Page images
PDF
EPUB

tur operis ejus, et dispar meritum æquali mercede compenset." ... Certe inter natos mulierum non surrexit major Joanne Baptista. Ubi autem major dicitur, necesse est ut cæteros habuerit minores. Et qui minimus est in regno cœlorum major est illo. Vides ergo quod in cœlis sit maximus et minimus, et inter angelos quoque et invisibiles creaturas sit multiplex et infinita diversitas." "Qua consequentia ibi erit minimus et maximus, si omnes æquales futuri sunt?" ... "Jam nostri laboris est, pro diversitate laborum diversa nobis præparare præmia."... Joviniani sectatores arguit: "Nequicquam episcopi, frustra episcopi, sine causa diaconi sunt. Quid perseverant virgines? Quid laborant viduæ ? Cur maritatæ se continent? Peccemus omnes, et post pœnitentiam idem erimus quod Apostoli sunt.

991

OBJECTIONES SOLVUNTUR.

8. Obj. 1. Jovinianus apud Hieronymum objiciebat: "Operariis primæ horæ et tertiæ et sextæ et nonæ et undecimæ unus denarius æqualiter redditur: et quo magis admireris, ab his incipit præmium, qui minus in vinea laborarunt." 992

Resp. Verbis Hieronymi: "Hic non unius temporis, et unius ætatis homines describuntur, sed ab exordio mundi usque ad finem vocationum sacramenta sunt diversarum. Prima hora vocatus est Abel et Seth: tertia Enoch et Noe: sexta Abraham, Isaac et Jacob: nona Moyses et prophetæ : undecima gentium populus: cui primo redditur merces, quia in crucifixum credens Dominum, difficultate fidei magnitudinem meruit præmiorum. Multique reges et prophetæ quæsierunt videre quæ videmus, et non viderunt. Unus autem denarius, non unum est præmium, sed una vita, et una de gehenna liberatio." S. Augustinus aliam præbet responsionem : "Ille denarius vita æterna est, et in vita æterna omnes æquales erunt. Quamvis enim meritorum diversitate fulgebunt, alius magis, alius minus: quod tamen ad vitam æternam pertinet, æqualis erit omnibus: non enim alii brevius, alteri longius, quod pariter æternum est.”

[ocr errors]

9. Obj. 2. Liquet "duos esse ordines ovium et hircorum: alterum justorum, alterum peccatorum: alios stare a dextris, alios a sinistris: et audire justos: Venite, benedicti patris mei, possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi."5 Ita Jovinianus.

Resp. Hieronymus iterum audiatur: "Parabola ista non ovium inter se merita, et e contrario describit hircorum, sed inter oves et hircos tantum distantiam facit. Neque enim in omnibus locis docentur omnia, sed unaquæque similitudo ad id refertur, cujus similitudo est." "Stant

(1) L. ii. adv. Jovinian.

(2) Ibidem.

(3) Ibidem.

(4) Serm. Ivi. de verbis Domini c, iv.

(5) L. ii. adv. Jovin.

[ocr errors]

quidem omnes ad dexteram : sed alius stat ut sponsus, alius ut frater, alius ut filius. . . . Inter David virum sanctum, et Saul regem pessimum, medius Jonathas fuit. Quem nec inter hædos possumus ponere, quia prophetæ amore dignus est; nec inter arietes, ne parem eum faciamus Erit igitur inter oves, sed in David, maxime cum et ipse interfectus sit. inferiori ordine. Et quomodo inter David et Jonathan, ita inter ovem et Meritò idcirco Hieronymus addit: ovem cogeris suscipere differentias." "Hæc vera est Antichristi prædicatio, quæ inter Joannem et ultimum pœnitentem nullam facit distantiam."

10. Obj. 3. Qui diversa præmia pro virtutum meritorumque varietate statuit, gloriam ex hominum meritis, magis quam ex Dei munificentia, et Christi meritis pendere facit.

Resp. Vita æterna gratis donatur a Deo propter Christi merita : attamen sapientissimo consilio Deus majora gaudia tribuit ardentius diligentibus, et fidelibus laborantibus, qua ratione homines ad bonorum operum exercitium provocantur. Divina munificentia in eo elucet, quod præmia longe excedant laborem, et propter Christum tribuantur, quum homo nullis suis viribus ea promereri posset.

11. Obj. 4. Dei visio, quum ipse sit simplicissimum et purissimum Ens, graduum varietatem non admittit.

Resp. Licet Deus sit ens omni partium compositione immune, se suasque perfectiones magnis minusve pro sua voluntate pandit. Ipsa angelorum distinctio dotium varietatem, et gradus gloriæ diversos indicat: "Quare in regno cœlorum," clamat Hieronymus "archangeli sunt, angeli, throni, dominationes, potestates, cherubim, et seraphim, et omne nomen quod nominatur non solum in præsenti sæculo, sed etiam in futuro?" Nil igitur obstat quin et sancti, pro meritorum diversitate, clarius vel minus clare Deum intueantur, majori vel minori gloria proinde effulgentes. "Cæterum qui futuri sunt," bene animadvertit Augustinus, "pro meritis præmiorum etiam gradus honorum atque gloriarum, quis est idoneus cogitare, quanto magis dicere? Quod tamen futuri sint, non est ambigendum."8

12. Obj. 5. Ipsa beatitudo graduum diversitate tolleretur, nec enim quis omnino beatus foret, aliis præ illo majori gloria donatis.

