833

ACTA.

mum majori dolore affecerit, quam ista, non tam
sui, quam Dei causa. Unde ipse initio libri secundi
De Consideratione: Si necesse sit unum fieri e duo-
bus, malo in nos murmur hominum, quam in Deum
esse. Bonum mihi, si dignetur me uti pro clypeo. Li-
bens in me recipio detrahentium linguas maledicas,
etc. Adeo porro omnium fere animi hoc eventu
turbati sunt, ut sanctus doctor beatum pronuntiet
eum, qui non fuisset scandalizatus in eo. Quanta
denique fuerit Bernardi super hoc tristitia, patet
tum ex epistola 288, quam in lecto, forsan ex ani-
mi ægritudine, decumbens hac de re scripsit; tum
ex epistola Joannis abbatis Casa-Marii ad Bernar-
dum ipsum, quæ modo est inter Bernardinas 386,

adinstar synopseos servire possunt ad longiorem A Neque fere ulla alia res fuit, quæ Bernardi anihujus historiæ narrationem, quam § proximo inchoabimus, summatim intelligendam. « Inter extremos, inquit, Bernardi, labores censenda est prædicatio sacræ expeditionis in terram sanctam : quæ res quantum sudoris, quantum molestiæ ipsi attulerit, ex ejus Vita et scriptis facile intelligere licet. Hujus expeditionis occasio, ut ex Ottone Frisingensi discimus, nata est per Ludovicum Juniorem Francorum regem; qui ad loca sacra pergendi desiderio pressus, quod germanus suus Philippus, codem voto adstrictus, morte intercedente exsequi non potuerat, consilium suum regni principibus aperit. Hi Bernardum consulendum decernunt. Accersitus abbas sanctus, tanti momenti negotium ad Romani pontificis examen referendum censet. Id B in qua virum sanctum, quem ob sinistrum exmagnopere laudavit probavitque Eugenius auctoritate prædicandi, animosque cunctorum ad hoc commovendi, prænominato abbati, qui apud omnes Galliæ ac Germaniæ populos ut propheta vel apostolus habebatur, concessa. Patet tandem apostolicis litteris Bernardus, et excitatis ad transmarinam exLudovicum regem peditionem multorum animis, apud Vizeliacum cruce signat cum Theodorico Flandrensi, et Henrico Theobaldi Blesensis filio, comitibus aliisque baronibus et nobilibus.

388.« Interim Radulfus quidam monachus crucem itidem dum in Germania prædicat, Christianos in Judæorum necem accendit. Hominem litteris repressit Bernardus, atque ipsemet sacræ expeditionis prædicationem aggressus est in orientali Francorum regno, hoc est in ea Germaniæ regione, quæ ad Rhenum sita est. Hinc Conradus imperator generalem conventum Spiræ indixit: quo Bernardus profectus, principi cum Friderico fratris sui filio, aliisque principibus et viris illustribus crucem sumere persuasit, plurima in publico vel occulto faciendo miracula. Fridericum Sueviæ ducem, qui filium suum cruce signatum indigne ferebat, Bernardus emollivit, Radulfum monachum in claustrum suum retrudi jussit ; et loco sui Adamum Eboracensem abbatem Conrado, in Bajoariam pergenti, ad urgendum itineris negotium dedit socium. Exstat Bernardi hac de re epistola ad Francos orientales, quæ modo est ordine 363, quam proxime subsequitur alia ad Henricum archiepiscopum Moguntinum ad reprimendum Radulfum: Igitur non solum ex Romano imperio (ait Otto) sed etiam ex vicinis regnis, id est occidentali Francia, Anglia, Pannonia innumeris populis ac nationibus hac expeditionis fama ad sumendam crucem commotis, repente sic totus pene Occidens siluit, ut non solum bella movere, sed et arma quempiam in publico portare nefas haberetur.

389. Tanta porro totius Occidentis commotio Bernardi prædicationi tributa est; verum cum hæc expeditio non bene pro votis successisset, tota etiam mali eventus invidia in eum rejecta, pro communi more mortalium, qui ex eventis res æstimare solent.

