hant; Semper autem tamquam præsente Domino honeste versandum est, ne nobis quoque sicut Corinthiis succensens dicat Apostolus: Convenientibus vobis non licet Dominicam cœnam manducare; » et S. Hieronymus Epist. 8. ad Demetriadem de publicis pedissequis illam informans, sic ait: « Illa tibi sit pulchra, illa amabilis, illa habenda inter socias, quæ se nescit esse pulchram, quæ negligit formæ bonum, et procedens ad publicum non pectus, et colla denudat, nec pallio revoluto cervicem aperit, sed quæ celat faciem, et vix uno oculo, qui viæ necessarius est, patente ingreditur. »

(21. Femina sciens se turpiter amari ab aliquo particulari, quoties eum aspicit, vel ab eo aspicitur, peccat graviter, si data opera ei se conspiciendam offert; Layman lib. 2. tract. 3. cap. 13. Sanchez, Bonacina, Diana, et alii passim cum Busembaum, et la Croix lib. 2. dub. 5. art. 2. numer. 243. Sporer tom. 2. tract. 5. in quinto præcepto Decalogi cap. 1. sect. 2. num. 35. (22. Hine peccat Femina pergens ad hoc templum, ad hoc sacrum, in quo est aliquis particularis, a quo turpiter amatur, quando commode potest aliud templum adire eo periculo vacans. (23. Item quando it per hunc vicum potens commode ire per alium. Item quando domo egreditur sciens eum expectare speetandam, sic cum aliis Sporer loc. cit. numer. 36. Immo volunt multi absolute cum Busembaum loc. cit. et probabilius cum La Croix, loc. cit. num. 244. Feminam scientem aliquem in particulari se turpiter amare, quoties eam aspicit, posse, et debere non tantum publico, sed etiam Sacro abstinere die Festo, semel, atque iterum, ad peccatum illud evitandum. (24. Alii tamen cum Castropalao tract. 6. disp. 6. part. 16. Diana part. 5. t. 7. resolut. 21. et 22. et Pasqualig. de Sacrificio, qu. 1347. universaliter sustinent quod, ob vitandum præcise scandalum non sint omittenda ulla opera præcepta; Unde Tamburin. in Decalog. 1. 4. c. 2. § 2. n. 8. docet, quod Femina sciens se ardenter amari ab aliquo particulari, qui erit in templo, possit quidem die Festo abesse a Missa propter caritatem, non tamen teneatur, quia hoc est scandalum non datum, sed acceptum, quod omnino non tenetur vitare cum tanto detrimento omissionis Missæ die Festo; sic docet etiam Illsung. tract. 3. num. 111. dicens, ne quidem semel teneri omittere. (25. Concedunt tamen Castropal. Diana, et alii apud ipsos loc. cit. omitti debere, vel ad aliquod tempus differri actionem bonam, quæ est tantum consilii.

(26. Femina in publicum prodiens, quamvis sciat se ab aliquo in particulari turpiter

(1) Volunt multi absolute cum Busembaum (inquit Auctor num. 23.) Feminam scientem aliquem in particulari se turpiter amare, quoties eam aspicit, posse et debere non tantum publico, sed etiam Sacro abstinere die festo; num. vero 26, vult, feminam iisdem in circumstantiis constitutant peccare tantum venialiter, si, ne se privet sua libertate, domo excat, per fenestram aspiciat, ad januam domus suæ stel, vel assi cat. Harum autem fere contradictoriarum

amari, si hoc faciat ex necessitate, nullmode peccat, et saltem non mortaliter, si faciat ex utilitate, aut ne se privet sua libertate, vel jure exeundi domo, aut standi ad ostium domus, vel fenestram; Sanchez, Cajetan, Bonacina, Diana part. 2. tom. 15. resolut. 20. Sporer loc. cit. n. 35. qui num. 37. subjungit consentire omnes, Feminam ob illam causam non teneri ad longum tempus abstinere a publico, vel actionibus de se indifferentibus, v. g. ad longum tempus non aspicere per fenestram, non ad januam domus suæ stare, vel assidere; sed solum semel, et iterum, donec alter advertere possit se fugi ab illa. Quod si enim alterius turpis amor diutius duret, non erit amplius ex infirmitate, et scandalo pusilli, sed potius ea occasio erit ex propria amantis malitia, et non ex Femina, quæ libertate sua jure utitur: unde deinceps non est de his curandum (1).

