ejus, dicens: „amen1) dico vobis, ex eo quod fecistis uni minimorum istorum fratrum meorum, mihi fecistis." Videamus nunc quod dicit justis: „venite 2) benedicti Patris mei:" injustis autem: „discedite a me:" cum fuissent utique fideles; et intelligemus 3) impletum in iis quod scriptum est:,,omni 4) habenti dabitur, et abundabit; ab eo autem qui non habet, etiam quod videtur habere auferetur ab eo." Nam propinqui sunt Verbo, qui servant Dei mandatum, et vocantur ut adhuc magis propinquiores efficiantur, audientes: venite 5) benedicti Patris mei.“ Longe autem ab eo sunt, etsi videantur assistere ei, qui non faciunt mandata ipsius. Propter hoc tolletur ab iis, et quod sibi videbantur assistere ei, audientes:,,discedite 6) a me:" ut, qui modo vel videntur esse ante eum, postea nec videantur. Propter quod et nos debemus nos cọnservare, ne audiamus et ipsi, quasi 7) elongantes nos ipsos a Domino:,,discedite ) a me:" et omnia faciamus, ut dicat) ad nos:,,venite benedicti Patris mei." Considerandum est autem, quoniam in sanctis non solum dictum est:,,benedicti," sed cum additamento, non qualemcunque honorem habentis, 1o) id est, benedicti non alicujus alterius nisi Dei Patris. E contra 11) autem quibus dicitur:,,maledicti," non dicitur maledicti Patris mei. Nam benedictionis quidem ministrator est Pater, maledictionis autem unusquisque sibi est auctor, qui maledictione digna est operatus. Qui autem recedunt ab Jesu, decidunt in ') Matth. XXV, 40. 2) Matth. XXV, 34. 41. 4) Matth. XXV, 29. 3) Ed. Ruaei: intelligimus. 5) Matth. XXV, 34. 6) Matth. XXV, 41. 7) M. et R. in textu: „et quasi etc.," R, tamen in notis:,,Mss: quasi etc.“ 8) Matth. XXV, 41. 9) R. in not.:,,Mss: ut dicatur etc.“. 1 Matth. XXV, 34. 10) Edd. Merlini: „,habenti," ed. Ruaei: „,habentes.“ 384 ignem acternum, qui alterius generis cst ab hoc igne quem habemus in usu. Nullus enim ignis inter homines est aeternus, sed nec multi temporis, exstinguitur enim cito. Aeternus autem ignis est ille, de quo et Jesaias dicit in fine prophetiae suae: „vermis1) eorum non morietur, et ignis eorum non exstinguetur." Forsitan talis substantiae est, ut invisibilia comburat ipse invisibilis constitutus, secundum quod ait Apostolus, quoniam „,quae 2) videntur, temporalia sunt; quae autem non videntur, aeterna.“ Si ergo quae videntur, temporalia sunt, quae autem non videntur, aeterna sunt, necesse est, si visibilis est ille ignis, et temporalis sit. Si autem aeternus est, et invisibilis est, quo puniuntur qui recedunt a Salvatore. Tale est quod dicit et Job: „comedet3) eum ignis qui non accenditur." Ne autem mireris, audiens esse invisibilem ignem, et punientem, cum videas inter homines calorem corporibus accidentem, et non mediocriter cruciantem, maxime eos, qui ab eo validissime molestantur. Et considera, quoniam regnum quidem non aliis praeparatum dicit a constitutione mundi, nisi justis; et ideo reddet iis ipsum rex eorum Christus. Ignem autem aeternum non illis, quibus dicitur:,,discedite 1) a me maledicti," paratum ostendit, sicut regnum justis, sed diabolo et angelis ejus: quia, quantum ad se, homines non ad perditionem creavit, sed ad vitam et gaudium. Peccantes autem conjungunt se diabolo, et3) sicut, qui salvantur, sanctis angelis coaequantur, et fiunt filii resurrectionis, et filii Dei, et angeli: sic qui pereunt, diaboli angelis coaequantur, et fiunt filii ejus. 73. „Esurivi) enim, et non dedistis mihi mandu 1) Jes. LXVI, 24. 