Page images
PDF
EPUB

jada (1. C. 15, 54), vâúrkjada (2. C. 4, 17), ustiuhada (2 C. 7, 10), noch die auf falsch a endenden uflifnanda (J. 6, 13) u. ufkunnanda (J. 13, 35). Sunjodama in 2 C. 12, 19 (Hdfchr. B.) ift Fehler (A. hat richtig sunjôma), wie umgekehrt fráujôma (1 C. 1, 24) Schreibfehler ftatt fráujinôma.

Neben jener eigentlichen Leideform und Mittelform läuft aber noch eine dritte, in der Bedeutung halb jene, halb diefe, die fich durch ein bei starken und fchwachen Zeitwörtern nach dem Stamme vor der Beugung eingeschaltenes n kennzeichnet, womit fie die Gegenwart fstark (und die Befehlsweise auf n: veihn etc.), die Vergangenheit fchwach beugt und zwar nach der zweiten schwachen (veihnôda, Mittelw. veihnands).

Davon finden fich vor:

I. von Starken Zeitwörtern: 1) us-luknan, bi-áuknan, and-lètnan, ga-skáidnan, ïn-feinan (ïnfeinôda: L. 7, 13. 15, 28), us-keinan (keinòda: L. 8, 8); us-geisnan, 2) and-bundnan (von bindan), ïn-tundnan (von tindan), af-taúrnan (von taíran), maúrnan, gastaúrknan, gathaúrsnan, (von thaírfan), af-lifnan (von leiban), dis-skritnan (von skreitan), und wohl auch ganipnan, dis-hnupnan (von hniupan), us-gutnan (von giutan), fra-lusnan (von liufan); us-luknan (von lukan).

II. von schwachen Zeitwörtern (öfter vielleicht unmittelbar vom betr. Eigenfchaftsworte):

af-hvapnan, ufar-hafnan, ga-haftnan, ga-batnan, managnan, ga-vaknan, ga-thlahsnan, ga-hliftnan, fra-kvistnan, mikilnan, minznan, blindnan, fvinthnan, gabignan, ga-nipnan, ga-fvinthnan, ga-gavairthnan; ga-fullnan, ur-rumnan, ga-dribnan, af-dumbnan, af-dôbnan, af-dáubnan, ga-dáuthnan, af-fláuthnan, bi-fáulnan, ga-staúrknan; us-háuhnan, ga-háilnan, ga-nôhnan; veihnan; ga-kviunan; us-mêrnan.

Zu diefen ftellt fich fraíhuan (fraihna, fraíhnáu etc., fraihn), in der Vergangenheit aber ftark frah, frèhum und im Mittelworte fraihans (L. 17, 20).

III. Unbiegbare Redetheile.

I. Umftandswörter.

A. Meift von Fürwörtern:

A. Der Zeit: 1) than(uh), dann; hvan(uh), wann; ju(than), schon; nu, nun; naúb,
noch; ufta, oft; fimlè, einft; untè, bis; thandè, wenn; tharei, wo; u. f. w.
B. Des Ortes:

a. wo? 1) thar(uh), da, dort; hvar(ei), wo; hèr, hier; jáinar, dort; aljar, an-
ders wo; vgl. hindar, hinter; ufar(ô), über, oberhalb; undar(ô), unter, un-
terhalb; afar, nach; aftarò, hinten, von hinten; 2) afta, hinten; uta, aussen,
ïnna, innen; faírra, fern; nêhva, nahe; faúra, vor; ïupa, oben; dalatha, un-
ten; alja, aufsen (anderswo); and-a, entgegen; untha-(?), entlang?
b. wohin? 1) hvath, hvad-uh, wohin; thad-ei, wohin; jáind, dorthin; aljath,
anderswohin; dalath, hernieder; famath, zusammen; 2) hvadrê, wohin;
jáindrè, dorthin; hidrê, hierher; 3) faúr, ïup, ût, înn, nêhv etc.

c) woher? 1) hvathrò (ei), woher; thathrô(-ei), daher; jáinthrò, dorther; ïnna-
thrô, von innen; utathrô, von aussen; ïupathrô, von oben; dalathrò, von un-
ten; fairrathrò, von fern; aljathrò, anderswoher; allathrô, von allen Seiten.

