3

turbae quia triduum est iam perseuerant mecum et non habent quod manducent. et dimittere eos ieiunos nolo ne deficiant in uia. 33 Dicunt autem ei discipuli unde ergo in deserto panes tantos ut saturentur turba 34 Et ait illis ihs. quod panes (h)abetis. ad illi dixerunt septem et paucos pisciculos. 35 Et praecepit turbae discunbere in terra 36 et adcepit ihs panes et pisces et gratias egit et fregit et dedit discipulis suis et discipuli dederunt populo 37 et comederunt omnes et saturati sunt. et quod abundauerat de panibus tulerunt septem sportas plenas. 38 Erant autem qui manducauerat quatuor millia hominum extra pueros et mulieres. 39 Et dimissa turba ascendit in nauiculă et uenit in finibus magedam (c. 16) Et adcesserunt ad eum pharisaei et sadducaei temptantes et rogauerunt eum ut signum de caelo ostenderent illis. 9 Ihs autem respondit illis ait. cum sero factum fuerit dicitis serenū erit. rubicundum est enim cum nubibus caelum et mane dicitis tēpestas erit rubicundum est enim cum tristia caelum. hypocritae faciem caeli quidem nostis aestimare signa autem temporum non potestis cognoscere. generatio mala- [et adultera] signu quaerit et signum non dabitur ei nisi signu ionae prophetae. Et relictis illis abiit 5 et cum uenissent discipuli eius trans fretum obliti sunt discipuli eius panes adcipere. Ihs autem dixit illis adtendite uobis a fermento pharisaeorum et sadducaeorum. Tunc cogitabant inter se dicentes quia panes non adcepimus. Quibus cogitantibus. dixit ihs quid cogitatis inter uos modicae fidei quia panes non habetis. 9 nondum intellexistis neque meministis quinque panum in quinque millia hominum et quod cofinos sumpsistis. 10 neque septē panum et quatuor millia hominum et quod sportas sumpsistis. 11 Quare non intellegitis quia non de pane dixi attendite a fermento pharisaeorum et sadducaeorum. 12 Tunc intellexerunt quia non dixit a fermento [panum] sed a doctrina pharisaeorum et sadducaeorum.

8

XLVIII. 13 Uenit autem ihs in partes caesareae philippi. interrogabat discipulos suos dicens quem me dicunt homines esse filium hominis. 14 Ad illi dixerunt [alii] iohannem baptistam alii autem heliam alii uero hieremiam aut unum ex prophetis. 15 Dicit illis ihs. uos autem quem me esse dicitis. 16 Respondens simon petrus dixit. tu es xhs filius di uiui. 17 Respondens autem ihs dixit ei. beatus es simon bar iona quia caro et sanguis non reuelauit tibi sed pater meus qui est in caelis. 18 Et ego dico tibi. tu es petrus et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam et portæ inferni non præualebunt aduersus eius (!) 19 Et tibi dabo claues regni caelorum et quæcumque ligaueris super terram erunt ligata et in caelis. et quæcumque solueris super terram erunt solutæ et in cae

lis. 20 Tunc inperauit discipulis suis ut nemini dicere[n]t quod ipse esset xps.

25

XLIX. 21 Exinde coepit is ostendere discipulis suis quia oportet eum ire in hierosolima et multa pati a senioribus et scribis et principibus sacerdotum et occidi. et post tertium diem resurgere. 22 Et adsumens [eum] petrus cepit increpare et dicere. absit a te propitius tibi dne non erit istud. 23 Ad ipse conuersus dixit petro. uade retro post me satanas scandalum es mihi [quia non sapis ea quae di sunt sed ea quae hominum]. 24 Tunc ihs dixit. discipulis suis. si quis post me uult uenire abneget sibi et tollat crucem mea et sequatur me. Qui enim uoluerit animam suam saluam facere perdet eam. qui autem perdiderit animam suam propter me inueniet eam. 26 Quid enim prodest homini si totum mundū lucretur animae [uero] suae detrimentum patiatur [aut] quam dabit homo commutationem animæ suæ. 27 Nam filius hominis uenturus est in maiestate patris sui cum angelis suis et tunc reddet unicuique secundum opera eius. 28 Amen dico uobis quoniam sunt aliqui de istis adstantibus qui non gustabunt mortem donec uideant filium hominis uenientem in regno suo.

