sed debitum cadit sub stricto, et rigoroso præcepto, ergo, etc. Et de facto transgressores hujus præcepti tanquam rei gravissimi criminis damnantur ad ignem æternum. Matth. 25. Discedite, maledicti, in ignem æternum, etc. Esurivi enim, et non dedistis mihi manducare, etc. Unde in cap. Sicut 7, dist. 47, ex verbis S. Ambrosii, sic expresse dicitur: «Neque enim minus est crimen habenti tollere, quam cum possis, et abundes, indigentibus denegare. » (4. Dicitur autem notanter << juxta rationem necessitatis alienæ, et facultatis propriæ, » quia obligatio dandi eleemosynam pendet, et metienda est a facultate propria, id est ex parte dantis, ut habeat bona aliqua superflua, et a necessitate aliena, id est ex parte accipientis, ut habeat veram aliquam necessitatem.

(5. Hinc ad clariorem, et faciliorem intelligentiam, advertendum est quod bona ex parte dantis possunt esse superflua, vel necessaria tripliciter, scilicet, superflua vel necessaria vitæ, superflua vel necessaria statui, superflua vel necessaria decentiæ status. (6. Bona superflua vitæ sunt illa, sine quibus potest quis suam, familiæque suæ vitam congrue alere et conservare; et e contra bona necessaria vitæ sunt illa, quæ requiruntur necessario ad alendam et conservandam suam, familiæque suæ vitam. (7. Bona superflua statui, sunt illa, sine quibus potest quis suum, familiæque suæ siatum sufficienter conservare ; et è contra bona necessaria statui sunt illa, quæ requiruntur ad conservandum suum familiæque suæ statum. (8. Bona superflua decentiæ status sunt illa, sine quibus potest quis suum, familiæque suæ slatum adhuc decenter et splendide conservare; et e contra bona necessaria decentiæ status sunt illa, quæ requiruntur necessario ad conservandum suum, familiæque suæ statum cum tali decentia et splendore.

(9. Sic ex parte accipientis tripliciter consideratur necessitas, scilicet, necessitas extrema, necessitas gravis, et necessitas communis. (10. Necessitas extrema est illa, quam patiuntur illi, quibus defectu cibi, potus, vestitus, aut alterius rei imminet hic et nunc vitæ, infirmitatis incurabilis, membri, aut sensus corporis amittendi periculum, aut imminet illis periculum incurrendi durissimam ipsaque morte graviorem verb. gr. Turcicam captivitatem, et hujusmodi, nisi ope congrua adjuventur. (11. Necessitas gravis est illa, propter quam imminet alicui periculum gravis mali, ut carcerationis ob debita, infamiæ, gravis jacturæ bonorum, vel status, ita ut ad se sustentandum cogatur, quamvis nobilis, alteri famulari, vel similiter laborare, aut quamvis honestus civis cogatur mendicare. (12. Necessitas communis est illa, quam patiuntur communiter pauperes triviales ostiatim mendicando.

(13. Ex istis colliges primo, quod homo sub mortali tenetur facere eleemosynam ex bonis superfluis vitæ, quamvis sint aliquo modo necessaria suo statui, illis pauperibus, qui laborant necessitate extrema. Est communis Et ratio est, quia quamvis bona su

perflua vitæ sint necessaria statui, ordo tainen caritatis postulat, ut cæteris paribus gravissimum vitæ, aut quasi vitæ bonum præferamus bono proprii status longe inferiori, unde cap. Pasce 21, dist. 86, ex verbis divi Ambrosii dicitur: « Pasce fame morientem, quisquis enim pascendo hominem servare poteris, si non paveris, fame occidisti. » (14. Hinc pauper extremam necessitatem patiens jure naturæ potest tollere sibi necessaria sufficientia ad sublevandam talem suam necessitatem, a quolibet similem necessitatem non patiente, nec postea ad pinguiorem fortunam deveniens, tenetur restituere quidquam; accepit enim id quod ratione talis necessitatis erat jure naturæ suum. Sic communissima omnium Doctorum. (15. Sic etiam non tenetur restituere, qui in extrema necessitate consumpsit id, quod antea acceperat commodatum, vel mutuum, vel emptum nondum solutum, immo quod antea furatus fuerat. Sic ex communi, Lessius, et aliis citatis; Diana part. 5, tract. 8, resolut. 8. Sporer tom. 1, tract. 3, in 4. Præcept. Decalog. c. 6, n. 53.