C. Des Mafses, der Menge, u. f. w.

Sva(h), fo; fve, wie; hvê(h), dann, nur; nê, nein; nêi, nicht? ni-u, nicht?

ja(-i), ja, fürwahr; aúftô, etwa, zufällig; vaila, wohl; nêhva, nahe; alja, nur; funja, wahrhaftig, vgl. aftra, vithra etc.

D. Der Frage: -u? ni-u, nicht?; ïb-u; ib-ái, ob; ja-u, ob, etwa; thau, etwa; nuh, denn?, an, denn?

B. Von Eigenfchafts- und Mittelwörtern (J. vorher dalath, famath, aljath, aljathro, allathrô etc.)

1) bi fumata, and all, ufar jáina, afar mikil; faúr-this, faúr-thizei; ïn this, in thizei. 2) this-hun, befonders; filáus máis, bisunjanè, simlè, svarê;

3) filáu máis;

4) filu máis, filu; feithu, leitil, ubil; thatáinei, nur; thata anthar, thata andaneithô; andvaírthô;

5) usdáudo, usfindô, galeikô, analeikô, antharleikô, samaleikô, lathaleikô, vaíraleikô; thiudisko, judáiviskô; uhteigô, vitôdeigò; unvêniggô; finteinô, fniumundo, glaggvo, fpráutô, fundrô, miffò; ufjô, alakjô, andáugjô, allandjò, arvjô, gahahjô, thiubjô, thridjô;

6) gefteigert aljaleikôs, fniumundôs (/. S. 793); háuhis, vulthris, andvaírthis, framvaírthis; framvigis (?), framis, andis (andizuh), nêhvis, áiris, haldis, halis(-áiv), funs(-áiv), feiths, anaks, máis, mins, vaírs, jáindvaírths; allis, raíhtis; b) máist, frumift;

7) Bildungen auf -aba, -iba, -uba:

a) abraba, azêtaba, balthaba, baírhtaba, báitraba, áin-falthaba, ga-fèhaba, frôdaba, gabigaba, háuhaba, hvassaba, mikilaba, raíhtaba, ga-raíhtaba, garèdaba, un-fahtaba, sviknaba, svikunthaba, unga-tassaba, ga-tilaba, triggvaba, ubilaba, vaírthaba, veihaba; unfairinôdaba, gabaúrjaba, sunjaba; b) and-áugiba, arniba, ana-láugniba, unana-fiuniba, us-ftiuriba, gatèmiba; c) agluba, glaggvuba (L. 1, 3. 15, 8), harduba (Mc. 8, 6), manvuba (2 C. 10,6); doch auch hardaba (2 C. 13, 10. A.), glaggvaba (L. 15,8). C. Von Hauptwörtern:

A. 1) G. landis, jáinis stadis (wie háithjôs feináizôs, aíkklèsjôns fulláizôs), gistradagis (Mt. 6, 30), dagis hvizuh; Mz. hveilôhun.

2) D. áiva, ufarasfáu, himma daga; Mz. nahtam jah dagam; unkaúreinôm (2 C. 11, 8) u. f. w.

3) A. naht jah dag, hina dag; áiv (hvanhun áiv, ni hvanhun áiv; suns-áiv, halis-áiv);

funja.

4) I. thê, hvê; fvarê, fimlê ?

B. mit Verhältnifswörtern:

1) D. du áiva; bi sunjái, bi nahtái, bi náuthái, bi biuhtja, us gathagkja, us ïbnassaú,

us náuthái; Mz. du áivam, us luftum.

2) A. in maúrgin, ufar naht.

3) I. du thê, du hvẻ; untê, thande.

D. Von Zeitwörtern:

váitei, etwa; váinei, wenn doch.

II. Verhältnifswörter.

1. Mit D. af, von; fram, von; bi, bei; du, zu; mith, mit; us, aus; faúra, vor; alja,

aufser.

