utimur, destruere et demoliri cupiamus: contra enim, earum et usum et cultum et honores libenter am plectimur. Neque enim ullo modo officimus, quin istæ, quæ invaluerunt, et disputationes alant, et sermones ornent, et ad professoria munera ac vitæ civilis compendia adhibeantur et valeant; denique tanquam numismata quædam, consensu inter homines recipiantur. Quinetiam significamus aperte ea, quæ nos adducimus, ad istas res non multum idonea futura; cum ad vulgi captum deduci omnino non possint, nisi per effecta et opera tantum. At hoc ipsum, quod de affectu nostro et bona voluntate erga scientias receptas dicimus, quam vere profiteamur, scripta nostra in publicum edita (præsertim libri " De Progressu Scientiarum") fidem faciant. Itaque id verbis amplius vincere non conabimur. Illud interim constanter et diserte monemus; his modis, qui in usu sunt, nec magnos in scientiarum doctrinis et contemplatione progressus fieri, nec illas ad amplitudinem operum deduci posse. CXXIX. intersit inter hominum vitam in excultissima quapiam Europæ provincia, et in regione aliqua novæ Indiæ maxime fera et barbara: ea tantum differre existimabit, ut merito hominem homini deum esse, non solum propter auxilium et beneficium, sed etiam per status comparationem, recte dici possit. Atque hoc non solum, non cœlum, non corpora; sed artes præstant. Rursus, vim et virtutem et consequentias rerum inventarum notare juvat: quæ non in aliis manifestius occurrent, quam in illis tribus, quæ antiquis incognitæ ; et quarum primordia, licet recentia, obscura et ingloria sunt: artis nimirum imprimendi, pulveris tormentarii, et acus nauticæ. Hæc enim tria, rerum faciem et statum in orbe terrarum mutaverunt: primum, in re literaria: secundum, in re bellica: tertium, in navigationibus; unde innumeræ rerum mutationes secutæ sunt, ut non imperium aliquod, non secta, non stella majorem efficaciam et quasi influxum super res humanas exercuisse videatur, quam ista mechanica exercuerunt. Præterea non abs re fuerit, tria hominum ambiSuperest ut de finis excellentia pauca dicamus. tionis genera et quasi gradus distinguere. Primum Ea si prius dicta fuissent, votis similia videri potuis- eorum, qui propriam potentiam in patria sua amsent: sed spe jam facta, et iniquis præjudiciis sub-plificare cupiunt; quod genus vulgare est et degelatis, plus fortasse ponderis habebunt. Quod si nos ner. Secundum eorum, qui patriæ potentiam et omnia perfecissemus et plane absolvissemus, nec alios in partem et consortium laborum subinde vocaremus etiam ab hujusmodi verbis abstinuissemus, ne acciperentur in prædicationem meriti nostri. Cum vero aliorum industria acuenda sit, et animi excitandi atque accendendi; consentaneum est, ut quædam hominibus in mentem redigamus. imperium inter humanum genus amplificare nituntur; illud plus certe habet dignitatis, cupiditatis haud minus. Quod si quis humani generis ipsius potentiam et imperium in rerum universitatem instaurare et amplificare conetur ; ea proculdubio ambitio (si modo ita vocanda sit) reliquis et sanior est et augustior. Hominis autem imperium in res, in solis artibus et scientiis ponitur: naturæ enim non imperatur, nisi parendo. Præterea, si unius alicujus particularis inventi utilitas ita homines affecerit, ut eum, qui genus humanum universum beneficio aliquo devincire potuerit, homine majorem putaverint; quanto celsius videbitur tale aliquid invenire, per quod alia omnia expedite inveniri possint ? Et tamen (ut verum omnino dicamus) quemadmodum luci magnam habemus gratiam, quod per eam vias inire, artes exercere, legere, nos invicem dignoscere possimus, et nihilominus ipsa visio lucis res præstantior est et pulchrior, quam multiplex ejus usus: ita certe