ռ որ եւ Հօր ի վերուստ բարբառ արձակեալ վկայէր, մատնացոյց արարեալ զնա տեսողացն՝ ասելով . Դա է որդի իմ սիրելի որով հաճեցայ, դմա լուարուք : Ի սմին աւուր յիշատակ սուրբ եւ գեղեցիկ մանկանն եւ քաջայաղթ եւ սքանչելա– գործ նահատակին Քրիստոսի Մորպօնաւի, եւ քեռ նորա Սառայի կոյս աղախնոյն 5 Բրիստոսի . որ նահատակեցան ի հօրէն իւրեանց ի Սենեքերիմայ արքայէ 10. * : Յայսմ աւուր կուրութիւն եւ դարձ Պօղոսի առաքելոյ, զի ետես զՏէր Յիսուս ի Ճանապարհին Դամասկոսի :] Արացի Դ եւ Յունուարի ԺԱ : Տօն է Աստուածայայտնութեանն եւ վկայութիւն սրբոյն * B p. 22 b. ro a. Պետրոս հայրապետ էր Աղեկսանդրացւոց . եւ էր յաւուրս Դիոկղետիանոսի * A fol.155 անօրէն արքայի, ի ժամանակս հալածանաց եկեղեցւոյ : Սա նղովեաց զպիղծն Արիոս : հերձուածողն զի ոչ ասեր զՈրդի ի բնութենէ Հօր, այլ արարած եւ կրտսեր, եւ յետ paroles en Le désignant aux assistants: Celui-ci est mon Fils bien-aimé, en qui je me suis complu. Écoutez-le'. En ce même jour, commémoration du saint et bel enfant, le victorieux et thaumaturge martyr du Christ Mar-Behnam2 (Morpõhnav) et de sa sœur Sarah (Sara) la vierge et servante du Christ, qui furent martyrisés par leur père, le roi Sennacherib (Sénécherim). * En_ce_même jour, aveuglement et conversion de l’apôtre Paul, qui aperçut le Seigneur Jésus sur la route de Damas (Damaskos).] 4 ARATZ, 11 Janvier. Fête de l'Épiphanie et martyre de saint Pierre patriarche d'Alexandrie * Pierre était patriarche des Alexandrins (Aleksandratsi) aux jours de Dio. * A fol. 155 clétien, l'empereur impie, à l'époque des persécutions de l'église. Il anathématisa l'immonde hérétique Arius, qui ne disait pas que le Fils fût de la a 1. Matth., v, 17. — 2. La particule honorifique_du_syriaque : Mor ou Mār, a 1v, été soudée au nom Behnam, soit par le rédacteur arménien, soit par son modèle grec. A la ligne suivante, le changement de ben m, dans le nom Sennacherib devenu Senecherim, suppose un intermédiaire grec écrit en minuscule, cf. actes syriaques dans BEDJAN, Acta Sanctorum et Martyrum, t. II, Paris et Leipzig, 1891, p. 397-441. — 3. Ce diacre Absalom, martyrisé avec le patriarche d'Alexandrie, paraît propre au calendrier arménien, cf. NILLES, Kalendarium manuale utriusque Ecclesiae..., t. II, Inspruck, 1897, p. 565. On pense tout naturellement à une intrusion d'Avselamos ou Abselamos d'Éleuthéropolis, dont la notice est donnée ci-dessous, PATR. OR. T. XIX. F. 1. 2 ro b. ժամանակի եղեալ . եւ զբազումս մոլորեցոյց ի հերձուածն իւր : Վասն այսպիսի պատճառանաց որոշեաց զնա սուրբ հայրապետն Պետրոս յեկեղեցւոյ Աստուծոյ : Եկն դահիճ քրիստոսամարտին Դիոկղետիանոսի ըմբռնեալ զերանելին Պետրոս, եւ ունէին ի բանդին կապանօք : Եւ Արիոս գնացեալ ի ժողով երիցանց` կեղծաւորու թեամբ զղջացեալ` աղաչէր բարեխօսել հայրապետն լուծանել զնա յորոշմանէ : 5 Եւ իբրեւ աղաչեցին, ասէ սուրբն . Արիոս՝ որոշեալ լիցի ի փառաց Որդւոյն Յիսուսի Քրիստոսի, յայժմու յաւիտենիս եւ ի հանդերձելումն : Եւ իբրեւ ստրջացան նոքա, ասաց . Տեսի յայսմ գիշերի զՔրիստոս եւ զպատմու– ճանն իւր պատառեալ յերկուս, եւ ի լանջսն պնդեալ ունէր զպատառուածսն : Եւ ասեմ. Տէր, ով պատառեաց զքո սլատմուճանդ : Եւ նա ասէ . Արիոս. եւ դու զգոյշ 10 լեր, մի հաւանիր լուծանել զնա յորոշմանէն, զի հանդերձեալ են աղաչել զքեզ վասն նորա, եւ պատուիրեա Աղեկսանդրի եւ Աքիւղայ որք հանդերձեալ են զկնի