dem vim ad pietatem habent, atque his sané nemo contradixerit, qui vel exigua legum ecclesiasticarum peritia sit praeditus. Et paulo post : Non enim iis contenti, sumus quorum Apostolus, et Evangelium mentionem fecerunt; sed alia quoque cum antea tum post dicimus, utpote quae magnum momentum ad ipsum My sterium habeant doctrina non scripta, sed tradita eruditi. Vid. Tertullianum de coron. cap. 3 pag. 101 et 102 ed. Venet. 1744. Irenaeum t. 2 6 2. S. Hieronymum in Dialog. advers. Lucifer. c. 8 tom. 2 col. 180 ed. Vallarsii . S. Augustinum lib. 2 c. 7 contr. Donat. tom. 9 col. 102 et contr. Julian. Pelag. lib. 5 cap. 23 et 24 tom. 10 col. 640. Melchior. Canum de loc. Theolog. lib. 3 cap. 3. Coustantium in praefat. ad epist. Roman. Pontific. par. 2 num. 51 pag. I VI. Pertinet etiam ad traditionis necessitatem ostendendam disciplina arcani, quam ab ipsa Christi, et Apostolorum memoria repetit, quamque egregie praeter ceteros illustravit Emanuel Schelestratus peculiari dissertatione De disciplina arcani.

§. XXXXVIII. Traditio vel divina, vel humana est. Divina auctorem habet Deum ipsum, humana Ecclesiarum Rectores, hoc est Apostolos, vel eorum successores Episcopos, quibus placuit nonnulla decernere voce, et praedicatione (1). Hinc humana traditio vel Apostolica, vel Ecclesiastica appellatur, prout ab Apostolis, vel ab Episcopis proficiscitur.

(1) Multi sunt, qui Apostolicas traditiones in mere Apostolicas, et Divino-Apostolicas dividendas putant; illas vocant, quae ab Apostolis, tamquam Ecclesiarum Rectoribus, originem repetunt, has contra, quae a Christo immediate Apostolis, ab his vero Ecclesiae viva voce datae sunt, atque ad nos usque transmissae. Sed haec divisio naturam , atque originem confundit traditionis cum modo , per quem ea propagatur. Quidquid a Deo procedit divinum est, neque discrimen aliquod inducere potest modus, quo ad nos delatum est, cum ejus originem divinam esse roustat. Quare omnis

traditio, quam Apostoli Christi ore, aut Spiritu S. dictante acceptam ad nos transmiserunt ut Christi praecones, et Christi nomine loquentes divina haberi debet. Ac si aliam traditionum divisionem educere velimus ex modo, quo ea propagatur, etiam traditiones Ecclesiasticas Divino-Ecclesiasticas appellabimus, quandoquidem etiam Ecclesia divinas traditiones ad nos transmittit.

§. XXXXIX. Inter divinas, et humanas traditiones magnum discrimen est. Nam illae ad catholicum dogma pertinent, vim eamdem habent, , quam habent Sacrae Scripturae, observandae sunt in Ecclesia universa, quae illas abrogare non potest, quamquam ejus tantum sit interpretari divinas traditiones, easque ab humanis secernere. Quo fit, ut ea solum divina traditio haberi debeat; quae talis Ecclesiae judicio existimatur (1). Contra vero humanae traditiones Ecclesiae disciplinam respiciunt, mutantur ab Ecclesia, cum id ejus utilitatis, aut necessitatis ratio postulat (2), denique etsi interdum universales esse possint, pleraeque tamen certis continentur regionibus, neque ad totam Ecclesiam pertinent (3).

(1) Cum unitati Religionis in primis obsit doctrinae chri stianae incerta fides, hinc constituenda nobis est auctoritas aliqua, cui secernendis traditionibus sine metu erroris adhaerere possimus. Quae auctoritas uni Ecclesiae data est. Quare omnis traditio, quae hujus judicii caret auctoritate in pretio haberi non potest, et apposite S. Augustinus in ceJebri illa de rebaptizandis haereticis controversia lib. 2 c. 32 contr. Crescon. tom. 12 col. 544 ed. Venet. 1756. Non ac2 cipio, inquit, quod de baptizandis haereticis, et schismaticis B. Cyprianus sensit, quia hoc Ecclesia non accipit, pro qua B. Cyprianus sanguinem fudit. Habet antem Ecclesia quosdam canones ad cognoscendam vim, et natu

ram traditionis, de quibus late disputant Scriptores rerum Theologicarum

(2) In quo tamen caute semper Ecclesiam rem omnem egisse docet Innocentius in epist. 17 num. 9 ad Episcop. Macedon. col. 835 et epist. 25 ad Decent. Episc. Eugub vol. 855 apud Coustantium. Epist. Roman. Pontif.