2. Mit A. and, längs; thaírh, durch; undar, unter; vithra, wider, gegen; faúr, vor,

für; inuh, ohne.

3. Mit D u. A. ana, an, auf; in, in; afar, nach; at, bei, zu; uf, unter; ufar, über; hindar, hinter; und, bis; auch du u. bi?

4. Mit G. in, wegen; (ïnthis, ïnuhthis, deswegen; ïnthizei, weil, weswegen); faúr, (faúrthis, vordem, ehe; faúrthizei, ehe als);

5. Mit Inftr. bi (-thẻ), du (-thê).

III. Bindewörter.

1) Jah, und, (jaththê... jaththè, fei es dafs ... oder); -uh, und; ni'h, und nicht, noch; áiththáu, oder (áiththaú áiththáu, andizuh... áiththáu entweder . . . oder);

...

2) ïth, aber; than, aththan, aber; akei, aber; ak, fondern;

3) untè, denn, weil; áuk, denn; allis, denn; raíhtis, denn;

4) thanuh, tharuh, eithan, nu(h), thannuh, nunu, daher, nun also u. f. w.;

5) jabái, wenn; niba(i), wenn nicht;

6) tháu(h), wenn auch; thaúh, doch; thaúh-jabái, wenn auch; svètháuh, zwar, doch; 7) ei, thatei, thêei, thei, dass, damit; svaei, svasvè, so dass;

8) hváiva, wie; svè, wie; svasvè, so wie;

9) svê, als, da; than, thandê, wenn, so lange als; bithè, während; miththanei, wāhrend; sunsei, sobald als; faúrthizei, ehe dass, bevor.

IV. Ausrufungswörter.

Ô, o! Vái, wehe (cg). vái-fairhvjan, vải-fvaran etc.)! Cái, fieh (ugl. faihv)! hin (Jeugo), hirjats (Sεute, ihr zwei); hirjith (SɛUTE), hierher (kommet)!

Zugabe.

Die fünf gothifchen Unterfchriften.

1. In der ravennatifchen Verkaufsurkunde zu Neapel (S.‚Frabaúhtabôkôs oder die gothifchen Urkunden von Neapel und Arezzo mit zwei Schriftnachbildungen in Steindruck von H. F. Mafsmann. Wien, Fr. Beck. gr. Fol.):

1. Ïk Uftahari papa 1) ufm(èl)ida handáu meinái jah andnêmum | skilliggans .J. jah faúrthis thaírh kavtsjôn mith | diakuna Alamôda unsaramma[dau]2) jah mith gahláibá(im) | unsaráim andněmum skilliggans à à vaírth thizê s(áivè)|. 2. † Ik Sunjáifrithas diakôn 3) handáu meinái ufmêlida jah andn(èmum) | skilliggans :J: : jah faú(r)this thaírh kavtsjon mith diakôna (Ala)[môda unsaramma jah mith gahláibáim unfaráim andnèmûm sk(il)|liggans :RK: vaírth thizẻ sáivè........ 3. (†) Ïk Mèrila bôkareis 1) handáu meinái ufmêlida jah andnêm(um) | skilligans :J: jah faúrthis thaírh kavtsjôn jah mith diaku(na Ala-)|môda unsaramma jah mith gahláib(á)im unsaráim andnêmum s(killig) gans :Ř:K: vaírth thizê sáivê. 4. (†) Ïk Viljarith bôkareis ") handáu meinái ufmêlida jah a(ndnèmum) | (s)killig[n]gans .J. jah faúrthis thaírh kavtsjôn jah m(ith diakuna) | Alamôda unsaramma

1) L. Optarit praesbyter. 3) L. Suniefridus diaconus.

2) Wohl statt d(iakáun)áu, oder (al)am(ô)dan(nsaramma) nochmals. 4) L. Mirica spodeus. 6) L. Uuiliarit spodeus.

jah mith gahláibáim unsar(áim andně)|mum skilliggans .R. K. vaírth (th)izê

sáive.