ipsa contemplatio rerum, prout sunt, sine superstitione aut Primo itaque, videtur inventorum nobilium introductio inter actiones humanas longe primas partes tenere; id quod antiqua secula judicaverunt. Ea enim inventoribus divinos honores tribuerunt: iis autem, qui in rebus civilibus merebantur (quales erant urbium et imperiorum conditores, legislatores, patriarum a diuturnis malis liberatores, tyrannidum debellatores, et his similes) heroum tantum honores decreverunt. Atque certe si quis ea recte conferat, justum hoc prisci seculi judicium reperiet. Etenim inventorum beneficia ad universum. genus humanum pertinere possunt; civilia ad certas tantummodo hominum sedes: hæc etiam non ultra paucas ætates durant; illa quasi perpetuis temporibus. Atque status emendatio in civilibus non sine vi et perturba-impostura, errore aut confusione, in se ipsa magis tione plerumque procedit: at inventa beant, et beneficium deferunt absque alicujus injuria aut tristitia. Etiam inventa quasi novæ creationes sunt, et divinorum operum imitamenta, ut bene cecinit ille : Primum frugiferos fœtus mortalibus ægris Atque videtur notatu dignum in Salomone; quod cum imperio, auro, magnificentia operum, satellitio, famulitio, classe insuper, et nominis claritate, ac summa hominum admiratione floreret; tamen nihil horum delegerit sibi ad gloriam, sed ita pronunciaverit: "Gloriam Dei esse, celare rem; gloriam regis, investigare rem." Rursus (si placet) reputet quispiam, quantum digna est, quam universus inventorum fructus. Postremo siquis depravationem scientiarum et artium ad malitiam et luxuriam, et similia, objecerit; id neminem moveat. Illud enim de omnibus mundanis bonis dici potest, ingenio, fortitudine, viribus, forma, divitiis, luce ipsa, et reliquis. Recuperet modo genus humanum jus suum in naturam, quod ei ex dotatione divina competit; et detur ei copia: usum vero recta ratio et sana religio gubernabit. CXXX. Jam vero tempus est, ut artem ipsam interpretandi naturam proponamus: in qua licet nos utilissima et verissima præcepisse arbitremur; tamen necessitatem ei absolutam (ac si absque ea nil agi possit) aut etiam perfectionem non attribuimus. | possent. Est enim interpretatio verum et naturale Etenim in ea opinione sumus; si justam naturæ et opus mentis, demptis iis, quæ obstant: sed tamen experientia historiam præsto haberent homines, omnia certe per nostra præcepta erunt magis in proatque in ea sedulo versarentur; sibique duas res cinctu et multo firmiora. imperare possent; unam, ut receptas opiniones et notiones deponerent; alteram, ut mentem a generalissimis et proximis ab illis, ad tempus cohiberent; fore ut etiam vi propria et genuina mentis, absque alia arte, in formam nostram interpretandi incidere Neque tamen illis nihil addi posse affirmamus: sed contra, nos, qui mentem respicimus, non tantum in facultate propria, sed quatenus copulatur cum rebus; artem inveniendi cum inventis adolescere posse, statuere debemus. LIBER SECUNDUS APHORISMORUM, DE INTERPRETATIONE NATURÆ, SIVE DE REGNO HOMINIS. APHORISMUS I. SUPER datum corpus novam naturam, sive novas naturas generare et superinducere, opus et intentio est humanæ potentiæ. Datæ autem naturæ formam, sive differentiam veram, sive naturam naturantem, sive fontem emanationis (ista enim vocabula habemus, quæ ad indicationem rei proxime accedunt) | invenire, opus et intentio est humanæ scientiæ. Atque his operibus primariis subordinantur alia opera duo secundaria et inferioris notæ ; priori, transformatio corporum concretorum de alio in aliud, intra terminos possibiles; posteriori, inventio, in omni generatione et motu, latentis processus continuati ab efficiente manifesto, et materia manifesta, usque ad formam