filium anno 355 vel 356 Athenis in patriam reducem fuisse, triginta annis vitæ vel studiorum fere elapsis: Καὶ γὰρ πολὺς τέτριπτο τοῖς λογοις χρόνος Ηδη τριακοστόν μοι σχεδὸν τοῦτ' ἥν ἐτος.1 Jam et multum consumptum erat in studiis tempus, Id auctor ejus vitæ confirmat:-Τριακοστὸν ἤδη πληρώσας ἔτος ἐν τοις μαθήμασιν, ὄντω τῇ πατρίδι ἑαυτον ἀποδίδωσι— Ita demum, trigesimo jam anno in artium studiis exacto, patriæ sese restituit.""" Igitur anno 328 jam duos vel tres saltem annos natus erat, si triginta annos a nativitate computemus; longe plures verò si totum illud tempus in studiis impensum intelligamus, quod verosimile est. Equidem senectutem ipse causabat cur patri repugnaret episcopatum ei imponere volenti. 168. Obj. 10. Socrates narrat Paphnutium concilii Nicæni patribus dissuasisse legem de cœlibatu, quem cujusque arbitrio permittendum voluit.4 Resp. Plurimi narrationem Socratis fide haud dignam contendunt, rationibus haud contemnendis adductis.5 Cæterum si fides ei tribuatur, illud tantum sequetur uxorum ante ordines susceptos ductarum usum non fuisse lege vetitum, de eo enim agit: "Visum erat episcopis legem novam in Ecclesiam introducere, ut qui essent sacris initiati (sicut episcopi, presbyteri, et diaconi) cum uxoribus, quas, cum erant laici, in matrimonium duxissent, minime dormirent." Si Paphnutio suadente patres ab ea lege ferenda abstinuerint, mirum est eos uxorem haud excepisse e numero earum quas in domo sacerdotis versari vetuerunt: "Interdixit per omnia magna synodus, non episcopo, non presbytero, non diacono, nec alicui omnino qui in clero est, licere subintroductam habere mulierem, nisi forte aut matrem, aut sororem, aut amitam, vel eas tantum personas quæ suspicionem effugiunt."6 169. Obj. 11. Vetant canones ipsis episcopis et presbyteris ne uxorem dimittant. Canon sextus inter apostolicos sic se habet: "Episcopus, aut presbyter, uxorem propriam nequaquam sub obtentu religionis abjiciat, si vero rejecerit, excommunicetur: sed si perseveraverit, dejiciatur." Concilium Gangrense statuit: Si quis discernit presbyterum conjugatum, tamquam occasione nuptiarum, quod offerre non debeat, et ab ejus obla (1) Carm. de vita sua v. 238. (2) Greg. presb. in vita S. Gregorii. (3) Vide Natalem Alex. hist. Eccl: t. vii. diss. xix. prop. iii. et opus dictum, Le Célibat Ecclesiastique par M. L'Abbé Jager, Paris 1836. (4) Hist. Eccl. 1. i. c. viii. (5) Vide opus jam laudatum Le Célibat Ecclesiastique §. ix. p. 98. (6) Conc. Nic. apud Labb. t. ii. p. 40. one ideo se abstinet, anathema sit." Episcopæ et presbyteræ etiam, uxores scilicet episcoporum et presbyterorum, passim in veteribus docu mentis nominantur. Resp. Canones dicti apostolici noscuntur plura continere quæ improbanda sunt, et ab hæreticis sanctionibus veteribus fraudulente admixta. Cæterum licet objectum decretum intelligere de non deserenda uxore, cui scilicet subveniendum est et consulendum. Concilium Gangrense vetuit ne quis recusaret interesse sacrificio presbyteri qui ante ordinationem uxorem duxerat-yeyaunxóros; agebarur enim de Eustathii seu Euctati asseclis, qui nuptias prorsus damnantes, a sacerdotibus qui matrimonium, dum laici essent, inierant, abhorrebant, et laicos conjugatos a communione repellebant. Uxores episcoporum et presbyterorum titulos illos qui objiciuntur habuisse fatemur, eas scilicet quæ nupserant laicis, deinceps ad sacra munera evectis: sed inde non sequitur eas thori consortio frui consuevisse. 170. Obj. 12. Ante Gregorii VII. tempora cœlibatus lege injunctus non est, nam sacerdotes passim inibant nuptias: quibus semel initis uti, veterum moribus est concessum. Resp. Quæ adduximus conciliorum et pontificum decreta legem probant quarto sæculo vigentem, quæ ad ipsa Ecclesiæ primordia referebatur. Quod plurimi decimo vel undecimo sæculo illicitas contraxerint nuptias, contra legem, et totius antiquitatis exempla factum est: nec enim sacerdos. aliquis noscitur in tantum flagitium incidisse ante finem noni sæculi." Fuerunt quidem prioribus sæculis qui utebantur matrimonio aute ordines susceptos inito, sed animadvertit S. Epiphanius; "non illud ex canonis auctoritate fieri." Continentiam a canonibus exigi juxta Apostoli verba quæ interpretatur, docet: "Quin eum insuper, qui adhuc in matrimonio degit ac liberis dat operam, tametsi unius sit uxoris vir, nequaquam tamen ad diaconi, presbyteri, episcopi, aut hypodiaconi ordinem admittit, sed eum duntaxat qui ab unius uxoris consuetudine sese continuerit, aut ea sit orbatus: quod in illis locis præcipue fit, ubi ecclesiastici canones accurate servantur."4 §. II. DE CŒLIBATUS EXCELLentia. 