(27. Femina permittens tactum sui impudicum ex objecto, vel osculum turpe, ac venereum in secreto, peccat mortaliter si non impediat, quando commode potest, quia concurrit ad actum intrinsece, et mortaliter malum; Sporer loc. cit. num 41. La Croix loc. cit. num. 249. et alii communiter. (28. Si vero tactus sint ex objecto honesti, ut oscula in facie, tactus genarum, compressio manuum, et sola tangentis prava intentione libidinosi sint, id advertente Femina, distinguendum est: vel fiunt in publico, ut in Choreis, in convivio, etc., ubi juxta morem regionis non possunt repelli, nisi ingerendo animis adstantium suspicionem peccati, et infamando alterum, et tunc Femina non peccat permittendo similes tactus, quia in re per se non mala adest excusatio sufficiens, ne scilicet ratione moris, et consuetudinis regionis in suspicionem malitiæ apud speetantes veniat tangens repulsus, alias bonæ famæ; (29. Aut tactus fiunt in secreto, seu etiam in publico, et sine suspicione illa, et periculo infamiæ, repelli possunt: tunc Femina peccat graviter permittendo similes lactus, oscula, et amplexus, si moraliter certo advertat malitiam, et libidinosum affeetum tangentis, osculantis, vel amplectentis; Sporer loc. cit. num. 41. Azorius, aliique cum Bonacina de Matrim. q. 5. p. 9. num. 10. (30. Si autem dubitet, an similes tactus, oscula, et amplexus ab altero fiant male animo, Filliucius, et Tamburin. in Decalog. lib. 5. cap. 1. §4. num. 25. La Croix loc. cit. n. 249. Sporer loc. cit. num. 41. et alii, negant teneri impedire, quia in dubio nemo præsumendus est malus; Bonacina lamen probabilius affirmat, quia vix abest culpa, et Femina utitur jure suo, consulitque saluti proximi (2). (31. Femina acceptans mu

opinionum quænam sit amplectenda, prudens judicet lector. (ROMANI THEOLOGI NOTA.)

(2) Si mulier dubitet actus illos malo fieri animo, impedire, et prohibere illos tenetur : alioquin proximi saluti non consuleret, et semetipsam quoque periculo exponeret peccandi, cum sine commotione, ac delectationis periculo vix amplexus, et oscula illa contingant. (NOTA ROMANI THEOI OGI.

nera ab amasio, quando el moraliter certo constet de ejus libidinosa intentione quamvis ipsa non consentiat ejus pravæ intentioní, regulariter peccat mortaliter, quia sic fovet impurum ejus amorem, ac desiderium, et spem copulæ aliquando obtinendæ. (32. Nec refert, quod Femina dicat se nolle consentire ejus pravæ intentioni, quamvis munera acceptet, nam re ipsa acceptando adhuc relinquit spem in amasio, quod vi munerum possit tandem facilius eam expugnare; Sporer tom. 2. tract. 5. in septim. et decim. præcept. Decalogi cap. 3. n. 141. La Croix Toc. cit. num. 264. et alii. (33. Si autem senel tantum, ac iterum accipiat ab amasio munera, nec certo constet ei de libidinosa intentione, ac affectione donantis, tunc non peccat sic accipiendo; Sporer loc. cit. num. 141. et alii. (34. Femina ob munera sibi liberaliter donata ab amasio, quamvis illicite accepta ob ejus notam libidinosam intentionem, non tenetur ad ullam restitutionem, sed licite retinere potest; et ratio est, quia Femina accipiendo non peccavit contra justitiam; impurus enim amasius liberaliter ea donavit sciens Feminam non accepturam cum pacto copulæ, ut supponitur, quamvis ipse Pam speraverit. Unde si sua spe frustratus amasius munera prodegit, sibi imputet, et suæ libidinosæ credulitati; Molina tom. 1. disp. 95. Lugo disp. 18. num. 49. et cum aliis Sporer loc. cit. num. 41 (1).

