Page images
PDF
EPUB

>>>Haec, prout potuimus, de rationabili anima discutienda magis a legentibus, quam statuta ac definita protulimus.// Atque haec est summa defensionis Pamphili. Quam ut validius confirmet, aliis fere de rebus tractasse Origenem dicit; de anima, utpote incertae originis, et parum compertae naturae, nihil scripsisse. Tum ex libro in ep. ad Titum illustrem adducit Origenis locum, quo exemplum eorum afferens, quae Apostolicis traditionibus nequaquam determinata, absque haereseos nota poterant vel respui, vel admitti, quaestionem proponit de anima: »>Cum de ea,«< inquit, »neque quod ex 1) seminis traduce ducatur, neque quod honorabilior, et antiquior corporum compage sit, tradiderit ecclesiastica regula; « quorum alterutri qui fuissent assensi, velut novis studentes rebus in suspicionem venisse dicit: át eos temeritatis damnat, qui hac quemquam de caussa suspectum haberent. Ad haec adjicit Pamphilus, alias de anima opiniones Origeniana longe absurdiores esse et ineptiores: inter quas priore eam loco ponit, quae Catholicae ecclesiae sanctionibus hodie recepta est. Addit deinde, haudquaquam damnandum ́esse Origenem, cum éa servaverit, quae tunc super ea quaestione servanda praeceperat ecclesia, animas nimirum ejusdem esse substantiae, immortales, rationis participes, libero praeditas arbitrio, a Deo conditas. Subjungit denique: >>Quando autem factae sint, olim simul, an nunc per singulos nascentium, quid periculi est alterutrum e duobus opinari ?«< Quid quod Origenes Tom. II. in Joann. num. 24. animarum #qoûnagğıv universali opinione approbatam dicit? Ἐὰν 3) δὲ, inquit, κρατῇ ὁ καθόλου περὶ ψυχῆς λόγος, ὡς οὐ συνεσπαρμένης τῷ σώματι, ἀλλὰ πρὸ αὐτοῦ τυγχανούσης, καὶ διὰ ποικίλας αἰτίας ἐνδυομένης σαρκὶ zai aiuari, et cetera.

1) Edd. Huetii: »ex semine traducis«<.
2) Cfr. ed, nostr. Tom. I. p. 145.

XII. Nec Origenis modo temporibus, sed recentioribus etiam incerta fuit in ecclesia animae origo et natura. Aetate quidem sua diversa sensisse de anima Ecclesiasticos omnes scribit Painphilus in Apologia. Hieronymus epistol. 82. quaestionem sibi super animae statu a Marcellino et Anapsychia propositam recitat, ex qua intelligas, quantis tenebris fuerit tunc temporis circumsessa quaestio de anima: »>>Super animae statu,«< inquit, >>memini vestrae quaestiunculae, imo maxime ecclesiasticae quaestionis: utrum lapsa de coelo sit, ut Pythagoras philosophus, omnesque Platonici, et Origenes putant; an a propria Dei substantia, ut Stoici, Manichaeus, et Hispaniae Priscilliani haereses suspicantur; an in thesauro habeantur Dei olim conditae, ut quidam Ecclesiastici stulta persuasione confidunt: an quotidie a Deo fiant, et mittantur in corpora, secundum illud, quod in Evangelio scriptum est: »»>Pater ') meus usque modo operatur, et ego operor: «« an certe ex traduce, ut Tertullianus, Apollinarius, et maxima pars Occidentalium autumant; ut quomodo corpus ex corpore, sic anima nascatur ex anima, et simili cum brutis animantibus conditione subsistat.<< Augustinus libr. III. de libero arbitrio, cap. 20. et 21., quaestione illa praetermissa, utrum animae ex propria Dei substantia profectae sint, reliquas quatuor recenset his verbis: »Harum autem quatuor de anima sententiarum, utrum de propagine veniant; an in singulis quibusque nascentibus novae fiant; an in corpora nascentium jam alicubi exsistentes, vel mittantur divinitus, vel inde sua sponte labantur, nullam temere affirmare oportebit.<< Atque has ipsas esse sententias, quae ab Hieronymo relatae sunt, testificatur ipse Augustinus in epist. ad Hieronymum, de ratione animae. Toto certe vitae

1) Ev. Joann. V, 17.

suae decursu incertus in eo argumento Augustinus fluctuavit. Exstant insignes ejus ad Hieronymum et Optatum Epistolae, unde haesitationem ejus, cunctationemque cognoscas; quam et aliis praeterea locis prodidit, puta libr. 7. et 10. de Genesi ad literam, et alibi. Septimi quidem hujus libri cap. 6. materiam quandam spiritualem initio molitum esse Deum conjectat, e qua hominum animae formatae subinde ac fictae sunt: »Fortasse potuit,«< inquit, >>et anima, antequam ea ipsa natura fieret, quae anima dicitur, cujus vel pulchritudo virtus, vel deformitas vitium est, habere aliquam materiam pro suo genere spiritualem, quae nondum esset anima'; sicut terra, de qua caro facta est, jam erat aliquid, quamvis non erat caro:«< et I. Retract. »Nam quod attinet ad animi originem, qua sit in corpore, utrum de illo uno sit, qui primum creatus, quando factus est homo in animam viventem, an similiter fiant singulis singulae, nec tum sciebam, nec adhuc scio.<<<