2. In der verlorenen oder verlegten Verkaufsurkunde von Arezzo. 5. Ïk Gudiláib 1) 'dkn' thô frabaúhtabóka fram mis gav|aúrhta thus 'dkn' Alamôda fidvor unkjana 2) hug sis 3) Kaballarja 1) jah (s)killigans 'RLG' and | nam jah ufmèlida |

1) L. Gudilebus diaconus. Das Gothische könnte auch Gudilub zeigen. 2) Die Nachbildung bei Gori zeigt unkjana. Etwa unkjans?? Das Latein hat quatuor unciarum, 3) d. i. fundi. 4) Der Nominativ gehört zu Mc. 3, 16. (S. S. 600).

Nachträge und Verbesserungen.

1. An Buchstaben und Wörtern:

[ocr errors]

[ocr errors]

5 Mof. 32, 21 lies unthiudô (s) u. thvaírhein. N. 6, 16 áugôna; 17 managái; 18 Aieirins; 9, 15 gaft; Prov. Sal. Saúlaúmônis? (J. 10, 23. Mt. 6, 22. L. 3, 32); Ifaias fehlt 25, 8 (aus 1 C. 15, 54) — Mt. 6, 31 vagjáima; 7,3 ïth; 11 filáus; 8, 5 bidjands; 7 gaháitja; 20 anahnáivjái; 22 dáuthans; 9, 16 platafanan; 10, 33 faei in h.; 11, 23 ïth (ft. jabái)?; 27, 19 garaíhtin. Mc. 3, 32 bi; 35 jah; 5. 37 fraláilôt; 38 váifaírhvjandans; 6, 27 spaíkulatur(an)?; 8, 11 mithfòkjan; 23 ga-u hva -fehvi; 9, 15 funsáiv; 43 habandin galeithan in g.; 10, 14 thize (fvaleikáizė)?; 26 du fis m.; 11, 4 uta; 14, 14 inngaleithái. L. 2, 32 vulthu; 3, 6 leikè; 4, 19 gathrafftein(ái)?; 7, 30 ana?; 8,14 afhvapand; 9,7 thahta; 3, 5 áufôna; 15, 16 fath ( 16, 21). J. 5, 45 du; 7, 18 nift; 14, 17 manafè[i]ths. fáia[n]da?; 10, 11 gamèli[th]2; 14, 11 all razdò?; 15, 8 bimáitis. famath (ga)gaggandam; 13 thans ubilans?; 10, 20 thatei (thatei)?; 13, 3 allòs; 15, 10 guths. 2 C. 3, 16 afnimada; 4, 2 allái mithviffein; 6, 3 biftuggkvè?; 7, 4 managons; 8, 12 gagrè[i]ftái; 10, 8 gaáiviskô[n]da?; 11, 23 [svasvė]; 12, 20 [mik]. G. 2, 6 ni vaiht mis; 5, 20 háiffteis. E. 4, 11 apaústaúluns; 14 vinda hvammêh; 5, 27 ak ei. - 1 Th. 4, 6 bifaíh(6...); 5, 5 fium n. ni(r)rikvizis. 1 Tm. 2, 2 ald (S. 655). 2 Tm. 2, 2 veitvôdja vaúrda. Sk. I, 22 thize; IV, 4 tilge jah; V, 22 gakunnan; VI, 15 gabandvjandôna; VII, 14 thaúrftáis; VIII, 7 Fareifáiè[i].

[ocr errors]