Resp. Voluntas sanctorum nihil habebit vitii in illa conditione; sed amplectetur quod æquum est, et divinis consiliis congruum, ideoque omnes in Deo conquiescent: "Atque id etiam beata civitas illa magnum in se bonum videbit, quod nulli superiori ullus inferior invidebit, sicut nunc non invident Archangelis Angeli cæteri: tamquam nolit esse unusquisque quod non accepit, quamvis sit pacatissimo concordiæ vinculo ei qui accepit ob

[blocks in formation]

strictus, quam nec in corpore vult oculus esse qui est digitus, cum membrum utrumque contineat totius carnis pacata compago.'

991

§. II. DE GLORIA STATIM POST MORTEM..

13. Statim post mortem animas illas quæ omni labe carent, ex Christi gratia emundatæ, hanc ingredi requiem, hoc frui gaudio, in ipso cælorum regno sedes sortiri, Dei factas veluti consortes, fides docet: quod beneficium infantibus post baptismum decedentibus; martyribus suo sanguine dilectionem, qua nemo habet majorem, exhibentibus; aliisque perfectis contingere credimus: sed plerosque justos ob labem aliquam leviorem detineri, ne summa illa beatitudine statim post exitum e corpore fruantur, haud ægre fatemur. Illum animarum statum, quæ ad tempus a cælestis regni aditu prohibentur, Purgatorium solemus vocare, ad purgandam scilicet animam destinatur. Illud post ultimum judicium non futurum in confesso est. Utrum autem supplicio aliquo torqueantur, fides non determinat.

14. Vigilantius, quinto sæculo, docuit neminem ante diem judicii ad Deum intuendum admitti: quod et Luthero, et Calvino, et Socinianis visum est. De eo dicit Calvinus: "Porro de intermedio earum statu curiosius inquirere neque fas est, neque expedit. Valde se torquent multi disputando quem locum occupent, et an cælesti gloria fruantur, necne Atqui stultum et temerarium est de rebus incognitis altius inquirere, quam Deus nobis scire permittat. Scriptura, ubi dixit, Christum illis præsentem esse, et eas recipere in paradisum (Jo. 12. 32) ut consolationem percipiant, reproborum verò animas cruciatus quales meritæ sunt, perpeti, non ultra progreditur. . . Quod sinus Abrahæ dicitur beata sanctorum spirituum collectio, nobis abunde est, ex hac peregrinatione excipi a communi fidelium Patre, ut nobiscum fidei suæ fructum communicet. Interea quum Scriptura ubique jubeat pendere ab expectatione adventus Christi, et gloriæ coronam eousque differat, contenti simus his finibus divinitus nobis præscriptis, animas piorum militiæ labore perfunctas in beatam quietem concedere, ubi cum felici lætitia fruitionem promissæ gloriæ expectent: atque ita omnia teneri suspensa, donec Christus appareat redemptor." A magistri sui sententia discesserunt Presbyteriani Westmonasterienses, qui justorum animas in cælos altissimos statim post (1) Aug. lxxii. de civ. Dei. c. xxx.

(2) Inst. l. iii. c. xxv. 6. Vide etiam Burneti analysim Art. xxii. p. 340: "Some thought that the souls of the good were happy, but that they did not see God till the resurrection."

mortem recipi dicunt, et Dei faciem in lumine gloriæ intueri.1 Ita etiam Baptistæ, qui tamen dicunt in Paradisum animas recipi, et cum Christo esse. Calvini sententia inter Anglicanos plures habuit patronos.s

15. Concilium Lugdunense II. an. 1247 docuit animas omni labe immunes mox in cælum recipi, quod et definivit Concilium Florentinum, addens: "et intueri clare Deum unum et trinum sicuti est."4 Hæserat hac in re Joannes XXII., in sententiam de differenda Dei visione proclivior; sed "recitando et conferendo, et non determinando, nec etiam tenendo," uti ipse sub mortem Diplomate edito, an. 1334, declaravit, quæcumque dixisset revocando. Cæterum animas beatas jam esse cum Christo, in confesso apud omnes erat.

PROPOSITIO.

Animæ sanctorum nulla macula inquinatæ statim post obitum ad Deum intuendum admittuntur.

Probatur I. ex Scripturis.