քո ունել զաթոռ քո, զի մի եւ նոքա ընդունիցին զնա ի հաղորդութիւն : ապա * A fol. 155 * Եւ եհաս հրաման ի Դիոկղետիանոսէ սսլանանել սրով զերանելին Պետրոս ։ Եւ ժողովուրդն ամենայն պաՀէր զդուռս բանդին եւ ասէին . Նախ մեք մեռցուք եւ զնա առնուք : Եւ զօրագլխացն ծակեալ զորմն բանդին յետուստ զի մի գիտասցեն ժողովուրդն, եւ Հանեալ տարան մօտ ի գերեզման սուրբ աւետարանչին Մարկոսի, 15 * A fol. 155 ro b. nature du Père, mais créé et inférieur, ayant pris existence dans le temps, et qui induisit bien des gens à son schisme. C'est pour cette raison que le saint pontife Pierre l'exclut de l'église de Dieu. Le bourreau de Dioclétien, l'ennemi du Christ, vint arrêter le bienheureux Pierre et le garda en prison dans les chaînes. Or, Arius, s'étant rendu dans l'assemblée des prêtres et hypocritement faisant acte de repentir, les pria d'intercéder pour lui auprès du pontife afin qu'il le déliât de l'excommunication. Lorsque (les prêtres) l'en prièrent, le saint répondit : « Qu'Arius soit exclu de la gloire du Fils, Jésus-Christ, dans ce monde et dans l'autre! » Et comme ceux-ci s'en_attristaient, il leur dit : « J’ai aperçu, cette nuit, le Christ; il avait sa tunique déchirée en deux et tenait les lambeaux contre sa poitrine. Et je Lui dis : Seigneur, qui a déchiré ta tunique? Il me répondit : Arius; et toi, prends garde, ne consens pas à le délier de l'excommunication, car on viendra te prier à son sujet, et ordonne à Alexandre et à Achille, qui doivent avoir ton siège après toi, de ne pas l'admettre, eux aussi, à la communion. >> Il arriva un ordre de Dioclétien de tuer par l'épée le bienheureux Pierre. Or, toute la population gardait la porte de la prison en disant : « Nous mourrons d'abord et vous le prendrez ensuite. » Les officiers, ayant percé un trou dans le mur de la prison, par derrière, à l'insu de la population, et ayant fait sortir (Pierre), l'emmenèrent près du tombeau du saint évangéliste հատին զպատուական գլուխ նորա : Սպանին ընդ նմա եւ զծեր սարկաւագն Աբիսաղոմ : Եւ գիտացեալ ժողովրդեանն բարձին զպատուական մարմին նորա, եւ տարան յեկեղեցին եւ նստուցին յաթոռ իւր, զի ոչ նստէր սուրբն ի կենդանութեան իւրում ի վերայ աթոռոյն, այլ ի վերայ պատուանդանին - զի տեսանէր այր մի լուսաւոր ի 5 վերայ աթոռոյն նստեալ, եւ նմա հրամայէր նստել ի պատուանդանին, եւ ուսուցանել ժողովրդեանն : Եւ ապա թաղեցին զնա պատուով : Կատարեցաւ սուրբն Պետրոս եւ Աբիսաղոմ Յունուարի ԺԱ : Յայսմ աւուր վկայութիւն միւս Պետրոսի որ Աւսալեմոս կոչի : Պետրոս Քրիստոսի վկայն երիտասարդ հասակաւ, էր ի քաղաքէն Ելեւթորու– 10 պօլեաց, որ թարգմանի ազատ քաղաք, ի գեղջէն Արասասայ : Եւ էր ղօրութեամբ ախոյեան եւ հանճարեղ ի սէրն Բրիստոսի, զոր իշխան քաղաքին բռնադատեր ողոքանօք եւ սպառնալեօք ուրանալ զԲրիստոս եւ պաշտել զկուռսն : Որում ամենեւին յանձն ոչ առ, այլ մանաւանդ պարզ_ * երեսօք եւ համարձակութեամբ աղաղակէր * A fol. 135 8 Աւսալեմոս] ԱվԷսալամիտու, զոր Աբեսողոմ կոչեն add. B || 9 Ելեւթորուպօլեաց] Ելեւթերուպօլսոյ B || 10 ԱրասԷասայ] Արեւէասայ B — Եւ Էր զօրութեամբ... իշխան Եւ Եր հաւատով բարեպաշտ - ի Քրիստոս, եւ մարմնով զօրաւոր . որ եւ ի ժամանակս հալածանացն Մաքսիմիանոսի համարձակութեամբ խոստովանէր զՔրիստոս Աստուած : Զոր կալեալ զնա իշխան add. B || 13 պարզ ] լուրջ B. Marc, et lui tranchèrent la tête. Ils mirent à mort