riae sunt, interque se dissentientes illorum confessiones (1); aut in sacramentis, quorum in numero definiendo dispar est omnium fere sententia (2); aut demum Pastoribus, cum quidam nullam agnoscant ecclesiasticam hierarchiam, quidam varium habeant Ecclesiarum regimen, cuncti vero careant uno omnium capite, cum quo conveniant, aut sub quo concilium aliquod in stituant (3). Non item Sancta, tum quod sectarum auctores perditos, ac nefarios fuisse homines constat (4); tum quod eorum doctrina plena licentiae, ac ac vitiorum est. Non Catholica, tum quod non semper fuit, cum haeretici, antequam in errores inciderent, Romana Ecclesia communione jungerentur, tum quod ubique non est, cum Protestantium sectae si conjunctim omnes accipiantur, non unum sint, sed inter se valde differant (5), si disjunctim singulae, modicae quaedam partes sint, quae universitatem habere non possunt (6). Non demum Apostolica, cum neque Apostolorum sit eorum doctri-, na, neque Episcoporum successio ab Apostolis repetatur, neque Apostolica sit missio, cum neque Calvinus Episcopus fuerit, neque Lutherus; licet ipse Episcopos ordinare ausus fuerit (7).

cum

(1) Extant hae confessiones unum in corpus collectae Genevae all. 1612 Vide Bossuetum Histoire des variations des Eglises Protestantes oeuvres tom. 4 à Liege 1766, et defense de l'Histoire des variations contre la response de M. Remage tom. 5.

(2) Lutherus tria tantum probat sacramenta; quamquam si usu, inquit lib. de captiv. Babylon. tom. 2 opp. pag. 260 Jenae 1600, Scripturae loqui velim, nonnisi unum sacramentum habeam et tria signa sacramentalia. Melancton tria videtur agnoscere; Zuinglius matrimonium etiain recenset Calvinus baptismum tantum, et coenam retinet, licet etiam

ordinationem adjicere videatur; denique Dallaeus Minister Calvinianus quaestionem de sacramentis rem levem ac nullius momenti esse arbitratur.

(3) Varium est apud Lutheranos Ecclesiarum regimen ; Calvinianis nulla est hierarchia, neutris unum omnium caput

(4) Lutheri flagitia carpit ipse Calvinus ep. ad Bulingerum tom. 9 opp. pag. 239 Amstel. 1667, omnibus vero comperti sunt perditi utriusque mores. Nam hic ab Urbe Novioduno ob infames turpitudines, ab Urbe Geneva tamquam seditiosus publice ejectus est; ille vero deseruit Regulare Institutum, quod solemnibus emissis votis susceperat, et palam uxorem duxit virginem monialem, ex qua tres filios procreavit. Multa de eo scripsit Jacobus Bossuetus in Histor. Variation., et multa etiam sunt apud Berninium Istoria di tutte l'eresie tom. 4 cap. 5.

(5) Angli a Calvinianis, Calviniani a Lutheranis, Lutherani ab Anabaptistis, Anabaptistae a Zuinglianis communione dissiti, discretique sunt.

(6) Idem dictum volo de schismaticis in Oriente; nam Ethiopes ab Egyptiis, et Alexandrinis, hi ab Armenis Armeni a Constantinopolitanis, et hi a Russis invicem se-. parantur.

8

(7) Consule Bellarminum de not. Eccles. lib. 4 cap. pag. 88 tom. 2 opp. Venet. 1721. Habert. Theolog. dogmat. tom. 1 prol. cap. 3. Bertium de Theolog. disciplin. lib. 30 cap. 13 num. 5 tom. 8 pag. 438 edit. Romae 1745. Colletuni Inst. theolog. cap. 5 de var. ordin. specieb. tom. 9 pag. 72 edit. Taurin. 1778. Petavium Theolog. Dogmat. de eccles. hierarch. lib. 4 cap. 2 n. 5 tom. 6 pag. 178 edit. Venet. 1757.

CAPUT II.

DE ECCLESIÆ REGIMINE, ET POTESTATE.

XVI. Regimen in Ecclesia necessa

rium.

XVII. Quale hoc sit?

XVIII. Non Democraticum.
XIX. Neque Aristocraticum, sed
Monarchicum.

XX. Monarchiae nihil detrahit Epi

Hactenus

S. XVI.

actenus quae vera Ecclesiae natura sit, et quibus ea notis, signisque noscatur, exposuimus; nunc de ejus potestate disputemus. Neque enim societas hominum, qualis Ecclesia est, stare, et consistere potest, nisi imperii auctoritate contineatur, et nisi leges habeat, quibus ea regatur, et quibus omnes pareant. Ex quo intelligitur, esse in Ecclesia condendarum legum potestatem.

