comprehenditur angustiis, sed omnes complectitur gentes propagata, atque diffusa per orbem universum. Rursum collegium sine venia Princ ipis institui, et coire non potest (2); verum Ecclesia invitis ipsis Principibus et instituta, et confirmata est, quoniam Deo potius, quam homin ibus parere oportet (3). Denique collegium recte dissolvitur, si quae suboriantur causae, propter quas ipsum dissolvendum videatur. Quis autem tam insigniter improbus est, qui id de Christi Ecclesia audeat dicere? (4).

(1) Leg. 1 in princ. ff. de colleg. et corpor.

(2) Leg. 3 ff. eod. tit. Leg. 1 in princ. ff. quod cujusq.

univers.

(3) Unde ad Optimates, et Seniores Judaeorum : Pe'rus vero, et Joannes respondentes dixerunt ad eos: si justum est in conspectu Dei vos potius audire, quam Deum ; judicate. Act. IV 19.

(4) Vide Mamachium ep. 2 ad Justin. Febronium §. 6 et 7 pag. 207 et seq. tom. 1, qui gravissime exagitat Pufendorfii de Ecclesiae collegialitate errorem , quem Febronius

sequitur.

S. XI. Satis non erat, quod visibilis, atque ut distincta Respublica Ecclesia, Deo ipso auctore, constitueretur. Necesse etiam erat, eam habere signa quaedam, et notas, quibus certo dignosci posset a sectis haereticorum, qui sibi falso decus, noménque adscribunt Divinae Religionis. Ad ea autem signa cum primis pertinet Ecclesiae unitas (1), quae una fide, eorumdem sacramentorum communione, subjectione legitimis Pastoribus (2), et uno visibili capite (3) continetur, et cernitur.

(1) Quae unitas saepe ab Apostolo laudatur, compara

licet pluribus

tione humani corporis, quod unicum est, constet membris , quae singula suo funguntur munere 1 ad Corint. XII 27, et ad Ephes. IV 3 et seq. solliciti, inquit, servare unitatem spiritus in vinculo pacis. Unum corpus, et unus spiritus, sicut vocati estis in una spe vocationis vestrae unus Dominus, una fides, unum Baptisma; et huc spectat S. Augustinus serm. 103 cap. 3 de verb. Dom. ed Maurin. Venet. 1751 tom. 5 col. 536 et S. Cyprianus in lib. de unit. Eccl. pag. 78 edit. Amstelod. 1700.

(2) Matth. XXVIII 18 euntes ergo docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus S., docentes eos servare omnia • quaecunque mandavi vobis: quibus verbis comprehenditur unitas fidei, sacramentorum, subjectionis. Atque hanc a Christo datam unitatis doctrinam Apostoli, ubi opus fuit, et magis explicarunt, et sedulo tradiderunt, atque huc spectat Paulus loc. cit.

...

(3) Apposite S. Hieronymus ep. 15 num. 2 ed Vallarsii Veron. 1754 tom. 1 col. 38 ad Damasum P. de hypostasibus: ego nullum, inquit, primum, nisi Christum sequens, Beatitudini tuae, idest cathedrae Petri communione consocior. Super illam petram aedificatam Ecclesiam scio. Quicunque extra hanc domum agnum eomederit, profanus est. Si quis in arca Noe non fuerit, paeribit regante diluvio Non novi Vitalem, Meletium respuo, ignoro Paulinum Quicunque tecum non colligit spargit; hoc est qui Christi non est, Antichristi est Et epis. 16 num. 2 ad eumd. Damas. col. 41, qua eum iterum rogat, ut sibi significet, cum quo debeat communicare ex tribus, quos inter Antiochena Ecclesia dividebatur. Hinc enim, inquit, praesidiis fulta mundi Ariana rabies fraemit: hinc in tres partes scissa Ecclesia ad se rapere me festinat... ego interim clamito, si quis cathedrae Petri jungitur, meus est.

S. XII. Similiter Sancta est Ecclesia ex Conditore suo (1), ex fine institutionis, ex mediis ad finem comparatis ; quae sanctitas elucet in doctrina fidei, et morum, atque in ipsa disciplina (2), in sacramentis, quae instrumenta sunt di

vinarum in nos gratiarum, in gloria miraculorum, in praeclaris Ecclesiae membrorum virtutibus: denique Catholica, hoc est universalis, nullis temporum, ac regionum finibus definita (3), atque Apostolica tum propter doctrinam, tum propter ordinis, ac jurisdictionis potestatem, ab ipsis Apostolis repetentem originem, ac perpetuo continenti serie propagatam (4).

(1) Jesus ut sanctificaret per suum sanguinem populum... passus est, inquit Apostolus ad Hebraeos XIII 12 atque ex hoc mundo discessurus promisit Apostolis, sese missurum Spiritum sanctitatis et veritatis Joan. XIV 16 17 25 26.

(2) Etiam in constituenda disciplina Ecclesia regitur a Spiritu S., ideoque unus, idemque semper est disciplinae spiritus, quamquam illa interdum pro temporum ratione mutetur. Confer Jacobum Zallinger Inst. Jur. Natur. et Eccles. public. lib. 5 §. 3 19 et seq. August. Vindelic. an. 1784, qui omnes Ecclesiae notas, et characteres solide, accurate

que recenset.