C

peditionis eventum audierat afflictum, consola

tur.

390. Non defuere tamen, qui Bernardi partes defendendas susceperint : quos inter non ultimo loco numerandus es Otto episcopus Frisingensis, Bernardo non admodum favere solitus. Is in libro de Gestis Friderici cap. 60, excursum facit ad excusandum eventum illius expeditionis, cui et ipse interfuit. In fine excursus philosophici potius quam historici, ita concludit in gratiam Bernardi : Quamvis si dicamus sanctum illum abbatem spiritu Dei ad excitandos nos afflatum fuisse, sed nos ob superbiam lasciviamque nostram salubria mandata non observantes, merito rerum personarumque dispendium reportasse, non sit ab antiquis rationibus vel exemplis dissonum. Unum tamen addit, nempe spiritum prophetarum non semper subesse prophetis: ut nempe innuat incertum esse, an Bernardus ex spiritu divino de hac expeditione, ejusque eventu conjecerit.

391. «Attamen Bernardus ipse initio libri secundi De consideratione ad Eugenium; ubi factum a calumnia tuetur, se ad id divinitus impulsum esse non diffitetur. Diximus, pax, inquit, et non est pax : promisimus bona, et ecce turbatio. Tum hæc subdit ad sui defensionem: Quasi vero temeritate in opere isto, aut levitate usi simus. Cucurrimus plane in eo, non quasi in incertum, sed jubente te, imo per te Deo. Et inferius, objectis sibi hominum egressus sit? Quæ signa tu facis, ut credamus tibi? Dimproperiis: Unde scimus quod a Domino sermo ita reponit Eugenium alloquens Non est quod ad ista ipse respondeam: parcendum verecundia mea. Responde tu pro me, et pro te ipso secundum ea quæ audisti et vidisti. Quibus verbis miracula, ab se in prædicationis confirmationem facta, sine dubio modeste insinuat.

392. « Verum omnium optime Gaufridus sanctum Parentem suum a calumnia vindicat in lib. I de ejus Vita cap. 4, primo, quod illius expeditionis primum propositum ab eo non sit profectum. Cum enim multorum jam animos permovissel audita necessitas, a rege Francorum semel et iterum propter

rævallensis abbas quidam Bernardus dictus, vita et moribus venerabilis, religionis ordine conspicuus, sapientia litterarumque scientia præditus, signis et miraculis clarus. Hune princeps vocandum, ab eeque, quid de hac re fieri oporteret, tanquam a divino oraculo consulendum decernit. Vocatur præfatus abbas, consiliumque ipsius super prædicti deposcitur principis voluntate. Ille de tam grandi negotio, ex propriæ auctoritatis arbitrio responsum dare, frivolum judicans, ut ad Romani pontificis audientiam et examen deferatur, optimum esse respondit. Itaque missa ad Eugenium legatione, totum illi negotium aperitur. Qui antecessorum suorum exempla revolvens, quod videlicet Urbanus hujusmodi occasione transmarinam ecclesiam, duasque

hoc expetitus, Apostolicis etiam litteris monitus, ▲ nec sic acquievit super hoc loqui, vel consilium dare, donec per ipsius tandem pontificis generalem epistolam jussus ab eo est, tanquam Romanæ Ecclesiæ lingua exponere, populis atque principibus. Deinde quod prædicandi officium, ab eo ex obedientia susceptum divinitus confirmatum sit tot tantisque miraculis ac signis. Quanta vel numerare, nedum narrare dificile foret. Denique quod si ex illa profectione orientalis ecclesia liberari non meruit, certe colestis meruit impleri et lætari, nempe ab eorum mortem qui in fructibus pænitentiæ purgatas variis tribulationibus Christo animas reddiderunt. Et quidem hoc ipsum est, quod Joannes, Cafa-Marii abbas sanctus, sibi ex revelatione compertum Bernardo significavit. Sed qui moratur in vindicando B patriarchales sedes, id est, Antiochiam et HierosoBernardo? Cujus tanta auctoritas, id jam dudum obtinuit apud omnes, etiam heterodoxos, ut ejus vita, eximia sanctitas, et doctrina communi omnium suffragio et existimatione sint approbatæ. » 8 XXXVII. Eugenii PP., Ludovici regis, ac S. Bernardi acta pro bello sacro; viri Dei prædicacatio; miracula; summa rei bellica præfectura huic uni delata, sed ab eo non admissa; Lingonenses pacificati; controversiæ alteri ejus interposita auctoritas.