S. XVII. Nam Christus cum homines praefecit, qui visibilem Ecclesiam visibiliter regerent, in eos etiam contulit imperium, quo carere non potest quisquis societati praefectus curare debet, ut ea optimis abundet legibus, et institutis, atque ut poenis etiam coerceantur, qui non obtemperant legibus, quibus reipublicae salus, et incolumitas continetur. Regendae enim societatis summa tota est posita in imperandi, puniendique potestate; eam Christus Ecclesiae dedit, eaque semper Apostoli, ceterique Episcopi, praesertim vero Romani Pontifices usi sunt (1).

(1) Confer Doujat praenot. canon, lib. 2 cap. 2; prae

1

ceteris autem confer Mamachium Orig. et antiquit. Christian. lib. 4 par. 1 cap. 2 §. 5 el cap. 3 pag. 259 et seq. tom. 4 ; ubi de Ecclesiae potestate, ac regimine graviter, accurateque disputatur

§. XVIII. Atque hanc quidem potestatem plerique ex Protestantibus ad Aristocratiam referunt (1); quamquam non desint ex Lutheranis. qui Ecclesiae regimen democraticum esse contendant, atque hominum voluntate discrimen inter clericos, et laicos inductum putent (2). Cujus erroris absurdum noverunt etiam plerique ex Lutheranis et Calvinianis, adeo ut vix dignus sit qui a nobis refutetur. Revera quidquid Christus de Ecclesiae potestate dixit, non plebi, sed Apostolis dixit aut omnibus aut Petro nominatim (3), legesque omnes de rebus ecclesiasticis non a populo, sed ab Episcopis, ac praesertim a summis Pontificibus sunt perpetuo constitutae. Eorum videlicet est, semperque fuit leges condere, curare diligenter, ut ab omnibus observentur, atque in reos criminum animadvertere (4).

,

(1) Confer Mamachium Origin. et Antiqu. Christian: lib. 4 par. II cap. 1 §. III tom. 5 pag. 12 et seq., ubi horum complures recensentur .

(2) Ineptissimum hunc errorem ipse etiam refutavit Josephus Binghamus, homo videlicet ex Protestantium numero, Orig. Eccles. vol. 1 lib. 1 cap. 5 pag. 41 et seq. ed. Halae Magdeburg. an. 1751. Vide Mamachium loc. cit. pag. 11 not. 1.

(3) Quo Pertinet Matth. XVI 19 Tibi dabo claves etc. quodcunque ligaveris etc. Joan, XXI 15 seq. Pasce agnos meos , pasce oves meas, Matth. XVIII 18 quaecunque alligaveritis super terram etc. Joannes XX 23 quorum remiseritis peccata etc. Hinc. Petrus ep. 1 cap. 5 vers. 2 ita Episcopos Ponti, Galatiae, Cappadociae etc., quos Seniores

appellat, alloquitur: paseite, qui in vobis est, gregem Dei ; pascere autem idem est ac regere, uti patet ex Ps. LXXVII v.77 seq. ubi David constitutus divinitus dicitur pascere Jacab servum ejus, quod est regere; nisi forte velis ab Regibus non gubernari, regique populum, sed institui, imbuique doctrina; quo quid fingi potest absurdius? Confer etiam lib. II Reg. c. V. v. 2 et lib. I Paralip. c. XI v. 2. Hujus vero ab Apostolis, eorumque successoribus exercitae potestatis pleni sunt Sacrae Scripturae et Ecclesiasticae histo

riae libri.

(4) De hoc Democraticorum errore multa discimus in opere Jus Canonicum universum publicum et privatum tom, 1 cap. 9 §. 5 not. 1 pag. 186 et seq.

§. XIX. Democraticos sequuntur proxime, qui Ecclesiae regimen errore pari Aristocraticum faciunt (1). Sunt autem catholici, qui puram Aristocratiam respuentes, tamen Monarchiam Ecclesiasticam Aristocratia temperatam volunt, Verum cum inter Catholicos omnes conveniat, Romanum Pontificem jure divino praeesse Ecclesiae universae et vero praeesse non solum honore, ac loCO sed etiam potestate, et jurisdictione, facile intelligitur, Ecclesiae regimen monarchica ratione contineri. Nam Monarchiae nomen designat summum imperium, quod apud unum est,

,

(1) Videndus Nicolaus Coeffetaeus in libris IV apologeticis pro sacra Monarchia Ecclesiae Catholicae, Apostolicae, et Romanae adv. rempub. M. Antonii de Dominis; et videndus praesertim Mamachius Orig. et Antiquit. Christianar. tom. 5, quo toto fere volumine Aristocraticos doctissime, copiosissimeque refutavit.

S. XX. Nihil autem Monarchiae detrahit potestas Episcoporum, quae etiamsi non precaria sed propria, et nativa sit, tamen cum pendeat

Tom. I.