nal hemmæ: mbanad muyssi f neumu, tuarrab nitus in somnis, secessit in partes

nan-nahât tal Talilia.

23. Mbanad môr jnammar fyl belt, li tynsŷh Nasra: byų jsyhh dak li nnad myl Profŷti: Ladarba jynsŷh Nâsri.

CAPUT TERTIUM.

U F'DAUK yl jym gŷ Guân yl Nammŷdi jjandar fyw-wanra tal Lhudia,

2. U jaid: Yndmu; ladarba qorbot ys-saltna tas-smeuuýt.

3. Nalyų dâna húa dâk, li nqôl myn Isala yl profŷta, li kŷn jaid: Lehen yl najjât fywanra: Hejju yl harât ta Mulejna; uyttu yt-toroq tinu.

4. U Guân yn-nyfsu kellu lybsæ tay-wanar tal ygmlæ, u hzým tal gyld man duâr qaddejh: u yklu kŷn gradijŷt, u nasel tay-nari.

Galilææ.

23. Et veniens habitavit in civitate, quæ vocatur Nazareth: ut adimpleretur quod dictum est per Prophetas: Quoniam Nazaræus vocabitur.

In diebus autem illis venit Joannes Baptista prædicans in deserto Judææ,

2. Et dicens: Pœnitentiam agite: appropinquavit enim regnum cœlo

rum.

3. Hic est enim, qui dictus est per Isaiam prophetam, dicentem: Vox clamantis in deserto: Parate viam

Domini: rectas facite semitas ejus.

4. Ipse autem Joannes habebat vestimentum de pilis camelorum, et zonam pelliceam circa lumbos suos: esca autem ejus erat locustæ, et mel silvestre.

5. Tunc exibat ad eum Ierosolyma,

5. Mbanad kŷnet tobrog nal fejnu yn-nŷs kollhä ta Gerusalým, tal Lhudia, u tar-rhajjël et omnis Judæa, et omnis regio

kollhä ta man duar yl Gordân;

6. U jytnammdu mynnu fyl Gordân, bylli

kŷnu jystqarru dnubŷthom.

circa Jordanem;

6. Et baptizabantur ab eo in Jordane, confitentes peccata sua.

7. Yzdæ fylli kŷn jara bosta Farisejjë u Sadduqin, gejjin nal manmuditu, qolylhom: Ja ulŷd yl lofan, min urŷkom taharbu myl faura genies viperarum, quis demonstra

li gejjæ?

8. Anmlu ymmelæ yl nallæ li tysthoqq lylly ndŷmæ.

9. U la toqnodňuų taidu bejnýtkom: Ahna nandna b'myssŷr l'Abrâm. nalyų jŷn naidylkom ylli Alla jystan jqajjem myn bejn daun yl hgấr ulŷd lyll' Abram.

10. Nalyų yssa yl fŷs tqŷned nal nyrq yssygar. Ymmelæ koll sygra, li ma tanmelų olejjel tajjbä, tynqatan, u tynwehet fyn-nar.

11. Jŷn ymmelæ qŷned nnammydkom b'ylmæ nally ndŷmæ: yzdæ dâk li gej myn urajja, hu'aqua mynni, u ma jysthoqqlių ngib zrâbnu: hŭa jnammydkom b' Rûh yl qdusia, u byn-nâr. 12. Hu b'mydyrtu f'idu: u jnaddaf yl qŷna tinu: u jarfan qamħu fyl matmura, yzdæ jahraq yt-tyben b' nâr li ma jyntafâų.

13. F' dâk yz-zmŷn gŷ Gesu myl Talilia nal Gordân nand Guân, byų jytnammed mynnu. 14. Yzdæ Guân kŷn jymnnu, bylli kŷn jaidlu: Jŷna mynnek jmyssni nytnammed, u ynt gej nandi?

15. Ymmæ uŷgeb Gesu, qallu: Yrhili nan

7. Videns autem multos Pharisæorum et Sadducæorum venientes ad baptismum suum, dixit eis: Provit vobis fugere a ventura ira?

8. Facite ergo fructum dignum pœnitentiæ.

9. Et ne velitis dicere intra vos: Patrem habemus Abraham. dico

enim vobis quoniam potens est Deus de lapidibus istis suscitare

filios Abrahæ.

mel nalyssa: nalŷų hekdæ jywraq ylli ahna nganlu jsyhh koll haqq. Mbanad ballyh janmel.

16. U melli taammed Gesu, mynnufih talan myll' ylmæ. u f'daqqa vahda nfethulu yssmeuuýt: u râ yr-Rui t'Alla nŷzlæ bhal hamyma, u gejjæ nal füqu.