393. Gaufridus, coenobita quondam Claravallensis. S. Bernardi notarius, ac deinde ibidem abbas, lib. 11 ipsius Vitæ scribens de belli sacri a Christianis in Orientem invecti, Bernardo prædicationibus longe lateque classicum insonante, infelici successu, atque de obmurmuratione adversus virum sanctum exinde orta, amplum nobis reliquit campum ulterioris commentationis, qua hoc argumentum, in synopsi e Mabilionio paulo ante generatim propositum, magis singulatim et explicate illustremus. Quædam hujus sacræ expeditionis fundamenta jacta fuisse anno Christi 1145, narrat ibidem historicus Cisterciensis cap. 4: « Interea, ait, Eugenius in corde suo conferens, atque alta mente volvens quæ audierat de damnis in Oriente illatis ab infidelibus populo Christiano, Edessa capta, indeque Antiochia, atque ipsis Hierosolymis in discrimen adductis,..... contra Sarracenos... communia arma sumenda esse putavit. A Ludovico præventus, an præveniens, in dubio est. Certum, utrumque in ca convenisse, ut alter expeditionem publicaret, alter subiret: neuter sine Bernardo quidquam faceret. Sed nos Othonem, auetorem ejusdem temporis, et cunctis fere assistentem, qua apud omnes pollebat auctoritate, hæc ipsa referentem audiamus. » Libro 1 de Gestis Friderici I imperatoris cap. 34, ista memorat, quæ e novissima editione Mediolanensi accipimus, tomo VI a columna 668: Ludovicus dum occulte Hierusalem eundi desiderium haberet, eo quod frater suus Philippus eodem voto astrictus, morte præventus fuerat, diutius protelare nolens propositum, quibusdam ex principibus suis vocatis, quid in mente volveret, aperuit.

འ

394. Erat illo in tempore in Gallia coenobii Cla

C

D

lymam, ab obedientia Romana sedis scissas, in pacis unitatem receperit, votis prædicti regis pro dilatando Christianæ religionis ritu annuit, auctoritate prædicandi, animosque cunctorum ad hoc commovendi, prænominato abbati, qui apud omnes Galliæ ac Germaniæ populos ut propheta vel apostolus habebatur, concessa. Unde ejus scriptum tale ad regem, principesque suos directum invenitur. » Mox illud idem auctor subjicit cap. 35, sed quia satis longum est, et a Baronio ae Manrico ad annum Christi 4145 typis commissum; ideo illud hic iterum non transcribimus.

395. Cæterum profectionem orientalem a rege Francorum Ludovico VII, propterea quod compunctus esset ob incensam Vitriacensem basilicam, cum mille ac trecentis, quæ in eam confugerant, capitibus (videsis dicta superius, § 32) ex voto susceptam fuisse, perhibent scriptores apud Pagium ad annum Christi 1145, num. 13. Longum vero esset singulatim enarrare præparationes, quæ in Gallia ante istam expeditionem sub dicto rege adhibitæ sunt, quales sunt conventus Bituricensis, de quo idem Pagius ad annum mox citatum, num. 12; item Vezeliacensis, ad annum 1146, num. 3. De priore autem tractans, « Odo, ait, de Diogilo monachus S. Dionysii, et in abbatiam ejusdem monasterii Sugerii successor, septem libellos edidit de Ludovici VII, Francorum regis profectione in Orientem, a Petro Francisco Chiffletio in Asserto genere

illustri S. Bernardi a tenebris erutos, quibus historia ecclesiastica locupletari potest. » Deinde ex istius Odonis libello primo nonnulla recitat de utroque illo congressu : sed de Vezeliacensi laudatus Odo varia seribit in eodem libello primo, quæ ad S. Bernardum pertinent. Præter alia vero, quæ apud Chiffletium legi possunt, sequentia inde delibo Odonis verba a pag. 11. « Anno, inquit, Verbi incarnati millesimo centesimo quadragesimo sexto gloriosus rex Francorum... ut dignus esset Christo, Verzeliaco in Pascha bajulando crucem suam aggressus est eum sequi... Abbas etiam (Claravallensis) Apostolica auctoritate, et propria sanctitate munitus, et convocatorum maxima multitudo... pariter adfine