inditam; et inventio similiter latentis schematismi corporum quiescentium et non in motu. II. Quam infeliciter se habeat scientia humana, quæ in usu est, etiam ex illis liquet, quæ vulgo asseruntur. Recte ponitur; "Vere scire, esse per causas scire." Etiam non male constituuntur causæ quatuor; materia, forma, efficiens, et finis. At ex his causa finalis tantum abest ut prosit, ut etiam scientias corrumpat, nisi in hominis actionibus. Formæ inventio habetur pro desperata. Efficiens vero, et materia (quales quæruntur et recipiuntur, remota scilicet, absque latenti processu ad formam) res perfunctoriæ sunt et superficiales, et nihili fere ad scientiam veram et activam. Neque tamen obliti sumus, nos superius notasse et correxisse errorem mentis humanæ, in deferendo formas primas essentiæ. Licet enim in natura nihil vere existat præter corpora individua, edentia actus puros individuos ex lege; in doctrinis tamen, illa ipsa lex, ejusque inquisitio, et inventio, atque explicatio, pro fundamento est tam ad sciendum quam ad operandum. Eam autem le gem, ejusque paragraphos, formarum nomine intelligimus; præsertim cum hoc vocabulum invaluerit, et familiariter occurrat. III. Qui causam alicujus naturæ (veluti albedinis aut caloris) in certis tantum subjectis novit; ejus scientia imperfecta est. Et qui effectum super certas tantum materias (inter eas, quæ sunt susceptibiles) inducere potest; ejus potentia pariter imperfecta est. At qui efficientem et materialem causam tantummodo novit (quæ causæ fluxæ sunt, et nihil aliud, quam vehicula et causæ formam deferentes in aliquibus) is ad nova inventa, in materia aliquatenus simili et præparata, pervenire potest; sed rerum terminos altius fixos non movet. At qui formas novit, is naturæ unitatem in materiis dissimillimis complectitur; itaque quæ adhuc facta non sunt, qualia nec naturæ vicissitudines, neque experimentales industriæ, neque casus ipse, in actum unquam perduxissent, neque cogitationem humanam subitura fuissent; detegere et producere potest. Quare ex formarum inventione sequitur contemplatio vera et operatio libera. IV. Licet viæ ad potentiam, atque ad scientiam humanam, conjunctissimæ sint et fere eædem; tamen propter perniciosam et inveteratam consuetudinem versandi in abstractis, tutius omnino est ordiri et excitare scientias ab iis fundamentis, quæ in ordine sunt ad partem activam, atque ut illa ipsa partem contemplativam signet et determinet. Videndum itaque est ad aliquam naturam super corpus datum generandam et superinducendam, quale quis præceptum, aut qualem quis directionem aut deductionem maxime optaret; idque sermone simplici et minime abstruso. tur. propter difficultatem tot naturas coadunandi ; quæ non facile conveniunt, nisi per vias naturæ tritas et ordinarias. Utcunque tamen dicendum est, quod iste modus operandi (qui naturas intuetur simplices, licet in corpore concreto) procedat ex iis, quæ in natura sunt constantia, et æterna, et catholica, et latas præbeat potentiæ humanæ vias, quales (ut nunc sunt res) cogitatio humana vix capere aut repræsentare possit. Exempli gratia; si quis argento cupiat superin- | et restringatur homo in operando, si plures requiranducere flavum colorem auri, aut augmentum ponderis (servatis legibus materiæ) aut lapidi alicui non diaphano diaphaneitatem, aut vitro tenacitatem, aut corpori alicui non vegetabili vegetationem ; videndum (inquam) est, quale quis præceptum aut deductionem potissimum sibi dari exoptet. Atque primo, exoptabit aliquis proculdubio sibi monstrari aliquid hujusmodi, quod opera non frustret, neque experimento fallat. Secundo, exoptabit quis aliquid sibi præscribi, quod ipsum non astringat et coërceat ad media quædam, et modos quosdam