NOTA ROMANI THEOLOGI.

Male citatur hic Sporer, qui potius contrarium sentit; ait enim, quod si facultas. et melior fortuna supervenerit, debeat id restituere, quod antea furatus fuerat, et hanc voluntatem restituendi debere semper in ipso manere, etiam dum in extrema necessitate versatur. Tom. 2, tract. 4, pag. 66. Alii quoque quamplures gravissimi Theologi, explosa Dianæ ac Tamburini talem hominem ab onere restituendi eximentium sententia, docent reipsa ad restitutionem teneri, quia delictum perpetratum contra justitiam semper remanet compensandum, licet tempore necessitatis obligatio restituendi suspendatur. Necessitas non tollit debitum, sed facit tantum, ut solutio licite differatur.

RESPONSIO AUCTORIS.

Et tamen Sporer loco a me citato, loquitur præcisis verbis ibi a me relatis. Insuper tom. 2, tract. 5, in VII et X præceptum Decalogi, cap. 5, sect. 4, postquam dixerat sub num. 101, qui rem accepit ante extremam necessitatem, sive furto, sive contractu, et dein in extrema necessitate absumpsit, ea peracta probabiliter restituere tenetur, et probata sententia, concluserat dicens : « pia ac probabilis sententia; » statim subjungit sub immediato num. 102, sed æque probabilis est opposita jam communior sententia DD. negans, rem quandocumque acceptam, sive ex delicto, sive ex contractu non transferente dominium, utpote vel furto ablatam, vel depositam, impignoratam, commodatam, loca. tam, etc., et postea in extrema necessitate absumptam unquam debere restitui; sic Angel. Silvester, verb. Furtum. Jul. Clar. Lib. 1, § Furti, Petr. Navarrus, aliique cit. a Layman cap. 1, n. 7. Ratio est, quia qui rem alienam bona fide absumpsit, liberatur a restitutione secundum omnes; sed talis in dicta necessitate bona fide rem alienam, quinimmo tamquam Dominus ejus factus, absumpsit;

ergo numquam tenetur pro ea restitutione; neque enim patrocinatur iniquitas, si rem antea furatus fuit, sed superveniens extrema necessitas. Hæc ille, adeoque non male citatus (1).

(16. Colliges secundo, quod homo sub mortali tenetur facere eleemosynam ex bonis superfluis vitæ et statui quamvis sint aliquo modo necessaria ad decentiam, et splendorem sui status, illis pauperibus qui laborant necessitate gravi. Est communis. Et ratio est quia lex Christianæ caritatis, immo et humanitatis postulat, ut status splendorem aliqualiter negligamus, et quasi extremo, seu vere gravi proximi malo occurramus, cum neglectus ille, scilicet splendoris status, fere nihil sit in comparatione tanti mali passi ab inope gravi necessitate laborante. (17, Immo Laym., 1. 2, tract. 3, c. 6, n. 4, cum S. Thoma, aliisque ibi citatis, et Tamb. 1. 5, Decal. c. 1, § 1, et alii plures recte docent, quod homo teneatur subvenire pauperi in gravi necessitate, etiam ex bonis aliquibus suo statui necessariis, sed non valde necessariis, quia homo parvo suo incommodo tenetur magnum incommodum proximi impedire. Pauper tamen in gravi necessitate constitutus nequit licite auferre ab aliis sibi necessaria ad sublevandam talem gravem necessitatem, ut colligitur ex c. Si quis 3, de Furtis, ubi sic dicitur: « Si quis ob necessitatem famis, aut nuditatis furatus fuerit cibaria, vestem, aut pecus, poeniteat hebdomadas tres, » hæc pœnitentia non imponeretur, si liceret in necessitate gravi furari, aut si necessitas illa fuisset extrema, ut notavit S. Thomas 1, 2, quæst. 66, artic. 7, ad 1, dicens : « Decretalis illa loquitur in casu, quo non erat urgens necessitas, » et modo habetur hoc definitum ab Innocentio XI, qui die 2 Martii 1679, inter alias propositiones damnavit sequentem, 35 in ordine: « Permissum est furari non solum in extrema necessitate, sed etiam in gravi. »