-

R. 9, 19 1 C. 5, 7

Anmerk. Mt. 11, 7 lies afafgaggandam; 26, 68 xñ; Mc. 1, 16 Seimonius (J. 6, 18), Ïohannáu (L. 9, 9); 9, 41 lies 7, 10 (ft. 9); 10, 38 vituths; 16, 8 l. Mc. L. 1, 63 nam gahmèlida; jag gam.; 3, 8 zαолóν, 5, 38 bajôths; 7, 28 minniza ïmma; 7, 30 and; 8, 9 hva fijái; 14, 31 du, vigan ïna oder ana (S. LXXX)?; 17, 27 H. vor allans. J. 6, 22 idóvtes; 9, 4 tha. ei (ft. than . ei); 12, 47 mainanafed; 13, 14 usthvah; 38 hrukeith (S. 1 7m. 1, 8); 17, 18 manafed. R. 12, 8 lies 8-13, 5. 1 C. lies 4, 5 (ft. 9); 15, 54 A uffagkviths. 2 C. 3, 7 ïn (ft. us) vultháu; 13, 8 fijáima. Ph. 1, 17 zu aglôns, hipiv füge J. 16, 33 etc.; 2,8 manáugja; attin; 3, 2 zaratoμ(év)ηv. C. 1, 14. A. fravaurte; 2, 14. B. ama; 15 leika j. fr.; 3, 15 vaúrkei. - 2 Th. 3, 9 gèbeima. — 1 Tm. 1, 8 brukeith; vgl. hrukeith (J. 13, 38); afgudáim; 6, 5 (zwifch. háifteis....H); 16 lies 2 Tm. 1, 14; 3, 11 lies G. 6, 21. Tit. 1, 12 ubilabrja. Sk. II, 22 (ft. 21); 24 du dáupeináis garèhfnáis.

[ocr errors]
[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Wörtrb. S. 690 fulla-tôjis; 695 galiug (st. -a); 705 bruks, m.; 710 kalkjo, w. fw.; 711 gakusts, w. st.; 709 (unt. ïtan) frêt, frètum; 720 martyr (marytr); 737 ftáinam v.; 745 zu thlagkvs fetze flau; 756 (unt. vamms) vimman; 761 Kyrênáius; 672a füge zw. Z. 7. 8 andavaírthi (von 672b) ein; 769 fehlt Sibakthan(e)i. Links hinaus rücke gahugds (705), bimamnjan, bimampjan (720), funis, funjis, bifunjanè (739).

[blocks in formation]

Mt. 7, 3. L. 10, 6 ith; L. 2, 37 afïddja; 3, 25 Naggki(i)s; Mc. 1, 28 Andraíins; L. 4, 9 giblins; 5, 8 Ïèfuis; J. 7, 16. 14, 17 nift; Mc. 2, 6 fis; 11, 16 ahakins; C. 4, 10 Barnabins; Wrib. S. 670 fri.

-

4. An Accenten:

1 Mof. 5, 31 Lamaíkis. Mt. Uebfchr. Maththáiu; 3, 10 usmáitada; 7, 3 faihvis; 11,5 dáuthái; 27, 2 Paúntiáu; 6 kaúrbanaún; 51 faúrhah; 60 daúrôn[s]. Mc. 1, 4 aívaggèljon; 3, 28 náiteinôs; 4, 12 nibái; 5, 27 fpaíkulatur; 14, 7 vajla (Mt. 11, 5. L. 7, 22); 10 áins. L. 1, 3 Thaiaufeilu; 43 fráujans; 73 Áithis; 2, 25 Symaíôn (= 33. 3, 30); 3, 1 Trakaúneitidaús; 5 vráikvô; 5, 8 faírra ; 6, 21 Audagái (= Sk. V, 26); 33 táujand; 46 fráuja fráuja (= 10, 21. J. 15, 15. 2 C. 13, 10); 7, 37 alabalstraún; 9, 31 gafaíhvanans; 41 fiáu; 14, 31 Aiththáu (= 2 C. 11, 7); 33 áigina; 15, 7 thaúrbun; 16, 20 naúh thanuh, 18, 35 áihtrôn. J. 6, 8 Andraías (= 12, 22. Sk. VII, 2); 7, 4 fumái'h; 16, 33 fairhváu. — R. 10, 16 Efañas; 12, 4 thái ththan (= 12, 12); 15, 24 Untjchr. ustánh (= Phl. 25. Untfchr.). 1 C. 4, 9 dáuthubljans; faírveitl; 5, 10 anaftôdeith; 13, 3 áihtins. · 2 C. 2, 12 Traúadái (= 2 Tm. 4, 13); 5, 8 anaháimjans; 9, 12 gáidva; 10, 16 arbáidim; 11, 11 váit. G. 4, 21 háufeith; 5, 6 thaírh (= E. 1, 7. Ph. 25); 11 gataúran. E. 3, 10 tháim; 4, 5 Áins. Ph. 3, 14 fvêthaúh; 4, 16 Laudeikaiôn aíkkl. 1 Th. Uebfchr. Thaiffalaúneikáium; 5, 8 nafeináis. 1 Tm. 1, 5 hairtin; 6 láufavaúrdei. 2 C. 8, 29 aikklėsjon. 2 Tm. 2, 14 dáug. Sk. II, 7 ustaúhana. Wrtb. S. 693 gahvaírbs; 701 hảiraífis; hairtitha; 748 biugitái.

