tum in moribus et vivendi ratione accuratissimus, adeo ut res etiam levissimas observaret, nec a constantia et firmitate unquam deflecteret, nedum in magni momenti rebus et quae ad Deum spectarent. Mores autem suos ita temperaverat, ut neque adeundi atque alloquendi ipsum facilitas expositum illum redderet iis, quibus minime oportebat; nec severitas et inclementia inaccessum eum praestaret juri atque rationi. Et in seriis quidem colloquiis aures ei patentes et lingua profluens erat, et quaestiones propositas prudenter et argute dissolvebat. In sermonibus autem ineptis ac superfluis aures quidem penitus reclusas habebat, linguam vero quasi fraeno quodam comprimebat, ita ut orationem ratio metiretur et silentium omni oratione praestantius esset. Hunc igitur, tanquam inexpugnabilem murum, omni machinarum genere oppugnare adortus est Justinianus, id scilicet secum ipse cogitans, se si hoc propugnaculum subruisset, urbem posthaec nullo negotio capturum esse, et rectae fidei doctrinam in servitutem reducturum, denique oves Christi captivas abducturum". ,,Anastasius vero divina quodam animi celsitudine adeo supra Imperatorem sese extulit, quippe qui fundatus esset supra firmam petram, ut missa ad Justinianum relatione palam ei contradixerit et manifestissime simul et dissertissime in eadem relatione ei demonstraverit, Corpus Domini in perpessionibus naturalibus et quae in reprehensionem non cadunt, corruptioni obnoxium fuisse, atque ita divinos Apostolos et sanctos Patres sensisse ac posteris tradidisse. Eadem quoque rescripsit ad monachos primae et secundae Syriae, qui ipsum consuluerant; cunctorum animos confirmans et ad subeundum certamen praeparans et quotidie in Ecclesia recitans verba illa ab electionis vase prolata:,,, Si quis ,,Si vobis evangelizaverit praeter id quod accepistis, quamvis Angelus ex coelo fuerit, anathema sit ""). Quae cum 1) Gal. 1, 9. universi animo perpenderent, paucis exceptis, exemplum ejus secuti sunt. Scripta est etiam ab eodem Anastasio oratio ad Antiochenos, qua illis valedicebat '), cum accepisset Justinianum velle se in exilium mittere. Quam quidem orationem merito quis admiretur, tum ob verborum elegantiam, tum ob copiam sententiarum, tum denique ob frequentia sacrae Scripturae testimonia, et ob historiam suis locis apte accomodatam" "). „Verum oratio illa haudquaquam publicata est, eo quod Deus noster prospiciens res nostras) in melius commutavit. Etenim Justinianus, dum adversus Anastasium et qui cum ipso erant, sacerdotes deportationis sententiam dictaret1), invisibili plaga ictus ex hac luce migravit “ “). „Porro Justinus, Justiniani et nepos et successor, Anastasium quoque ex Antiochena sede dejecit, objiciens ei, tum quod sacram pecuniam in superfluos ac minime necessarios usus profudisset, tum quod ipsi conviciatus esset. Nam cum interrogatus fuisset Anastasius, cur adeo profuse sacram pecuniam dilapidaret, disserte responderat, ne a Justino, communi peste ac pernicie, diriperetur. Dicebatur autem Justinus idcirco infensus fuisse Anastasio, quod cum pecuniam ab eo ad episcopatum promoto postulavisset 6), Anastasius ei dare noluerat. Objiciebantur praeterea eidem Anastasio alia quaedam, nonnullis Imperatoris proposito ac voluntati gratificari studentibus"). Aliam causam affert Henricus Valesius in annotationibus ad Historiam Evagrii ex Theophanis Chronico, cujus haec sunt verba: ,,Eodem anno (570) magnus Anastasius Episcopus Antiochenus, cum in responsione sua ad synodicas epistolas reprehendisset Joannem Constanti 1) λóyos ouvraztýpios. 