(18. Colliges tertio, quod homo sub mertali tenetur facere quandoque eleemosynam ex bonis simpliciter superfluis vitæ et statui; et a fortiori ex superfluis decentiæ status, illis pauperibus, qui laborant solum necessitate communi; sic divus Thomas 2, 2, quæst. 32, art. 5. Navarr. cap. 24, num. 5. Layman

(1) Non equidem nego P. Sporer in ea, quam ipsi Auctor noster tribuit, opinione versatum esse. Calerum ratio, quam Layman loco citato affert, ut ostendat eum, de quo loquitur, ad restitutionem non teneri, si melior fortuna supervenerit, in illum, qui rem alienam occulte acceperit, invito domino, antequam extrema necessitate laboraret, non cadit. Est namque hujusmodi: Cum enim rem auferendo non peccaverit, non tenetur ratione injustæ acceptionis : et cum rem ablatam ob necessitaten, bona fide, imo tamquam dominus ejus factus absumpserit, non tenetur ratione rei acceptæ. › At vero qui rem alienam occulte accepit, invito domino, antequam in statum extrema necessitatis prolaberetur, profecto peccavit. Sylvester quoque loc. cit. a Layman, nempe verb. Furtum, quæst. V, de illo, qui in extrema necessitate rem alienam capit, disputat. Licet, inquit, Supp. cum Pan., ut illi imponitur a Ros. teneat, quod is, qui in extrema necessitate furatur, restituere teneatur, si venerit ad pinguiorem for

lib. 2, tract. 3, cap. 7, n. 5. Tannerus tom. 3, disp. 2, quæst. 5, dub. 2. Richard, Bannes, Covarruvias, Valentia, Aragonius, Azorius, Filiucius, quos citat, et sequitur Sporer loc. cit. num. 60. Bellarminus lib. 2, de bonis Operibus,cap. 7, cum aliis ibi relatis, et alii contra plerosque modernos; 'et ratio est, quia cum erogatio eleemosynæ de se sit ardua, nisi daretur obligatio sub gravi erogandi illam quandoque etiam pauperibus qui laborant solum necessitate communi, facile contingere posset, quod hujusmodi pauperibus nemo subveniret, et sic de communi necessitate in gravem, et de gravi in extremam adigeren. tur. Tum quia etiam in necessitate communi reperitur esuries, sitis, nuditas, et hujusmodi; sed istas sublevare denegantes damnantur in ignem æternum, Matthæi 25: Discedite a me, maledicti, in ignem æternum, etc. Esurivi enim, et non dedistis mihi manducare; sitivi, et non dedistis mihi bibere; nudus fui, el non cooperuistis me, etc.; ergo si pro tali defectu damnantur ad tam gravem pœnam, stat clarum quod talis defectus imputatur eis ad gravem culpam. Et facit pro nostra sententia propositio 12 ex damnatis ab Innocentio XI. « Vix in sæcularibus invenies, etiam in Regibus, superfluum statui; Et ita vix aliquis tenetur ad eleemosynam, quando tenetur tantum ex superfluo statuí,» sic recte notat Viva super dicta propositione n. 10. Sporer loc. cit. n. 65. Damnatur enim ibi sententia asserens, « Vix aliquem teneri ad eleemosynam ex superfluo statui; » ergo a fortiori damnata videtur sententia asserens, teneri nunquam. Omittuntur brevitatis gratia plurimi textus Sacræ Scripturæ, plurimi Sacri Canones, et plurimæ Sanctorum Patrum auctoritates clarissime sententiam nostram corroborantes et contrariam infirmantes. Quidquid igitur dixerint alii, est in praxi tenenda tamquam certissima nostra conclusio, quod nempe homo teneatur sub mortali facere quandoque eleemosynam ex bonis simpliciter superfluis vitæ et statui, et a fortiori superfluis decentiæ status, illis etiam pauperibus qui laborant solum necessitate communi. (19. Tales autem pauperes laborantes solum necessitate communi, nequeunt licite auferre ab aliis sibi necessaria ad sutunam, habito tamen respectu, ne egeat, nihilominus verius sensit Sum. Ang. et Ros., cum Dir., quod non tenetur, maxime si res sit consumpta. › Quoniam tamen hic homini, qui in extrema necessitate. rem alienam acceperit, illud tribuere videtur, ut rem eamdem et si consumpta non sit, retinere possit, restituere teneatur, subjicere placet, quæ habet P. Cuniliati Tract. 4. de 1. Decal. Præcepto cap. 8. § 7. num. 11. ubi Notandum, inquit, quod quando extreme indigens utitur re proximi sui, si de eadem, post evasionem ab illa necessitate, aliquid supersit, vel tota etiam persistat, quippe quæ usu non consumptibilis, ut v. g. equus ad fugiendum a morte, vel a captivitate, restituenda est domino; quia necessitas illa non confert indigenti dominium in rem, sed dumtaxat in usum illius; unde si totam usu consumat, puta panes, triticum, etc., ad nihil tenetur de eo quod necessario consumpsit, quia circa illud habebat dominium usus; si vero quidquam supersil, · patet quod remanet domino suo. › (Edit. Barbiell.)