-

[ocr errors]

Anmerk. 1 C. 13, 2 aívaggèli.

5. An Sternzeichen im gothischen Texte:

-

a) zu fetzen zu: N. 6, 16 allái, ufkunthedun, usfullith. - Mc. 1, 6 háithivisk ; 2, 18 ni; 36 áináim; 3, 4 uskviftjan; 4, 15 find; 5, 3 aúrahjôm; 13 usláubida; unhráinjans; 22 Ïaeirus; 6, 15 praúfêtê. — L. 2, 46 alh; 14, 28 manvithô; 20, 1 jáináizè; 13 áuftô. ·J. 7, 50 du ; 8, 44 manamaúrthrja; ïmma, than; 9, 14 sabbatô ; 11, 4 thata; 12, 32 alla. R. 7, 8 navis; 9. 19 fáia[n]da; 30 Hva; 10, 9 Tèsu (= 15 5); 11, 18 aftans. 1 C. 7, 8 ift; 9, 1 Niu; 12, 12 leika; 13, 1 klismjandei.

[ocr errors]

- 2 C. 4, 5 fkalkans; 4, 17 vaúrkjada; 5, 5 jah; 10 svèfòna; 7, 3 liban; 11 faihv; 8, 2 thata; 18 thizei; 9, 4 unmanvjans (jag) gaáivifkôndáu; 10, 8 hvôpa[m]; 11, 33 handu(n)s. G. 2, 5 gastandái; 6 andfitith; 7 vithravaírthô; 4, 27 áuthjôns; máis tháu ; 5, 4 galaubeinái (= 6, 10); 8 lathondin; 6, 12 gamêlida ; meinái. — E. 1, 14 Îzei; 4,8 ushanth. Ph. 3, 3 fijáu; 3, 12 gafaháu. - C. 2, 16 fullithê. 2 Th. 3, 9 gèbeima. 1 Tm. 2, 13 gadigans; 6, 10 gathiváidèdun. Sk. II, 2 leikis; 8 thvahl. b) zu tilgen: Mc. 2, 16 fravaúrhtáim; 12, 34 fraíhnan. galáubjands. 2 C. 7, 4 ïzvis; 10, 8 gaáiviskônda; 12, 2 ïnuh.

[ocr errors]

6. An Unterscheidungszeichen etc.

[blocks in formation]

a) Setze viff'uh (L. 6, 8), that' ïft (R. 7, 18); sei stôth gaháusjandei; (J. 12, 4); ïmma, than (J. 8, 44); nasjan' (L. 9, 56); ‚Ïk (J. 12, 46); ïft; (Ph. 4, 5); b) tilge den Punkt nach fairhváus (1 C. 1, 20); nach du ïmma (L. 8, 48); lies mik libands (J. 6, 57); friathvái gavaúrtidái (E. 3, 18). S.26 lies Pf.XLIV (st. LXIV), S. 276, 3 lies XVIII; S. 512 lies IV, 6 ( st. 9); S. 607 l. 14,67 (st.76); S. 616 unt. L. 9, 47 l. 8, 53; S. 618 unt. L. 16, 20 l. 16, 21; S. 621 unt. L. 20, 32 l. Mc. 12, 21.

[ocr errors][ocr errors]
« PreviousContinue »