171. Antiquissimam esse cœlibatus disciplinam, etiam ea ex parte qua usus conjugii prius initi sacris ministris vetatur, ex disceptatis constat. (1) Can. iv. (2) Vide Fleurium hist. Eccl. 1. liv. No. 20. et 3. discours sur l'hist. Eccl: No. 13. (3) Hær. lix. (4) Ibidem. Apud occidentales, et ubicumque Apostolicæ Sedis potestas sese directe explicuerit, eam semper viguisse exploratum est: quam Orientalibus, plerisque saltem, communem fuisse plurima probant documenta. Si quæ igitur occurrant in contrarium exempla, prout Perronius post Lupum affirmat, ea videntur veteris disciplinæ laxamenta, hominum infirmitate et conniventia inducta. Cæterum si cui videatur matrimonia post ordines susceptos tantum vetita fuisse initio apud Orientales, usu conjugii prius initi cujusquam permisso arbitrio, per nos licet, ad legis qualis nunc viget in Ecclesia Latina sanctitatem et æquitatem vindicandam festinantes. 172. Ut disciplinæ sanctitas intelligatur, virginitatis præ matrimonio præstantiam probare oportet. Eam olim negavit Jovinianus, quem ob hunc aliosque errores tamquam hæreticum damnavit Ecclesia sæculo quinto. Novatores non puduit fœda ejus placita in lucem iterum producere, quos idcirco percussit anathemate Tridentinum concilium: "Si quis dixerit statum conjugalem anteponendum esse statui virginitatis, vel cœlibatus; et non esse melius ac beatius manere in virginitate, aut cœlibatu, quam jungi matrimonio; anathema sit.” PROPOSITIO. Melius est ac beatius manere in virginitate, quam jungi matrimonio. Probatur I. ex Scripturis. 174. Christus loquitur de eunuchis" propter regnum cœlorum.. Qui potest capere capiut." Vocibus illis indicantur qui pietatis studio a carnis. abstinent voluptatibus, quos manet merces æterna; Christo hortante, ut illud vitæ genus eligat quicumque facultatem viresque sibi divinitus datas noverit. Ergo illa vitæ conditio beatior est, utpote speciales habens promissiones. 175. Alias dicit: "Omnis qui reliquerit domum, vel fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet, et vitam æternam possidebit." Relinquit autem uxorem qui manet in virginitate, quatenus eam haud ducit: eam reipsa relinquit qui matrimonio jam junctus, ipsa consentiente cœlibem amplectitur vitam. Hæc voluptatis abdicatio Christi causa centuplam mercedem secum trahit et vitam æternam. 176. Apostolus Corinthiis his de rebus respondens dicit: "Bonum est homini mulierem non tangere ;"4 bona scilicet vocare solent Hebræi quæ meliora vel optima sunt. Sic dicit "Volo enim omnes vos esse sicut meipsum sed unusquisque proprium donum habet ex Deo: alius quidem (1) Sess. xxiv. Can. x. (2) Mat. xix 12. (3) Ibidem, 29. (4) 1 Cor. vii. 1. VOL. IV.-8 "That is by a common idiom better." Bloomfield in loc. 4 sic, alius vero sic. Dico autem non nuptis et viduis: bonum est illis si sic permaneant, sicut et ego." Verbis perspicuis sui exemplum non nuptis et viduis proponit, ut eis suadeat in ea conditione permanere quam bonam esse prædicat, potiorem utique, et beatam. De virginibus postea dat consilium: "Existimo ergo hoc bonum esse propter instantem necessitatem―dià tηv éveotŵoav åvayxyv—quoniam bonum est homini sic esse:" Tò övt☎s ¿wa‹3 manere scilicet in ea qua est virginea conditione. Necessitas quæ inest instatque, intelligi potest carnis tribulatio quam conjuges patiuntur, libidini repugnantes vel moderantes, et quæ sequuntur incommoda tolerantes. Vitæ quoque brevis eos vult esse memores Paulus, necesse quippe est a terrenis voluptatibus animum abducere ut saluti consulamus. Pergit igitur virginitatem commendare ex eo quod animum præstet a nimia hujus vitæ solicitudine immunem, ut Deo liberius vacet. "Volo autem