blevandam talem communem necessitatein, quia si hoc fuit damnatum in pauperibus laborantibus gravi necessitate, ut patet ex propositione damnata, adducta supra sub n. 18, a fortiori erit damnatum in pauperibus laborantibus solum necessitate communi.

(20. Eleemosyna est elargienda omnibus vere indigentibus, sive fideles, sive infideles sint, sive indigenæ, sive alienigena; et ut magis sit meritoria, debet distribui secundum ordinem Caritatis, ita ut magis indigens præferatur minus indigenti. Glossa in c. Si quis 10, dist. 90. Sic senex debilis debet præferri juveni, pauper nobilis ignobili, invalidus sano, dignior digno, fidelis infideli, bonus malo. Surd. de Aliment. tit. 1, q. 93. Gratian. discept. c. 22, num. 25. Trullench, in Decalog. lib. 1, c. 5, dub. 11, num. 2. Valdes de Eleemosyn. 3 p. fol. 72, vers. «si autem omnibus. » Bellarmin. de bonis Operibus lib. 3, c. 12, litt. B. Sic sunt præferendi indigenæ alienigenis, amici, et domestici benemeriti aliis pauperibus. (21. Si Pater et Filius sint in extrema, vel gravi necessitate, præferendus est Pater; si Mater et Pater, præferendus est Pater; Parentes præferendi sunt uxori, Uxor propinquis, propinqui extraneis, et hujusmodi. Trullench 1. c. dub. 11, num. 2. Villalobos 1 part. tract. 22, difficul. 7, n. 1. Becamus de extern. act. Caritat. c. 21, n. 22. Barbosa in Repertor, posthum. verb. Eleemosyna, et alii communiter. In communi tamen necessitate debet quis potius prolibus subvenire quam parentibus, quia proles sunt sub cura parentum, et ab illis etiam extra gravem necessitatem jure postulant alimenta, non item parentes. Tamburin. et alii cum Diana in Compend. verb. Debitum num. 12. La Croix lib. 3, part. 1, num. 723. Sic maritus in communi necessitate debet uxorem præferre parentibus, et prolibus; ita Tamburin. et la Croix loc. cit. n. 724, contra Castropal. qui dicit uxorem esse quidem præferendam prolibus, sed non parentibus et ratio nostræ opinionis est, quia vir, et uxor civiliter sunt quid unum, adeoque extra necessitatem extremam, vel gravem, ubi lex naturæ non dicat aliud, uxor censeri debet conjunctior, et sic in necessitate communi debet præferri; et ad hoc alluditur Genes. 2, vers. 24, ibi: Propter hoc relinquet homo Patrem, et Matrem, et adhærebit uxori suæ. Vide verb. Filius, et verb. Necessitas.

(22. Eleemosyna non est danda otiosis pauperibus nolentibus laborare, quia ultra quaio quod isti sunt fures eleemosynarum aliis vere indigentibus debitarum, id esset corum ruinam, et vitia alere, quia ex otio ad maxima vitia prolabuntur; ut enim dicitur Ecclesiastici 33: Multam malitiam docuit otiositas, et ut scripsit Seneca epistol. 86, «Otium est sentina omnium malorum, noverca virtutum, et cujusvis hominis sepultura, » etistis otiosis, qui ex acceptis eleemosynis nutriunt vitia, videtur eleemosynam tieri prohibere Ecclesiast. cap. 12, ibi: Da bono, el non receperis peccatorem. Benefac humili,