(35. Femineus sexus in quo sensu dicatur Devotus notat Macr. in Hierolexic. verb. Antiphona in fin. ibi: «Est etiam alia difficultas in illa B. M. Virginis Antiphona, quæ inter consuetas Officii commemorationes habetur super verba : Intercede pro devoto femineo sexu, ac si sexus alius devotus non esset. » Respondetur tamen hoc nomen Devotus hic non significare piam ac teneri cordis erga Deum personam, sed quæ Deo se devovit, ut sunt Moniales, et similes; quæ Antiphona desumpta est ex D. Augustino, in Serm. 21. de Annunc. cujus mens fuerat distinguere Clerum, et Moniales a populo juxta Ecclesiæ universalis consuetudinem in Feria sexta Parasceves, ubi de iisdem habentur distinctæ orationes. In hoc etiam sensu D. Agatha dixerat : « Soror mea Lucia Virgo Deo devota, quia voto perpetuæ Virginitatis se Deo dedicaverat. Ita pariter in Concil. Tolet. canon. 16. habetur devotam peccantem non recipiendam in Ecclesiam. Sic apud Ursayam in Miscellaneo secundo Sacro, et Profano, Canonico et Civili, verb. Femineus sexus.

(36. Femina quædam viginti duos successive habuit maritos, et deinde nupsit viro, qui viginti sepelierat uxores: qui postmodum vincens superstes remansit; et Populus Romanus coegit eumdem virum abstinere a lugubri funere, et lauro coronatum, Palma in manibus tenta, tamquam victorem uxoris

(1) Rogarem hic Auctorem, num credat mulierem peccare, quæ impurum in amasio foveat amorem? Si ita opinetur, ut opinari revera censeo, rursum rogo, num acceptatio donorum amorem illum fo

cadaver ao tumulum associare jussit. Siç Vincent. de Justis de Dispensat. lib. 2. cap. 9. num. 6. Majolus de Irregularitatibus lib. 1. cap. 33. Corrad. in Praxi dispen. lib. 7. cap. 2. n. 81. et alii apud ipsos.

(37. Expenditur dictum Ecclesiastici cap. XLII, ibi Melior est iniquitas viri, quam mulier benefaciens: id est, melior est pro bono tuo spirituali, quatenus magis tibi proderit, minoris periculi erit, minusque tibi nocebit vir iniquus, qui sua iniquitate, et malitia injuste te vexet, ac bonis temporalibus spoliet, quam Mulier blanda, et benefaciens, quæ suis blanditiis, et beneficentiis ad ejus concupiscentiam te adducat, bonisque omnibus spiritualibus te denudet: vir enim iniquus ac malignus te injuste vexando tuam exercebit patientiam, quæ necessaria est, ut æternæ reportentur promissiones, sicut docet Apostolus ad Hebræos cap. x, n. 36. ibi: Patientia enim vobis necessaria est, ut reportetis promissiones; et Luc. cap. xxi, num. 19. ibi: In patientia vestra possidebitis animas vestras ; mulier vero benefica munusculis, et blanditiis labiorum suorum venenum libidinis, et ignem lasciviæ usque ad perditionem devorantem in te succendet, ac in laqueum æternæ captivitatis te protrahet juxta illud Proverbiorum cap. vii, a num. 21. ad 23. ibi: Irretivit eum multis sermonibus, et blanditiis labiorum protraxit illum; statim eam sequitur, quasi bos ductus ad victimam, el quasi agnus lasciviens, et ignorans quod ad vincula stultus trahatur, donec transfigat sagitta jecur ejus; velut si avis festinet ad laqueum, et nescit quod de periculo animæ illius agitur. Unde Ecclesiastici cit. cap. XLII, antequam. num. 14. dicatur: Melior est enim iniquitas viri, quam, etc. numero immediate antecedenti dicitur: In medio mulierum noli commorari, de vestimentis enim procedit tinea, et a muliere iniquitas viri. Sic Sacri Expositores passim in prælaudat. c. XLII. num. 14. Ecclesiastici.

ADDITIONES EX ALIENA MANU.

(38. « Femina (ait Ulpianus in 1. 2. ff. de Regular. jur.) ab omnibus officiis civilibus, vel publicis remotæ sunt, et ideo nec Judices esse possunt, nec Magistratum gerere, nec postulare, nec pro alio intervenire, nec procuratores existere. » Varii Auctores varie celebrem hanc de Feminis Regulam juris sunt interpretati. Unus autem Jacobus Gothofredus meo judicio verum ejus sensum est assequutus.

