OBJECTIONES SOLVUNTUR.

142. Obj. 1. Non constat de lege Apostolica, vel prioribus Ecclesiæ sæculis lata, qua conjugium post ordines susceptos vetabatur: nam constitutiones dictæ " apostolicæ carent auctoritate, et recentius editæ nos

cuntur.

Resp. Omnino constat ex perpetua consuetudine: nec enim existimandum est disciplinam adeo arduam moribus comprobandam, nisi districte ab ipsis Ecclesiæ primordiis injuncta fuisset. Constitutiones apostolica magnæ sunt antiquitatis, et canones apostolici concilio Nicæno noscuntur priores, ideoque in plerisque veterem disciplinam exhibent: quæ in hac lege claret.

143. Obj. 2. Apostolus dotes episcopi recensens dicit: "si quis sine crimine est, unius uxoris vir-μías yvvaixòs åvǹp—filios habens fideles, non in accusatione luxuriæ, aut non subditos." Et alias: "Oportet ergo episcopum irreprehensibilem esse, unius uxoris virum . . . bene præpositum, filios habentem subditos cum omni castitate."" obvio sensu indicant hominem mariti officiis et patris fungi posse, absque sui gradus detrimento, imo id omnino decere.3

4

suæ domui Hæc

Resp. Vocum quæ objiciuntur vis ex loco parallelo optime intelligitur: "Vidua eligatur non minus sexaginta annorum quæ fuerit unius viri uxor" —ἑνος ἀνδρὸς γυνὴ. Sensus igitur obvius est virum in episcopum eligendum qui semel tantum duxerit uxorem. Ea tempestate quum homines plerique matrimonio conjuncti essent, in sacris ministris seligendis vix poterat eorum copia haberi qui ætate graves nuptiarum forent expertes, ideoque satis habuit Apostolus jubere, ne quis bigamus ad ordines suscipiendos admitteretur, relicta libertate alios qui semel duxerant uxorem eligendi : quæ regnla semper in Ecclesia servata est. De filiis jam genitis loquitur, uti patet ; illud scilicet indicium habet morum optimorum, et profectus ex ejus ordinatione derivandi, si filios habeat bonis moribus ornatos, sibique obtemperantes. Nemo suspicari poterit Apostolum exigere ut uxorem habeat et filios procreet, quod adnotat ipse Rosenmüller: "Cæterum hæc verba Apostoli non exigunt, ut presbyter uxorem habeat, aut habuerit, sed id permisit, dum ne plures una habuerit."5 Quæ de permissione dicit hic interpres, iis quæ diximus corrigenda sunt; nec enim constat Apostolum permisisse ut episcopus uxoris consortio frui pergeret.

144. Obj. 3. Si clericis non liceret uxores suscipere, mirum est Paulum de eo siluisse, Timotheum et Titum de iis edocens.

(1) Tit. 1. 6.
(2) 1 Tim. iii. 2.

(3) Strom. 1. iii.

(4) 1 Tim. iii. 9.

(5) In 1. Tim. iii. 2.

VOL. IV.-7

Resp. De eorum dotibus qui ad ministerium eligendi erant agebat Apostolus, ideoque de lege qua prohiberentur matrimonio, post ordines susceptos, eum siluisse mirum non est; præsertim quum Timotheus et Titus ordinatorum onera jam nossent, ea edocti dum ipsi ad ministerium sacrum

assumerentur.

145. Obj. 4. Apostolus de cœlibatu agens eum uniuscujusque arbitrio relictum innuit, et quamvis ob ingruentes persecutiones et vitæ solicitudines melius dicit abstinere a nuptiis, nullum tamen peccatum admitti docet si quis eas ineat, præsertim libidine eum discrimini salutis alias objectura: Propter fornicationem autem unusquisque suam uxorem habeat Quod si non se continent, nubant. Melius est enim nubere quam Clericos non excipit, quos proinde matrimonii remedio contra carnis tentationes uti posse manifestum est.

uri."1

66

Resp. Apostolus eo loci Corinthiorum quæsitis respondit, qui de cœlibatu et de matrimonii usu plura videntur interrogasse. De laicis agebatur nulla speciali continentiæ lege vel voto adstrictis; ideoque docet Apostolus optimum esse si quis pietatis studio a carnis voluptate omnino se abstineat, sed liberam unicuique relinqui matrimonii ineundi facultatem, et præstare nubere quam cupiditatibus se mancipare, pudicitiæ violatis legibus. De clericorum continentia non erat quæstio, sed verosimile est ex ea et ex laudibus quibus virgineus status efferebatur, occasionem Corinthiis ortam dubitandi utrum culpa aliqua foret inire matrimonium, vel ejus juribus uti. Clericos non posse ad illud veluti remedium confugere, quæcumque eos pulset tentatio, ex totius antiquitatis moribus et auctoritate didicimus ; ideoque ad eos non esse referenda quæ de fidelibus universis Apostolus dicit. Profectò aliàs tradit viduas quæ votum castitatis nuncupaverint, si postea nupserint, in interitum ruere, ob violatam fidem Christo præstitam, dum fervore animi elatæ deliciis spiritus fruerentur: et adolescentiores viduas ob id periculi ad ministerium Ecclesiæ, quale diaconissæ obibant, non esse admittendas jubet: "Adolescentiores autem viduas devita. Cum enim luxuriatæ fuerint in Christo, nubere volunt: habentes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt." Quod de ingruentibus persecutionibus veluti cœlibatus commendandi occasione, in objectione dicitur, melius a Calvino ipso explicatur: "propter necessitatem, qua sancti in hac vita urgentur semper, ut libertate ac commoditate cœlibatus fruantur