et non dederis impio. Prohibe panes illi dare. Vasquez. de Eleemosyna c. 3. dub. 1. Turrian. disp. 85, dub. 1. Trullench. loc. cit. cap. 5, dub. 10, n. 8. Amostraz de Causis piis tom. 2. lib. 7, cap. 12, n. 10, et alii passim. (23. Eleemosyna potest denegari pauperibus forensibus, immo possunt juste a Civitate expelli, quando adest justa causa, ut si Civitas fame laboret, nec possit simul forensibus, seu alienigenis, et domesticis, seu indigenis subvenire, vel si forenses pauperes morbos afferant, aut quando in otio putrescunt, unde ad vitia perveniunt, et hujusmodi; tunc enim recte expelluntur. Layman lib. 2, tr. 3, c. 6, num. 3. Valdes de Eleemosyn., 3 part. fol. 80, vers. quarto quæritur. Trullench. loc. cit. dub. 10, n. 8. Diana p. 5, tract. 8, resol. 36. Bonacina de Caritate disp. 3, q. 4, punct. 6, proposit. 3, n. 19. Amostraz. loc. cit. c. 32 et alii passim, et ad hoc facit Concil. Turonens. II, cap. 4, ubi statutum est, ut quælibet Civitas, aut Oppidum suos alat pauperes, et ad id Presbyteri et Laici concurrant.

(24. Pauperes ficti graviter peccant, et tenentur ad restitutionem eleemosynarum, quas se fingendo pauperes receperunt, et ratio est, quia sic injuste auferunt eleemosynas aliis pauperibus, vere indigentibus, et per dolum, et deceptionem extorquent pecuniam ab iis, qui seclusa deceptione, nullo modo darent eis ejusmodi eleemosynas; Causa enim finalis eleemosynæ, est pauperi succurrere ad sublevandam ejus necessitatem, quæ si non adsit, quia pauper est fictus, donatio illa non sustinetur, adeoque suscipiens ad restitutionem tenetur. Vasquez de Eleemosyna cap. 3. dub. ult. Villalobos 1 part. tract. 22. difficult. 9. num. 2. Navarrus in Manual. cap. 17. n. 107. Navarra de Restitut. lib. 3. cap. 1. a n. 267. De Lugo tom. 7. lib. 6. dub. 17. Trullench. loc. cit. dub. 10. num. 9. Tapia de Caritat. lib. 3. quæst. 4. art. 8. Palao tom. 1. punct. 14. num 5. et alii passim. (23. Restitutio autem fieri potest sive danti, sive pauperibus. Vasquez loc. cit. dub. ult. num. 24. Diana part. 5. tract. 8. resolut. 22. Palao loc. cit. punct. 14. n. 7. Pelschacher de Restit. p.613.Tamb. et alii. (26. Quamvis autem quis actu non egeat ad victum, si tamen immineat necessitas proxima, potest nunc petere, et acceptare eleemosynas, quia quod de proximo expectatur, præsens censetur, 1. 2. C. De transactione, ubi Barbosa n. 5. et alii. De Lugo 1. cit. dub. 17. n. 4. Amostraz loc. cit. n. 29. Diana part. 2. tract. 1. resolut. 8 el alii passim. (27.Sic etiam poterit eleemosynas petere, qui Filias habet nubiles quas cominode dotare non potest, etiamsi non desint necessaria ad vitam suam, et Filiarum sustentandam. Mandell. cons. 69. num. 7. Vivius decis. 454. n. 5. Diana part. 2. tract. 1. resolut. 6. De Lugo tom. 7, in Respons. moral. cit. c. 17. n. 5. Amostraz loc. cit. n. 29. (28. Sic pariter poterit eleemosynas petere puella, quæ non habet congruam dotem ad sui status conditionem; quamvis habeat necessaria ad victum; sic cum Bartol et aliis tra

dit Velasco de Privileg. pauper. 1. part. q. 4. n. 43. Amostraz. loc. cit. n. 29. (29. Idem est dicendum de Filiis habentibus sibi necessaria, qui si habeant Parentes necessario alendos, et ad id non habeant, possunt petere, et suscipere eleemosynas. De Lugo loc. cit. in Respons. moral. dub. 19. num. 5. Amostraz. loc. cit. n. 30. Diana, et alii. (30. Idem pariter est dicendum de iis, qui habent Fratres aut Sorores, quibus alimenta præbere tenentur. De Lugo loc. cit. num. 5. Amostraz. loc. cit. n. 30. Velasco loc. c. q. 4. num. 50. et alii.