837

ACTA.

runt... Et quoniam in castro locus non erat, qui tan- A fallor, audistis; quomodo videlicet in Carnotensi

tam multitudinem capere posset, extra in campo fixa est abbati lignea machina, ut de imminenti circumstantibus loqueretur. Hanc ascendit cum rege cruce ornato.

396. Cumque cœleste organum more suo di-
vini verbi rorem fudisset, coeperunt undique con-
clamando, Cruces, cruces, expetere. Et cum earum
fascem præparatum seminasset potius, quam dedis-
set, coactus est vestes suas in cruces scindere et
seminare. In hoc laboravit quandiu fuit in villa. Su-
persedeo scribere miracula, quæ tunc ibidem acci-
derunt, quibus visum est id Domino placuisse :
ne, si pauca scripsero, non credantur plura fuisse;
vel si multa, materiam videar obmisisse. Tandem
edicto, quod post annum progrederentur, omnes ad B
sua cum gaudio repedarunt. Abbas vero sub tenui
corpore, et pene præmortuo robustum tegens spiri-
tum, ubicunque circumvolat prædicando, et multi-
plicati sunt super numerum in parvo tempore, cru-
cem portantes. » De conventu Vezeliacensi adiri
etiam potest Otto Frisingensis, modo designatus,
cap. 36, de Landunensi ac Carnotensi Pagius ad an-
num. 1146, num. 6, insigniores e Cruce signatis,
num. 5, nominat. Colloquio Vezeliacensi coram non
præsedit Eugenius papa nam, referente Odone,
pag. 12, Optabat quidem ipse tam sancto operi ma-
num primam præsens imponere; sed tyrannide Ro-
manorum præpeditus non potuit sancto vero Cla-
revallensi abbati Bernardo curam istam delegavit. »
Et vero Eugenium anno duntaxat 1147 in Galliam
venisse, reperies apud Pagium ibi, num. 5, contra
alios, quos citat pro anno 1146, ac corrigit ad istum
annum, num. 2. Conveniri de hac re etiam potest
Manricus ad annum 1145, cap. 4, num. 9.

397. Nuperrime mentio a nobis facta est conven-
tus Carnotensis, quantum in rem nostram ibi satis;
ita tamen, ut officium mirabile, quod in concilio ibi-
dem congregato pro expeditione militiæ sacræ ab-
bati sancto fuit commissum, novam hic mentionem
merito requirat. Baronius ad annum Christi 1146
scribit de indictione ac celebratione istius concilii,
nec non de insignibus personis in eodem congrega-
tis; deinde vero quærit, num 3 Quid actum ibi? »
Et respondet: « Illud in primis plane mirandum,
quod obstupefaciet omnes audientes; dum videlicet
ibi totius belli dux ipse sanctus Bernardus omnium
consensu deligitur, qui principem militiæ agat, cui
milites omnes et principes ipsi subjicerentur. Hoc
decretum in concilio consensu omnium. Hæc ne tu
putes fabulam; describendæ hic sunt litteræ S. Ber-
nardi ad Eugenium papam de his agentis, primum-
que studium Eugenii ex scriptis ab eo litteris com-
mendantis, eumdemque ad ulteriora hortantis, at-
que ad postremum, quid actum in Carnotensi conci-
lio enarrantis. >>