146. Obj. 5. Apostolus dicit: "honorabile connubium in omnibus, et thorus immaculatus." Ergo licet et clericis nuptias inire absque ullo sui

status dedecore.

(1) 1 Cor. vii. 2. 9.

(2) 1 Tim. v. ii.

(3) In loc.

(4) Heb. xiii. 4.

cent.

Resp. Illa verba Apostoli præcepti instar sunt, jubet scilicet ut connubium servetur quoad omnia, nulla thori labe admissa, hac ratione ejus sanctitatem fidelibus commendans, adjectis etiam divinæ ultionis minis "fornicatores enim et adulteros judicabit Deus." Explicatio hæc ex ipsa serie orationis deprompta1 immerito deseritur a Protestantibus, ut honorem clericorum majorum nuptiis contra totius antiquitatis consensum vindiProfectò Chrysostomus Theodoro monacho qui uxorem duxerat, nihil suffragari illud Apostoli testimonium censuit : "Bonum quidem nuptias et ipse confiteor: honorabiles, inquit, nuptiæ et cubile immaculatum ; fornicatores autem et adulteros judicabit Deus; sed tibi jam non est integrum connubii jura servare, Angelorum enim societati semel junctum, illam relinquere, et uxoris laqueis implicari, adulterii crimen incurrere est ; quamvis millies hoc ipsum nuptias voces, ego tamen et adulterio illud tanto pejus affirmo, quanto major ac melior mortalibus angelus.""

147. Obj. 6. Contra Dei legem qua matrimonium præcipitur, vel saltem sancitur, divina data benedictione: "Crescite et multiplicamini, et replete terram;" Apostoli legem tulisse censendi non sunt, et ne quidem ferre valuerunt.

Resp. Illa verba probant quidem Deum sanxisse nuptias in universum, eisque benedixisse, sed nequaquam ostendunt præceptum operi conjugii vacandi. Apostolus certe commendavit virginitatem: "Bonum est homini mulierem non tangere ;" eamque donuum divinitus datum prædicavit; qua ratione divinæ auctoritati derogasse censeri nequit. Exempla utriusque Joannis ostendunt matrimonium unicuique non injungi; quod e contra vetitum esse sacris ministris ex totius antiquitatis consensione liquet. Hujusmodi lex ab Apostolis lata haud temere censetur, quam nihil continere divinæ auctoritati adversum constat, nec enim divinis propagandi humanum genus consiliis repugnat, ut hominum ordo a nuptiis abstineat ad divinis rebus vacandum.

148. Obj. 7. Concilium Ancyranum anno 313 permisit nuptias diaconis, qui in ordinatione sua protestati fuerint se non posse continentiam servare: "Diaconi quicumque ordinantur, si in ipsa ordinatione protestati sunt et dixerunt velle se conjugio copulari, quia sic manere non possunt, hi, si postmodum uxores duxerint, in ministerio maneant, propterea quod episcopus eis licentiam dederit.”4

Resp. Illud decretum caruit effectu, quum juri universali ecclesiastico, contra quod nil potest singularis episcopus, adversaretur. Id in confesso est apud ipsos scriptores Græcos, Balsamonem, Zonaram, et Aristenium.

(1) Bloomfield adnotat: "Since the whole context is hortatory, the best expositors in general are, with reason, agreed that the ellipsis here is not love but otw." In locum (2) Ad Theodor. mon, ep. vi. t. v. p. 405.

(3) Gen. i. 28.

(4) Conc. Ancyr. apud Labb. t. i. p. 1467.

Generalis lex civili sanctione, Ancyrano statuto e diametro adversa, postea munita est: "Si futurus ordinari diaconus non habuerit uxorem conjunctam sibi, non aliter ordinetur, nisi prius ab ordinante eum interrogatus, promiserit posse post ordinationem et sine legitima uxore honeste vivere: non valente eo qui ordinat, in tempore ordinationis permittere diaconum aut subdiaconum, post ordinationem uxorem accipere."1 Insuper animadvertendum ipsos patres Ancyranos presbyteris vel episcopis non eam fecisse facultatem.

ANIMADVERSIO.

Ex disceptatis liquet cœlibatus disciplinam, quatenus vetat ne matrimonium post ordinem sacrum susceptum ineatur derivari ab ipsa Apostolorum ætate, et fuisse semper Græcis pariter et Latinis communem: quapropter Anglicani, sectariique omnes inter quos versamur, clericis matrimonium permittentes, toti adversantur antiquitati.