(39. Publica, et civilia ofticia non sunt hic pro eisdem accipienda, ut accipiunt Cujacius, et Petrus Faber, sed observante Jacobo Gothofredo distinguenda sunt publica officia ab officiis civilibus, ita quidem, ut publica civilia quoque sint, non retro omnia civilia publica. Et in hunc modum particula posita

veat? Num prudenter suspicari possit ab hujusmodi amore prava oriri posse desideria? Ita sane. Ergo acceptando dona nequit ea mulier esse immunis a culpa, (Nota Rom. Theol.)

est inter genus et speciem, quod non est

novum.

(40. Publica autem officia, ut monet idem Jacobus Gothofredus, non dicuntur hic ratione finis, vel loci, verum ratione auctoritatis, quæ scilicet cum publica exercentur auctoritate, cujusmodi duo tantum exempla hac Regula commemorantur, Judicem esse (pedaneum scilicet, seu causæ disceptatorem) et Magistratum gerere cum jurisdictione, et imperio, a quibus obeundis Feminæ prohibentur. Civilia vero sunt ea quoque ministeria, seu actus, qui partim in Civitatis vel Judiciorum conspectu in Comitiis exercentur, partim privatim in cœtus alicujus Virorum ore, seu conspectu, modumque excedunt domestica curæ, cujusmodi tria exempla hic commemorantur, Postulare, id est Advocare, pro alio intervenire, el pro

SUMMARIUM.

curatorem existere, a quibus quoque obeundis prohibentur Feminæ.

(41. Male autem Græci Interpretes, ut et Glossa, Cujacius, et alii, interventionem pro alio, hic de Fidejussoria intercessione accipiunt. Interveniendi voce, ut post Petrunt Fabrum probat Jacobus Gothofredus, non fidejussoria intercessio intelligi debet, verum judicialis quædam opera, et civile officium. cognitoriæ et procuratoriæ simile.

(42. Ratio vero hujus prohibitionis, sive Regulæ circa Feminas non fuit Muliebris sexus levitas, non item infirmitas, et conditio fragilitatis, nec periculum rei familiaris; verum remota fuere Feminæ ab officiis publicis, et civilibus ob honestatem sexus, ob verecundiam, et stolæ matronalis decus. Consule toties laudatum Jacobum Gothofredum hic.

1. Nemo potest in Muro alieno sine servitute fenestram construere, et aperire.-2. Hoc præcipue locum habet in Ecclesia propter reverentiam illi debitam. — 3. Unde S. Pius V. mandavit claudi omnes fenestras vicinorum, ex quibus haberi poterat prospectus in Ecclesias." 4. Pro cujus S. Pontificis oraculi punctuali executione Sacr. Congr. semper respondere solet, vel denegando facultatem fenestras aperiendi, vel mandando claudi illas quæ de facto apertæ sunt. 5. Sic etiam respondit novissime in Leodiensi 7. Aug. 1705. et in Ulixiponen. 5. Mart. 1710. Et Sacr. Congr. Visitationis Apostolicæ in Romana, Fenestræ 25. Januar. 1717. — 6. Affertur singulare Decret. Sac. Cong. Episcop. in Avellina indulti 5. Julii 1719. 7. Non sunt perinittendæ fenestræ respicientes in Monasteria Monialium. 8. Ne quidem a fenestris Campanilis Ecclesiæ vicinæ potest haberi prospectus in Monasteria Monialium, sed pleno muro tales fenestræ debent obstrui.-9. Debent obstrui etiam fenestræ i!!, quæ sunt in Monasterio Monialium, per quas videre possunt, et videri. 10. Nec debet permitti alicui ædificium tollere, si per illud haberetur prospectus