également avec lui le vieux diacre Absalom (Abisalom). Les habitants, informés du fait, relevèrent son précieux corps, le portèrent à l'église, et le firent asseoir sur son siège, car le saint, de son vivant, ne s'était jamais assis sur son trône, mais sur le marchepied, car il apercevait un homme lumineux assis sur le trône qui lui ordonnait de s'asseoir sur le marchepied et d'enseigner le peuple. Ensuite ils l'inhumèrent avec honneur. Saint Pierre et Absalom (Abisalom) furent mis à mort le 11 Janvier. En ce jour, martyre de l'autre Pierre qui s'appelle Abselamus (Avsalemos). Pierre, le martyre du Christ, jeune encore, était de la cité d'Éleuthéropolis (Eleutoroupoleats), nom qui se traduit ville libre, du village d'Anéa' (Arasčas). C'était un athlète puissant et plein de talent dans l'amour du Christ, que le gouverneur de la ville pressait par des prières et des menaces de renier le Christ et d'adorer les idoles. Il n'accepta aucunement, mais plutôt d'un visage * calme et avec hardiesse il s'écria au milieu de l'assemblée devant ✶ 1. Eusèbe cite deux localités voisines de ce nom, au sud de la Palestine, dont l'une à neuf milles au sud d'Hébron, Onomasticon, éd. KLOSTERMANN, Leipzig, 1904, p. 26. * A fol. 155 y° a. ի մէջ ժողովրդեանն առաջի իշխանին . Աստուած մեր յերկինս է, եւ այսք որ յերկրի են՝ դեւք են, եւ կուռք ձեռագործք մարդկան : Եւ հրամայեաց իշխանն եւ ուժգին եւ յերկար եւ խիստ չարչարանօք տանջեցին զսուրբն Պետրոս, եւ ապա արկին զնա ի հուր, բայց ոչ ի բորբոքեալ՝ զի մի արագ մեռցի, այլ ի սակաւաբոց կայծակունս, եւ այնպէս երկարագոյն տանջեալ՝ աւանդեաց 5 զհոգին իւր ռ Աստուած : Յայսմ աւուր յիշատակ է սրբոյն Թէոդոսի անասլատականի, որ զմիաբանակեցաց վանս կարգեաց յԵրուսաղԷմ եւ յանապատս : Մեծն Թոդոսիոս ի կենդանութեան իւրում շինեաց զտապան իւր, եւ յորժամ կատարեաց ասէ ցկրօնաւոր եղբարսն . Ով ի ձէնջ առնէ նաւակատիս գերեզմանիս 10 իմում : Եւ ոմն ի նոցանէ քահանայ Բասիլիոս անուն, այր աստուածահաճոյ եւ մեծ ճգնաւոր ասէ. Ես Հայր պատուական : Եւ իջեալ ի տապանն` տարածեցաւ որպէս մեռեալ, եւ աւանդեաց զհոգին : Եւ յոյժ ողբացին զնա Թէոդոսիոս եւ ամենայն դասք եղբայրութեանն, եւ ըստ արժանեաց իւրոց թաղեցին զնա ի նոյն գերեզմանին : 1 իշխանին] եւ ասէր add. B || 3 ուժգինյ ուժգնակի : B յերկար] ընդյերկար B || 5 սակաւաբոց] սակաւազոյն B երկարագոյն] երկայնագոյն B || 6 Աստուած] Յունուարի ԺԱ եւ Արաց Դ add. B || 7 Թէոդոսի] Թոդորոսի B || 9 թողոսիոսյ թէոդորոս որ եւ կոչի ԹէոդոսԷոս, Էր խստակրօն եւ յոյժ առաքինի . զամս երեսուն եկաց յանապատի խոտաբուտ կենօք եւ նշանագործութեամբ որ եւ add. B || 13 եւ աւանդեաց զհոգին] եւ կատարեցին եղբարքն ի վերայ նորա ղքառասնօրեայ կարգ ննջեցելոց :Եւ յետ քառասուն աւուր ննջեաց երանելին Բասի– լիոս ի Տէր add. B. le gouverneur : « Notre Dieu est au ciel, et (les dieux) qui sont sur la terre ne sont que des démons; les idoles sont l'œuvre des hommes'. » Le gouverneur ordonna de frapper saint Pierre vigoureusement et longuement, on le soumit à de cruelles tortures et on le jeta ensuite dans un feu, mais pas vif, afin qu'il ne mourût pas vite, mais sur des braises peu ardentes, et c'est ainsi que, longuement torturé, il rendit son âme à Dieu. En ce jour, commémoration de saint Théodose (Théodosi), l'anachorète, qui fonda des couvents de religieux à Jérusalem et