verborum mensa, ad quam videmur consedisse, ut cibum verbi Dei pro possibilitate sumamus, fiat in laqueum, vel in retributionem, vel in scandalum, si non intelligibiliter, et ut dignum est, mundos ex ea, et puros ac spirituales cibos sapientiae capiamus: etiam illud pariter observantes, ne immundis et sordidis vestimentis, id est, corpore aut1) corde polluto ad mensam sapientiae consideamus; sed) speciem futuri in coelis convivii jam nunc meditantes, per conversionem et poenitentiam indumenta quotidie mundiora et nuptialia 3) praeparemus, quibus utentes, aulam sapientiae, et thalamos filii regis intrare me

reamur.

8. „Dico 4) ergo: numquid sic offenderunt, ut caderent? Absit. Sed 5) illorum delicto salus 6) Gentibus, ut illos aemulentur. Quod si delictum eorum") divitiae mundi, et diminutio eorum divitiae Gentium: quanto magis plenitudo eorum!" Cum exposuisset Apostolus ea, in quibus repudiatus est Israel, et introductae sunt Gentes; et enumerasset etiam prophetias,) quae de caecitate ipsorum, et laqueo, et retributione, scandaloque praedixerant: ne rursum Gentibus insultandi causas et elationis materiam praeberet, ipsum Israelis lapsum dicit talem fuisse, non ut illi caderent, sed ut delicto suo salutem

1) Sic Msc. Reg. num. 1639. Editi vero (e. c. edd. M.): „ac corde.“ Mss. quidam, et Rabanus: „et corde.“ Deinde iidem habent, alius: „,aut speciem," alii: „,et speciem." Male. R.

2) Ed. M. I: „per speciem," ed. M. II: „,et speciem." Cfr. pag. hujus not, 1.

3) Cfr. Matth. XXII, 12. 4) Rom. XI, 11. 12.
3) Ed. M. II. sola: Sed ex illorum delicto etc.

6) Edd. Merlini: salus est Gentibus.

7) Edd. Merlini: illorum divitiae sunt mundi.

8) Sic omnes Mss. nostri. Editi vero (e. c. edd. M.): „prophetas, qui de caecitate ipsorum, et laqueo, et retributione scandali praedixerant.“ R.

Gentibus darent: et ait:,,dico) ergo: numquid sic offenderunt, ut caderent? Absit. Sed 2) illorum delicto salus Gentibus." Et quomodo ex illorum delicto salus Gentibus detur, ostendit: „ut 3) illos, inquit, aemulentur:“ hoc est, ut conversionem Gentium videntes, et testamentum Dei, quod ipsi prius acceperant, illis traditum, et legem ac prophetas apud eos majore et digniore haberi observantia, zelum capiant etiam ipsi in novissimis saltem temporibus: et sicut nunc illorum lapsus salutem Gentibus dedit, ita Gentium fides et conversatio Israeli aemulationem conversionis conferat et salutis. Observandum tamen est, quod aliud ponit Paulus 4) offendere ac delinquere, et aliud cadere: et offensioni quidem vel delicto remedium ponit: cecidisse autem eos, quasi desperatio in hoc sit aliqua, non recipit. Dicit enim: „numquid ") sic offenderunt, ut caderent? Absit. Sed illorum delicto salus Gentibus." Et est mirum, quomodo in tot et talibus, quae de iis omnis epistolae textus exponit, cecidisse tamen eos neget Apostolus. Sed videtur mihi, quod Paulus cadendi differentias bene noverit, et aliud sciat esse cadere, secundum illud quod scriptum est:,,septies 6) cadet justus, et resurget:" et iterum: „noli") mihi insultare, inimica mea, quia cecidi: et resurgam:" et secundum quod Jeremias dicit:,,numquid) qui cadit, non

') Rom. XI, 11.

2) Ed. M. II: Sed ex illorum delicto salus est Gentibus. 3) Desunt verba: „,,ut illos, inquit, aemulentur,"_in editis (v. c. edd. M.), et in plerisque Mss. et apud Rabanum; sed restituuntur ex Msc. Reg. num. 1639. R.

4) Deest in antea editis (e. c. edd. M.): „Paulus.“ R. 5) Rom. XI, 11. Edd. M. et R. hoc loco, cfr. pag. 244. notae 5. 6. et pag. huj. not. 2., ut nos in textu. 6) Prov. XXIV, 16. Edd. Merlini:,,septies cadit

justus, et resurgit."

7) Mich. VII, 8.

9) Jerem. VIII, 4.

nem.

adjiciet, ut resurgat? aut qui aversus est, non 1) convertetur?" Sed et Job de semet ipso dicit: „,tempore 2) constituto paratum3) est ei cadere sub aliis, et domum ejus diripi ab alienis :" et in quarto Regnorum libro scriptum est: „cecidit 4) Ezechias ab elatione cordis sui.“ Et3) omnes hi casus, de quibus in supradictis sermonibus Scripturam pronuntiasse memoravimus, habent utique resurrectionem, et aversio 6) eorum habet conversioIn praesenti vero capitulo, quasi sciens Apostolus, quia si cecidissent, resurgere omnino non possent, ita negat eos cecidisse, et valde excusat in eo, quod dicit: ,,numquid) sic offenderunt, ut caderent? Absit." Ne forte ergo ad alium casum respiciens Apostolus, Israel excuset et abneget cecidisse; illum fortasse, ) de quo dicebat Dominus et Salvator noster, quia,,videbam 9) Satanam sicut fulgur cecidisse de coelo:" sed et illum, de quo Esaias dicit: „,quomodo 1o) cecidit de coelo Lucifer, qui mane oriebatur?" Hic11) ergo tali casu negat ceci

1) Editi (e. c. edd. M.): „non revertetur.“ R.