(1. Nemo potest in muro alieno sine servitute, fenestram construere, et aperire. 1. Altius, Cod. de Servitut. ibi: «In pariete vero tuo si fenestram Julianus vi, vel clam fecisse convincatur, sumptibus suis opus tollere, et integrum parietem restituere compellitur. » (2. Hoc præcipue locum habet in Ecclesia propter honestatem, et reverentiam illi debitam Clement. 1. de Sentent, excomm. ibi : « Aut in eis factis fenestris, » ibidemque Butrius in fine, ubi quod temerarie agunt, qui construunt hujusmodi fenestras, et in illis audiunt divina; Sabell. in select. Canon. cap. 3. num. 119. Barbosa lib. 1. Jur. Eccles, univers. cap. 11. num. 28. Pignatell. tom. 4. consult. 129. num. 1. (3. Unde S. Pius V. anno 1566. mandavit claudi omnes fenestras vicinorum, ex quibus haberi poterat prospectus in Ecclesias, ut refert Tusc. de Visitat. lib. 1. cap. 11. num. 10. in cujus sequelam Decret. suum edidit Card. Sabellius ejus Vicarius præcipiens omnibus has fenestras habentibus, quod deberent ilas claudere, relatum a Quaranta in summ. Bullar. verb. Reverentia Divinorum. 14.

in Monasterium.-11. Immo sunt demoliendæ mansiones constructæ in viculo intermedio, et clauden dum est ambulacrum, quod a tecto imminet Monasterio, eique prædominat, non obstante qualibet appellatione, vel recursu. -12. Fenestræ, et quævis alia foramina Regularium spectantia in hortum, vel Clausuram Monialium, omnino claudenda sunt. 13. Fenestræ Monialium tam altæ debent esse, ut ad lumen tantummodo serviant. -- 14. Et quando aliunde nequeant lumen habere, fenestræ quæ respiciunt in publicas vias, debent tubis muniri, et ita aptari, ut per ipsas nequeant Moniales videre, nec alloqui cum transeuntibus. 15. Nec tolerari debet, quod propter vicinitatem, et correspondentiam fenestrarum, Moniales possint videre vicinos, vel videri, 16. Fenestræ Communionis inservire non debent pro Colloquutoriis Monialium. 17. Fenestræ Regularium quomodo, et quando claudi debent, quando habent prospectum in vicinas Ædes sæcularium? Remissive. 18. Fenestrarum aperitioni quando locus sit in Monasteriis Monialium? Remissive. 19. Prohibetur Monialibus sub gravibus pœnis usus telescopii, sive conspicilli tubati longioris 20. Quomodo intelligenda prohibitio non habendi fenestras, ex quibus pateat aspectus in Monasteria Monialium.

Pro cujus S. Pontificis Oraculi punctuali executione Sacr. Congregation. Episcop. semper respondere solet, vel denegando facultatem fenestras aperiendi, vel mandando claudi illas, quæ de facto apertæ fuerunt. Cujus Sac. Congreg. multa Decreta referunt, et sequuntur Pignatell. tom. 4, consult. 129, a num. 3, ad 9. Nicol. in Floscul. verb. Fenestra, num. 1. Pacichel. de Distantiis, cap. 6, membr. 4, num. 28. Barbosa, lib. 1, Jur. Eccles. univers. cap. 11, numer. 28. Card, de Luca, de Servitut. disc. 17, num. 2. Monacell. tom. 1, tit. 5, formul. 8, num. 14. Ursaya, tom. 4, part. 2, discept. 13, a num. 40, et signanter in Nullius, 11 Septembr. 1615, et in alia Nullius, 5 Mart. 1619, in Casertana, 8 Junii 1646, in Cosentina, 13 Decemb. 1646, in Calven. 26 Septembr. 1652, in Veronen. 14 Junii 1655, in Alexanen. 14 Novemb. 1659, in Pisaurien. 3 Octobris 1692. (5. Quem sane rigorem non sine bonorum laude nostris temporibus inexorabiliter ad praxim reduxit tam in Leodien. 7 Aug. 1705, quando (effectu punctualiter subsecuto) injunxit Nuncio Coloniensi clausuram fenestræ aper