(31. Religiosi Mendicantes possunt eleemosynas ostiatim quærere; nec prohiberi possunt fideles ne eas ipsis conferant, textu expresso in cap. Nimis prava 17. de Excessib. prælat. Unde si aliqui Ordinariorum, veľ alii impediant per vim, vel dolum, aut consulant, ne eleemosyne dentur Regularibus Mendicantibus, tunc ipso facto excommunicationem incurrunt, ut ex Bullis ostendit la Croix de statu Religios. lib. 1. cap. 7. conclus. 2. Trullench. loc. cit. cap. 5. dub. 8. num. 22. Casarub. in comp. Privileg. verb. Eleemosyna num. 7, 8, 9 et 13. et signanter hoc statuit Sixtus IV. Constitution. incipiente Sacri (1). (32. Non possunt tamen quæstuare extra districtus consuelos, et assignatos propriis Conventibus, ut censuit Sacra Congreg. Episcop. et Regul. 22 Junii 1674. dum partibus auditis, « declaravit, et decrevit ne in posterum præfatorum Ordinum Conventus (scilicet Observ. et Cappuccin. in Regno Corsica) proprios sui districtus ad quæstuandum egrediantur, sed inter suos limites se quisque contineat, ut ab his quibus serviunt sustentari facilius possint; Nec non, ut ubi plures inveniuntur Conventus in eodem districtu, inter eosdem ratio antiquitatis, ac fundationis rationabiliter habeatur, sicque omnino observari mandavit. » (33. Et quod non possint quæstuare Cappuccini in locis in quibus id faciunt Patres Reformati, statuit novissime, auditis partibus, Sac. Congreg. Episc. in Vintimilien. quæstuationis 2. Augusti 1715. Ponent. Cardinal. S. Clementis, et 16 Septemb. 1718. Pon. Cardinal. Corsino, ut ad longum variis notatis et discussis refert Ursaya tom. 1. part. 2. disceptat. 9. et tom. 3. part 1. disceptat. 17. et jam emanaverat prohibitio quæstuandi per quatuor milliaria prope Conventus Mendicantes anteriores; ead. Sacra. Congreg. 15. Novembris 1647.

(34. Regulares vere Mendicantes non tenentur petere licentiam ab Ordinario, in cújus Diœcesi situm est ipsorum Monasterium, cum eis in erectione concessa tacite videatur, et concessit Leo X. Fratribus Minoribus in sua Constitutione quæ refertur in Compend. privileg. Mendicantium, verb. Eleemosyna n. 13. Unde Sacra Congregat. Episcop. et Regul. 6 Octob., 1597. ita rescripsit

(1) Vide Addit. ad Verb. Quæstuare, Quæstuarii num. 29, et Responsionem Auctoris, ibid. num. 30. (2) Huc pertinet Decretum S. Congreg. an. 1586. die 10 Octobris editum, Bullarii Ord. Prædic. Tom.

Episcopo Casalensi : «Non tenentur Regulares, qui ex institutione, aut facultate Sedis Apostolicæ eleemosynas quæritare, aut mendicare possunt, petere ab Ordinariis licentiam Eleemosynas per Diœcesim quærendi, cum in erectione Monasteriorum hæc licentia eis tacite ab Ordinariis impertita censeatur. » Et eadem Sacra Congr. 2 Augusti 1594. ita rescripsit Collectori Portugalliæ: « I Vescovi per la licenza di cercar la limosina non devono aver cosa alcuna, ancorchè menoma, e cosi i loro Officiali. I Mendicanti non han bisogno di simil licenza, la quale si presume data loro per sempre, quando fu loro permesso che avessero Monastero nella diocesi.» Id ipsum declaravit eadem Sacra Congregatio in Ostunen., 15 Februarii 1577. in Papiensi 22 Augusti 1581. et 3 Decembr. 1602. in una Observantium 17 Novembris 1620. in una Capuccinorum 5 Octobr. 1646. et in alia Observantium 21 Maii 1640. et sic alibi sæpissime (2).