PROPOSITIO.

Cælibatus lex qua sacris ordinibus insigniti adstringuntur, conjugii usu interdicto etiam iis qui duxerant ante ordinationem uxores, antiquis

sima est.

Probatur I. Pontificum auctoritate.

149. S. SIRICIUS, pontifex creatus anno 385, cœlibatum commendavit utpote lege insolubili statutum: "Dominus Jesus, cum nos suo illustrasset adventu, in Evangelio protestatur, quia legem venit implere, non solvere ; ideo Ecclesiam, cujus sponsus est speciosus forma, castitatis voluit splendore radiare, ut in die judicii sine macula et ruga eam possit reperire. Quarum sanctionum sacerdotes omnes atque levitæ insolubili lege adstringimur, ut a die ordinationis nostræ sobrietati, et pudicitiæ, et corda nostra mancipemus et corpora; dummodo per omnia Deo nostro, in his quæ quotidie offerimus sacrificiis placeamus. . . . . Et quia aliquanti, de quibus loquimur, ut tua Sanctitas retulit, ignoratione lapsos se esse deflent: his, hac conditione misericordiam dicimus non esse negandam, ut sine ullo honoris augmento, in hoc, quo detecti sunt, quamdiu vixerint, officio perseverent; si tamen post hæc continentes se studuerint exhibere. Hi vero qui illiciti privilegii excusatione nituntur, ut sibi asserant veteri hoc lege concessum, noverint se ab omni ecclesiastico honore, quo indigne usi sunt, Apostolicæ sedis auctoritate dejectos, nec umquam posse veneranda attrectare mysteria, quibus se ipsi, dum obscœnis cupiditatibus inhiant, privaverunt. Et quia exempla præsentia cavere nos præmonent in futurum, si quilibet episcopus, presbyter, atque diaconus deinceps talis fuerit inventus, jam sibi omnem indulgentiæ per nos aditum intelligat ob

(1) Novell. cxxiii. c. xiv.

seratum quia ferro necesse est excidantur vulnera quæ fomentorum non senserint medicinam." De lege jam ab antiquis temporibus vigente nullum dubitandi locum relinquit pontifex, tantas pœnas transgressoribus in

tentans.

150. S. LEO M. legem vigentem etiam agnovit: "Lex continentiæ eadem est ministris altaris, quæ episcopis atque presbyteris: qui cum essent laici, sive lectores, licite et uxores ducere, et filios procreare potuerunt. Sed cum ad prædictos pervenerint gradus, cœpit eis non licere quod licuit. Unde et de carnali fiat spirituale conjugium, oportet eos nec dimittere uxores, et quasi non habeant, sic habere, quo et salva sit charitas conjugiorum et cessent opera nuptiarum."'*

Probatur II. conciliorum decretis.

151. Eliberitanum concilium, quarto sæculo ineunte habitum, sic decrevit: "Placuit in totum prohiberi episcopis, presbyteris, diaconibus et subdiaconibus positis in ministerio, abstinere se a conjugibus suis, et non generare filios: quicumque verò fecerit, ab honore clericatus exterminetur. Prohibitionem hanc vetere disciplina nixam esse constat ex aliis quæ damus documentis.

993

152. Concilium Carthaginense II. anno 390 exhibet episcopum sic loquentem: "Cum in præterito concilio de continentiæ et castitatis moderamine tractaretur, gradus isti tres conscriptione quadam castitati per consecrationes annexi sunt: episcopos, inquam, presbyteros, et diaconos, ita placuit, ut condecet sacrosanctos antistites et Dei sacerdotes, necnon et levitas, vel qui sacramentis divinis inserviunt, continentes esse in omnibus, quo possint simpliciter, quod a Deo postulant, impetrare; UT QUOD AposTOLI DOCUERUNT, ET IPSA SERVAVIT ANTIQUITAS, nos quoque custodiamus. Omnibus placet, ut episcopi, presbyteri, et diaconi, vel qui sacramenta contrectant, pudicitiæ custodes, etiam ab uxoribus se abstineant. Ab omnibus dictum est: Placet ut in omnibus, et ab omnibus pudicitia custodiatur, qui altari deserviunt.”4

155. Carthaginense V. decrevit: "Cum de quorumdamı clericorum, quamvis erga uxores proprias, incontinentia referretur, placuit episcopos et presbyteros et diaconos, secundum priora statuta, etiam ab uxoribus continere. Quod nisi fecerint ab ecclesiastico removeantur officio.' 995

154. Concilium Taurinate anno 397 statuit: "Hi autem qui contra interdictum sunt ordinati, vel in ministerio filios genuerunt, ne ad majores gradus ordinum permittantur, synodi decrevit auctoritas."

Hæc conciliorum decreta manifestum faciunt, legem cœlibatus quarto

(1) Ep. ad Himerium Tarracon. c. vii.

(2) Ep. xcii. ad Rusticum Narbonens. c. iii.

(3) Can. xxxiii.

(4) Can. ii.

(5) Can. ii.

(6) Can. viii. apud Hard. t. i. col. 960.