tæ in ecclesia Carmelitarum, quam in Ulixiponen. 5 Martii 1710, nolens exaudire præces primaria Nobilitatis viri Comitis de Sousa, pro simili gratia se exhibentis assignare capitale bismillium Cruciatorum ecclesiæ, in qua prætendebat aperire fenestram; et novissime Sac. Congreg. Visitationis Apostolicæ in Romana, fenestræ, 25 Januar. 1717, ut refert Ursaya, loc. cit. num. 95, qui ibidem, num. 46, refert sequens Decr. Sac. Congregat. Episcopor. in Avellina Indulti, 5 Julii 1719. (6. Ponente Card. Paracciano, in qua licet ageretur de petitione nedum insignis Benefactricis Antonia Spinolæ Principissæ Avellimi, sed etiam Patronæ ejusdem Civitatis, ubi aderat Ecclesia Patrum Dominicanorum, qui corum pariter humillimas preces porrigebant pro eadem gratia. Nihilominus dicta Sacra Congregatio Episcoporum gratiam restrinxit ad vitam solius Oratricis per hæc præcisa verba: << Pro gratia quoad fenestram cum duplici crate ferrea, et ad vitam Oratricis tantum. Vid. verb. Ecclesia, art. 5, verb. Porta, et verb. Prospectus.

(7. Non sunt permittendæ fenestræ respicientes in Monasteria Monialium, ut pluries declaravit Sac. Congreg. Episc. et signanter in Mediolanen. 5 Mart. 1602, ibi : « Non esse permittendas fenestras respicientes Monasterium, et statim claudi debere ab Ordinario, » et in Liciensi 28 Febr. 1605, (8. in qua dixit, quod nullo modo debet esse prospectus in Monasteria Monialium; et in Portugallen. 16 Apr. 1605, in qua statuit quod ne quidem a fenestris Campanilis Ecclesiæ vicinæ potest haberi prospectus in Monasteria Monialium, sed pleno muro tales fenestræ debent obstrui, ut in Aquilana, 13 Julii 1612. (9. Debent obstrui etiain fenestræ illæ, quæ sunt in Monasterio Monialium, per quas videre possunt, ac videri, ut in Parmensi, 28 Novemb. 1636, ibi : a Doversi murare a muro pieno alcune aperture con gelosie fatte nella faccia della Chiesa, per le quali polevano vedere, ed essere vedute. »> (10. Nec debet permitti alicui ædificium tollere, si per illud haberetur prospectus in Monasterium, ut in Interamnensi, 15 Maii 1612, et in Barensi, 18 Februar. 1617. (11. Immo sunt demoliendæ mansiones constructæ in viculo intermedio, et claudendum est ambulacrum, quod a tecto imminet Monasterio, eique prædominat, ut in Assisiensi, 11 Jun. 1653. Non obstante qualibet appellatione vel recursu, ut in Conversanensi, 8 Augusti ejusd. anni 1653. (12. Fenestræ, et quævis alia foramina Regularium spectantia in hortum, vel Clausuram Monialium omnino claudenda sunt; Sacr. Congregat. Episcoporum et Regularium, in Amelien. 23 Decembris 1693, et in Neapolitana, 2 Decembris 1639. (13. Fenestræ Monialium tam alta debent esse, ut ad lumen tantummodo serviant; eadem Sac. Congr. in una Civitatis Castell. 12 Martii 1601. (14. Et quando aliunde nequeant lumen habere, fene

stræ, quæ respiciunt in publicas vias, debent tubis muniri, et ita aptari, ut per ipsas nequeant Moniales videri, nec alioqui cum transeuntibus; ead. Sacr. Congr. in Teanen, 16 Octobr. 1615, ibi: « Quando le stanze de' Monasteri, che hanno le fenestre in strada, possino avere il lume altronde, le farete ad ogni modo murare, ma quando restassero cieche, ordinarete, che si mettano le trombe alle medesime fenestre, e si acconcino di maniera, che non si possa nè vedere, nè parlare con chi passa per la via. (15. Nec tolerari debet, quod propter vicinitatem, et correspondentiam fenestrarum Moniales possint videre vicinos, vel videri: ead. Sac. Congregat. in Neocastren. 16 Augusti 1594. (16. Fenestræ Communionis inservire non debent pro Collocutoriis Monialium, minusque Confessionaria, exceptis Sacris functionibus solitis fieri ab Episcopis; Sac. Congreg. Episcop. in Encyclica Epistola sub die 30 Octobr. et 3 decemb. 1766. (17. Fenestræ Regularium quomodo, et quando claudi debeant, quando habent prospectum in vicinas Edes sæcularium; Sac. Congreg. Episcop. et Regul. in Came rinen. Fenestrarum, 13 Augusti 1717. Ponente Card. Scrattembac. Vide Ursaya, tom. 2, part. 2, discept. 6, per totam. (18. Fenestrarum aperitioni quando locus sit in Monasteriis Monialium? Sacr. Congreg. Episc. in Neapolit. 16 Januar. 1711. Ponente Card. Corsino. Vide Ursayam, tom. 5, part. 2, discept. 5, per tot. (19. Probibetur Monialibus sub gravibus poenis usus telescopii, sive conspicilli tubati longioris; Sacra Congregat. Episcop. in Anconit. 1 Octobr. 1627.

