RUDIMENTA PIETATIS.

In nomine Dei Patris, Filii et Spiritus Sancti. Amen.

ORATIO DOMINICA. MATTH, vi.

PATER noster, qui esin cœlis. 1. Sanctificetur Nomen tuum. 2. Veniat Regnum tuum. 3. Fiat voluntas tua, quemadmodum in cœlo, sic etiam in terra. 4. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. 5. Et remitte nobis debita nostra, sicut et nos remittimus debitoribus nostris. 6. Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos a malo: Quia tuum est regnum, et potentia, et gloria, in secula. Amen.

SYMBOLUM APOSTOLICUM.

CREDO in Deum Patrem omnipotentem, Creatorem cæli et terræ. 2. Et in Iesum Christum, Filium ejus unigenitum, Dominum nostrum. 3. Qui conceptus est de Spiritu Sancto, natus ex Mariâ Virgine. 4. Passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus et sepultus, descendit ad inferna. 5. Tertio die resurrexit a mortuis. 6. Ascendit ad cælos, sedet ad dextram Dei patris omnipotentis. 7. Inde venturus est judicatum vivos et mortuos, 8. Credoin Spiritum Sanctum. 9. Credo sanetam Ecclesiam catholicam, Sanctorum communionem. 10. Remissionem peccatorum. 11. Carnis resurrectionem. 12. Et vitam æternam. Amen.

DECALOGUS, SIVE LEX DEI.

Loquutus est DEUS omnia verba hac. -Exod. xx.

EGO sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te ex Egypto, è domo servitutis.

I. Non habebis deos alienos in conspectu meo.

II. Ne sculpas tibi simulacrum, nec ullam imaginem effingas corum, quæ aut supra sunt in cœlo, aut infra in terra, aut in aquis sub terra: neque incurves te illis, neque colas ea. Ego enim sum Dominus Deus tuus, fortis, zelotes, vindicans peccata patrum in filios, idque in tertiâ et quartâ progenie eorum qui oderunt me, et misericordiâ utens in millesimam eorum qui diligunt me, et observant præcepta mea.

III. Ne usurpes nomen Domini Dei tui temerè. Neque enim Dominus dimittet eum impunitum, qui nomen ejus vanè usurpaverit.

IV. Memento diem Sabbati sanctifices. Sex diebus operaberis, et facies omne opus tuum. At septimo die Sabbatum erit Domino Deo tuo. Non facies ullum opus, nec tu, nec filius tuus, nec filia tua, nec servus tuus, nec ancilla tua, nec jumentum tuum, nec advena qui est intra portas tuas. Nam sex diebus fecit Deus cœlum, terram, et mare, et quæcunque in iis sunt; requievit autem die septimo, ideoque benedixit diei Sabbati, et sanctificavit eum.

V. Honora patrem tuum, et matrem tuam, ut diu vivas in terra, quam tibi Dominus Deus tuus daturus est.

VI. Non occides.

VII. Non committes adulterium.

VIII. Non furaberis.

IX. Non dices contra proximum tuum falsum testimonium. X. Non concupisces domum proximi tui, non concupisces uxorem proximi tui, nec servum ejus, nec ancillam, nec bovem, nec asinum, nec quicquam eorum quæ sunt proximi tui.

SUMMA LEGIS, MATTн. ххіі. 34.

PHARISÆI, quum audivissent quod IESUS silentium, imposuisset Sadducais, congregati sunt pariter. 35. Et interrogavit eum unus ex iis qui erat legis peritus, tentans eum, et dicens. 36. Praceptor, quod præceptum maximum est in lege?

37. Iesus autem dixit illi, Ut diligas Dominum Deum tuum, ex toto corde tuo, et ex totâ animâ tuâ, et ex omni cogitatione tuâ. 38. Hoc est præceptum maximum et primum. 39. Secundum autem est simile illi: nempe, Ut diligas proximum tuum sicut te ipsum.

40. Ex his duobus præceptis rendent Lex et Prophetæ.

Quot sunt Christiane Ecclesia Sacramenta ?

Duo.

Quæ sunt illa ?

Baptismus et sacra Cæna Domini.

4

INSTITUTIO BAPTISMI.

Cujus hæc sunt verba. MATти. xxviii. 19. MARK xvi. 16.

ITE et docete omnes gentes, baptizantes eos; Innomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Qui crediderit, et baptizatus fuerit, servabiter: Qui non crediderit, condemnabitur. Et docete eos ut custodiant quicquid mandavi vobis: et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem seculi.

Hec promissio repetitur, cum Scriptura Baptismum nominas Lavacrum regenerationis, et ablutionem peccatorem. Tit. iii. 5. Acts. xxii 16.

INSTITUTIO CENE DOMINI.

Cujus hac sunt verba. 1 COR. xi. 23.

EGO enim accepi a Domino nostro id quod tradidi vobis : Quod dominus noster Iesus Christus, eâ nocte quâ proditus est, accepit panem ; et gratiis actis, fregit, ac dixit, Accipite, manducate, hoc est corpus meum, quod pro vobis frangitur: Hoc facite ad memoriam mei. Itidem et poculum, postquam cœnâsset, dicendo, Hoc poculum est novum illud fædus per meum sanguinem : Hoc facite, quotiescunque biberitis, in mei recordationem. Quotiescunque enim ederitis panem hunc, et poculum hoc biberitis, mortem Domini annunciabitis, usque quo venerit. Itaque quisquis ederit panem hunc, vel biberit poculum Domini indignè, reus est corporis et sanguinis Domini. Probet autem quisque se ipsum, et ita de pane illo edat, et de poculo illo bibat. Nam qui edit et bibit indignè, damnationem sibi ipsi edit et bibit,quia non discernit corpus Domini.