398. Postremum hoc ex epistola sancti ordine
256, in qua legi possunt antecedentia huc tran-
scribo « De cætero, ait, verbum illud, quod jam, ni

conventu (quonam judicio satis miror) me quasi in
ducem et principem militiæ elegerunt: certum sit
vobis, nec consilii mei, nec voluntatis meæ fuisse
vel esse, sed nec possibilitatis meæ (quantum me-
tior vires meas) pervenire usque illuc. Quis sum
ego, ut disponam castrorum acies, ut egrediar ante
facies armatorum? Aut quid tam remotum a pro-
fessione mea, etiamsi vires suppeterent, etiamsi
peritia non deesset? Sed neque hoc meum est, ve-
stram docere sapientiam. Nostis hæc omnia. Tan-
tum obsecro per illam charitatem, qua mihi specia-
liter debitores estis, ne me humanis voluntatibus
exponatis; sed, sicut singulariter vobis incumbit,
divinum consilium perquiratis, et operam detis, ut
in notatione ad hanc epistolam monet, de hoc con-
sicut fuerit voluntas in cœlo, sic fiat. » Mabillonius
ventu legendas Petri Venerabilis, et Sugerii epi-
stolas.

399. Ut « primum Eugenius suscepit Bernardi litte-
ras,» Cisterciensi historico referente ad annum 1146,
cap. 5, et bellicos cognovit apparatus, qui in
Gallia incipientes, si modo promoveantur, facile
sperarentur alias late provincias pervagaturi; pro-
speris ventis laxanda vela ratus, neque alio utendum
nauta, quam eo ipso, qui, tam feliciter inchoasset
navigationem, ad eumdem Bernardum rescribit ala-
cer, non sibi ipsius materiali gladio, non ductu bel-
lico, quamvis id etiam Galli principes poscant, sed
spirituali tantum opus esse, id est, gladio spiritus,
C
qui, Apostolo teste, est verbum Dei: sacerdotali tu-
ba cieat bellum, prædicet, arguat, exprobret Chri-
stianis, loca nostræ salutis in arcto posita, periclitari
fratres, hos trucidandos misere; illa sacrilege et
impie profananda, dum ipsi desides, per otium luxu-
riantur, si non succurrant. Ingerat populis fidelibus
furorem, seu verius zelum adversus infideles, et con-
tra crucis contemptores concitet universum Christia-
num orbem. Hanc legatiam Eugenii quondam filii ;
nune amici, nunc patris, quin et totius Ecclesiæ no-
mine illi injungi, subeundam ardenter viro Dei, qui
nullis pro ipsius causa laboribus, nullis periculis
unquam pepercisset. Hæc et similia ab Eugenio ad
Bernardum semel et iterum, qui cunctis aderat Go-
defridus, mandata narrat. » Ita Manricus. Adeat le-
D
ctor Gaufridum biographum, lib. II, cap. 2.

400. « Soluta curia, et rege, » uti pergit idem Annalista, num. 3, « ac Pontificibus reversis ad propria, ut necessaria ad iter præpararent, Bernardus Pater vicina loca et urbes, prædicans per provincias, non inæquali fructu peragravit. Et addebant voci ejus vocem virtutis miracula frequentia, quibus adeo fideles concitabantur, ut pene vacuas urbes, deserta oppida universi relinquerent, dum sanctum sequebantur, Christo sub crucis signo militaturi. › Præter Odonem, de miraculis paulo ante locutum, habemus testem irrefragabilem Gaufridum loco jamjam designato nam de signis, quibus Dominus sermonem viri sancti confirmabat : « Sed quantis, ait, et quam

A

multiplicibus signis? Quanta vel numerare, nedum
́narrare difficile foret. Nam et eodem tempore scribi
cœperant; sed ipsa demum scriptorem numerositas
scribendorum, et materia superavit auctorem : ni-
mirum cum aliquando una die viginti, seu etiam
plures ab incommodis variis sanarentur, nec facile
ab ejusmodi dies ulla vacaret. Denique plures co
tempore Christus per servi tui tactum et orationem,
ex ipsis etiam matrum uteris cæcos videre, claudos
ambulare, aridos convalescere, surdos fecit audire,
et mutos loqui.» De ingenti autem cruce signato-
rum multitudine juvat audire sanctum ipsum; hæc
de illa Eugenio scribentem in epistola, quæ est or-
dine 247, apud Mabillonium : « Mandastis, et obe-
divi, et fecundavit obedientiam præcipientis auctori-
tas siquidem annuntiavi et locutus sum, multipli- B
cati sunt super numerum. Vacuantur urbes et
castella; et pene jam non inveniunt, quem appre-
hendant septem mulieres, virum unum adeo ubique
viduæ vivis remanent viris. >>