2) Evagr. lib. 4, cap. 40. 3) Evagrii sunt verba. 4) Damberger in Hist. med. aevi synchr. tom. I. p. 204 Anastasium re vera jam tunc Justiniano imperante in exilium missum esse gratis asserit. 5) Evagr. lib. 4, cap. 41. 6) scilicet quum nondum imperaret. nopolitanum '), qui Joannem Alexandriae Episcopum ordinaverat, et eum qui ab illo fuerat ordinatus, simul pertrinxisset 2), pulsus est suo Episcopatu ob indignationem Justini“, qui ut ait Valesius, Joannem Scholasticum diligebat, a quo videlicet fuerat coronatus 3). Itaque Anastasius in exilium pulsus est anno 570, cum ex Nicephori Chronico et Theophanis tabulis sedisset annos undecim, ejus autem loco Gregorius quidam ') illegitime suffectus, quem tamen in aliis abunde laudat Evagrius *). Ubi autem Anastasius exul fuerit, prorsus incertum relinquitur 6). Ac gratis quidem affirmat Damberger, eum in monasterium suum) rejectum fuisse atque ibidem per exilii sui spatium degisse. Tandem post 23 annos a Mauricio Imperatore (regn. ab a. 582-602) instante imprimis Gregorio Magno Pontifice in sedem suam restitutus, vel post vel 1) quippe qui in locum viventis Eutychii contra regulas ecclesiasticas intrusus fuisset. (Vales.) 2) quippe qui ab illo ordinatus ordinatoris sui vitium ac labem in se pertraxisset. (Vales.) 3) Henrici Valesii annot. ad lib. 5, c. 5. Hist. Evagr. in haec verba: προσεφέρετο δὲ καὶ ἕτερα. 4) Gregorius hic teste Evagrio lib. 5, cap. 6. Primum monasterio Byzantiorum praefuit, deinde vero Justini jussu monachis Sinae montis praefectus illinc ad Pontificatum evocatus est. 5) Evagr. lib. 5, c. 6 et sequentibus. 6), Eutychius quidem ait, exauctoratum Anastasium dissimulato habitu Hierosolyma profectum esse, ubi in templo Resurrectionis candelapta factus, lucernas accenderit, eoque munere 24 annis functus sit... nemine interim ipsum patriarchatu functum esse dignoscente"". Sed haec non cohaerent cum epistolis sancti Gregorii M. tum de ipso, tum ad ipsum nondum revocatum scriptis, quae sane tam ignotum fing. per id tempus Anastasium neutiquam patiuntur". (Ex Act. SS. Juli T. IV. p. 97 in Edit. Mign. Patrol. Gr. tom. 89. col. 1304 CD.) 7) Damberger, Hist. synchr. tom. I. pag. 262 et 184. Intelligit autem monasterium montis Sinai (cf. pag. 203.), Nicephorum errantem secutus cf. infra pag. 14 sequ. sub) Gregorii mortem, iterum Ecclesiam Antiochenam rexit annos sex 2) ac diem supremum obiit a. 599. 3) die 21. ́1) April. ut habet Martyrol. Romanum. Vir iste Anastasius S. Gregorio M. familiarissimus erat, ut liguet ex Gregorii M. epistolis, quae adhuc exstant. Utinam eas quoque haberemus, qua ipse Anastasius ad Fregorium Papam dedit! Hic pontifex eum semper in patriarchis habebat") atque admodum aegre ferebat, quod in exilium missus esset neque missus restitueretur. Ac tanto eum honore prosequebatur, ut ei claves quas dicit s. Petri transmitteret 6) eumque suo honori ') restitutum secum Romae habere usque cuperet ). Ideo etiam libellum ad Mauricium Imperatorem supplicem pro eo disposuerat, sed mittere noluit nisi interrogato prius ipsius Anastasii animo, quem ut exploratum sibi faceret, mandavit Sebastiano cuidam episcopo Rhisiniensi 9): attamen, quid Anastasius 1) Hoc Valesius conjicit in annot. ad Evagr. Hist. lib. 6 cap. 24 ex his Evagrii verbis: τελευτὰ δὲ γρεγόριος.... ἀναστασίου τῷ οἰκείῳ ἀποδοθέντος θρόνῳ. 