17. U manha lehen mys-smeuuŷt li jaid: Dâna hua ybni yl naziz, li bih thawwaqt.

CAPUT QUARTUM.

MELLIDANA Gesu yttŷhed fyw-wanra myr-
Rûh, byų jkûn mgarrab myn blis.

2. U metæ kŷn sôm nal erbain nhâr, u nal erbnin lejl, flabbar hâdu yl gûn.

3. U fylli resaq yl garrab, qallu: Jŷk ynt byn Alla, nid ylli daun yl hgâr jsiru hbŷz.

4. Hua uŷgeb, qôl: Hu myktûb: Le byl hobz vahdu janių yl bnŷdem, yzdæ b'koll kelma, li tŷgi myn fomm Alla.

5. Mellidâna blis hâdu fyl belt mqaddsa, u qŷndu fuq yl qoccâta tal knisja,

ei: Sine modò: sic enim decet nos implere omnem justitiam. Tunc dimisit eum.

16. Baptizatus autem Jesus, confestim ascendit de aqua. et ecce

aperti sunt ei cœli: et vidit Spiritum Dei descendentem sicut co

lumbam, et venientem super se.

17. Et ecce vox de cœlis dicens: Hic est filius meus dilectus, in quo mihi complacui.

TUNC Jesus ductus est in desertum a Spiritu, ut tentaretur a diabolo.

2. Et cùm jejunasset quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, postea esuriit.

3. Et accedens tentator dixit ei: Si filius Dei es, dic ut. lapides isti panes fiant.

4. Qui respondens dixit: Scriptum est: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei,

5. Tunc assumpsit eum diabolus in sanctam civitatem, et statuit eum super pinnaculum templi,

6. Et dixit ei: Si filius Dei es, mitte te deorsum. Scriptum est enim: Quia angelis suis mandavit

6. U qallu: Jŷk ynt byn Alla, ynwehet myn hemmæ nal ysfel. Nalyų hu myktûb : Ylli húa uyssæ lyl angli tinu myn nalik, u de te, et in manibus tollent te, ne

jerfnûk f'idejhom, byų euuyllæ ma tabbatų

syqek fyl hagra.

7. Qallu Gesu: Hu myktûb ukyl: La yggarrabuj lyl Mulejk Alla tinak.

8. U ragan blis hâdu darbobra füq gybel nâli uyzq: u urŷh ys-saltnŷt kollhä tad-dynjæ, u kburithem,

9. U qallu: Dauna kollhä natihymlek, jŷk tytehet tadurâni.

10. Dakyluaqt qallu Gesu: Zül myn haun ja Witân: nalyų hu myktûb: L'Alla Mulejk tadura, u lilu vahdu ysservi.

11. Myn dik ys-sŷna hallŷh blis: u trâkhom l'angli geu fejnu, u kŷnu jdúru maduâru. 12. Metæ mbanad kŷn saman Gesu, ylli Guân kŷn maqbud, tuarrab fyl Talilia:

fortè offendas ad lapidem pedem tuum.

7. Ait illi Jesus: Rursum scriptum est: Non tentabis Dominum Deum tuum.

8. Iterum assumpsit eum diabolus in montem excelsum valde: et ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum,

9. Et dixit ei: Hæc omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me.

10. Tunc dicit ei Jesus: Vade Satana: scriptum est enim: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies.

11. Tunc reliquit eum diabolus: et ecce angeli accesserunt, et ministrabant ei.

12. Cùm autem audisset Jesus quòd Joannes traditus esset, secessit in Galilæam:

13. Et, relicta civitate Nazareth,

13. U fylli hallæ yl belt ta Násra, gŷ u nammar f' Kafarnahŭm yl bahria, fly trâf ta Zabu- venit, et habitavit in Capharnaum

lún, u ta Neftalim:

14. Bŷų jsyhh dâk li naâd myn Isaia yl profŷta:

15. Art ta Zabulŭn, u art ta Neftalim, triq tal bahar lhynnæ myl Gordân, yl Talilia tal gnûs 16. Yn-nŷs, li kŷnet qŷndæ fyd-dlamijyt rất

maritima, in finibus Nephthalim:

14. Ut adimpleretur quod dictum

est per Isaiam prophetam :

daul kbir: u lyl dauk li kŷnu qyndin fl'art tad- bris, vidit lucem magnam: et se

dell tal meut, telnylhom yd-daul.