operandi particulares. Fortasse enim destituetur, nec habebit facultatem et commoditatem talia media comparandi et procurandi. Quod si sint et alia media, et alii modi (præter illud præceptum) progignendæ talis naturæ ; ea fortasse ex iis erunt quæ sunt in operantis potestate; a quibus nihilominus per angustias præcepti excludetur, nec fructum capiet. Tertio, optabit aliquid sibi monstrari, quod non sit æque difficile, ac illa ipsa operatio, de qua inquiritur, sed propius accedat ad praxin. Itaque de præcepto vero et perfecto operandi pronunciatum erit tale; "Ut sit certum, liberum, et disponens, sive in ordine ad actionem." Atque hoc ipsum idem est cum inventione formæ veræ. Etenim forma naturæ alicujus talis est, ut, ea posita, natura data infallibiliter sequatur. Itaque adest perpetuo, quando natura illa adest, atque eam universaliter affirmat, atque inest omni. Eadem forma talis est, ut ea amota, natura data infallibiliter fugiat. Itaque abest perpetuo, quando natura illa abest, eamque perpetuo abnegat, atque inest soli. Postremo, forma vera talis est, ut naturam datam ex fonte aliquo essentiæ deducat, quæ inest pluribus, et notior est naturæ (ut loquuntur) quam ipsa forma. Itaque de axiomate vero et perfecto sciendi pronunciatum et præceptum tale est; "Ut inveniatur natura alia, quæ sit cum natura data convertibilis, et tamen sit limitatio naturæ notioris instar generis veri." Ista autem duo pronunciata, activum et contemplativum, res eadem sunt; et quod in operando utilissimum, id in sciendo verissimum. V. At præceptum sive axioma de transformatione corporum, duplicis est generis. Primum intuetur corpus, ut turmam sive conjugationem naturarum simplicium, ut in auro hæc conveniunt; quod sit flavum; quod sit ponderosum, ad pondus tale; quod sit malleabile, aut ductile, ad extensionem talem; quod non fiat volatile, nec deperdat de quanto suo per ignem; quod fluat fluore tali; quod separetur et solvatur modis talibus; et similiter de cæteris naturis, quæ in auro concurrunt. Itaque hujusmodi axioma rem deducit ex formis naturarum simplicium. Nam qui formas et modos novit superinducendi flavi, ponderis, ductilis, fixi, fluoris, solutionum, et sic de reliquis, et eorum graduationes et modos; videbit et curabit, ut ista conjungi possint in aliquo corpore, unde sequatur transformatio in aurum. Atque hoc genus aperandi pertinet ad actionem primariam. Eadem enim est ratio generandi naturam unam aliquam simplicem, et plures; nisi quod arctetur magis At secundum genus axiomatis (quod a latentis processus inventione pendet) non per naturas simplices procedit, sed per concreta corpora, quemadmodum in natura inveniuntur cursu ordinario. Exempli gratia, in casu ubi fit inquisitio, ex quibus initiis, et quo modo, et quo processu, aurum, aut aliud quodvis metallum, aut lapis generetur, a primis menstruis aut rudimentis suis, usque ad mineram perfectam: aut similiter, quo processu herbæ generentur, a primis concretionibus succorum in terra, aut a seminibus, usque ad plantam formatam, cum universa illa successione motus, et diversis et continuatis naturæ nixibus; similiter, de generatione ordinatim explicata animalium, ab initu ad partum; et similiter de corporibus aliis. Enimvero neque ad generationes corporum tantum spectat hæc inquisitio, sed etiam ad alios motus et opificia naturæ. Exempli gratia; in casu ubi fit inquisitio de universa serie et continuatis actionibus alimentandi, a prima receptione alimenti ad assimilationem perfectam ; aut similiter de motu voluntario in animalibus, a prima impressione imaginationis et continuatis nixibus spiritus, usque ad flexiones et motus artuum; aut de explicato motu linguæ, et labiorum, et instrumentorum