L. (c. 17) Et factum est post dies sex adsumpsit ihs petrum et iacobum et iohannem fratrem eius et ducit illos in montem excelsum seorsum 2 et transfiguratus ihs est ante eos et resplenduit facies eius sicut sol uestimenta autem eius facta sunt candida sicut nix 3 et ecce adparuit illis moyses et helias conloquentes cum eo. Respondens autem petrus dixit ad ihm. dne bonum est nos hic esse. si uis faciamus hic tria tabernacula tibi unum et moysi unum et heliae unum. 5 Adhuc eo loquente ecce nubes lucida inum

4

7

8

brauit eos et ecce uox de nube dicens. Hic est filius meus dilectus in quo mihi bene conplacui ipsum audite. Et audientes discipuli caeciderunt in faciem suam et timuerunt ualde. Et adcessit ihs et tetigit eos et dixit eis. surgite et nolite timere. Leuantes autem oculos suos neminem uiderunt nisi solum ihm. 9 et descendentibus illis de monte praecepit ihs dicens. nemini dixeritis uisus donce filius hominis a mortuis resurgat. 10 Et interrogauerunt eum discipuli eius dicentes. quid ergo scribae dicunt quod heliam oporteat primum uenire. 11 Ad ipse responde[n]s ait. helias quidem uenturus est et restituere omnia. 12 dico autem uobis quod helias ia uenit et non cognouerunt eum sed fecerunt ei quanto uoluerunt. 13 Tunc intellexerunt discipuli quod de iohanne baptista dixit illis. sic et filius hominis necesse habet pati ab eis. 14 Et cum uenisset ad turbam accessit ad eum homo genibus prouolutis ante eum dicens. dnē miserere filio meo quia lunaticus est et male

11

16

15

et op

17 Et

patitur nam sepe cadit in ignem et aliquotiens in aquam tuli eum discipulis tuis et non potuerunt curare eum. Respondens autem ihs ait. o generatio incredula et peruersa quousque patiar uos. quousque ero uobiscum adferte hoc illum ad me. increpauit [illum] ihs et exibit ab eo demonium et curatus est puer ex illa hora. 18 Tunc adcesserunt discipuli ad ihm secreto et dixerunt quare nos non potuimus eicere illud. 19 dicit illis propter incredulitatem uestram. Amen dico uobis si habueritis fidem sicut granum senapis diceritis huic monti. transi hinc illuc et transibit et nihil inpossibile erit uobis. 20 hoc autem genus non eiicitur. nisi per orationem et ieiunium. 21 Ipsis autem conuersantibus eis in galilaea. dixit illis ihs futurum est ut filius hominis tradatur in manus hominum 22 et occident eum et tertio die resurget. Et contristati sunt uehementer.

LI. 23 Et cum uenissent capharnaum adcesserunt qui didragma exigebant ad petru et dixerunt. magister uester non soluit didragma. 24 Ait utique. intrauit in domum preuenit eum ihs dicens. quid tibi uidetur simon. reges terrae a quibus adcipiunt tributum uel censum. a filiis suis aut ab alienis. 25 et ille dixit. ab alienis. Dixit illi ihs ergo liberi sunt filii. 26 ut autem non scandalizemus eos uade ad mare et mitte amum et eum piscem qui primus ascēderit sume et aperto ore eius inuenies statorem illum tollens da eis pro me et te.

4

3

6

LII. (c. 18) 1 In illa hora adcesserunt discipuli ad ihm dicentes quis putas maior est in regno caeloru. 2 Et ihs uocauit puerum et statuit eum in medio eorum et dixit. amen dico uobis nisi conuersi fueritis et efficiamini sicut pueri non intrabitis in regno caelorum. Quicumque ergo humiliauerit se sicut puer iste hic maior est in regno caelorum. 5 Et qui adceperit unu puerum talem in nomine meo me adcipit. Qui autem scandalizauerit unum de pusillis istis qui in me credunt expedit ei ut suspendatur mola asinaria in collo eius et demergatur in profundum maris. Uae autem huic mundo a scandalis. necesse est enim uenire scandala. uerumtamen uae homini illi per quem scandalum uenit. si quod manus tua uel pes tuus scandalizat te abscide eum et proice abs te. bonum est enim tibi in uità uenire debilem uel clodum qua duos pedes uel duas manus habentem mitti in ignem aeternum. Et si oculus tuus scandalizat te erue eum et proice abs te. bonum tibi est unum oculum habentem in uită intrare quam duos oculos habentē mitti in geennam ignis. 10 Uidete ne contempnatis unum ex his pusillis qui credunt in me. Dico enim uobis quod angeli eorum in celis semper uident faciem patris mei

9

12

16

qui in caelis est. 11 Uenit enim filius hominis saluare quod perierat. Quid uobis uidetur. si fuerint alicui homini centum oues et errauerit una ex his nonne relinquet nonaginta et nouē in montibus et uadit quaerere eam quae errauit. 13 et si contigerit ut inueniat eam. Amen dico uobis quod gaudebit in eam magis quam in nonaginta et noue que non errauerunt. 14 Sic non est uoluntas ante patrem uestrum qui in caelis est ut pereat unus ex pusillis istis. LIII. 15 Quod si peccauerit in te frater tuus. uade corripe eum inter te et ipsum solum. si te audierit lucratus eris fratrem tuum. si autem non te audierit adhibe tecum unum uel duos ut in ore duorum uel trium testium stet omne uerbum 17 quod si non audierit [dic ecclesiae si autem ecclesiam non audierit sit] tibi sicut ethnicus et publicanus. 18 Amen dico uobis quaecumque alligaueritis super terram erunt ligata et in celo et quecumque solueritis super terra erunt soluta et in caelo. 19 Iterum dico uobis si duobus conuenerit ex uobis supra terram de omni re quacumque petierint fiet illis a patre meo qui in caelis est 20 ubi enim duo sunt uel tres congregati in nomine meo ibi sum in medio eorum. Tunc adcede[n]s ad eum petrus dixit ei. dome si peccauerit in me frater meus quotiens remittam ei usque septies. 22 Dicit ei ihs non dico tibi usq' septies sed usq' septuagies septies.

