(3) Ad rem Hieronymus epist. 52 ad Nepot. num. 5 tom. 1 col. 206 edit. Vallarsii Veronae, Ministri Dei, inquit, propterea vocantur clerici, vel quia de sorte sunt Domini, vel quia Dominus sors, idest pars Clericorum est. Multa, et praeclara de origine nominum clericorum, et laicorum habet doctissimus Mamachius orig. et antiquit. christian. lib. 4 cap. 1 §. VI tom, 4 pag. 15 et seq. Vide etiam Petrum de Marca dissert. de discrim. cleric. et laicor.

S. II. Spectant Laici ad jus civile, ejusque legibus tamquam reipublicae cives subjiciuntur ; sed ad Ecclesiam quoque pertinent, quia Baptismo donati inter ejus filios cooptati sunt. Itaque in eos in rebus spiritualibus imperium exercet Ecclesia, iique gaudent bonis omnibus, quae ex christianae communionis vinculo proficiscuntur. Quinimo merita plectuntur poena, et bonis privantur suis; si fidem deserant baptismo susceptam, seque conferant ad castra infidelium; si haeretici fiant, et sequantur errores ab Ecclesia damnatos, neque moniti resipiscant, si tamquam schismatici Ecclesiae, et ejus Capiti Romano Pontifici parere recusent; si ab Ecclesiae sinu fuerint ejecti, et excommunicati. In hos omnes Ecclesia suo utitur imperio, et potestate, tamquam extorres filios, et criminosos.

§. III. Qui inter Ecclesiae filios recepti non sunt, ii nullo modo ad Ecclesiam pertinent nisi forte Baptismum petierint, et fiant quasi candidati Christianae Religionis Religionis, uti sunt ii quos Catechumenos appellamus (1). Hos rei Christianae elementa docet Ecclesia, tradit symbolum; et signum crucis, instituit ad Baptismi gratiam recipiendam. De laicis nonnisi pro re

nata, et pro relatione, quam habent ad res sacras agendum nobis est.

(1) Quod signum crucis, inquit Augustinus tract. 11 in Jo. cap. 3 tom. 3 par. 2 col. 376 edit. Maur. Venet. 1730, habent in fronte catechumeni, jam de domo magna sunt, sed fiant ex servis filii. Non enim nihil sunt, qui jam ad domum magnam pertinent. Interdum cathecumeni christiani dicuntur , quo multi referunt canonem 39 Concilii Eliberitani; licet Gabriel Albaspinaeus in notis ad hunc canonem pag. 175 edit. Neapol. 1770 eum longe aliter explicandum putet. De De cathecumenis alius erit agendi locus Libro II, cum de Baptismo disputabimus.

S. IV. Omnis igitur sit tractatio de clericis, ex quibus efficitur Hierarchia (1), quae constat ex Episcopis, Presbyteris, et Ministris (2), quaeque Divina Lege instituta est, ut haberet Ecclesia, qui ea praestarent, quae sunt ordinis sive sacri ministerii, et quae sunt regiminis, sive jurisdictionis. Quare universa clericorum potestas vel ad ordinem, vel ad jurisdictionem pertinet, et alia est hierarchia, quae ordinis, alia, quae jurisdictionis, seu regiminis appellatur. Singulos nos persequemur ecclesiasticae hierarchiae gradus, atque omnem ordinis, et jurisdictionis potestatem explicabimus. Sed antequam de singulis dicere aggrediamur, noscenda sunt, quae universos clericos generatim attingunt.

(1) Hierarchia apte definitur potestas a Christo suis Apostolis, eorumque legitimis successoribus tributa, ut Ecclesiam regant, et divina religionis mysteria in ea celebrent, atque distribuant. S. Dionysius Areopagita, sive potius auctor operis, quod ejus nomine circumfertur de Caelesti Hierarchia cap. 3 pag. 41 tom. 1 opp. edit. An

tuerpiae 1634. Est Hierarchia, inquit, meo quidem judicio sacer ordo, et scientia, et actio, quae ad Deiformitatem, quantum fas est, accedit, atque insitis sibi divinitus illustrationibus proportione quadam ad Dei subvehitur imitationem. Ac Sanctus Maximus initio scholior. in caelest. Dionys. Hierarch. pag. 6. Quandoquidem, inquit, hierarchia nomen inscribitur huic operi, solet appellare Dionysius Hierarchas Episcopos. Sciendum est igitur, hierarchiam quidem esse principatum, ac velut curam ordinandorum sacrorum Hierarcham vero, qui sacris praeest, eaque curat, ac moderatur. Confer praeter Petavium, et Hallerium, qui de Ecclesiastica Hierarchia peculiaria opera ediderunt, Cl. Mamachium orig., et antiqu. Christian. lib. 4 par. cap. 3 §. 4 tom. 4 pag. 278.