Hac promissio a Paulo exprimitur, cum inquit.

POCULUM gratiarum actionis, quo gratias agimus, nonne communio est sanguinis Christi? Panis quem frangimus, nonne communio est corporis Christi? Quoniam unus panis, unum corpus multi sumus. Nam omnes unius panis participes sumus.

GULIELMI LILII MONITA PÆDAGOGICA;

SIVE, CARMEN DE MORIBUS AD SUOS DISCIPULOS.

QUI mihi discipulus, puer, es, cupis atque doceri,
Huc ades, hæc animo concipe dicta tuo.
Manè citus lectum fuge, mollem discute somnum:
Templa petas supplex, et venerare Deum.
Attamen in primis facies sit lota manusque ;
Sint nitidæ vestes, comptaque cæsaries.

Desidiam fugiens, cùm te schola nostra vocârit,
Adsis; nulla pigræ sit tibi causa moræ.
Me Præceptorem cùm videris, ore saluta,
Et condiscipulos ordine quosque tuos,
Tu quoque fac sedeas ubi te sedisse jubemus :

Inque loco, nisi sis jussus abire, mane.
Ac magis ut quisque est doctrinæ munere clarus,

*Hoc'magis is clara sede locandus erit. Scalpellum, calami, atramentum, charta, libelli,

Sint semper studiis arma parata tuis.
Si quid dictabo, scribes; at singula rectè :
Nec macula, aut scriptis menda sit ulla tuis.
Sed tua nec laceris dictata aut carmina chartis
Mandes, quæ libris inseruisse decet.
Sæpe recognoscas tibi lecta, animoque revolvas:
Si dubites, nunc hos consule, nunc alios.
Qui dubitat, qui sæpe rogat, mea dicta tenebit;
Is qui nil dubitat, nil capit inde boni.
Disce, puer, quæso; noli dediscere quicquam ;
Nè mens te insimulet conscia desidiæ.
Sisque animo attentus: quid enim docuisse juvabit,
Si mea non firmo pectore verba premas?
Nil tam difficile est, quod non solertia vincat :
Invigila, et parta est gloria militiæ.
Nam veluti flores tellus, nec semina profert,
Ni sit continuo victa labore manûs:
Sic puer, ingenium si non exercitet, ipsum
Tempus et amittit, spem simul ingenii.
Est etiam semper lex in sermone tenenda,
Nè nos offendat improba garrulitas.
Incumbens studio, submissâ voce loqueris ;
Nobis dum reddis, voce canorus eris.
Et quæcunque mihi reddis, discantur ad unguem :
Singula et abjecto verbula redde libro.
Nec verbum quisquam dicturo suggerat ullum ;
Quod puero exitium non mediocre parit.
Si quicquam rogito, sic respondere studebis,
Ut laudem dictis et mereare decus.
Non linguâ celeri nimis, aut laudabere tardâ ;
Est virtus medium, quod tenuisse juvat.
Et quoties loqueris memor esto loquare Latinè;
Et veluti scopulos barbara verba fuge.
Præterea socios, quoties te cunque rogabunt,
Instrue: et ignaros ad mea vota trahe.

*al. sic.

Qui docet indoctos, licèt indoctissimus esset,
Ipse brevi reliquis doctior esse queat.
Sed tu nec stolidos imitabere Grammatticastros.
Ingens Romani dedecus eloquii:

Quorum tam fatuus nemo, aut tam barbarus ore est,
Quem non auctorem barbara turba probet.
Grammaticas rectè si vis cognoscere leges,
Discere si cupias cultiùs ore loqui;
Addiscas veterûm clarissima scripta virorum,
Et quos auctores turba Latina docet.
Nunc te Virgilius, nunc ipse Terentius optat,
Nunc simul amplecti te Ciceronis opus;
Quos qui non didicit, nil præter somnia vidit,
Certat et in tenebris vivere Cimmeriis.
Sunt quos delectat (studio virtutis honestæ
Posthabito) nugis tempora conterere ;
Sunt quibus est cordi, manibus pedibusve sodales,
Aut alio quovis solicitare modo;
Est alius, qui se dum clarum sanguine jactat,
Insulso reliquis improbat ore genus.
Te tam prava sequi nolim vestigia morum;
Nè tandem factis præmia digna feras.
Nil dabis aut vendes, nil permutabis emesve,
Ex damno alterius commoda nulla feres.
Insuper et nummos, irritamenta malorum,
Mitte aliis; puerum nil nisi pura decent.
Clamor, rixa, joci, mendacia, furta, cachinni,
Sint procul à vobis; Martis et arma procul.
Nil penitus dices quod turpe, aut non sit honestum ;
Est vitæ ac pariter janua lingua necis.
Ingens crede nefas cuiquam maledicta referre,
Jurare aut magni nomina sacra Dei.
Denique servabis res omnes, atque libellos,
Et tecum, quoties isque redisque, feres.
Effuge vel causas faciunt quæcunque nocentem,
In quibus et nobis displicuisse potes,