apud Raynaldum ad ann. 1565 num. 44 1. 15 pag. 370 edit. Lucae 1756.

§. XXXXIII. Etiam Cardinales, et Legati a latere fruuntur jure conferendi beneficia, quae vacaverint in eorum titulis, atque Episcopatibus suburbicariis, aut in provincia, in qua legationis munus exercent. Atque hi beneficia conterunt quovis mense, cum non obstringantur alterna illa mensium divisione, quae profluit ex regula IX Cancellariae; et Legatus quidem a latere in provincia sua primus occupare potest collationem beneficiorum, quae ad Episcopum pertinent, ita ut si ab utroque idem beneficium collatum sit, potior habeatur collatio, quae antiquior est (1):

(1) Cap. 6 de Offic. Legat., Cap. 51 de Praeben, n 6.

§. XXXXIV. Omnes Cardinales habent a Summo Pontifice facultatem, sive, uti vocant, indultum (1) conferendi beneficia, quibusdam exceptis (2), quae vacua fiunt in suis Titulis, Ecclesiis Cathedralibus, Dioecesibus, Abbatiis, et Monasteriis sibi commendatis, laxato vinculo Regularum Cancellariae. Verum ut in suis Titulis, atque Episcopatibus suburbicariis conferre ipsi beneficia possint, in Curia Romana commorari debent (3), quoniam absentes eo jure carent, nisi illud peculiari beneficio Summi Pontificis impetraverint (4). In tribus autem Basilicis Sancti Joannis Lateranensis, Sancti Petri in Vaticano, et Sanctae Mariae Majoris, quae inter Cardinalium titulos minime recensentur, Cardi

nales Archipresbyteri minora conferunt beneficia, etiamsi absentes a Curia reperiantur (5).

(1) Indultum, quod singulis Cardinalibus a Summo Pontifice dari solet, late explicat Rigantius ad Regul. 8 Cancell. §. 1 fere per tot.

(2) Excipiuntur majores Dignitates in Cathedralibus, et Principes Dignitates in Collegiatis Ecclesiis, aliaque beneficia, quorum collatio ad unum Pontificem pertinet, et de quibus late agit Rigant. ad Regul. 1 Cancell. §. 4 num. 13, et seq. ad Regul. 4 §. 1 num. 38, et §. 3 num. 24, et seq.

(3) Vide Rigant. ad Regul. 8 Cancell. §. 1 num. 44, et seq., et num. 144, et seq., ubi ostenditur, quae proprie Curia Romana sit, in qua Cardinalis commorari debet, ut beneficia conferat, quae in suo Titulo, aut Episcopatu suburbicario vacua fiunt.

(4) Quaedam hujus generis exempla numerat Rigantius loc. cit. num. 142.

(5) Vide Rigant. loc. citat. num. 37, et seq. Verum collatio minorum beneficiorum in tribus Urbis Basilicis pertinet etiam, uti diximus, ad capitula, qua de re videndus ipse Rigantius loc. cit. num. 13 seq.

§. XXXXV. Collatio, sive ab Episcopo fiat sive a Summo Pontifice, sive ab ejus Legato, aut Cardinali, non viva voce, sed scripto fieri debet. Pontifex dat diplomata, quae Bullae_dicuntur, quaeque a pluribus Datariae, et Cancellariae ministris obsignantur. Earum aliae dicuntur in forma gratiosa, aliae in forma dignum, aliae demum in forma Commissaria . Literae in forma gratiosa dantur ad clericum, qui sui Episcopi exhibito testimonio beneficium obtinuit, eaeque veram secumferunt beneficii collationem. Literae in forma dignum, quae ita appellantur, quod ab eo verbo exordiuntur, locum

habent cum illud Episcopi testimonium, ex quo pateat idoneum esse clericum, in medium allatum non fuit; propterea mittuntur ad Episcopum, cujus esse debet certo clerico beneficium attribuere postquam ipse, facto periculo, dignus, et idoneus repertus est. Denique in forma Commissaria conceduntur literae, cum clericus illud quidem dedit Episcopi testimonium, sed multa adhuc ab se narrata Summo Pontifici ut beneficium consequatur, demonstrare debet Coram designatis Exequutoribus, vocatis omni bus, quorum interest. Atque hae literae non ve ram collationem continent, sed tantum manda tum, ut ajunt, de conferendo.

§. XXXXVI. Episcopus etiam publico instrumento, eoque ab ejus Cancellario obsignato complectitur beneficii collationem. Ubique mentio fit de natura, atque reditibus beneficii, de tempore; ac modo, quo illud vacaverit, de meritis ejus, qui idem postulat.

Tom. 1.

Postremus modus

, quo Ecclesiasticos Magistratus, et beneficia consequimur, est Institutio, quae definitur beneficii concessio facta ad praesentationem ejus, qui habet juspatronatus (1). Quare duo hic necessaria sunt, ut quis beneficium obtineat, Institutio, et Praesentatio. Haec ad Patronum pertinet, cujus est designare, et offerre clericum; illa ad Episcopum, cujus est designato clerico beneficium tribuere, modo nihil obstet, cujus causa repellendus videatur (2).

(1) Institutionis vocabulum latius interdum accipitur, adeout etiam collationem comprehendat, eaque est institutio, , quae libera appellatur. Proprie tamen, ac stricte instituti pertinet ad beneficia jurispatronatus, ac de ea

nos hoc loco disserimus.

(2) Cap. ult. de Instit. in 6, Conc. Trident. Sess. 7 cap. 13, et Sess. 25 cap. 9 de Reform.

§. XXXXVIII. Est autem juspatronatus jus praesentandi clericum instituendum ad ecclesiam, vel beneficium vacans. Quae praesentatio nobilissimam facit, ac praecipuam jurispatronatus partem, quamquam ipsum et minora quaedam jura comprehendat, uti sunt jura alimentorum pulturae, sedis, processionis, thuris, et cetera quae honorifica appellantur (1), Qui his juribus fruitur Patronus dicitur, sive quod patrocinium Ecclesiae praestare debet, sive quod olim dominus fuerit earum rerum, ex quibus Ecclesia aedificata est (2).

(1) Cuncta haec jura ut una definitione comprehendat Franciscus de Roye in Prolegom. ad tit. jurepatron. cap. 1, juspatronatus definit jus, quod fundatori alicu jus ecclesiae in ea competit. Verum, et in jure Civili juspatronatus, quod manumissor in libertum habet, mul tis constat, puta successione, operis obsequiis, atque officiis; et tamen jus successionis, quod praecipuum est, per eminentiam juspatronatus appellatur. Ipse Franciscus de Roye peculiari libello de Juribus honorificis Patronorum diligenter disputat.

(2) Originem hujus nominis quidam referunt ad aetatem S. Gregorii VII, quidam etiam ad ea tempora, qui. bus Gregoriana collectio edita est. Sed eam antiquiorem esse demonstrat Franciscus de Roye in Prolegom, ad tit. de Jurepatron. cap. 1.

§. XXXXIX. Propterea Sacri Canones tem; plorum, altarium, beneficiorum fundatores, eoliberos rumque et heredes praecipuis quibusdam juribus, honoribus, et privilegiis donarunt, ut erga illos se gratos praeberent, ceteri autem pari ad bene de Ecclesia merendum voluntate excitarentur (1). Hinc nomina, et elogia Funda