reliquorum, usque ad editionem vocum articulatarum. Nam hæc quoque spectant ad naturas concretas, sive collegiatas et in fabrica; et intuentur veluti consuetudines naturæ particulares et speciales, non leges fundamentales et communes, quæ constituunt formas. Veruntamen omnino fatendum est rationem istam videri expeditiorem, et magis sitam in propinquo; et spem injicere magis, quam illam primariam. At pars operativa similiter, quæ huic parti contemplativæ respondet, operationem extendit et promovet, ab iis, quæ ordinario in natura inveniuntur, ad quædam proxima, aut a proximis non admodum remota; sed altiores et radicales operationes super naturam pendent utique ab axiomatibus primariis. Quinetiam ubi non datur homini facultas operandi, sed tantum sciendi, ut in cœlestibus (neque enim conceditur homini operari in cœlestia, aut ea immutare, aut transformare) tamen inquisitio facti ipsius, sive veritatis rei, non minus quam cognitio causarum et consensuum, ad primaria illa et catholica axiomata de naturis simplicibus (veluti de natura rotationis spontaneæ, attractionis sive virtutis magneticæ, et aliorum complurium, quæ magis communia sunt, quam ipsa cœlestia) refertur. Neque enim speret aliquis terminare quæstionem, utrum in motu diurno revera terra aut cœlum rotet; nisi naturam rotationis spontaneæ prius comprehenderit. VI. Latens autem processus, de quo loquimur, longe alia res est, quam animis hominum (qualiter nunc obsidentur) facile possit occurrere. Neque enim intelligimus mensuras quasdam, aut signa, aut scalas processus, in corporibus spectabiles; sed plane processum continuatum, qui maxima ex parte sensum fugit. Exempli gratia; in omni generatione et transformatione corporum, inquirendum, quid deperdatur et evolet, quid maneat, quid accedat; quid dilatetur, quid contrahatur; quid uniatur, quid separetur; quid continuetur, quid abscindatur; quid impellat, quid impediat; quid dominetur, quid succumbat; et alia complura. Neque hic rursus, hæc tantum in generatione aut transformatione corporum quærenda sunt; sed et in omnibus aliis alterationibus et motibus similiter inquirendum, quid antecedat, quid succedat; quid sit incitatius, quid remissius; quid motum præbeat, quid regat; et hujusmodi. Ista vero omnia scientiis (quæ nunc pinguissima Minerva, et prorsus inhabili, contexuntur) incognita sunt et intacta. Cum enim omnis actio naturalis per minima transigatur, aut saltem per illa, quæ sunt minora, quam ut sensum feriant; nemo se naturam regere aut vertere posse speret, nisi illa debito modo comprehenderit et notaverit. VII. Similiter, inquisitio et inventio latentis schematismi in corporibus res nova est; non minus quam inventio latentis processus et formæ. Versamur enim plane adhuc in atriis naturæ, neque ad interiora paramus aditum. At nemo corpus datum nova natura dotare, vel in novum corpus feliciter et apposite transmutare potest, nisi corporis alterandi aut transformandi bonam habuerit notitiam. In modos enim vanos incurret, aut saltem difficiles et perversos, nec pro corporis natura, in quod operatur. Itaque ad hoc etiam via plane est aperienda et munienda. Atque in anatomia corporum organicorum (qualia sunt hominis et animalium) opera sane recte et utiliter insumitur, et videtur res subtilis, et scrutinium naturæ bonum. At hoc genus anatomiæ spectabile est, et sensui subjectum, et in corporibus tantum organicis locum habet. Verum hoc ipsum obvium quiddam est et in promptu situm, præ anatomia vera schematismi latentis in corporibus, quæ habentur pro similaribus; præsertim in rebus specificatis, et earum partibus, ut ferri, lapidis; et partibus similaribus plantæ, animalis, veluti radicis, folii, floris, carnis, sanguinis, ossis, etc. At