ADDITIONES EX ALIENA MANU.

(20. Nemini licet babere Fenestras, ex quibus pateat aspectus in Monasteria Monialium, ut firmat Auctor, n. 7 et seq. Cæterum hac cum distinctione est procedendum : si e conspectu antiquæ domus novum Monasterium Monialium sit constructum, non sunt statim claudendæ Fenestræ domus illius, aut repagula ipsis apponenda. Sed remedium est adhibendum ex parte sentientis minus præjudicium. Idque summa ratione; quia nihil in hoc casu imputari potest domino antiquæ domus. Idem est, et quidem ex eadem ratione, si utrumque ædificium sit antiquum, sed ex innovatione aliqua facta a Monialibus, e fenestris domus aspectus pateat in Monasterium. Sin autem e conspectu Monasterii Monialium domus antiqua sit elevata, vel nova sit constructa, ex cujus fenestris pateat in Monasterium aspectus, nou attento majori, vel minori præjudicio, semper adhibendum est remedium ex parte domus. Quod procedit, etiamsi bona fide innovatio illa facta sit. Confer de his omnibus Rot. in Romana Fabricæ super reservatis, 13 Januar. 1744, et 5 Jun. ejusdem anni, coram bo. me. Lana, ubi explicantur decisiones in Calaguritana Fabricæ, 11 Feb. 1729, et 4 Jun. 1731, cor. Cl. mem. Millin.

(1. Ferragosto etymologia his verbis explicatur a Bernino nell' Istoria di tutte l'Eresie, to. 2, sæcul. 6, cap. 13, fol. 138, sub Pelagio 2, et ab Ursaya in Miscellaneo Sacro, Profano, Canonico et Civili, part. 2, litt. F, n. 19: «È fama che alla Catena di Erode per Divina virtù, con Celeste simpatia si congiungesse quella di Nerone, con cui fu legato il medesimo S. Apostolo nel Carcere Mamertino, sotto il Campidoglio di Roma, e che di ambedue ne divenisse una, inanellate, ed unite insieme senza applicazione di umana industria. E come che la collocazione di queste due Reliquie, e la dedicazione del loro Tempio successe appunto nel primo giorno di Agosto, volle il Pontefice S. Sisto, che regnava all'ora nel Pontificato Romano (1), con miglior augurio rendere celebre quel giorno, e quel mese con la memoria di

SUMMARIUM.

1. Festa, quæ non sunt de præcepto enumerantur. 2. Episcopi hodie ab indictione sub præcepto novorum Festorum debent abstinere.-3. line promissio facta ab Universitate servandi sub præcepto Festum alicujus Sancti, non obligat populum.4. Affertur Decretum super electione Sanctorum in Pa- 5. Hoc Decretum irritat solum electiones tronos. 6. Et est in viridi observantia. postea faciendas. · 7.In hujusmodi Patronorum electione fieri non debent promissiones servandi diem Festum Patroni 8. Nulla Potestas sæelecti tanquam de præcepto. 9. ad 11. cularis potest instituere dies Festos. Quid populo spectet in novis Festis servandis. 12. Festa de præcepto sunt ab omnibus sanctificanda. 14. Neque a - 13. Quid sit Festa sanctificare. Festorum observantia_excusat prætextus contrariæ consuetudinis. – 15. Propter necessitatem tamen, et causam pietatis, et circa res, que facile pereunt, po16. Ut sciatur, quæ test in diebus Festis laborari. diebus Festis fieri licent, vel non, dantur hic novis

