Page images
PDF
EPUB

eo quod prosint optima dicit data, eo quod plena et

sine defectu sunt, dona perfecta indubitanter appel

[ocr errors][merged small][ocr errors]
[ocr errors]

φώτων]

Nach hebräischer Denk und Sprechweise, die sich Gott als im Himmel thronend vorstellte, ist ävwJév von Oben herab, soviel als von Gott, vgl. Jak. 3, 15. Joh. 19, 11. Unbedingt aber ist nach kōrí das Komma zu freiden, unb ἄνωθέν ἐστι καταβαῖνον κ. τ. λ. tu verbinen, = ἄνωθεν καταβαίνει. So schreibt Sat. auch 3, 15.: οὐκ ἔστιν αὕτη ἡ σοφία ἄνωθεν και τερχομένη, ἀλλ ̓ ἐπίγειος κ. τ. λ., venn gar haufig werden von den Schriftstellern des N. T. ebenso wie von den Griechen die Participien mit sivaι verbunden, statt der entsprechenden tempora finita gebraucht. Vgl. Aristot. Metaph. IV. 7. p. 80, 5. oùdèv yàp diaPégei tÒ ἄνθρωπος ὑγιαίνων ἐστὶν, ἢ τὸ ἄθρωπος ὑγιαίνει, ἢ τὸ ἄνθρωπος βαδίζων ἐστὶν ἢ τέμνων, τοῦ ἄνθρωπον βα δίζειν ἢ τέμνειν. S. Winer Grammat. S. 140. Matthia ausführl. Grammat. S. 1104. Viger. ed.

--

Herrmann p. 342 sqq.

--

Dieser Verbindung folgen

omnis da

auch die alte lat. Uebers. bey Sabatier:

tio bona, et omne donum perfectum, desursum de

scendit a patre luminum sqq. —, und der Syrer:

Blossom

[ocr errors]

•I? il und so liest auch Dekumenius im Texte und Der Grflärung: ἄνωθεν ἐκ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων ἐστίν.

In der Erklärung der Worte årò TOỮ TATÇÒS TÜV QŃTWV], schwankten schon die ältern griechischen und lateinischen Ausleger, und die Geschichte der Auslegung dieser Stelle ist merkwürdig genug, um hier berückfichtiget zu werden. Didymus: Patrem luminum intelligibilium, hoc est, illuminatorum rationalium deum dicit, a quo tanquam a datore rerum venire ad homines, inquit divina dona sqq. Hieronymus, adversus Jovin. L. I. Opp. Franff. 1684. p. 33., der dabey noch die merkwürdige Lesart hat: Omne datum bonum, et omnis perfecta donatio, desursum est, descendens a patre luminum, apud quem non est differentia, aut conversionis obumbraculum, giebt bloß eine allegorische Erklärung dieser Stelle. Die Scholien bey Matthåi: S.186.: Pŵra dè, ÿ rás dogs κὰς δυνάμεις καλεῖ, ἢ τοὺς πεφωτισμένους διὰ πνεύμα τος ἁγίου. unb G. 12.: τῶν φώτων] ἤτοι τῶν ἀγ γελικῶν δυνάμεων, ἢ τῶν πεφωτισμένων ἀνθρώπων. Dem Lestern entspricht Theophylakts Erklärung: warÉgα δὲ τῶν φώτων νόει τὸν θεὸν· ἢ τῶν ἀγγελικῶν δυνάμεων, ἢ τῶν πεφωτισμένων διὰ πνεύματος ἁγίου. Beda: Postquam docuit vitia` quibus tentamur, non a deo nobis, sed a nobis ipsis inesse, ostendit e contra, quia quicquid boni agimus, hoc deo donante percipimus. Unde et eum patrem luminum appellat, quem auctorem novit spiritalium charismatuni. - Die alte lat. Ueberseßung bey Sabatier

rus aus

und die Vulgata überseßen a patre luminum, und an sie schließt sich auch der Syrer an. Zwingli: a patre luminum, Hebraismus est, pro authore lucis, aut pro summa luce, a quo quidquid lucis est in coelo et in terra profluit. So auch Calvin, und Beza. Unter den Reformirten zeichnet sich dann noch GomaDeinde deum originem omnis, boni esse indicat, cum Patrem luminum, id est (per elegantem Metaphoram) veritatis, et sanctitatis authorem vocat. Sensus igitur hujus tertiae rationis [cur homo non possit deum tentationum causam dicere] est, Deus est dator, et origo luminis, id est, omnis boni, veritatis, et sanctitatis. Ergo non est cansa

1

errorum, vitiorum, malarum tentationum, quae tenebrae sunt. Atque hanc ratiocinationem confirmat, ac primum consequentiam, ratione petita ab immutabili dei natura, de qua Mal. 3, 6. Esa. 45, 10. quam proponit remotione contrarii, et continuata eleganter metaphora; qua Soli, luminum corporalium praecipuo authori, conversionibus et obumbrationibus obnoxio, praefert, vers. 17.