etiam in hoc genere non prorsus cessavit industria humana; hoc ipsum enim innuit separatio corporum similarium per distillationes, et alios solutionum modos, ut dissimilaritas compositi per congregationem partium homogenearum appareat. Quod etiam ex usu est, et facit ad id quod quærimus; licet sæpius res fallax sit: quia complures naturæ separationi imputantur et attribuuntur, ac si prius substitissent in composito; quas revera ignis et calor, et alii modi apertionum de novo indunt, et superinducunt. Sed et hæc quoque parva pars est operis, ad inveniendum schematismum verum in composito; qui schematismus res est longe subtilior, et accuratior, et ab operibus ignis potius confunditur, quam eruitur et elucescit. Itaque facienda est corporum separatio et solutio; non per ignem certe, sed per rationem et inductionem veram, cum experimentis auxiliaribus; et per comparationem ad alia corpora, et reductionem ad naturas simplices, et earum formas, quæ in composito conveniunt et complicantur; et transeundum plane a Vulcano ad Minervam, si in animo sit veras corporum texturas et schematismos (unde omnis occulta atque, ut vocant, specifica proprietas et virtus in rebus pendet; unde etiam omnis potentis alterationis et transformationis norma educitur) in lucem protrahere. Exempli gratia; inquirendum, quid sit in omni corpore spiritus, quid essentiæ tangibilis; atque ille ipse spiritus, utrum sit copiosus et turgcat, an jejunus et paucus; tenuis aut crassior; magis aëreus aut igneus; acris aut deses; exilis aut robustus; in progressu aut in regressu; abscissus aut continuatus; consentiens cum externis et ambientibus, aut dissentiens, etc. Et similiter, essentia tangibilis (quæ non pauciores recipit differentias, quam spiritus) atque ejus villi et fibræ, et omnimoda textura. Rursus autem collocatio spiritus per corpoream molem, ejusque pori, meatus, venæ, et cellulæ, et rudimenta sive tentamenta corporis organici, sub eandem inquisitionem cadunt. Sed et in his quoque, atque adeo in omni latentis schematismi inventione, lux vera et clara ab axiomatibus primariis immittitur, quæ certe caliginem omnem et subtilitatem discutit. VIII. Neque propterea res deducetur ad atomum, qui præsupponit vacuum et materiam non fluxam (quorum utrumque falsum est) sed ad particulas veras, quales inveniuntur. Neque rursus est, quod exhorreat quispiam istam subtilitatem, ut inexplicabilem ; sed contra, quo magis vergit inquisitio ad naturas simplices, eo magis omnia erunt sita in plano et perspicuo; translato negotio a multiplici in simplex; et ab incommensurabili ad commensurabile; et a surdo ad computabile; et ab infinito et vago ad definitum et certum; ut fit in elementis literarum, et tonis concentuum. Optime autem cedit inquisitio naturalis, quando physicum terminatur in mathematico. At rursus multitudinem aut fractiones nemo reformidet: in rebus enim quæ per numeros transiguntur, tam facile quis posuerit aut cogitaverit millenarium, quam unum; aut millesimam partem unius, quam unum integrum. IX. Ex duobus generibus axiomatum, quæ superius posita sunt, oritur vera divisio philosophiæ et scientiarum; translatis vocabulis receptis (quæ ad indicationem rei proxime accedunt) ad sensum nostrum. Videlicet, ut inquisitio formarum, quæ sunt (ratione certe, et sua lege) æternæ et immobiles, et constituat metaphysicam; inquisitio vero efficientis, et materiæ, et latentis processus, et latentis schematismi (quæ nullis, præsertim hieme. 