17. Myn dâk yz-zmŷn bydæ Gesu jandar, u jaid: Yndmu: nalyų resqet ys-saltna tassmeuuŷt.

dentibus in regione umbræ mortis, lux orta est eis.

17. Exinde cœpit Jesus prædicare, et dicere: Pœnitentiam agite: appropinquavit enim regnum cœlorum.

18. Ambulans autem Jesus juxta mare Galilææ, vidit duos fratres,

18. U hủa u mywi Gesu man tul yl bahar tal Talilia, râ zeug t'ahua, Imun, li jynsŷh Simonem, qui vocatur Petrus, et

Pŷtru, u Yndriæ huh, li kynu jarmu yųwybkæ fyl bahar, (nalyų kŷnu sajjydın:)

19. U qolylhom: Ejjeu urajja, u nganalkom yssiru sajjydın tal bnydmin.

20. U huma f' dâk yl vaqt rhau yw-wbŷk, marru urah.

Andream fratrem ejus, mittentes rete in mare, (erant enim piscatores:)

19. Et ait illis: Venite post me, et faciam vos fieri piscatores hominum.

20. At illi continuo relictis retibus secuti sunt eum.

21. Et procedens inde, vidit alios duos fratres, Jacobum Zebedæi, et Joannem fratrem ejus, in navi cum

21. U myn hemmæ hŭa u mŷщi lqoddým, râ zeug t'ahua ohrä, Gâkbu ta Zebedeu, U Guân huh, fyd-dnajsa man Zebedeu myssŷr- Zebedeo patre eorum, reficientes

hom, li kŷnu jseuuu mbŷkhom: u najjtylhom. 22 U huma dik ys-sýna halleu y-wbyk u yl myssŷrhom, marru urah.

23. U Gesu kŷn jdŭr mal Talilia kollha, bylli jnallem fys-synatorijŷt tanhom, u jwandar l'yngil tas-saltna: u jfejjaq yn-nŷs myn koll nyllæ, u myn koll mard.

retia sua: et vocavit eos.

22. Illi autem statim relictis reti

bus et patre, secuti sunt eum.

23. Et circuibat Jesus totam Galilæam, docens in synagogis eorum, et prædicans evangelium regni: et sanans omnem languorem, et omnem infirmitatem in populo.

24. Et abiit opinio ejus in totam

24. U ustyrdet bbaru mas-Suria kollha, u gybŭlu qoddýmu dauk li kŷnu jhossûhom Syriam, et obtulerunt ei omnes

hazın, yl myzmumin myn bosta alejjel u hmûm, u yl myshurin byu-jaten, u ly mqammrin, u yl myflugin, u qauuŷhom:

malè habentes, variis languoribus, et tormentis comprehensos, et qui dæmonia habebant, et lunaticos, et paralyticos, et curavit eos:

25. Et secutæ sunt eum turbæ multæ de Galilæa, et Decapoli, et de

25. U marret urâh uyzq nŷs myl Talilia, u myn Dekapoli, u myn Gerusalým, u myl Ierosolymis, et de Judæa, et de trans Lhudia, u myn lhynnæ myl Gordân.

CAPUT QUINTUM.

Jordanem.

U FYLLI râ Gesu yl gmŷni tan-nys, talan fuq VIDENS autem Jesus turbas, yl gybel; u melli kŷn qanad byl qŷndæ, resqu

lejh yd-diwipli tinu;

2. U fylli fetah fommu, kŷn jnallymhom, bylli jaid:

3. Hynjin yl foqra tar-rûh: nalŷų tanhom hi ys-saltna tas-smeuuýt.

4. Hynjin yl guejjdin: nalyų hŭma jyksbu

l'art.

5. Hynjin dauk, li qyndin jybku: nalŷų hŭma jytnazzeu.

6. Hynjin dauk, li nandhom yl gûn, u yl natui tal haqq: nalŷų hŭma jywbnu.

7. Hynjin yl hnŷn: nalyų knŷnæ jaqalnu. 8. Hynjin dauk li nandhom qalb sâfja: nalyų hŭma jarau l' Alla.

ascendit in montem, et cùm sedisset, accesserunt ad eum discipuli ejus;

2. Et aperiens os suum docebat eos, dicens:

3. Beati pauperes spiritu: quoniam ipsorum est regnum cælorum.

4. Beati mites: quoniam ipsi possidebunt terram,

5. Beati, qui lugent: quoniam ipsi consolabuntur.

6. Beati, qui esuriunt, et sitiuntjustitiam: quoniam ipsi saturabuntur.

9. Hynjin yr-rzân: nalŷų hŭma jynsŷhu ulŷd Alla.

10. Hynjin dauk, li jynhaqru mynħabba fyl haqq: naly tanhom hi ys-saltna tas-smeuuýt. 11. Hynjin yntom metæ jnajjrŭkom, u jahqrukom, u jaidu myn koll deni füqkom byl Tydeb, mynhabba fia:

12. Yfyrhu, u ytmŷrhu, nalŷų blaskom hu kbir fys-smevuŷt. nalŷų hekdæ kýnu mahqurin yl profŷti, li kŷnu qbylkom.

9. Beati pacifici : quoniam filii Dei vocabuntur.

10. Beati, qui persecutionem patiuntur propter justitiam: quoniam

ipsorum est regnum cælorum.

11. Beati estis cùm maledixerint

vobis, et persecuti vos fuerint, et

dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me:

12. Gaudete, et exultate, quoniam merces vestra copiosa est in cœlis. sic enim persecuti sunt prophetas, qui fuerunt ante vos.

13. Vos estis sal terræ. Quòd si sal evanuerit, in quo salietur? ad nihilum valet ultra, nisi ut mittatur

•13. Yntom yl mylh tal art. Nalyų jŷk yl mylh jytlef mlühtu, bŷų uŷhed jmellah? nal wejn yzjed ma jysuæ, blyf byų jyrtymæ foras, et conculcetur ab hominibus.

barra, u jyrtyfes myl bnydmin.

14. Yntom yd-daul tad-dynjæ. tynhybæ belt monsŭba füq gybel.

Ma tystâų

15. U anqas jywenlu mosbŷh, u jqyndŭh taht yl kejl, yzdæ füq ly mnâra, byų jyddi lyl dauk kollhä, li huma geuua yd-dar.

14. Vos estis lux mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita.

15. Neque accendunt lucernam, et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum ut luceat omnibus, qui in domo sunt.

16. Sic luceat lux vestra coram hominibus: ut videant opera vestra

16. Hekk jyddi daulkom qoddým yl bnydmìn: byų jarau amilkom yt-tajjeb, u jfabhru bona, et glorificent patrem vestrum,

yl Myssŷrkom, li hŭa fys-smeuuýt.

17. Wejn la tahsbu, ylli jŷna gejt bŷų nholl yl ligi, jeu yl profŷti: ma gejtuų nholl, yzdæ byų bia yl ligi yssyhh.

qui in cœlis est.

17. Nolite putare quoniam veni solvere legem, aut prophetas: non veni solvere, sed adimplere.

18. Amen quippe dico vobis, donec transeat cælum et terra, iota unum, aut unus apex non præteribit a lege,

18. U ta haqq jŷn nnidylkom, sahansytra jnaddi ys-semæ u l'art, jôta vahda, eu nyktæ bys, ma tythallyuų myl ligi, sama kollow donec omnia fiant. jyntnamel.

19. Ymmelæ min jykser uŷhed myn daun yt-tusijŷt l' aktar ckejknin, u jnallem hekk lyl bnydmin, jynsŷh lycken fys-saltna tas-smeuuŷt: yzdæ dak li jkun namel u nallem, dân jynsŷň kbir fys-saltna tas-smeuuŷt.

20. Nalhekk jŷn nnidylkom, ylli jŷk ysseuuæ tankom ma tkūnų aktar mys-sevvæ tal Kyttybin, u tal Farisejjë, ma tydhlůų fyssaltna tas-smeuuŷt.

21. Smajtu dak li nqôl lyn-nŷs taz-zmŷn:

19. Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno cœlorum: qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno cœlorum.

20. Dico enim vobis, quia nisi abundaverit justitia vestra plus quàm Scribarum, et Pharisæorum, non intrabitis in regnum cælorum.

21. Audistis quia dictum est antiquis: Non occides: qui autem oc

La toqtolu: u min joqtol, jkun hati fyl haqq. ciderit, reus erit judicio.

22. Ymmæ jŷn nnidylkom, ylli koll min jfür

nal huh, jkun bâti fyl haqq. U min jaid lyl buh, râqa: jkun bâti fyl mygymna. U min jaid, ja ybleh: jkun bâti tal habs tan-nâr.

22. Ego autem dico vobis: quia omnis, qui irascitur fratri suo, reus erit judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca: reus erit concilio. Qui autem dixerit, fatue: reus erit gehennæ ignis.