21

LIV. 23 Ideo simile est habitus regnü caelorum homini regi qui uoluit rationem ponere cu seruis suis. 24 et cum cepisset rationem ponere cum seruis suis oblatus est enim unus qui debebat dece millia talenta. 25 cum autem non haberet unde redderet iussit eum doms eius uenundari et uxorem eius et filios et omnia quae habebat et reddi debitum. 26 Procidens autem seruus ille orabat eum dicens. dme patientia habe [in] me et omnia reddam [tibi]. 27 misertus autem dmš serui illius et remisit ei et debitum remisit ei. 28 Egressus autem seruus ille inuenit unum ex conseruis qui debebat ei centum denarios. et tenens suffocabat eum dicens redde quod debis. 29 et procidens conseruus eius rogabat eum dicens. patientia habe in me et [omnia] redam tibi. 30 ille autem noluit sed abiit et misit eum in carcerem donec redderet debitum. 31 Uidentes autem conserui eius quae fiebant contristati sunt et uenerunt et narrauerunt domino suo omnia quae facta erant. Tunc uocauit illum dms eius et ait illi. serue nequà omne debitum remisi tibi quae rogasti me 33 non ergo oportuit te quoque misereri conseruo tuo sicut et ego tui misertus sum. 34 Et iratus dominus eius tradidit eum tortoribus quoadusque redderet uniuersum debitum. 35 sic et uobis faciet pater meus qui in cælis est si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus uestris.

32

1

causa.

4 Et

LV. (c. 19) Et factum est cum locutus esset ihs sermones istos transtulit se a galilaeam et uenit in finibus iudea trans iordanen. 2 et secutae sunt eum turbae multae et curabit illos ibi. 3 Et adcesserunt ad eum pharisaei temptantes eum et dicentes. si licet homini dimittere uxorem suam quacumque ex accesserunt ad eum et respondens ihs dixit. non legistis quia qui fecit [ab initio] masculum et feminam fecit eos et dixit. 5 propter hoc relinquet homo patrem aut matrem et adhaerebit uxori suae et [e]runt duo in carne una. 6 Itaque iam non sunt duo sed una caro quod ergo ds coniunxit in uni homo non separet. Dicunt illi quid ergo moyses mandauit dari libellum repudii et dimittere uxorem. 8 Ait illis quoniam ad duritiam cordis uestri permisit uobis moyses dimittere uxores uestras. ab initio autem non fuit sic. 9 Dico autem uobis quicumque dimiserit uxorem suam nisi ob causam fornicationis et aliam duxerit fornicatur [et qui dimissam duxerit moechatur]. 10 Dicunt ei discipuli eius. si ita est causa hominis cum uxore non expedit nubere. 11 Dixit autem illis. non omnes capiunt uerbum istut sed quibus datum est. 12 sunt enim spadones qui de matris utero sic nati sunt. et sunt spadones qui castrati suñ ab hominibus et sunt spadones qui seipsos castrauerunt propter regnum caelorum. qui potest capere capiat.

20

LVI. 13 Tunc oblati sunt ei pueri ut manum eis inponeret et oraret. discipuli autem prohibebant eos. 14 ihs uero ait. sinite infantes et nolite eos prohibere uenire ad me talium est regnum caelorum. 15 Et inpositis illis manibus abiit inde. 16 Et ecce unus adcessit ad eum et ait illi magister bone quid [boni] faciam ut ha beam uitam aeternam. 17 Ad ihs dixit ei quid me interrogas de bono. unus est bonus ds sed si uis in uitam uenire serua mandata. 18 Dicit illi. quae. ihs autem dixit. non occides non moechaberis non furtum facies non falsum testimonium dices. 19 honora patrem tuum et matrem tuam et diligis proximu tuum sicut teipsū. Dicens illi adulescens omnia haec custodiui a iuuentute mea quid athuc mihi deest. 21 Ait illi ihs. si uis perfectus esse uade uende bona tua et da pauperibus et habebis thensaurum in caelo et ueni sequere me. 22 Cum audisset autem adulescens uerbum abiit tristis erat enim habens multas possessiones. 23 Ihs autem dixit discipulis suis. amen dico uobis quia difficile diues intrabit in regno caelorum. 24 Iterum dico uobis facilius est camellum per foramen acus transire quam diuite intrare in regno caelorum. 25 auditis autem discipuli his uerbis mirabantur et timebant ualdae dicentes. quis ergo potest saluus fieri. 26 Aspiciens autem ihs dixit illis. aput homines hoc impossibile est. aput dm autem omnia possibilia