1. Привилегія кор. Владислава Ягайлы, данная городу Берестію на право магдебургское. Въ Краковѣ, 15 августа 1390 года. In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Wladislaus, Dei gratia rex Poloniae, necnon terarum Cracoviae, Sendomiriae, Siradiae, Lanciciae, Cuiaviae, Lithuaniae princeps, supremus Pomeraniaeque dominus et haeres etc., significamus tenore praesencium tam praesentibus quam futuris, quibus expedit universis. Quia cupientes civitatis nostrae Brzestensis conditionem facere meliorem, ut in colatione hominum faelicia suscipiat incrementa, ipsam de iure ruthenico in ius theutonicum maydeburgense transferemus perpetuo duraturum removentes ibidem omnia iura polonicalia et ruthenicalia et consuetudines universas, (quae) per ipsum ius perturbare consueverunt, eximimus, insuper absolvimus et perpetuo liberamus cives et incolas civitatis nostrae Brzesczie tam theutonicos quam polonos et ruthenos aut cuiuscunque conditionis homines christianos ab omni iurisditione et potestate omnium regni palatinorum, castellanorum, capitaneorum, voievodorum, burgrabiorum, iudicum, subiudicum, officialium et ministerialium seu dzieczkie eorundem, ut coram ipsis aut aliquo eorum pro causis tam magnis quam parvis, puta furti, sanguinis, homicidii, mutilationis membrorum, incendii et quibusvis aliis citati minime respondebunt, nec aliquas. paenas solvere tenebuntur, sed tantum cives et incolae civitatis praedictae tam rutheni quam poloni ac theutonici et quicunque alii coram ipsorum advocato, qui pro tempore fuerit. Advocatus vero coram nobis vel nostro generali iudicio dum tamen per nostram literam nostro sigillo sigilatam evocatus fuerit, tunc non aliter quam iure theutonico maydeburgensi praedicto cuilibet ad obiecta respondere sit astrictus. In causis vero criminalibus et capitalibus quibuscunque advocato praedictae civitatis Brzesczie iudicandi, sententiandi, corrigendi et puniendi damus et conferimus iuxta terrae consuetudinem plenam et omnimodam facultatem, prout haec ius theutonicum maideburgense in omnibus suis punctis, clausulis et conditionibus postulat et requirit. Appropriamus, addimus, insuper adiungimus praedictae civitatis Brzesczie et eius civibus Brzesczie sexaginta mansos franconicos seu laneos agrorum denuo mensurandum ac etiam extirpandum, de quorum quolibet singulis annis in festo sancti Martini elapsa libertate et expirata, quam eisdem civibus speciali litera concessimus, unus ferto grossorum debet solvi more solito et consueto. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum Cracoviae ipso die Assumptionis Mariae Virginis gloriosae, anno Domini millesimo tricentesimo nonagesimo. Praesentibus Spichlone, palatino cracoviensi, Petro Kmietka, castellano lubliniensi, Drogonuo, iudice, Krzeslao, subiudice cracoviensibus, Paschone, castelano biciensi, et Dimitrio, vicethesaurario nostro, multisque aliis fidelibus nostris fide dignis. Datum per manus honorabilis Zakuze, aulae nostrae cancellarii fidelis dilecti. Изъ неоконченной подтвердительной грамоты Сигизмунда 11; далѣе слѣдуютъ грамоты Витовта 1408 г., Казиміра 1440 г. и Александра 1505 г., которыя помѣщены ниже. За ними слѣдуетъ начало грамоты Сигизмунда I, обрывающейся припиской: Нос privilegio fine caret. Кн. Зап. Лит. XXXV, л. 53 об.—54 об. 2. Грамота в. кн. Витовта пану Ильѣ Вячкевичу на с. Порицко, другое Порицко, Гриковичи, Трубки, Ворочининъ, Трыстенъ и Стыденъ въ Луцкомъ и Володимерскомъ пов., съ освобожденіемъ отъ воловщины и яма и съ мытомъ. Въ Вильнѣ, 20 мая 1407 г. Милостью божю мы, княз великий Витовт. Чинимъ знаменито и даемъ ведати симъ нашимъ листомъ кождому доброму, нинешнимъ и потомъ будучимъ, хто пань узрыть или чтучи въслышить, кому его будеть потребно. Видев есмо знаменитую службу намъ верную, пиколи не мешканую нашого верного пана Ильи Вачковича, и мы порадили зъ нашого верною радою, со князми и паны, даемъ и дали есмо предреченому пану Ильи Вачкевичу за его верную службу село (6%) Влодимерскомъ повете Порицко и другое Порицко, Гриковичи, Трубки, а въ Луцкомъ повете Ворочининъ, Трыстен, Стыден. Дали есмо там села со всими доходы и приходы, з данми, Дата сомнительна: подъ титломъ: SM (вм. ?) ві. 3. Привилегія в. кн. Витовта городу Берестію на право магдебургское. Въ Вильнѣ, 25 января 1408 года. In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae naturae commoda nihil dignius memoria habeatur, oportunum existit, ut ea, quae principum decrevit auctoritas, literarum appicibus fide dignorumque testimonio provehentur, ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Alexander alias Withowd, Dei gratia dux maior Lithuaniae et Russiae etc., significamus tenore praesentium, quibus expedit universis praesentibus et futuris praesentium notitiam habituris. Quia cupientes civitatis nostrae Brzesczie conditionem fieri meliorem eiusque inopiae et desolationi misericorditer subvenire et ut homines eam inhabitantes uberiora carpere queant incrementa, ipsam de iure ruthenico, lithuanico et polonico in ius theutonicum, quod maydeburgense dicitur, transferimus perpetuis temporibus