(3) Ita ex. gr. non eadem ubique est in pervigiliis Sanctorum jejunandi ratio. Sed ecclesiasticae universalis traditionis illustre exemplum est in biduo ante pascha absque divinorum sacramentorum celebratione transigendo, quam in tota Ecclesia semper observatam Innocentius I in epist. 25 num. 7 ad Decent. Episc. Eugubin. ap. Coustantium col. 859 et ap. Gratian. dist. 3 can. 13 de consecr. ex Ecclesiae institutione ad Apostolorum imitationem educit his verbis: Ulique constat Apostolos biduo isto et in maerore fuisse, et propter metum Judaeorum se occuluisse. Quod utique non dubium est, in tantum eos jejunasse biduo memorato, ut traditio Ecclesiae habeat isto biduo sacramenta penitus non celebrari. Quomodo autem traditio ab Ecclesia Romana ad alias transire deinceps possit, et vim ubique obligandi cons sequatur, docet ipse Innocentius loc. cit. num. 2.

L. Consuetudo jus est inductum moribus hominum, et usu diuturno, quae vim habet legis, modo honesta sit, laudabilis, ab omnibus diu servata, tacito, aut expresso Pastorum consensu introducta. Et saepe recedimus a jure scripto, interdum non recedimus, illam consuetudinem contra ius, et hanc praeter jus appellamus Utraque consuetudo opus habet frequentia actuum, quibus inducatur (1), voluntate ejus inducendae in illis, qui eam servare debent (2), consensu Legislatoris, qui novum hoc jus observari consentiat (3), diuturnitate temporis, quod in consuetudine contra jus esse debet annorum quadraginta, decem vero in consuetudine praeter jus, quod longum tempus in jure est (4). Cum haec

servata sunt, non modo consuetudo legi vim adimit, sed etiam vim tantam habet, ut ei recentiori lege non derogetur, nisi id nominatim conscriptum, cautumque sit (5). Decreta tamen Concilii Tridentini contraria consuetudine tolli non possunt (6).

L

(1) Confer Cujacium observ. lib. 10 c. 1 t. 3 col. 525 edit. Mutin. seu Venet. 1758.

(2) Leg. 35 ff. de legib. Ceterum jus consuetudinis vim nullam habet, si quid populus agat voluntarie, ac sine animo suscipiendae obligationis; quemadmodum pii quidam, diuturnique usus jejunandi, aut orandi, cum desit voluntas populi, nullam obligationem inducunt.

(3) Cap. 18 de praeben.

(4) Confer Interpretes in Cap, 25 de verb. signific. cap. 5 de offic. Ordin. in 6 et Leg. 2 et 3 C. quae sit long. consuet.

(5) Cap. 1 de Constit. in 6. Quare Tridentini Patres in decretis reformationis omnes contrarias consuetudines etiam immemorabiles expresse abrogare voluerunt, parique ratione utuntur Legislatores omnes tum profani, tum ecclesiastici cum novas constitutiones emittunt.

6) Pius IV Constit. In Principis 109 in Bultar. Magn. ült. edit. Rom. tom. 4 par. 2 pag. 214.

3

Patefactis fontibus Juris Canonici, reliquum

est ut videamus, quemadmodum ab iis fontibus deducti sint Canones, atque in unum corpus collecti, ne incerto vagarentur, atque ut omnibus facilius innotescerent. Vix ullas initio novas leges condere opus fuit; sed labentibus annis cum multa quotidie inciderent, quae regulis indigebant, quibus apte componerentur, oportuit evulgare canones; quod factum ab Ecclesia est, non modo Constantino Imperatore, cum quiete, et tranquillitate Ecclesiae data, seu Christianis libere permissa Religio est, sed etiam cum ipsi ethnicorum jugo premerentur. Hinc aucto in dies