(35. Nec tenentur Regulares vere Mendicantes ostendere Ordinariis licentiam suorum Superiorum, dum eleemosynas quærunt in locis ubi existunt Conventus; sed solum si eas velint colligere extra ipsa; sic declarasse Sacram Congregationem Concilii refert Piasecius, in Praxi Episcop. part. 2. cap. 3. art. 6, n. 59, his verbis: « An ut quæstores arceantur, possint Ordinarii facultatum a Superioribus Regularium Eleemosynæ quærendæ concessarum, aliquam cognitionem, et qualem habere? Congregatio censuit ex Concilio non prohiberi Regulares quominus eleemosynas quærant, non tamen alios eorum nomine, et auctoritate quoquomodo posse quæritare; illos tamen extra locum, ubi sita sunt Monasteria, eleemosynas per eamdem Diœcesim corrogantes, teneri ad ostendendam Ordinario licentiam suorum Superiorum. » Consimilem declarationem ejusdem Sacræ Congregationis de anno 1621, referunt Sperell. dec. 38, num. 27, et Lantusca: verb. Eleemosyna num. 1 tenoris sequentis: «< Sacra Congregatio Cardinal. Concil. Trid.

Interpretum censuit, Fratres Ordinum Mendicantium nequaquam posse ab Episcopis prohiberi, quominus per se ipsos in Diœcesibus, ubi habent Conventus, eleemosynas quærant; sed tantum si extra loca, ubi Monasteria existunt, quæritare voluerint, teneri Superiorum licentiam Ordinario ostendere. » (36. Si tamen extra Diœcesim, in qua erecti sunt Conventus, quæritare voluerint, debent obtinere consensum ab Ordinario illius Dioecesis, ut declarasse Sacram Congregationem Concilii referunt Fagnan. in capite Tuarum 11, de Privil. num. 3, et Pignatell. tom. 8, consult. 12, num. 19, his verbis: Sacra, etc. « censuit Fratres Ordinum Mendicantium nequaquam posse ab Episcopis prohiberi, quominus per seipsos in Diacesibus, ubi habent Conventus, eleemosynas

7. pag. 203. seq. in quo hæc babentur: Secundo. Fratres Mendicantes nullatenus a quæstuatione, quæ de licentia suorun. Superiorum fit, et in dies fieri continget, prohibeantur. ›

quærant, sed tantum si extra loca, ubi Monasteria existunt, quæritare voluerint, teneri suorum Superiorum licentiam Ordinario ostendere; at si extra Diœcesim, teneri etiam illius consensum obtinere; Cæterum nullatenus esse permittendum, ut eleemosynas quærant per alios, quam per sui Ordinis Fra

tres. >>

(37. Et quod non sit permittendum, quod Fratres etiam Mendicantes eleemosynas quærant per alios, quam per sui Ordinis Religiosos, vel Oblatos, statuit Sacr. Congreg. Concil. in Polinianensi 24 Septembr. 1622, ex cap. Tuarum 11,de Privileg. et novissime cum PP. Augustiniani Terræ Mondulphi Senogallien. Diocesis, opponente Capitulo Collegiate dicti loci, proponi curassent in Sacra Congregatione Episcop. et Regular. Dubium: An ipsis PP. competeret jus quæstuandi in Terra, et Territorio Mondulphi ? » die 17 Januarii 1692, ad Relationem Eminentissimi Card. de Abdua prodiit rescriptum : Posse Regulares Mendicantes quæstuare per seipsos, et ad suam utilitatem; Per sæculares autem non posse, nisi de licentia Episcopi. » (38. Sic sine licentia in scriptis Ordinarii loci nulli quantumvis privilegiati possunt eleemosynas quærere pro aliquo opere pio, etiamsi essent Patentati, seu Commissarii Abbatiæ S. Antonii Viennensis, nam nec isti quæstuant sine licentia Ordinarii, non obstantibus eorum privilegiis ; Sacr. Congr. Conc. in Theanen. 30 April. 1678, in qua, utraque parte informante, censuit non posse a prædictis Commissariis quæstuari, nisi ad formam Sacri Concilii cap. 9, sess. 21 de Reformat. et Bullæ Gregorianæ incipientis Romanum, lib. Decret. fol. 262. Et iterum in Cajacen. 28 Augusti 1683, in qua censuit danda, et servanda esse decreta edita in dicta Theanen. (39. Nec talis licentia eleemosynas quærendi potest concedi a Gubernatoribus, Judicibus, seu Magistratibus, vel Principibus sæcularibus, ut respondit Sacra Congr. Episcopor. et Regul. in Papien. 8 Novembr. 1619, et declaravit Sacr. Congr. Concil. in Regiensi 9 Januarii 1582, et in Aversana 22 Februar. 1620.

