ulla dubitatione confidat, in nobis est; ratio vero fidei ipsius, et scientia, et perfectus eorum, ') quae credimus, intellectus donatur a Deo. « Ac tandem: »Sicut est fides, quam docuimus esse in nobis, et rursus est fides, quae per gratiam datur, sicut supra diximus scriptum esse: »» Alii 2) fides in eodem spiritu: «<«< ita etiam in unoquoque horum, quae supra enumeravimus a Deo per gratiam dari, est3) et in nobis aliquid, ad cujus unusquisque mensuram, vel rationem, gratiam promeretur.<< Haec eo scilicet commentus est, ut aggressionem boni operis a voluntate nostra suspenderet, successum vero et perfectionem a Deo. Jam vero genuinum Origenis sensum odorari promtum est in multis, quibus legitimam gratiae vim visus est praedicasse: ut cum libr. III. лɛì άozor, cap. 1. num. 18. optime dici asserit, aedificium non aedificantis, sed Dei opus esse; et urbis tutelam, non custodibus et vigiliis militum, sed Deo recte adscribi: sic enim rem intelligendam esse vult, operis susceptorem fuisse hominem, Deum perfectorem; nec sufficere voluntatem humanam ad consequendum finem, nisi Deus ad id opituletnr; quod eo probari putat: »»Non1) volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei.«<«< In quem locum repetit eadem et extendit libr. VII. in epist. ad Rom. num. 16., ex eoque demonstrari ait, » quod homo quidem laborem impendat et sollicitudinem, Deus autem successum operi tribuat et effectum; «< ideoque operis summam Deo potius quam homini esse deputandam. Confirmat illud Pauli verbis, I Corinth. III, 6. Ego plantavi, Apollo rigavit, sed 1) Edd. Huetii: eorum intellectus quae credimus, donatur.<<< 2) I Cor. XII, 9. 3) Edd. Huetii: »erit et in nobis, «< 4) Rom. IX, 16. >> ་ Deus incrementum dedit: «<« tum ait: » Certum est, Deum non solum scire uniuscujusque propositum, ac voluntatem, sed et praescire. Sciens autem et praenoscens, tanquam bonus dispensator et justus, uniuscujusque motibus et proposito utitur ad ea opera perficienda, quae uniuscujusque animus ac voluntas eligit:« et postremo: »>Ut boni enim, «< inquit, »aut mali simus, nostrae voluntatis est; malus autem ad cujusmodi verbera, et bonus ad cujusmodi gloriam destinetur, voluntatis est Dei. «< Non aliud sonant verba haec e lib. III. nɛgì άoxov, cap. 2. num. 2. >>Evidens igitur ratio est, quia sicut in bonis') rebus humanum propositum solum per se ipsum imperfectum est ad consummationem boni; adjutorio namque divino ad perfecta quaeque perducitur,« etc. In his Origenes splendide juinɛkayıɑvíšɛ, inceptionem, hoc est, velle « homini tribuens; Deo vero duntaxat, » perficere. «< Rufinus vero quasi parum his erroris inesset, novis ea deliriorum suorum accessionibus infuscavit. Sed Origenis insanias revelare pergamus. Is in fine prioris capitis libri III. лɛì άozov, num. 22., postquam pulchre visus est Dei scientiam cum libertate conciliasse, omnia conclusione pessima depravat, cum ait, nullum ad honoreni vel ignominiam a Deo parari, ἐὰν μὴ ὕλην τινὰ διαφο ρᾶς σχῇ τὴν ἡμετέραν προαίρεσιν, κλίνουσαν ἐπὶ τὰ χείρονα, ἢ ἐπὶ τὰ κρείττονα· quod iterat libr. II. cap. 9. num. 2. 6. et seq. Libro quoque operis ejusdem priore, cap. 3. num. 5. dicit, »in illis solis esse opus Spiritus sancti, qui jam se ad meliora convertunt, et per vias Christi Jesu incedunt, id est, qui 2) sunt in bonis actibus, et in Deo permanent: «< quasi aliquis ad meliora converti queat, absque opere et gratia Spiritus sancti. Nec patrocinantur ei sequentia, cum ait num. 7. » Spiritum san ctum exstinctis peccatoribus et indignis, ipsum sibi novum populum creare, et renovare faciem terrae, cum per gratiam Spiritus deponentes veterem hominem cum actibus suis, in novitate vitae coeperint ambulare : « quo sensu quippe haec pronunciaverit, ipse paulo post patefecit, docens Deum >> Spiritu oris sui quae digna sunt sanctificatione sanctificare: « deinde subnectit: »Est et alia quoque etiam Spiritus sancti gratia, quae dignis praestatur, ministrata quidem per Christum, inoperata autem a Patre, secundum meritum eorum, qui capaces ejus ') efficiuntur. « Nec quemquam fallant illa ex Homil. I. in Genes. num. 7., ubi Christi gratiam solaribus radiis comparat, eaque mentes nostras illustrari asserit, nisi caecitas illarum impediat : quemadmodum oculis nostris solis lumen admittimus, nisi nostra caecitate prohibeamur. Recte id quidem, nam et ad explicandos gratiae effectus eandem usurpat comparationem Augustinus. Verum in sequentibus semipelagianizat, cum