac ne sciant quidem, insitne in hominibus Spiritus sanctus, sed interriti omnia carnis atque libidinis desideria exerceant: in cauponis, prostibulis, foro, balneis Christi arcana traducunt et irrident, infideliumque contumeliis propinant plerumque duo pene verbula aut tres sententiolas e Patribus furati, memoriaque complexi, atque e vestigio se doctores, non divinitus creatos, sed qui affectibus ferantur, animo inani gloria atque voluptatibus fracto ob turpem quaestum judaice saepe venditant porcis et indignis divinos verbi uniones. Siquidem cognoscere licet ex aequalibus ecclesiasticae historiae scriptoribus, pleraeque haereses e vana regnandi libidine, avaritia, hominibus placendi studio, superbia fluxerunt. Qui tamen haeretici non ita obcoecati fuissent, si disciplinam et exercitationem secuti et affectibus defuncti, Spiritum sanctum sibi domesticum fecissent. Nam si orare quae par est nescimus, nisi divinum 2) Gal. 2, 20. 3) I. Cor. 13, 9. 1) II. Cor. 12, 2. 4) Textus quidem habet,,zat' èuè", lat. interpr. „mei instar". Sed repugnat. Cf. quae de eodem argumento habeat cap. XIV. col. 251 & 255. Conjectavi ergo: zad' quépav. Spiritum teneamns, quanto magis Dei arcana scrutari? Sed omnino dicent mihi vani theologi: Nihil domi natum loquimur, sed cum ex sacra Scriptura tum ex sanctis catholicae Ecclesiae Patribus petita. Quibus dicam ego quoque: Omnes haeretici id ipsum praedicant; unde ex sacris Litteris ac doctoribus nobis contradicere videntur. Quare meo judicio nec Scripturam nec Patrum sententias sine errore et offensa intelliget, qui non locutum in iis Spiritum sanctum ducem ac inhabitantem habuerit. Quod enim ait Christus, quoniam Spiritus veritatis ducet') vos in omnem veritatem, procul dubio et Scripturam et Patres denotabat". Haec igitur capite III., quae num non pertineant ad ea, qua in progymnasia habentur sub num. 1. et 4.2), benevolus lector ipse judicet velim. Sequitur cap. IV., cujus titulus est:,, Anastasii, minimi presbyteri sancti montis Sina opus de fide oeconomiae Christi Dei Filii ad sanctam catholicam Ecclesiam Babylonis "), petentibus in ea fratribus nostris Christi studiosis et orthodoxis"). Est autem hoc caput nihil aliud, quam ut ipse auctor in indice totius libri dicit, ἐξήγησις κατ' ἐπιτομὴν περὶ τῶν αἱρέσεων τῆς ἀρχῆς ἕως Νεστορίου καὶ Σευήρου ). Subjungitur caput V. περὶ τῶν άyíav ovvódwr, ut quibus variorum temporum haereses condemnatae sint. Quo capite cum nonnisi quinque concilia oecumenica referantur, scite admodum in Edit. Mign. initio hujus capitis, ubi „studiosus monetur ut teneat rò negì tŵv ἁγίων καὶ οἰκουμενικῶν ἕξ συνόδων, uncis inclusum est: γρ. έ (i. e. quinque). Facile enim posteriorum aliquem scripsisse 1) Joh. 17, 7. 2) vid. supra pag. 22. 3) Puto Babylonem Aegypti, quae Ortelio teste Ptolomaeo est urbs maxima et vetutissima. Ab omnibus Europaeis hodie Cairo et Alcairo appellatur. Babylonia et Cairus duo esse oppida, sed in unum conjuncta, scribit Brocardus. (Vid. Abrahami Ortelii Thesaurum Geogr. Antuerp. 1596.) pro apparet, nisi dixeris, aut caput esse in fine mutilum '), ' aut auctorem scripsisse hunc tractatum concilio quidem sexto jam peracto, sed sibi nondum plane cognito, aut scripsisse quidem jam ante concilium sextum generale, sed postea eum suo Hodego inseruisse immutatum excepto solo, quod studiosum lectorem moneret peractorum jam sex conciliorum generalium. Utcunque est, sive & legendum, sive &', certe hacc duo capita, IV. et V. pertinent ad ea, quae in progymnasia requiruntur sub num. 8. 