(3) Quare Augustinus ep. 52 num. 1 coll. 119 tom. 2 Ipsa est enim, inquit, Ecclesia catholica, unde nadonn graece appellantur, quod per totum orbem terrarum diffunditur ; et serm. de tempor. (si vere est Auctor ejus sermonis, quem PP. Maurini Fausto tribuunt, et rejiciunt ad appendic. tom. 5 serm. 242 col. 398) Ecclesiam appellari Catholicam inquit, hoc est toto orbe diffusam; quia diversorum haereticorum Ecclesiae ideo catholicae non dicuntur, quia per loca, atque per suas quasque provincias continentur, haec vero a Solis ortu usque ad occasum unius fidei splendore diffunditur. Vide etiam eumdem Augustinum ep. 49 col. 115 et in lib. de unitat. Eccles. T. 9 col. 337, qui totus in eo est, ut ex Lege, Prophetis, Evangelio, atque ex Actis Apostolorum Catholicam esse Ecclesiam contra Donatistas ostendat, et vide Vincentium Lirinensem commonit. cap. 3 in Biblioth. Patr, tom. pag. 250 ed. Lugdun. an. 1677.

(4) Nam post Christum fundamenta etiam praeterea Ec clesiae fuerunt Apostoli, teste Paulo ad. Ephes. II 20 super.

aedificati, inquit, super fundamentum Apostolorum, et Prophetarum. Vide Irenaeum lib. 3 cap. 4 contr. haeres. tom. 1 pg. 178 edit. Venet. 1734.

§. XIII. Jamvero omnia haec signa ad Romanam Ecclesiam pertinent; quo fit, ut ea vera Christi Ecclesia haberi debeat. Nam una ipsa est sive fide, cum nonnisi ea, quae ab Apostolis per verbum traditum, aut scriptum accepit, credenda proponat; sive sacramentis, cum eadem illa, quae Christus instituit numero septem, quaeque ad sese perpetua traditione pervenerunt, administret, atque custodiat; sive demum Pastoribus, qui accepta manuum impositione rite, et recte praepositi Ecclesiae regimini communione junguntur cum Romana cathedra, ad quam omnis Ecclesia conveniat necesse est (1).

(1) Ad Roma nam cathedram, ut inquit S. Irenaeus contr. haeres. lib. 3 cap. 3 num. 2 pag. 175 ed. Massuetis Paris. 1710, propter potiorem principalitatem necesse est omnem convenire Ecclesiam

6. XIV. Sancta item est tum deposito doctrinae, quod sibi divinitus creditum semper sartum tectum servavit, atque tuetur; tum facta fidelibus copia sacramentorum, praesertim Eucharistiae, , qua ipsum Christi corpus, et sanguis traditur; tum ecclesiasticis regulis, et puro Religionis culto, quo homines ad veram pietatem instituuntur,.

atque excitantur; tum praeclaris virtutibus, pietate, miraculis eorum, qui Ecclesiam, cujus in sinu educati sunt, illustrant, semperque illustrarunt. Catholica cum diffusa per orbem universum pateat, quum contra singulae infidelium, atque haereticorum sectae, aliae alibi, suis quaeque finibus.

arctentur. Apostolica tum quod in Petri cathedra numquam intermissa Pastorum successio viget (1), eaque nonnisi per ordinationem Episcopali manuum impositione factam ad haec usque tempora deducitur, tum quod una semper, eademque obtinuit doctrina, quae Apostolica aetate obtinebat. Atque haec Ecclesia neque fallere, aut falli (2), neque umquam perimi, ac deleri potest (3).

(1) Recte Augustinus contra epist. Manich. quam vocant fundamenti cap. 4 T. 8 col. 153 cit. ed. Venet. causas significans , propter quas Romanae Ecclesiae adhaereret, hoc demum ait: tenet me ab ipsa Sede Petri Apostoli, cui pascendas oves suas post resurrectionem Dominus commendavit usque ad praesentem Episcopatum successio Sacerdotum .

(2) Joan. XIV 16 et 26 et XVI 13. Paulus I ad Timoth. III 15. Hinc S. Fulgentius epist. 3 ad Proh. cap. 5 in Biblioth. Patr. tom. 9 pag. 92 ed. Lugdun. 1677 Ecclesia, inquit, virgo in fide, et caritate persistens et sapientiam possidet, et virtutem; ideo nec seductione decipitur, nec violentia vincitur, quia internae virginitatis integritate fulcitur. Et S. Irenaeus contr. haeres. lib. 3 cap. 4 num. 1 pag. 178 cit. ed. non oportet, inquit, adhuc quaerere apud alios veritatem, quam facile est ab Ecclesia sumere; cum Apostoli, quasi in depositorium dives, plenissime in eam contulerint omnia, quae sint veritatis ut omnis, quicunque velit ง sumat ex ea potum vitae.

(3) Matth. XVI 18 XXVIII 20 Luc. XXI 32. Et Chryostomus Homil. 4 in illud Isa. Vidi Dominum cap. 2 tom. 6 pag. 122 ed. Montfauconii Venet. 1734, facilius, inquit est Solem extingui, quam Ecclesiam deleri. Vide etiam Augustinum in psalm. 103 serm. 2 Tom. 4 col. 1145 edit. cit.

§. XV. At vero nullum ex iis signis, quibus vera Christi Ecclesia dignoscitur, quadrare in Protestantium Ecclesias ulla ratione potest. Neque enim eorum Ecclesia una est aut fide, in qua va