significans eo nos majori luce collustratum iri, quo propius ad eum accesserimus: » Non similiter tamen,«< inquit, >> venimus ad eum omnes, sed unusquisque secundum propriam suam virtutem: « nempe accedere ad Christum, vel ab eo recedere, in nostra ponit potestate. Scribi idem Tom. XI. in Matth. num. 5. et 6., discipulis naviculam conscendentibus, et deinde mari ac vento jaetatis, homines adversis tentationibus oppugnatos signari, qui eas quidem sustinere, et in medium mare propria virtute pervenire queant; superiores vero evadere, et oppositam ripam attingere non valeant, nisi Christi ope subleventur: id est, boni quidem initium a nobis esse, finem ac consummationem a Deo. Denique libr. V. in epistol. ad Rom. num. 10. Quamvis enim <«< (libertas arbitrii) >> sit etiam ista 2) virtus, et maneat in natura, tamen tanta >> 1) Deest » ejus «< in edd. H. caritatis vis est, ut ad se omnia trahat, omnesque sibi societ, vindicetque virtutes; maxime cum caritatis causas prior nobis dederit Deus, qui ') unico Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum, et cum illo omnia nobis donavit.<<< Quae ita quidem sonant, quasi Deum per Filii mortem caritatis gratiam nobis largitum fuisse velit ante omnem voluntatis motum. At alia longe hic latet sententia, nimirum Deum per mortem Filii caussas nobis priorem dedisse, quare ipsum caritate et amore prosequeremur; hanc autem caritatem et amorem a nobis pendere. XV. Unde porro in has opinationes adductus sit, neutiquam ipse dissimulat, sed cap. 1. libr. III. лɛoì ảoxv varios recitat Scripturae locos, aliosque multos ait silentio sese praeterire, unde caussam suam confirmari putat. Persuadent illi quidem hominem vitium inter et virtutem, tanquam in bivio positum, ad utrumlibet ferri posse, sed ita tamen, ut gratiae, non juvantis solum, sed excitantis etiam subsidium non excludant: quod ab Origene factum ostendimus. Illo vero praecipue Pauli videtur abusus, qui est II Tim. II, 20. 21. »»In magna autem domo non solum sunt vasa aurea et argentea, sed et lignea et fictilia: et quaedam quidem in honorem, quaedam autem in contumeliam. Si quis ergo emundaverit se ab istis, erit vas in honorem sanctificatum, et utile Domino ad omne opus bonum paratum. «<« Id ita accipit, quasi solis voluntatis nostrae viribus, omni destitutis auxilio, peccatorum sordes poenitentia eluere possimus. Quod Pelagianum prorsus est. XVI. Adversus ea excandescunt Magdeburgenses Centur. III. cap. 10., excandescit et Iprensis praesul, in eaque itidem ut in superiora, stylum suum distrinxit Tom. I. libr. 6. cap. 15., demonstravitque opinionem istam Ori 1) Cfr. Rom. VIII, 32. no genis, ipsum hunc esse errorem Massiliensium, gratiae Christi capitalem. Quod ut verum esse concedimus, et jure reprehensum hoc nomine fatemur Origenem; ita praeter aequum fuisse culpatum pertendimus, quod de gratia divina disserens, »ei provocationes libertatis ac suasiones tribuat:« puta libr. II. nɛgì άozov, cap. 9. num. 7. »Per gratiam vero 1) misericordiae suae omnibus providet (Deus), atque omnes quibuscunque curari possunt remediis hortatur, et?) provocat ad salutem; « et libr. III. cap. 2. num. 4. » Nihil aliud putandum est accidere, n bis ex ipsis, quae cordi nostro suggeruntur, bonis vel malis, nisi commotionem solam 3) et incitamentum, provocans nos vel ad bona vel ad mala. « His addere poterat et illum e libr. I. Operis ejusdem, cap. 8. num. 3. »Benignitas enim Dei, secundum quod se dignum est, provocat omnia, et attrahit ad beatum finem illum, ubi perit *) et aufugit omnis dolor, et") tristitia, et gemitus. «< Verum ecquaenam vocum illarum suasionis, incitamenti, provocationis, hortationis invidia est, quas iisve adsimiles Augustinus usurpavit? Verbi gratia in libro de spiritu et litera, c. 34. >>His ergo modis quando Deus agit cum anima rationali, ut ei credat; neque enim credere potest quodlibet libero arbitrio, si nulla sit suasio, vel vocatio, cui credat: profecto et ipsum velle credere Deus, operatur in homine, et in omnibus misericordia ejus praevenit nos: consentire autem vocationi Dei, vel ab ea dissentire, sicut dixi, propriae voluntatis est. «< Ubi notanda obiter potestas illa voluntatis ad consentiendum, vel dis 1) Deest vero «< in edd. H. 2) Edd. Huetii: »> quia provocat. « 3) Edd. Huetii: »solum et incitamentum, provocans nos ad bona vel mala. <<< 4) Edd. Huetii: »decidit.«< 5) Edd. Huetii: »et tristitiae gemitus.«< ORIGENIS OPERA. TOM. XXIII. . 6 |