(40. Confraternitatibus, et aliis locis piis, qui hospitalitatem actu non exercent, non est regulariter danda licentia quæstuandi; Sac. Congreg. Episcopor. et Regular. in Lauden. 28 Augusti 1584, et in Panormitana 17 Februarii 1601. Unde Sacr. Congreg. Concil. in Maceraten. sub die 17. Novembris 1607, censuit Ecclesiam, quæ non habet Hospitale, non posse mittere quæstuarium tempore vindemiarum, et messium. Secus si exerceant hospitalitatem, ut in Nucerina 15 Novemb. 1577, et in Theanensi 4 Julii 1589, vel pro fabrica Ecclesiæ præsertim incœpta, ut in Civitatis Pleb s 29 Novembris 1610, dummodo rationem reddant Ordinario, ut in Nucerina 19 Augusti 1579, et Concil. Trident. ses. 22, cap. 9. de Reformat. Eleemosynas autem sponte oblatas recipere possunt, dummodo similiter rationem reddant, ut censuit ead. Sac. Congregat. 14 Novembr. 1642. (41. Ordinarii

prohibere non possunt Regularibus, ne quæstuent ante Confraternitates, nisi probetur consuetudo in individuo; Sacr. Congreg. Episcop. et Regul. in una Carmelitarum, 4 Augusti 1603. (42. Eleemosynas, et oblationes ab offerentibus recipere non est prohibitum Regularibus inter Missarum solemnia, vertendo se ad populum, et generalem confessionem pro eo faciendo; non autem eis licet ab Altari discedere, et per Ecclesiam circumire; Sacra Congregation. Concilii in Nullius Provincia Ravennaten. 15 Septembris 1619.

(43. Ex eleemos nis Missarum nec minima pars retineri potest ratione expensarum, quæ fiunt in celebratione; nisi cum Ecclesiæ alios non habent redditus, quos in usu earumdem expensarum erogare licite possint; quæ portio nullatenus excedere debet valorem prædictarum expensarum. Sic expresse fuit statutum in decret. de Celebrat. Missarum in responsion. ad septimum, ubi subjungitur, quod « nihilominus absolute tot Missæ celebrentur, quct præscriptæ fuerint ab of ferentibus eleemosynas. » (44. Sacerdos, qui Missam suscepit celebrandam cum certa eleemosyna, non potest eamdem Missam alteri celebrandam committere, parte ejusdem eleemosynæ sibi retenta; cit. Decret. §4. (45. Et id faciens quam pœnam incurrat? Vide infra num. 64. Eleemosynæ pro Missis celebrandis recipi non possunt ab Ecclesiis, si iisdem Missis non nisi post longum tempus satisfacere valeant, nisi de consensu illorum, qui eleemosynas tribuerunt; cit. decret. in responsione ad decimum quartum. (46. Missæ ad satisfaciendum elee. mosynis alicui Ecclesiæ traditis non sunt celebrandæ per exteros, ubi commode possunt satistieri per Sacerdotes ejusdem Ecclesiæ; Sacra Congregat. Rit. 28 Jan. 1606. Et Sac. Congreg. Concil. 5 Septembris 1616, 19 Novembris 1729, 13 Januarii 1732, et 12 Maii 1736.

(47. Eleemosynas peti per Ecclesiam, dum Divina celebrantur officia, prohibuit S. Pius V. constitut. 5, § 5. et Clemens XI injunxit prius Prædicatoribus in Quadragesima anni 1703, ut populo annunciarent majoris esse meriti, sibique gratius non dare eisdem eleemosynas in Ecclesiis, sed vel in Januis earumdem, vel alibi. Deinde vero intelligens adhuc continuari talem abusum, die 11 Julii 1703, fecit promulgari, et afligi in solitis locis Urbis, et in omnibus Ecclesiis tam sæcularibus, quam Regularibus sequens edictum : « Riconoscendosi, che tutto ciò non sia stato bastante ad impedire le sudette questuazioni, la Santità di Nostro Signore, ec. espressamente proibisce a tutti i fedeli dell' uno, e dell' altro sesso di qualsivoglia stato, grado, e condizione il dare limosina di qualsivoglia somma, benchè tenuissima, a' Mendicanti in qualunque tempo dentro le Chiese, avvertendo che quelli che in esse faranno a' poveri la limosína, non solamente per cagione delle sopra expresse circostanze, non faranno atto meritorio, ma saranno positivamente colpevoli, per avere benchè in