2). Jam vero cum his quinque praecedentibus capitibus magis ea egerit, quae ad omnes indiscriminatim haereticos spectare videantur, sequentibus capitibus a sexto usque ad vigesimum quartum idque ultimum Severianos ipsos aggreditur caeterosque id temporis haereticos. De quibus sic refert cap. XXIII. 3): ,,Gajanitae, Julianistae et Nagranitae unam eandemque fidem habent, ut et Severiani et Jacobitae et Theodosiani et Dioscoritae. Sed isti, Severiani, inquam, et Jacobitae, licet maxime unam in Christo naturam constituant, nihilominus duas in ipso proprietates confitentur, divinam scilicet et humanam. Docent insuper corpus Christi fuisse passibile ante passionem. At Gajanitae sentiunt, corpus Christi corruptionis expers et divinum esse ab ipso unionis initio, unamque dumtaxat proprietatem, nimirum divinam et impassibilem in eo reperiri". Causam autem cur Severus et Gajanus discesserint, hanc narrat scholio praecedenti '): „, Severus et Gajanus initio concordes simul in decimo octavo 5) vico Alexandriae degebant. Quodam igitur die interrogavit Severum Gajanus, ,,utrum corpus Christi vocandum sit corruptibile an incorruptibile". Respondente Severo:,, fuisse corruptibile ante resurrectionem a mortuis", Gajanus statim ab ipso secessit, 1) Oudin. tom. II. col. 564. 4) cap. 22. col. 295. 2) vid. supra pag. 23. 3) col. 295. 5) ἐν τῷ ὀκτωκαιδεκάτῳ. haec dicens: „si Corpus Christi corruptibile dicis, necessario duas in Christo naturas confiteri debes. Et haec fuit causa cur sejuncti sint". Hos itaque haereticos aggressurus, apte quidem VI. capite ex eo incipit,,, unde monocula Severi fides pullulaverit"). Atque Severum quidem narrat, ob prava quae contra concilium Chalcedonense protulisset dogmata, Antiochia pulsum profectum esse Alexandriam, in ,,illud serpentium, i. e. catholicae Ecclesiae hostium, lustrum" 2), ibique librum edidisse, quem vocarent φιλαλήθη, cum potius φιλομυθὴς esset nominandus, in quo tanquam vivorum et mortuorum judex cum testimoniorum tum ipsorum Patrum composuisset tabulam, pro lubito alios quidem approbans, rejiciens alios. Quem librum Ecclesiae hostes, Jacobi, Severi, Theodosii, Timothei Dioscorique discipulos per Syriam et Aegyptum prae divino secundum Joannem evangelio retinere" 3). Quae se scribere testatur non ex aliorum relatione, sed ex propria experientia non modica, in Syria, Aegypto, Alexandriae aliisque locis"). Censet autem Monophysitas,,ex Aristotele et aliis Graecanicis disciplinis, quas saepe carpit, hoc hausisse, ut dicerent, naturam esse personam et personam naturam" *). ,,Aristotelem enim dicere personas esse μεQixas ovoias“ 6). Haec igitur quum capite VI. diss eruerit, capite VII. fusius demonstrat, SS. Patrum testimonia ab impio Severo rejecta esse, quippe qui legem tulerit: multas loquendi formulas veterum Patrum, olim absque ulla reprehensione usurpatas, post Nestorium non censeri amplius tutas ac 1) col. 102. 1) col. 103. 3) col. 105. 4) ibid. 6) ibid. col. 107. Sic etiam Leontius Byzantius de sectis act. V. in fine refert, Joannem Philoponum tres dixisse naturas in SS. Trinitate, „λαβόντα τὴν ἀφορμὴν ἀπὸ τῶν ἀριστοτελικῶν. Ο γὰρ Αριστοτέλης φησίν, ὅτι εἰσὶ τῶν ἀτόμων καὶ μερικαί οὐσίαι καὶ μία κοινή". Migne Patr. gr. t. 86. col. 1234.) |