401. Atque hæc quidem Bernardus in locis, in quibus erat præsens, effecit viva voce; a quibus vero aberat, quia ad illa ire, vel tam cito ire non poterat, quantum præstiterit igneis litteris, et ad accendenda fidelium corda accommodatis, quid memorem? Adisis historicum Cisterciensem, cap. 5 citato, num. 8. « Cæterum, inquit, inter bellicos apparatus hoc ipso anno Lingonenses episcopum et clerum inter se dissidentes paci reddidit. Et intercessit miraculum prævisum, et in miraculo prophetata pax, cum minus consequenda putabatur. >> Res narratur apud Gaufridum, lib. iv, Vitæ, cap. 5, num. 239. In annalibus Cisterciensibus, cap. 6, exstant Eugenii papæ gesta adversus infideles, ac Bernardi ad hunc pro Samsone archiepiscopo Remensi epistola, quæ inter Bernardinas a Mabillonio vulgatas est ordine 247. Ex iis autem, quæ laudatus editor ad illam notat : « Solemne quondam erat, ut reges, in præcipuis festis coronam acciperent festivo ritu, ut hic apud Biturigas ante Jerosolymitanam expeditionem. Bituricensis archiepiscopus id sibi in sua ecclesia deberi contendebat. Quare cum id Samson præstitisset apud Biturigas, reclamante Petro archiepiscopo, Eugenius usum pallii eidem Samsoni interdixit. Pontificias hac de re litteras habes in

Patriarchio Bituricensi, ex aliis notis : » ex iis, inquam, perspicuum fit primo, hanc sententiam, cui regis Ludovici Junioris causa erat, immixta, latam fuisse non sine periculo, ne vel omnino refrigesceret vel penitus extingueretur ardor erga dictam expeditionem. Secundo, suam recte auctoritatem interposuisse virum sanctum huic controversia componendæ, si præsertim ejusdem circumstantias expendas.

402. Audiamus Manricum, cap. 6, num. 7: «Erat Samson... integræ famæ præsul... et Ludovico inter charos semper habitus, tunc ab accepta corona charior adhuc... Turbavit regem, principes, et populum promulgata sententia, quantumvis

justa, quantumvis ex Dei zelo profecta fuerit, et universam transmarinam expeditionem, quam adeo omnes ardebant, exasperato rege, a cordibus fidelium pene avulsit. Sed Bernardus... sive gratia in Samsonem, quem multa charitate prosequebatur, seu reverentia eximiæ religionis qua præcellebat inter alios Galliæ præsules; seu tandem regi aut deferens aut timens; deferens, inquam, sancto illius zelo, quo per tot sumptus, tot labores proprios, tot pericula terræ marisque, orientalem parabat expeditionem; sed et timens, ne forte irritaretur contemptus a Pontifice... a proposito posset revocari;... paterna, qua pollebat, auctoritate, et libertate, qua semper utebatur in causis Christi, has ad Eugenium litteras scripsit non vacuas zelo, sed prudentia plenas. »>