16. Apostolus ait: "Scimus quoniam si terrestris domus nostra hujus habitationis dissolvatur, quod ædificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, æternam in cælis. Nam et in hoc ingemiscimus, habitationem nostram, quæ de cælo est, superindui cupientes. . . Audentes igitur semper, scientes, quoniam dum sumus in corpore, peregrinamur a Domino, (per fidem enim ambulamus, et non per speciem). Audemus autem, et bonam voluntatem habemus magis peregrinari a corpore, et præsentes esse ad Dominum." Liquet cælestem habitationem, nullo interposito intervallo, sequi terrestris domus eversionem; spiritumque hinc evadere, illuc sine mora ingressurum. Dum sumus in corpore, peregrinamur a Domino; sed soluti a corpore præsentes sumus ad Dominum; non jam fide eum contemplantes, sed speciem ejus intuentes-dia židovs. Illa animarum conditio æterna erit, haud post tempus alteri cessura. De sinu Abrahæ hic nullus est sermo; sed de Domini præsentia, et de felicitate a Deo proveniente. Quod si quis contenderit Christum hominem Dominum designari, non ipsam Dei naturam, meminisse oportet eum a dextris Dei sedere; adeo ut qui cum ipso sunt, divinam essentiam intueri censendi sint.

(1) "Their souls (which neither die nor sleep) having an immortal subsistence, immediately return to God who gave them. The souls of the righteous, being then made perfect in holiness, are received into the highest heavens, where they behold the face of God in light and glory." Confession of faith, ch. xxxii. Ita etiam Confessio Presbyteriana Americana.

(2) Ch. xxxiii.

(3) Vide J. Burnetum de statu mortuorum, cit. in Analysi, p. 340. Vide etiam Usherum: Of the place and condition of souls departed, apud Oxonienses Tract 72. Vol. iii. Hi ea utuntur sententia ut consuetudinem orandi pro mortuis, quam tuentur, explicent.

(4) Sess. xv.
(5) II. Cor. v. i.

Probatur II. ex Patribus.

17. S. IGNATIUS M. Romanos obsecrat, ne suis precibus a martyrio eum retineant: "Sinite me ferarum escam fieri, per quas licet Deum adipsci."1 Ergo ea fuit pristina fides, martyrio ad Deum statim iri. Pulcherrime CYPRIANUS: "clauduntur oculi in persecutionibus terræ, sed patet cælum: minatur Antichristus, sed Christus tuetur: mors infertur, sed immortalitas sequitur: occiso mundus eripitur, sed restituto paradisus exhibetur. Quanta est dignitas et quanta securitas exire hinc lætum, exire inter pressuras et angustias gloriosum, claudere in momento oculos, quibus homines videbantur et mundus, et aperire eosdem statim, ut Deus videatur et Christus! Tam feliciter migrandi quanta velocitas! Terris repente subtraheris, ut in regnis cælestibus reponaris !" S. AMBROSIUS de lapsu Petri agens, exclamat: "Unde te evocem, Petre, ut doceas me quid flens cogitaveris? unde, inquam, te evocem? de cælo, ubi jam choro insertus es Angelorum, an etiam de tumulo ?" S. HIERONYMUS, Vigilantium ex professo refellit: "Tu Apostolis vincula injicies, ut usque ad diem judicii teneantur custodia, nec sint cum Domino suo; de quibus scriptum est: sequuntur agnum quocumque vadit."4

OBJECTIONES SOLVUNTUR.

18. Obj. 1. Joannes refert: "Vidi subtus altare animas interfectorum propter verbum Dei. . . . et datæ sunt illis singulæ stolæ albæ; et dictum est illis, ut requiescerent adhuc tempus modicum, donec complerentur servi eorum, et fratres eorum, qui interficiendi sunt, sicut et illi :"5 Igitur ante completum martyrum numerum, qui prius passi sunt propter Christum Deum non videbunt.

Resp. Ipsi Joanni sancti visi sunt "stantes ante thronum, et in conspectu Agni, amicti stolis albis, et palmæ in manibus eorum.' "6 Gaudent igitur beata visione; subtus altare tamen dicuntur, quia corpora eorum terræ demandata ante resurrectionem gloria non coronabuntur. "Jam acceperunt," inquit Bernardus, "singulas stolas; sed non vestiuntur duplicibus, donec vestiamur et nos. Stola enim prima ipsa est quam diximus felicitas et requies animarum: secunda verò immortalitas et gloria corporum."" Cæterum id præcipue eo loci edocetur, Dei consilio vindictam de martyrum interfectoribus non statim sumi, sed expectari tempus quando plurimorum sanguis effusus eam provocabit: "Usquequo Domine (sanctus et verus) non judicas, et non vindicas sanguinem nostrum de iis qui habitant in (1) Ep. ad. Rom.

(2) De exhort. martyr. ad Fortunat. c. xii.

(3) L. x. in Lucam. c. xxii.

(4) L. adv. Vigil.

(5) Apoc. vi. 9.

(6) Ibidem vii. 9.

(7) Serm. iii. in festo omnium sanctorum.

« PreviousContinue »