Nempe utrimque Scripturae testimoniis pugnabatur. Qui tuebantur animarum лqоüлαživ, adversus eos, qui animas tunc creari volebant, cum praeparatis corporibus erant inserendae, hoc Genes. II, 2. intentabant: >>Et requievit (Deus) die septimo ab universo opere, quod patrarat.<<< Contra praetendebant adversarii illud Joann. II, 17. >>Pater meus usque modo operatur, et ego operor: «< quod ad providentiam, non ad creationem alii referebant. Videndus Nemesius libr. de natura hominis, cap. 2., et Augustinus in laudata ad Hieronymum epistola. Nulli igitur mirum esse debet, scripsisse Gregorium Magnum epistolar. libr. 7. Indict. 2. epist. 53.,' quaestionem de anima Patribus solvi non posse visam esse, cum ne ipsius quidem temporibus eequa e reliquis opinionibus pro certa haberetur, ccclesia praescripsisset. Unde falsum esse apparet, quod ait Justinianus in ep. ad synodum Constantinopolitanam, quam exhibet Cedrenus: 'I de Exziŋoía

τοῖς θείοις ἑπομένη λόγοις φάσκει τὴν ψυχὴν συνδη μιουργηθῆναι τῷ σώματι καὶ οὐ τὸ μὲν πρότερον, τὸ δὲ ὕστερον, κατὰ τὴν Ωριγένους φρενοβλάβειαν. Quid si dicamus igitur quintam synodum non ideo praccise damnasse Origenis sententiam, quod animarum defenderet лоüлαživ, sed quod mentes praeterea fuisse illas traderet, et sanctas virtutes, quas cum contemplationis divinae satias cepisset, in deterius esse conversas, et ab amore Dei refrixisse, indeque yuzás esse dictas, et in corpora tutelae caussa dimissas: sic enim habet Justiniani anathematismus secundus.

XIII. Animas quando conditas putaverit, vidimus: quales ipsas censuerit, corporatas, an corpore carentes, videamus. Haec superflua sane videatur esse quaestio, si quae de angelis scripsimus, attendantur: prolixa enim disputatione declaravimus, naturis quibuslibet ratione instructis corpora Origenem tribuisse. Strictim ergo pauxillum quiddam hic delibabimus, quod illic consulto praetermissum, in hunc locum conjecimus; illud nimirum: cum corpore constare animas existimaverit Adamantius, cujusnam eas finxerit corporationis, an angelicae similis, an crassioris, et ad illam daemonum, quam angelica spissiorem ostendimus, propius accedentis. Ac naturas rationales diximus pro meritis, crassioribus, tenuioribusve illigari corporibus: cum animae autem angelis virtute sint inferiores ac meritis, crassioris esse corporaturae ac angelos dicendum est. Origenes libr. II. лɛì dozшv, cap. 2. num. 2. »>Ut ergo superius diximus, materialis substantia hujus mundi habens naturam, quae ex omnibus ad omnia transformatur, cum ad inferiores quosque trahitur, in crassiorem corporis statum solidioremque formatur, ita ut visibiles istas mundi species, variasque distingual: cum vero perfectioribus ministrat et beatioribus, in fulgore coelestium corporum micat, et spiritualis corporis indumentis vel angelos Dei, vel filios resurrectionis

exornat: ex quibus omnibus diversus ac varius unius 1) mundi completur status: <«< et capite sequenti num. 3. >> Possibile enim videtur, ut rationabiles naturae, a quibus nunquam aufertur liberi facultas arbitrii, possint iterum aliquibus motibus subjacere, indulgente hoc ipsum Domino, ne forte, si immobilem semper teneant statum, ignorent se Dei gratia, 2) et non sua virtute in illo fine beatitudinis constitisse. Quos motus sine dubio rursum varietas corporum, et diversitas persequetur, 3) ex qua mundus semper adornatur; nec unquam poterit mundus nisi varietate ac diversitate constare, quod effici nullo genere possit *) extra materiam corporalem.

[ocr errors]

XIV. Excusando autem dogmati huic, quo animis corpora adscribit, contra quam in ecclesia hodie creditur, appositum est illud e Prooemio librorum nɛgì ¿oxwv, num, 9. >> Deus quoque quomodo intelligi debeat, inquirendum est, corporeus, et3) secundum aliquem habitum deformatus, an alterius naturae quam corpora sunt; quod utique in praedicatione nostra manifeste non designatur. Eadem quoque etiam 6) de Christo, et de Spiritu sancto requirenda sunt; sed et de omni anima, atque omni rationabili natura nihilominus requirendum est.«< Quae requiri jubebat Origenes, ea profecto ecclesiae decretis definita non erant. Unde non Origenis aetate duntaxat idem Tertulliano de anima visum est, sed et plurimis quoque dein ecclesiae Patribus: puta Hilario in Matth. Can. 5., ubi » animarum species, sive obtinentium corpora, sive corporibus exulantium, corpoream tamen naturae suae substantiam sortiri«< praedicat: et Ambrosio libr. 2. de Abraham, cap. 8.,

') Deest >> unius « in edd. H.
2) Deest »gratia « in edd. H.
3) Edd. Huetii: »>persequitur.<<

4) Ed. Ruaei: » potest. «) Edd. Huetii: »an.«
6) Edd. Huetii: »>haec.«<

« PreviousContinue »