vos sine solicitudine esse. Qui sine uxore est, solicitus est quæ Domini sunt, quomodo placeat Deo. Qui autem cum uxore est solicitus est quæ sunt mundi, quomodo placeat uxori et divisus est. Et mulier innupta et virgo cogitat quæ Domini sunt; ut sit sancta corpore et spiritu. Quæ autein nupta est, cogitat quæ sunt mundi, quomodo placeat viro." Has eximias virginitatis utilitates ex contrariis conjugum solicitudinibus merito elevat Apostolus, ostendens spiritus sanctitatem et animæ munditiem ex ea derivari. Virginitatem et conjugium tandem confert, eamque hoc facit potiorem: "Igitur et qui matrimonio jungit virginem suam, bene facit: et qui non jungit, melius facit."5 De vidua tandem dicit: "beatior autem erit si sic permanserit secundum meum consilium: puto autem quod et ego spiritum Dei habeam." Liquet Apostolum viduarum et virginum cœlibatum conjugio anteferre ab rationes ex ipsa conjugii natura desumptas, ideoque omni tempore suam vim retinentes. 177. Virginum merces potior et sublimior conditio ex Apocalypsi habetur: vidit enim Joannes "centum quadraginta quatuor millia habentes nomen ejus (Agni) et nomen Patris ejus scripturn in frontibus suis." . . Et cantabant quasi canticum novum ante sedem, et ante quatuor animalia, et seniores et nemo poterat dicere canticum, nisi illa centum quadraginta quatuor millia qui empti sunt de terra. Hi sunt qui cum mulieribus non sunt coinquinati: virgines enim sunt. Hi sequuntur Agnum quocumque ierit. Hi empti sunt ex hominibus primitiæ Deo et Agno.' Quæ mu (1) Cor. vii. 7. (2) Ibidem, 26. (3)" I. e. sicut virgines sine conjugio scilicet," Rosenmüller. 993 (4) Bloomfield in v. 28 scribit. "Render: However such will have trouble in the flesh,' namely, that of the ȧváyxŋ mentioned at v. 26," (5) I. Cor vii. 38. (6) Ibidem, 40. (7) Apoc. xiv. 4. nera illis tribuuntur ostendunt conditionem virgineam magni fieri, et amplissimam consequi mercedem. Probatur II. ex Patribus. 178. S. CYPRIANUS virgines sic alloquitur: "Nunc nobis ad virgines sermo est, quarum quo sublimior gloria est, major et cura est. Flos est ille ecclesiastici germinis, decus atque ornamentum gratiæ spiritualis, læta indoles, laudis et honoris opus integrum atque incorruptum ; Dei imago respondens ad sanctimoniam Domini, illustrior portio gregis Christi." 179. S. HIERONYMUS ex professo vindicavit virginitatis præstantiam contra Jovinianum. Inter cætera dicit: "Tantum est igitur inter nuptias et virginitatem, quantum inter non peccare et benefacere; immo ut levius dicam, quantum inter bonum et melius."2 180. S. AMBROSIUS: "Quid est castitas virginalis, nisi expers contagionis integritas? Atque ejus authorem quem possumus existimare, nisi immaculatum Dei Filium, cujus caro non vidit corruptionem, Divinitas non est experta contagionem? Videte igitur quanta virginitatis merita sint."3 Probatur III. exemplis. 181. Christus Dominus virginitatem summo dignatus est honore, matre electa virgine. Præcursor ejus virgo permansit. Discipulum virgineo decore insignem speciali prosecutus est affectu; et felicem sanctorum in ævo futuro conditionem in eo præsertim angelicæ similem dixit: "in resurrectione enim neque nubent, neque nubentur: sed erunt sicut angeli Dei in cœlo."4 Probatur IV. rationibus theologicis. 182. Continentia perfecta animum idoneum facit rerum cælestium meditationi, et mentis quibuslibet exercitiis. Sicut voluptatibus dediti facile fiunt hebetes et penitus vitiis mancipati; ita e contra qui cupiditatibus moderantur, easque sibi subditas tenent, virtutes colere magno studio et felici successu possunt. OBJECTIONES SOLVUNTUR. 184. Obj. 1. Quæ Paulus dicit de præstantia vitæ cælibis respicit rerum in quibus fideles tunc versabantur adjuncta—διὰ τὴν ἐνεςωσαν ἀνάγκην : νοχ enim eadem Luc. xxi. 21. adhibetur de clade quam Romani illaturi erant. Ob ingruentes persecutiones præstabat familiæ curam non assumere. Resp. Ipsi adversarii Calvinus, et Milnerus fatentur Apostolum verbis generalibus de virginitate et matrimonio disserere ratione quæ cuili (1) L. de disciplina et habitu virginum. (2) L. adv. Jovinian. (3) L. 1 de Virginibus. (4) Matt. xxii. 30. |