2) Ex Nicephori Chronico; Theophanes in tabulis annos quinque tantum ei restituto attribuit, col. 1291 ex Gallandio Vet. Patr. Biblioth. tom. 12. pag. 17. 3) Secundum alios a. 598, sed cf. col. 1305 et 1306 A ex Act. SS. tom. IV. Jul. pag. 99. 4) Secundum Menologium Graecorum part. III. p. 64. die 2Q. Aprilis. 5) „Praeterea, sicuti patriarchis aliis, synodicam vobis epistolam direxi; quia apud me semper hoc estis, quod ex omnipotentis Dei munere accepistis esse, non quod ex voluntate hominum putamini non esse. Lib. epist. I. ep. 26. وو 6) Reg. epist. lib. I. ep. 26. Hae autem claves St. Petri" fuisse videntur reliquiae sacrae thecis formam clavium habentibus inclusae cum pulvere de catenis S. Petri collecto. Eas S. Gregorius variis passim dono dedit, ut patet ex ejus epistolis. 7) Distinguit inter honorem et actualem jurisdictionem possessionemve. 8) Lib. I. ep. 7. in fine. o) Lib. I. ep. 27. „Indico suggestionem me apud piissimos dominos (intelligit Mauricium et filium ejus Theodosium jam coronatum) summis responderit, non est compertum. Insigne antem, quanto dilectionis vinculo ambo inter se conjuncti sint, testimonium est ep. 7. lib. I., cujus haec sunt verbo:,,Epistolas Beatitudinis vestrae ut fessus requiem, salutem aeger, fontem sitiens, umbram aestuans accepi. Neque enim illa verba per linguam carnis videbantur expressa, sed sic spiritualem amorem quem gestabat aperuit, ac si mens per semetipsam loqueretur. Sed durum valde fuit, quod secutum est, quia amor vester terrena me portare onera praecepit; et quam prius spiritaliter diligebatis, postea, ut existimo, temporaliter amantes usque ad terram me superposito onere depressistis, ita ut mentis rectitudinem funditus perdens, contemplationisque aciem omittens, non per prophetiae spiritum, sed per experimentum dicam: ,,Incurvatus sum et humiliatus sum usquequaque" (Ps. 118, 107). Multis enim causarum fluctibus quatior et tumultuosae vitae tempestatibus affligor, ita ut recte dicam:,,Veni in altitudinem maris et tempestas demersit me" (Ps. 68, 3). Periclitanti igitur mihi orationis vestrae manum tendite, vos qui in virtutum littore statis. Quod vero me os Domini, quod lucernam dicitis, quod multis prodesse perhibetis, hoc quoque mihi ad iniquitatum mearum cumulum accedit, ut cum vindicari in me iniquitas debuit, laudes pro vindicta recipiam. Quibus autem hoc in loco terennarum rerum tumultibus premor, explere vobis nequeo; quod tamen colligere ex brevitate epistolae potestis, precibus plenam fecisse, ut virum beatissimum dominum Anastasium patriarcham, concesso usu palii, ad B. Petri App. principis limina mecum celebraturum solennia Missarum transmittere debuissent; quatenus si ei ad sedem suam minime reverti liceret, saltem mecum in honore suo viveret; sed quae causa fuerit, ut eadem scripta retinerem, praesentium lator vobis innotescet. Ejus tamen domni Anastasii animum cognoscite et quidquid ei de hac re placuerit, vestris epistolis mihi indicate“. Quis autem fuerit iste Rhisiniensis episcopus, incertum relinquitur, cf. notam ad eam vocem in Patrol. Lat. tom. 77. part. III. ep. 27. lib. I. in registro, Edit. Mign. |