XXXVIII. Sceleratus contra Judæos prædicator repressus, et ad frugem reductus a sancto Doctore; cautela contra falsarios litterarum ejus. 403. Atrocissimam Christianorum adversus Judæos persecutionem in Gallia et Germania excitatam memorat Annalium Cisterciensium scriptor, c. 7. Causam dedit pertidæ istius sectæ barbarum facinus, quod apud Nortwicum in Anglia crucifixisset puerum quemdam nomine Willielmum: de quo tanquam martyre jam pridem actum fuit in Bolland, ad diem XXV Martii, tomo III, istius mensis, pag. 588 et sequentibus, re innexa anno Christi 1144. Persecutionis tuba fuit eremita cui nomen Radulphus, Christianos contra illos commovens prædicationibus suis. Opportunitas accessit ex orientali contra Saracenos C expeditione, quam S. Bernardus tantopere promovebat. Quia itaque res illa affinitatem quamdam habet cum historia belli sacri, de qua tractamus, eam in compendio referemus e laudato Annalium conditore. Judæis itaque ubique invisis Christiano potissimum populo maxime nocuit ferina illa innocui pueri carnificina. « Hinc quippe odia Christianorum, ait, in ipsos aucta, atque zelo in vindictam transeunte, et divitiarum, quibus abundabant, sæva cupiditas, multi in eorum perniciem conspiravere, et iræ excandescentis semel in Sarracenos, tanquam in Christi hostes, facilior ad Judæos transitus fuit. Exstat epistola Petri Venerabilis ad regem Galliæ scripta; severa in gentem, Sarracenorum gente deteriorem perniciosioremque, et quæ, ut non deputet ultimo supplicio, at opibus mulctandos persuadet, quas a Christianis per scelera extorsissent (dicta epistolæ fragmentum in eisdem annalibus recitatur). Itaque Petrus, qui mitior, bonis omnibus; cæteri capite plectendos fore clamabant.

D

404. At inter alios eremita quidam, Radulphus nomine, seu nimio zelo, seu captandæ plebis avidus, et prædicandi, quasi a Bernardo missus, munus usurpans, crucem contra Sarracenos orientales, verum contra domesticos Judæos internecionem et mortem concionabatur. » Loquentem de eo audiamus Ottonem Frisingensem lib. 1 De gestis Friderici I imperatoris, cap. 37: « Inter hæc Rudolphus monachus, vir quidem religionis habitum habens, re

A

ligionisque severitatem solerter imitans, sed litterarum notitia sobrie imbutus, eas partes Galliæ quæ Rhenum attingunt, ingreditur, multaque populorum millia ex Agrippina, Moguntia, Vormatia, Spira, Argentina, aliisque vicinis civitatibus, oppidis seu vicis, ad accipiendam crucem accendit; hoc tamen doctrinæ suæ non vigilanter interserens, quod Judæi in civitatibus oppidisque passim manentes, tanquam Christianæ religionis hostes trucidarentur. Quod doctrinæ semen in multis Galliæ, Germaniæque civitatibus vel oppidis tam firmiter radicem figens germinavit, ut plurimis ex Judæis hac tumultuosa seditione necatis, multi sub principis Romanorum alas tuitionis causa confugerent. Unde factum est ut non pauci ex ipsis hujusmodi immanitatem fugientes, in oppido principis, quod Nori- B cum, seu Norenberg appellatur, aliisque municipiis ejus, ad conservandam vitam se reciperent. » Hactenus Otto de pseudoapostolo illo.

405. Doluere episcopi, uti subjungit Manricus num. 4, sanguinem effusum, jus gentium violatum, desertas urbes, et se contemptui haberi ab uno monacho, qui sub prætextu prædicandæ crucis, ex injuncto Bernardi, ipsis non solum inconsultis, sed renitentibus, totam fere Germaniam perturbaret. Unde et Henricus, Moguntinus præsul, querulas ad doctorem sanctum litteras dedit, quod talem hominem sibi substituisset (namque ita credebatur) per quem tam gravia, tam scandalosa per speciem zeli et justitiæ prædicarentur. Tunc sanctus Pater purgandæ tali calumniæ et nihilominus reprimendo C serpenti malo, primum ad eumdem Moguntinum, mox ad omnes episcopos Germaniæ scripsit epistolas. >> Porro exemplar epistolæ ad Henricum archiepiscopum Moguntinum, quæ in editione Mabilloniana est ordine trecentesima sexagesima quinta, alias 323, inter alia sic habet : « Homo ille, de quo agitur in litteris vestris, neque ab homine, neque per hominem, sed neque a Deo missus venit. Quod si se monachum aut eremitam jactat, et ex eo sibi assumit libertatem, vel officium prædicationis, potest scire, et debet, quod monachus non habet docentis, sed plangentis officium; quippe cui oppidum carcer esse debet, et solitudo paradisus. Hic vero a contrariis, et solitudinem pro carcere, et oppidum habet pro paradiso. O hominem sine pectore, o howinem sine fronte! Cujus stultitia elevata est super candelabrum, ut appareat omnibus, qui sunt in domo. Tria sane sunt in eo reprehensione dignissima usurpatio prædicationis, contemptus episcoporum, homicidii approbati libertas. » Alia, quæ superaddit et quibus pseudo-doctorem istum arguit, ac vitam Judæo non auferendam defendit, invenies in dicta epistola.