dura turum removentes omnia iura ruthenica, lithuanica et polonica, modos et consuetudines universas, quae ipsum ius theutonicum hactenus impedire et perturbare consueverunt. Absolvimus insuper et liberamus cives et incolas civitatis nostrae praemissae Brzestensis puta theutonicos et polonos et aliarum nationum homines, qui christianae fidei et ritus catholici duntaxat theuthoni, lithuani ac alii scismathici neophiti et baptisati existant, quos circa ipsorum ius prius solitum et consuetum videlicet ruthenicum et lithuanicum volumus permanere, ab omnibus iudicibus, iurisditionibus et potestatibus omnium capitaneorum seve (sive) woiewodorum vel eorum vicesgerentinm ceterorumque officialium terarum Rusiae et Lithuaniae nostrarum. Itaque coram eis vel eorum aliquo pro causis tam magnis quam parvis puta sanguinis, furti, homicidii, incendii, membrorum mutilationis et aliis quibus citati minime respondebunt nec aliquas paenas solvere teneantur, sed tantum cives et incolae civitatis nostrae praeaenaratae (sic) Brzestensis, quibus ius theutonicum competit et praemititur, coram suo advacato, qui pro tempore fuerit; advocatus vero coram nobis aut nostro iudicio dum tamen (per) literam nostram sigillo nostro sigillatam evocatus fuerit, tunc non alio iure de se querulantibus nisi suo theutonico iure maydeburgensi respondere sint astricti. In causis autem criminalibus et capitalibus advocato ante late civitatis nostrae Brzestensis, qui pro tempore fuerit iudicandi, sententiandi, puniendi et corrigendi condemnandique plenam et omnimodam facultatem concedimus, prout ius ipsum theutonicum maideburgense in suis omnibus articulis, punctis et clausulis postulat et requirit, nostris tamen ducalibus iuribus semper solvit, isto tamen specificato segnanter et expraesso, quod se aliquem theutonicum, polonum vel iuri theutonico aliquem alium subiacentem cum aliquo rutheno, lithuano seu altero quocumque iure theutonico non subiacenti licet neophito actionem, ut actorem vel reum habere contigat, volumus ut capitaneus, vel voiewoda, vel eius vicesgerens una cum advocato praesens assedeat iudicio et assistat. Itaque ipse ruthenus, vel lithuanus, sive alter neophitus, vel iuri theuthonico non subiacens iure suo ruthenico, vel lithuanico, vel alio suo consueto iudicetur. Et ut cives et incolae civitatis nostrae praedictae Brzestensis uberius consolentur, villam nostram Kozłowicze prope eidem civitati adiacentem, prout in omnibus suis metis, graniciebus longe late circumferencialiter ob aliis est limitata et distincta, videlicet cum agris, pratis, pascivis, silvis, nemoribus, borris, mellificiis, gaiis, pinetis, quercetis, aquis et earum decursibus, vinis, fluviis, paludibus, stagnis, piscinis, lacubus et piscaturis, molendinis et emolumentis nec non universis usibus coherentiis, spectantiis et appenditiisque universis ad praedictam villam Kozlowicze quomodo licet spectantibus, quimodo ibi sunt vel fieri possint et angeri in futurum, damus, donamus et perpetuo assignamus civibus praedictis per ipsos tenendam, habendam, utifruendam et pacifice possidendam perpetuis temporibus et in aevum; ita tamen quod eorum quilibet qui agrum sibi ex divissione dimmensum coluerit. Quae divisio agrorum, cultorum et colondorum sive extirpandorum inter ipsos habet fieri et debet de quolibet manso sive laneo censum iuxta et instar aliarum civitatum vicinarum iure theutonico utifruentium et signanter Lublin ritum et consuetudinem solvet et errogabit cum effectu. Attribuimus etiam praedictis civibus et incolis civitatis nostrae nominatae Brzestensis et donamus in iure theutonico existentibus cameram rasorii seu rosarium, panni liquefactorium, cerae cum caldaribus constructis et construendas cum singulis ipsarum usibus et utilitatibus, censibusque, fructibus perpetuo et in aevum. Volumus etiam, ut cives et incolae civitatis praefatae nostrae Brzestensis nobis et nostris successoribus annis singulis temporibis perpetuis exactionem et contributionem iuxta etiam, ut praefertur civitatum vicinarum iure theuthonico existentium et nominanter Lublin ritum et ussum dabunt et assignabunt cum effectu. Harum quibus sigillum nostrum maius et autenticum est appensum testimonio literarum. Datum Vilnae, feria quinta in crastino sancti Pauli Conversionis, apostoli gloriosi, anno Domini millesimo quadringentesimo octavo. Praesentibus strenuis et nobilibus viris Mingailone, Vidimino, Monvido, Czupurna, nostro curiae marsalco, Gieldigaldone, Oliechnone, terrigenis nostris fidelibus dilectis. Cp. No 1. Кн. Зап. Лит. XXXV, л. 54 об.—56. 4. Фундація в. кн. Витовта костелу св. Дѣвы Маріи въ Новыхъ Трокахъ на вол. Бездежъ. Въ Новыхъ Трокахъ, 24 мая 1409 года. In nomine Domini amen. Alexander alias Vitowdus, Dei gratia magnus dux Lithuaniae etc., ad perpetuam rei memoriam significamus, quibus expedit universis tam praesentibus quam futuris praesentium noticiam habituris. Quod sincerae devotionis zelo accensi die in extremi iudicii cupientes operibus misericordiae pervenire et indubietate salutis perpetue nobis compendia procurare im immarcescibiles |