13. Omnia villosa, ut lana, pelles animalium, et plumagines, habent nonnihil teporis. omnia cursum naturæ communem et ordinarium, | 12. Aër conclusus et subterraneus in cavernis nonnon leges fundamentales et æternas respiciunt) constituat physicam; atque his subordinentur similiter practicæ duæ; physicæ mechanica; metaphysicæ (perpurgato nomine) magia, propter latas ejus vias, et majus imperium in naturam. X. Posito itaque doctrinæ scopo, pergendum ad præcepta; idque ordine minime perverso aut perturbato. Atque indicia de interpretatione naturæ complectuntur partes in genere duas; primam, de educendis aut excitandis axiomatibus ab experientia; secundam, de deducendis aut derivandis experimentis novis ab axiomatibus. Prior autem trifariam dividitur; in tres nempe ministrationes; ministrationem ad sensum; ministrationem ad memoriam; et ministrationem ad mentem sive rationem. Primo enim paranda est historia naturalis et experimentalis, sufficiens et bona; quod fundamentum rei est; neque enim fingendum aut excogitandum, sed inveniendum, quid natura faciat, aut ferat. Historia vero naturalis et experimentalis tam varia est et sparsa, ut intellectum confundat et disgreget, nisi sistatur et compareat ordine idoneo. Itaque formandæ sunt tabulæ et co-ordinationes instantiarum, tali modo et instructione, ut in eas agere possit intellectus. Id quoque licet fiat; tamen intellectus sibi permissus, et sponte movens, incompetens est et inhabilis ad opificium axiomatum, nisi regatur et muniatur. Itaque tertio, adhibenda est inductio legitima et vera, quæ ipsa clavis est interpretationis. Incipiendum autem est a fine, et retro pergendum ad reliqua. 14. Corpora omnia, tam solida quam liquida, et tam densa quam tenuia (qualis est ipse aër) igni ad tempus approximata. 15. Scintillæ ex silice et chalybe per fortem percussionem. 16. Omne corpus fortitur attritum, ut lapis, lignum, pannus, etc. adeo ut temones, et axes rotarum, aliquando flamman concipiant; et mos excitandi ignis apud Indos occidentales fuerit per attritionem. 17. Herbæ virides et humidæ simul conclusæ et contrusæ, ut rosa, pisæ in corbibus; adeo ut fænum, si repositum fuerit madidum, sæpe concipiat flammam. 18. Calx viva, aqua aspersa. 19. Ferrum, cum primo dissolvitur per aquas fortes in vitro, idque absque ulla admotione ad ignem; et stannum similiter, etc. sed non adeo intense. 20. Animalia, præsertim et perpetuo per interiora ; licet in insectis calor ob parvitatem corporis non deprehendatur ad tactum. 21. Fimus equinus, et hujusmodi excrementa animalium recentia. 22. Oleum forte sulphuris et vitrioli exequitur opera caloris, in linteo adurendo. 23. Oleum origani, et hujusmodi, exequitur opera caloris in adurendis ossibus dentium. 24. Spiritus vini fortis et bene rectificatus exequitur opera caloris; adeo ut si albumen ovi in eum injiciatur, concrescat et albescat, fere in modum albuminis cocti; et panis injectus torrefiat et incrustetur, ad modum panis tosti. 25. Aromata et herbæ calidæ, ut dracunculus, nasturtium vetus, etc. licet ad manum non sint calida (nec integra, nec pulveres eorum) tamen ad linguam et palatum parum masticata, percipiuntur calida, et quasi adurentia. 26. Acetum forte, et omnia acida, in membro ubi non sit epidermis, ut in oculo, lingua, aut aliqua alia parte vulnerata, et cute detecta, dolorem cient, non multum discrepantem ab eo, qui inducitur a calido. 27. Etiam frigora acria et intensa inducunt sensum quendam ustionis: "Nam Borem penetrabile frigus adurit.” 28. Alia. Hanc Tabulum essentiæ et præsentiæ appellare consuevimus. XII. Secundo, facienda est comparentia ad intellectum instantiarum, quæ natura data privantur; quia forma (ut dictum est) non minus abesse debet, ubi natura data abest; quam adesse, ubi adest. Hoc vero infinitum esset in omnibus. Itaque subjungenda sunt negativa affirmativis, et privationes inspiciendæ tantum in illis subjectis, quæ sunt maxime cognata illis alteris, in quibus natura |