406. Legi etiam meretur ibidem epistola 363, alias 322, qua vir sanctus, uti habet titulus : Ad arma contra infideles pro defensione orientalis Ecclesiæ suscipienda hortatur. Præterea contra turbulentum quemdam prædicatorem docet, Judæos non esse PATROL. CLXXXV.

persequendos, nedum occidendos. Inscribitur archiepiscopis, episcopis, et universo clero et populo orientalis Franciæ, et Bajoariæ. Cæterum hæc epistola veluti classicum est ad sacram expeditionem, de qua Guillelmus Tyrius in belli sacri Historia lib. XVI, cap. 18, ista loquitur, S. Bernardum laudans, aliis elogiis superius eidem sancto militiæ sacræ præconi apud nos in præsenti materia datis conformia : « Vir, ait, immortalis memoriæ, et honestæ conversationis speculum, dominus Bernardus, Clarævallensis abbas, piæ in Domino, et per omnia amplectendæ recordationis, ad prædicti Deo placiti muneris exsecutionem præcipuus eligitur: qui injunctæ sibi dispensationis sedulus exsecutor, ejusdem operis secum Deo amabiles trahens comministros, impiger, indefessus, licet corporis esset invalidi, tum propter jejunia pene continua, et subtilem nimis dietam, regna circuit, regiones obambulat, evangelizans ubique regnum Dei, » etc.

407. Sed ut ad Judæorum causam redeamus, non abs re fuerit audire Ottonem Frisingensem supra allegatum : « At præfatus Clarævallensis abbas hujusmodi doctrinam præcavendam docens, ad Galliæ Germaniæque populos nuntios, seu litteras destinavit, in quibus ex auctoritate sacræ paginæ luculenter ostendit, Judæos ob scelerum suorum excessus non occidendos, sed dispergendos fore. Unde et Psalmographi testimonium induxit, in LVII (imo LVIII) psalmo dicentis Deus ostendit mihi super inimicos meos, ne occidas eos. Et item: Disperge illos in virtute tua. Hactenus historicus ille cap. 38: Præsens de falso ac fallente doctore Radulpho argumentum absolvam, dum duo observanda ostendero. Alterum est, ejusdem Radulphi temeritatem non modo coercitam fuisse a viro sancto; sed ipsum etiam ab hoc fuisse conversum ad optimam frugem, teste Ottone Frisingensi lib. 1 citato, cap. 39, ubi scribit ista de nostro abbate : Moguntiam quoque veniens, Rudolfum in maximo favore populi morantem invenit. Quo accersito, permonitoque ne contra monachorum regulam, per orbem vagando, propria auctoritate verbum prædicationis assumeret, tandem ad hoc eum, ut, sibi promissa obedientia, in cœnobium suum transiret, induxit. » Tametsi vero hoc sit actum quando sanctus Bernardus in Germaniam se contulerat, ut D militiam crucis orientalem ibidem annuntiaret, hoc tamen loco illud cum præcedente Radulphi historia conjungimus, addentes insuper epiphonema Manrici cap. 8: « Sic Bernardus, quem non Ecclesiæ præsules, non principes, robore suæ potentiæ compescuerant, persuasione compescuit; et citius dictu venit, vidit, vicit, peccata submovens, servans peccatorem. Verum est tamen Moguntinum populum, qui Radulpho adhæserat, discessum ejus impatienter tolerasse; » lego enim apud Ottonem cap. 39 supra citato, rem illam accidisse « populo graviter indignante, et, nisi ipsius sanctitatis consideratione revocaretur, etiam seditionem movere volente. » Tantam sibi apud seductum populum auctoritatis conciliarat pseudoapos

27