An ihn schließen sich Wolf, Michaelis, Schleußner, und Reichard an. — Der Jesuit Justinianus, findet hier größtentheils dogmatische Beziehungen, die er auf die Trinitat (lumen de lumine) deutet. *) Dagegen er

* Hierzu scheint Gregor von Nazianz Veranlassung gege= ben zu haben, der Orat. XL. Opp. Coloniae 1690. p. 639.

klärten sich aber schon die andern Jesuiten Estius und Lorinus: quia in deo non sunt ponenda lumina, pluraliter; sed unum lumen: sicut est unus deus et unus dominus. Am ausführlichsten aber unter ihnen ist Cornelius a Lapide. *) Grotius: Par locufio cum illa Hebr. 12, 9. τῷ πατρὶ τῶν πνευμάτων. Deus sicut spirituum sive donorum spiritualium

αν

son Gott fagt: Θεὸς μέν ἐστι φῶς τὸ ἀκρότατον, καὶ ἀπρόςιτον καὶ ἀῤῥητον· οὔτε νῷ καταληπτὸν, οὔτε λόγῳ ῥητὸν, πάσης φως τιστικὸν λογικῆς φύσεως, τοῦτο ἐν νοητοῖς, ὅπερ ἐν αἰσθητοῖς ἥλιος ὅσον ἂν καθαιρώμεθα φανταζόμενον, καὶ ὅσον ἂν φαντασθῶμεν, ἀγαπώμενον· καὶ ὅσον ἂν ἀγαπήσωμεν, αὖθις νοούμενον, αὐτὰ ἑαυτ τοῦ θεωρητικόν τε καὶ καταληπτικὸν, ολίγα τοῖς ἔξω χεόμενον φῶς δὲ λέγω, τὸ ἐν πατρὶ καὶ ὑιῷ καὶ ἁγίῳ πνεύ ματι θεωρούμενον· ὧν πλοῦτος ἐστὶν ἢ συμφυΐα, καὶ τὸ ἐν έξαλμα τῆς λαμπρότητος· δεύτερον δὲ φῶς ἄγγελλος, τοῦ πρώτου φωτὸς ἀποῤῥοή τις ἢ μετουσία, τῇ πρὸς αὐτὸ νεύσει καὶ ὑπουργίᾳ τὸν φωτισμὸν ἔχουσα, οὐκ οἶδα εἶτε τῇ τάξει τῆς στάσεως μέρι ζομένη τὸν φωτισμὸν, εἴτε τοῖς μέτροις τοῦ φωτισμοῦ τὴν τάξιν λαμβάνουσα· τρίτον φῶς ἄνθρωπος, ὃ καὶ τοῖς ἔξω δῆλον ἐστι· φῶς γὰρ τὸν ἄνθρωπον ὀνομάζουσι, διὰ τὴν τοῦ ἐν ἡμῖν λόγου δύναμιν, καὶ ἡμῶν αὐτῶν πάλιν οι θεοειδέστεροι, καὶ μᾶλλον θεῷ πλησιά ζοντες. Η. Γ. 10.

οἶδα η προς

[ocr errors]

*) Wir wollen nur die Hauptpunkte seiner Erklärung hervorheben: Patrem luminum vocat Deum et SS. Trinitatem. Primo quia respicit ad sapientiam, quam dixit postulandam a deo: sapientia autem est lumen mentis, cujus pater, id est auctor, est Deus. Secundo quia respicit ad solem; hic enim est pater omnis luminis in mundo sqq. Tertio, Dens est Pater luminum, id est bonorum: omnis enim boni causa et symbolum est lumen sqq. Quarto, quia S. Jacobus opponit Deum concupiscentiae, quasi lucem tenebris. sqq.

[ocr errors]
[ocr errors]

auctor, ita specialiter etiam illarum illuminationum, quae rectius dicuntur, quam fulgores illi in pectorali summi sacerdotis. Jak. Heinrich Ohlius (in seiner Abhandlung PNE ÞNTNN sine nebulis et umbra sive oraculum Jacobaeum de illustrissima divinae immutabilitatis majestate); quia luminum tam corporalium quam spiritualium au

tor est.

Heinsius (exercitatt. in N. T. p. 587): certum est, Apostolum respicere ad rò Urim, quod fuit in pectorali Sacerdotis, e quo omnis divinae veritatis cognitio ac voluntatis cum regibus et populo communicata fuit.

tis et serenitatis animi. tionis et revelationis.

Morus: auctor hilarita

Benson: auctor et raSchultheß parens cum lutum eorum luminum, i. e.

Stolz

minum caelestium, ingeniorum, quae hominum generi salutem, honorem, ac felicitatem omnis generis impertiebant, ut post prophetas Christus et Apostoli. überseßt: von dem Vater der Menschen. Dann wåre Qwrwv zu lesen. Aber wenn auch Jak. sich dieses poez tischen Wortes bedient haben könnte, so spricht doch die ganze folgende Stelle, die lauter Ausdrücke enthält, die sich auf Himmelskörper und deren Lichtveränderungen beziehen, gegen diese Ansicht, und wir nehmen, was den einfachsten, schönsten und besten Sinn giebt, mit Teller Semler, Zacharia, Storr, Rosenmüller, Meyer, Pott, Augusti und Hottinger an, daß và Pŵra von der Sonne,

« PreviousContinue »