2) Job. XII, 5.

3) Sic omnes Mss. et Rabanus. Editi vero (e. c. edd. M.): „paratus est ei cadere sub aliis, et donum ejus" etc. R.

4) II Regg. XX, 17. (IV Regg.) coll. II Chron. XXXII, 26.

5) Msc. Reg. num. 1639. „Et omnes hi casus, quos supradictis sermonibus Scripturarum pronuntiari memoravimus" etc. Sed ceteri Mss., Rabanus, et editi (v. c. edd. M.) ut in nostro textu. Deinde,,utique" deest in editis. R. Legitur utique" in edd. M.

--

6) Ed. M. II: eversio. 7) Rom. XI, 11.

8) Deest in editis (e. c. edd. M.): „fortasse.“ R.
9) Luc. X, 18.

1o) Jesai. XIV, 12.

11) Sic Rabanus. Msc. vero Reg. num. 1639. „Hoc ergo tali casu." Ceteri vero Mss. et editi (e. c. edd. M.): ,,Hunc ergo talem casum." R.

disse Israel. erit tunc, cum plenitudo Gentium subintraverit, 1) et omnis Israel salvus fiet: istius autem, qui de coelo cecidisse dicitur, nec in fine saeculi erit ulla conversio. Hunc ergo casum, quem superius diximus, id est, in quo qui cadet 2) adjiciet, 3) ut resurgat, similem esse huic, quem 1) in ipso loco offensionem nominat Apostolus, advertamus, et 5) quem delictum appellat: quod mihi tale videtur esse. Si quando justus in uno aliquo victus, verbi causa, vel in fragilitate carnis, vel alio quolibet delicto ceciderit, non tamen ideo ab omni legis observantia discesserit, ") sed justitiam teneat, misericordiam colat, fidem, pietatem, mansuetudinem servet, et legem Dei meditari 7) non negligat: de hoc possumus dicere, quia „,numquid ) sic offendit, ut caderet? Absit." Ita ") et Israelitae, quamvis redemtorem suum negaverint,'') et eos, qui ab ipso missi sunt, lapidaverint '') et12) persecuti sint: tamen habent adhuc aliquid residui. Est apud illos meditatio legis, licet non 13) credant, nec intelligant. Est apud il

Illorum enim vel in fine saeculi conversio

1) Rom. XI, 25. 26. 2) Edd. Merlini: cadit. 3) Editi (e. c. edd. M.): „non adjiciet." Male. R. Cfr. Jerem. VIII, 4.

4) Edd. Merlini: quam in ipso loco etc. Rom. XI, 11.

5) Edd. Merlini: et quod delictum etc.

Cfr.

6) Editi (v. c. edd. M.) perperam: „ceciderit.“ R. 7) Edd. Merlini: non negligat meditari.

8) Cfr. Rom. XI, 11.

9) Sic recte Msc. Reg. num. 1639. Ceteri vero Mss., Rabanus, et editi: „quia et Israelitae“ etc. R.

Merlini: Quia Israelitae.

10) Edd. Merlini: negaverunt.

Edd.

11) Edd. Merlini: „lapidaverunt." Cfr. Matth. XXIII,

37. coll. Luc. XIII, 34.

12) Ed. M. II: et persecuti sunt.

13) Editi (v. c. edd. M.): „non credentes." R.

los et aemulatio1) Dei, licet non secundum scientiam. Et propterea dicit Apostolus, quia non „sic 2) offenderunt, ut caderent:" hoc est, ut ab omni legis Dei observantia, vel meditatione penitus 3) declinarent. Et hujusmodi casum delictum nominavit. „Illorum) enim, 3) inquit, delicto salus Gentibus." Propterea ergo et°) David, sciens hujusmodi esse delicta, in quibus qui ceciderit surgat; 7) et esse alia, in quibus qui ceciderit non resurgat, nec in consummatione saeculi, dicebat: „delicta, 9) sive lapsus, quis intelligit?" Sequitur post haec: ,,quod 10) si delictum illorum divitiae mundi, et diminutio eorum divitiae Gentium: quanto magis plenitudo eorum!" Considera in his Dei sapientiam, quomodo apud eum ne11) ipsa quidem delicta et lapsus inutilitate cedunt: sed cum unusquisque ex propositi sui libertate delinquat, dispensatio divinae sapientiae hoc ipso, in quo illi damno suae negligentiae pauperes fiunt, alios divites facit. Etenim,,cum 12) divideret Deus Gentes, et dispergeret filios Adam, constituit 13) terminos Gentium juxta 14)

1) Cfr. Rom. X, 2. 2) Rom. XI, 11.

3) Deest in editis (v. c. edd. M.): „penitus." R.
4) Rom. XI, 11.

5) Deest in editis (v. c. edd. M.): „enim." R.

6) Deest,,et" in edd. M.

Ra

7) Sic Msc. Reg. num. 1639. Ceteri vero Mss, banus, et editi (v. c. edd. M.) omittunt verba: „,surgat; et esse alia, in quibus qui ceciderit." R.

8) Edd. Merlini: resurget.

9) Psalm. XIX, 12. (XVIII.)

10) Rom. XI, 12.

11) Edd. Merlini: nec ipsa quidem etc.

12) Deut. XXXII, 8. 9. 13) Edd. Merlini: statuit. 14) Desunt verba: „juxta numerum Dei. Facta Jacob, et funiculus haereditatis," in editis (v. c. edd. M.), et in plerisque Mss., nec non apud Rabanum, ubi pro his verbis legitur:,,et reliqua usque ad (in edd. M. deest: ad), haereditas." R.