dans les déserts. Le grand Theodose (Théodosios) avait, de son vivant, fait construire son tombeau, et lorsqu'il l'eut achevé il dit aux moines, ses frères : « Qui de vous veut célébrer la dédicace de mon tombeau? » Un d'eux, prêtre, nommé Basile (Basilios), homme agréable à Dieu et grand ascète, répondit : « Moi, père vénéré. » Il descendit dans le tombeau, s'étendit comme un mort, et rendit l'âme. Théodose et tous les groupes de la confrérie le pleurèrent beaucoup et l'enterrèrent dans ce même tombeau avec les honneurs conve Եւ ի բազում աւուրս ի գիշերային ժամու պաշտամանն՝ երեւէր Հօրն Թէոդոսի, եւ սաղմոսէր ընդ այլ կրօնաւորսն որ եւ զձայնն ամենեքեան լսէին բայց զնա ոչ տեսանէին այլ Թէոդոս միայն : nu * A fol. 155 va b. Եւ ասէ ցկրօնաւորսն թէ . Յամենայն ժամ * տեսանեմ ղնա կալով ի միջի մերում ” “ 5 եւ պաշտէ ընդ մեզ : Եւ աղաչեցին զնա զի եւ նոքա տեսցեն զնա : Եւ խնդրեաց նա յԱստուծոյ. եւ ի քառասներորդ աւուրն, յետ մահուան նորա, երանելին Բասիլի երեւեցաւ ամենեցուն ի գիշերային ժամուն պաշտելով ընդ նոսա : Եւ ի կատարել զառաւօտուն պաշտօնն՝ երկիր եպագ ամենեցուն եւ ասէ . Ողջոյն ընդ ձեզ եղբարք եւ ընկերակիցք իմ, այլ զԲասիլիոս ոչ տեսանէք : Եւ անյայտ եղեւ : 10 * B [B * Վերստին տօն Ծննդեան եւ Աստուածայայտնութեանն Քրիստոսի : Ի նոյն . 25 . ճառէ երանելոյն Պրոկղի ասացեալ : : Ի մկրտիլ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի զիջանելով խոնարհութեամբ որպէս մարդ, յայտնեալ լինէր ի Հօրէ երկնից որպէս Աստուած, որ ձայներ ի վերայ նորա եթէ. Դա է որդի իմ սիրելի : Դա է, որով հաճեցայ փրկել զտիեզերս առ ի 15 նայական բռնութենէ : Դա է պսակ փառաց իմոց ամենակալութեան, եւ զօրութիւն 4 զնա] զԲասիլիոս B || 5 նա] ԹԷոդոսիոս B — յԱստուծոյ] զի տեսցեն ղնա եղբարքն add. B || 6 նորայ իւրում B || 9 ընկերակիցք իմյ նացէք բարեաւ add. B անյայտ եղեւ] ժամայն : Իսկ սուրբ հայրն Թոդորոս որ եւ Թէոդոսիոս եկաց այլ եւս յերկար ժամանակս, եւ բազմացոյց վանորայս, եւ արար բազում նշանս, եւ լի աւուրբք եւ արդեամբք հանգեաւ ի Տէր ի հասակի իբրեւ ի հարիւր քսան ամաց : add. B. nables. Pendant de nombreux jours, aux oflices de la nuit, (Basile) apparut au père Théodose (Théodosi), et il psalmodiait avec les autres religieux qui tous entendaient sa voix, mais ils ne l'apercevaient pas, à l'exception du seul Théodose (Théodos). vo b. Or, celui-ci dit à ses religieux : « Je l'aperçois toujours qui se tient au * A fol. 155 milieu de nous et officie avec nous. » Ils le prièrent de le leur faire voir aussi. Il supplia Dieu, et le quarantième jour après sa mort, le bienheureux Basile apparut à tous, à l'office de la nuit, faisant l'office avec eux. A la fin de l'office du matin, il s'inclina devant tous et dit : « Salut à vous, mes frères et mes compagnons, vous ne reverrez plus Basile. » Et il disparut. [B* De nouveau, fète de la Nativité et de l'Épiphanie du Christ. (Suite de 1')homélie prononcée par le bienheureux Proclus. Notre-Seigneur Jésus-Christ, en consentant humblement à être baptisé comme homme, fut révélé par le Père des cieux comme Dieu grâce aux paroles qu'll fit entendre au-dessus de lui : « Celui-ci est mon fils bien-aimé1. Il est celui en qui je me suis complu pour sauver l'univers de la tyrannie de Satan. Il est la couronne de gloire de ma toute-puissance, ma force et ma * * B p. 22 b. |