(1) Fallitur Berninius. Quo tempore Sixtus III. Pontificatum gerebat, nondum Vincula S. Petri Romam ab Eudoxia Augusta Theodosii II. uxore ad Eudoxiam filiam, et Valentiniani III. uxorem missa Hierosolymis fuerant. Leone M. Pontifice Eudoxia Romæ fuit, prodigiumque utriusque catena coeuntis verosimilius contigit; nec tamen a Leone ipso in Exquilinium S. P. Petri templum ab Eudoxia iterum excitatum sacra illa vincula illata sunt. Id factum a Pelagio, qui Eudoxianum hoc templum sacris ritibus dedicavit. Extat ea de re satis vetus inscriptio apud Gruterum p. 1174. num. 7. et Card. Thomasium tom. 5. Oper. p. 483 atque in illa hæc ad rem nostram leguntur.

Budoxia quidem totum renovavit ibidem : Pelagius rursus sacravit Papa beatus. Corpora Sanctorum condens ibi Machabeorum Apposuit Petri pretiosa ligamina ferri, Illustris mul er quæ detulu ab Hierusalem, Bi quibus est Petrus Neronis tempore vinctus. Pelagius igitur vincula, quorum prodigium Leone Pontifice Romano patratum, primo in Exquilino illo S. Petri templo reposuit, cum alibi antea servala fuissent. Vide de tota hac re disserentem Cl. P. Abbatem Monsacratum in egregia dissertatione de Catenis S. Petri Romæ 1750. (EDIT. Barbiell.)

(2) Berninianæ huic conjecturæ merito adversatur

25.

simæ dispositiones emanatæ sub Clem. XI, et Benedict. XIII. usque ad n. 19. — 20. Licentia laborandi 21. Concesdiebus Festis semper est requirenda. sio licentiarum laborandi spectat ad Episcopum. 22. Debet dari in scriptis. 23. Non est adhibenda Judicibus Laicis. - 24. Sic etiam licentia vendendi diebus Festis sunt dandæ a solo Episcopo. Laicus non potest indicere, nec publicare bannimenta diei Festivi. 26. Edictum curie Laicalis super diebus Festivis contra facultatem ab Episcopo concessam est nullum. - 27. Nec Curia Sæcularis potest impedire quin Curia Ecclesiastica procedat etiam ad mulctas contra exercentes opera servilia in diebus Festis sine licentia. - 28. Pœna pro transgressione Festorum imponenda debet esse moderata. 29. Neque debet excedere 5. ve. 6. Julios in loca pia distribuendos, deducta tertia parte pro Executoribus.-30. Neque pro pœna debent bona confiscari, etc., sed tamen standum est novissimis dispositioni31. Si causæ bus anno 1703 et 1727 emanatis. laborandi in die Festo vere subsint, Ordinarius tene

P. Carmeli ex Franciscanorum, quos Minores Observantes vocant, illustri Familia in præclaro opere inscripto Storia di varj costumi sacri, e profani dagli Antichi sino a noi pervenuti lib. 11, cap. 10 ubi ait p. 176. Si può crederc, non contraddico, che i Sommi Pontefici volessero forse far celebrare la Festa di S. Pietro in Vincula per togliere ai Cristiani l'occasione di celebrare la Festa profana in memoria di Cesare; ma che la formola di dire ferrare Agosto, dalle Catene di S. Pietro sia nata non mi par verisimile. E che sia vero, in ferrare Agosto non significa in nostra lingua far la festa di S. Pietro in Vincula; ma bensì stare in allegrezza, ed in convito; la qual cosa certamente non ha risguardo alla festa sagra; ma alla profana, in memoria di Augusto. ▸ EDIT. BARBIELL.)

(3) Romani Senatus ea de re consultum exstat apud Macrobium, Saturnal. lib. 1, c. 12. (Edit. BarBIELL.)

(4) Atque ita omnino sentiendum cum eodem P. Carmeli; neque enim aliud nobis Italis esse potest Ferragosto quam Feriatus Augustus. Neque mirum est apud veteres quoque Christianos hasce ferias obtinuisse; non enimi eodem quo ab Ethnicis modo a Christianis servabantur, sed solum in lætitiæ argumentum. (Edit. Barbiell.)