23. Si ergo offers munus tuum ad

23. Jŷk ymmelæ tŷhu mhibtek qoddým l' altâr, u hemmæ tyftakar, ylli hûk nandu uwi altare, et ibi recordatus fueris quia

haga f'qalbu nalik:

24. Halli hemmæ qoddým l'altar mhibtek, u můr levuel ysseuuæ man huk: u mbanad

ejjæ âti mhibtek.

frater tuus habet aliquid adversum

te:

24. Relinque ibi munus tuum ante altare, et vade priùs reconciliari fratri tuo: et tunc veniens offeres munus tuum,

25. Esto consentiens adversario tuo citò dum es in via cum eo: ne fortè tradat te adversarius judici, et

25. Fytter yftŷhem mal nadu tinak, ynt u nâdek fyt-triq minu: bŷų evvyllæ yl nadu ma jgibekuų f' idejn ly mhallef, u ly mħallef jgibek judex tradat te ministro: et in car

f'idejn yl habbŷs: u tků mybaût fyl habs.

26. Ta haqq naidlek, ma tobrogų myn

hemmæ, sama trodd lahhar habba.

27. Smajtu li nqôl lyn-nŷs taz-zmŷn: La tyznių.

cerem mittaris.

26. Amen dico tibi, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem.

27. Audistis quia dictum est antiquis: Non mœchaberis.

28. Ego autem dico vobis: quia omnis, qui viderit mulierem ad

28. Ymmæ jŷn nnidylkom: ylli kollmin jhares lejn mara bŷų jyqtŷqha, hua f' qalbu concupiscendum eam, jam mecha zynæ manha.

tus est eam in corde suo.

29. Quòd si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum, et projice abs te: expedit enim tibi ut pereat unuin membrorum tuorum, quàm totum corpi s tuum mittatur in gehennam.

29. Nalyų jŷk najnek yl lyminiæ qŷndæ tfyuklek, aqlanha, u ywhythæ baid mynnek: nalyų abjar nalik ylli tyntylef byccæ mynnek, mylli gysmek kollu jyrtymæ fyl habs tan-nâr. 30. U jŷk idek yl lyminiæ qŷndæ tfyuklek, aqtanha, u ywhythæ baid mynnek: nalýų dalizat te, abscide eam, et projice

ahjar nalik, ylli tyntylef byccæ mynnek, mylli jmůr gysmek kollu fyl habs tan-nâr.

31. Nqôl ukyl: Koll min jtellaq yl martu, jatiha yl ktejjeb tat-tytlıq.

32. Ymmæ jŷn nnidylkom: Ylli kollmin jtellaq yl martu, blyf mynhabba fyz-zynæ, jganalha tyzni: u min jyzzeuveg lylly mtellqa, hua zŷni.

33. Hekk ukyl smajtu ylli nqôl lyn-nŷs tazzmŷn: La tykserų yl half: ymmæ rodd lyl Mulejk yl half tinak.

34. Ymmæ jŷn nnidylkom, la tahalfu ebdæ, u la bys-semæ, nalŷu hu yt-trôn t'Alla:

35. U la bl'art, nalŷų hi yl myrfes ta ryg

30. Et si dextra manus tua scan

abs te: expedit enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quàm totum corpus tuum eat in gehennam.

31. Dictum est autem: Quicumque dimiserit uxorem suam, det ei libellum repudii.

32. Ego autem dico vobis: Quia omnis, qui dimiserit uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit eam mœchari: et qui dimissam duxerit, adulterat.

33. Iterum audistis quia dictum est antiquis: Non perjurabis: reddes autem Domino juramenta tua.

34. Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque per cœlum, quia thronus Dei est:

35. Neque per terram, quia scabellum pedum ejus: neque per

lejh: u la b' Gerusalým, nalýų hi mdinet ys- Ierosolyme, quia civitas est mag

sultân yl kbir:

36. U lanqas tahlef b'râsek, nalyų ma nandeku hilæ tanmel wanra vahda bajda, jeu seuudæ.

37. U tahditek nandu jkûn, iva, iva: le, le: nalyų dâk li hu yzjed myn hekk, gej myl hazen.

38. Smajtu li nqôl: Najn b'najn, u synnæ b' synnæ.

39. Ymmæ jŷn nnidylkom, la tyqafuų lyl hazen: yzdæ jŷk uwi had jsauutek fuq haddek yl lymin, dauuarlu l' ŷhor ukyl:

40. U lyl dâk, li jrid jyggŷled minak fyl haqq, u johodlok qmístek, hallilu ukyl yl mantar.

41. U kollmin jgannlek tytnabbæ nal mil, múr minu ukyl milejn ohrä.

42. Min jtolbok, atih: u lyl min jrid jyssellef myn nandek, la yddurlŭų lhynn.