1

ง

(2) Si quis dixerit, inquit Concil. Trident. sess. 25 can. 6 de sacr. ordin., in Ecclesia catholica non esse hierarchiam divina ordinatione institutam, quae constat ex Episcopis, Presbyteris, et Ministris, anathema sit.

S. V. Principio soli clerici ecclesiasticam jurisdictionem habere possunt, sacrumque imperium, quo fruuntur erga illos, quos sibi jure subjectos habent. Hujus potestatis, quam spiritualem jurisdictionem vocamus, plura sunt capita de quibus suis locis disseremus cum de jure personarum ecclesiasticarum, deque sacris Magistratibus agentes videbimus, quae sacri inperii pars quibusdam clericis, quae aliis sit attributa.

§. VI. Deinde certis fruuntur clerici privilegiis, quorum quaedam personas ipsas, et quaedam res eorum attingunt. Quae ad personas pertinent, ea vel honoris sunt, aut juris, vel personalem exemptionem, et reliqua personalia clericorum commoda respiciunt. Honoris, ac ju ris privilegia eo spectant, ut clerici nobiliorem

occupent in templo locum, et praeeant collegiis, atque corporibus laicorum, ut soli ecclesiasticas Dignitates, et Beneficia, ex iisque pensiones habere possint, et soli jus habeant utendi, fruendi redditibus rerum Ecclesiasticarum, et Beneficiorum .

S. VII. Jura exemptionis in eo sunt posita, ut neque publicis fungi muneribus (1), neque ad laicos judices venire compellantur, sed solum ecclesiastico Magistratui subesse debeant (2). Reliqua privilegia eo fere vocantur omnia, ut in jus vocati a creditoribus in id solum, quod est supra decentem eorum tuitionem, condemnentur (3); ut clerici filiifamilias plenum habeant dominium bonorum adventitiorum (4); ut qui in clericum violentas manus injecit statim expers ecclesiasticae comunionis, sive excommunicatus evadat (5).

(1) Vide Codic. The odos. tot. fere tit. de Episc., et Cleric., ubi clerici immunes confirmantur ab omnibus publicis muneribus, atque ab iis etiam , quae honorifica habebantur. Eadem probatur immunitas a sordidis muneribus in tit. de extraordin., sive sordid. muner. Leg. 15 eod. tit. sordida haec munera, enumerantur. Idemque sancitum est in Capitularibus Regum Francorum lib. 7 cap. 185 apud Balutium tom. 1 col. 711 edit. Veneti an. 1772.

et in

(2) Cap. 1 de for. compet. et tot. caus. 11 quaest. 1. Vide etiam Capitularia Regum Francorum lib. 5 cap. 378 et 390, et lib. 7 cap. 347 456 apud Balutium tom. 1 col. 604, 606 736 750, et locis alii compluribus.

(3) Cup. Odoardus de solut.

(4) Auth. Presbyteros Cod. de Episc., et Cleric.
(5) Can. si quis suadente caus. 17 9. 4.

§. VIII. Ad res Clericorum pertinent realis exemptionis jura. Propterea clericorum bona, quemadmodum et bona Ecclesiarum, immunia sunt ab oneribus, atque a vectigalibus, quae a laicis imponuntur (1). Quam recte, quamque merito haec sibi clerici privilegia vindicent non semel Principes declararunt, eaque probarunt suis etiam legibus, et constitutionibus (2) Aequum enim est, esse in Civitate gratiosos, uti et apud ethnicos erant, qui sacris in rebus versantur, ac praeterea compensanda sunt one1 ra, quibus in sacris explendis officiis, et minis steriis afficiuntur.

(1) Cap. 4 et 6 de immunitat. Eccles. cap. 1 3 et 4 eod. tit. in 6.

(2) Quod videre est praesertim in titulo Cod. Theo dos. de Episc. et Cleric., et in tit. de extraordin. et sor did. muner.

S. IX. Tenentur praeterea Clerici peculiari bus quibusdam legibus, cujusmodi sunt, ut in primis morum integritate, sanctitate vitae, doctrina ceteris exemplo sint (1); ut parce, èt frugaliter vivant, atque ut opes conferant ad pauperum levamen, non ad inanes sumptus; ut corporis cultu utantur, qui luxu simul careat, et sordibus, ne contemptum, aut invidiam pariant (2); ut non modo sceleris puri sint, sed omnem etiam aliorum offensionem, suspicionem que declinent; ut se abstineant a saecularibus negotiis, atque muneribus (3), a foeminis secum in una, et eadem domo retinendis, nisi arcta cognatio omnem suspicionem excludat (4), ab omni turpi lucro, et quaestuosa negociatio