3) Job. XX, 26. 2) II Cor. IV, 18. 4) Matth. XXV, 41. 5) Edd. Merlini: ut sicut etc. 6) R. in notis: „,Mss: angeli ejus." care," et caetera. Scriptum est ad fideles: „vos') estis corpus Christi, et membra ex parte." Sicut ergo anima habitans in corpore, cum non esuriat quantum ad suam substantiam spiritualem, esurit tamen unumquemque corporis cibum, quia copulata est corpori suo: sic et Salvator patitur, quae patitur corpus ejus, ecclesia, cum sit ipse impassibilis quantum ad suam divinitatem. Sanctis enim indigentibus cibo, et ipse esurit. Aliis autem membris suis necessariam habentibus medicinam, et ipse quasi infirmus necessariam habet. Item aliis susceptione opus, habentibus, ipse quasi peregrinus in iis quaerit ubi caput suum reclinet. Sic et in nudis alget, et in vestitis vestitur. Et si ex dilectione Paulus dicit: „,quis 2) infirmatur, et non infirmor?" et hoc magis ad laudem respicit Apostoli, ostendentis magnitudinem caritatis suae circa fideles: quomodo non magis quam Paulus et omnis homo dilectione ornatus filius caritatis Dei, Salvator, dicere potest convenienter: quis) infirmatur, et non infirmor? quis scandalizatur, et non ego uror?" Propter quod dicit:,,infirmus 4) fui, et in carcere fui, et non visitastis me." In carcere enim membro Christi constituto, ipse non est solutus a carcere, qui dicit de justo: ,, cum 5) ipso sum in tribulatione," hoc est, contribulor ei. Sicut enim qui meus est, in tribulatione mecum est, sic et ego in tribulatione cum eo sum. Et hoc dico non ignorans vulgariorem ) illam traditionem. Et hoc considera, quia immoratur in unoquoque verbo, loquens ad justos, et 1) I Cor. XII, 27. 2) II Cor. XI, 29. -Ed. M. II: et ego non infirmor. 3) II Cor. XI, 29. 4) Matth. XXV, 43. M. et R. in textu:,,infirmus fui, sic et in etc.," R. tamen in notis: ,,Mss: infirmus et in carcere fui etc." Cfr. p. 386. not. 2. 5) Psalm. XCI, 15. (XC.) 6) Ed. M. II: vulgatiorem. ORIGENIS OPERA. TOM. IV. 25 laudans eos, et per singulas species eorum benefacta dinumerat. Loquens autem ad injustos praecidit compendians, et concolligens malefacta eorum in breve, id est, justis quidem de infirmitate dicit: „infirmus 1) fui, et visitastis me:" separatim autem de carcere: „in carcere fui, et venistis ad me." Ad injustos autem cum potuisset similiter facere: infirmus fui, et non visitastis me; in carcere fui, et non venistis ad me: praecidens narrationem subunavit utrumque, dicens: „infirmus 2) fui et in carcere, et non visitastis me:" quoniam misericordis 3) judicis erat, benefacta quidem hominum largius praedicare et ampliare, malefacta autem eorum transitorie memorare, et4) breviare. Sed et justi immorantur in unoquoque verbo, dicentes: „quando ") te vidimus esurientem, et cibavimus? aut sitientem, et potavimus? aut nudum, et vestivimus?" aut peregrinum, et collegimus? Aut quando te vidimus infirmum, aut in carcere?" quoniam proprium est justorum, beneficia sua relata sibi in facie, diligenter et per singula refutare causa humilitatis: tanquam si dicente Domino: hoc, et hoc, et hoc bonum in me fecistis: illi recusantes dicant: nec hoc, nec hoc, nec hoc fecimus tibi. Injusti non ita per singula, sed cursim dicunt: ,,quando ") te vidimus esurientem, aut sitientem, aut peregrinum, aut nudum, aut infirmum, aut in carcere, et non ministravimus tibi?" verbum,,ministravimus tibi“ ad omnia referentes, et quasi praecidentes et praetereuntes crimina singula, ut non graviora videantur diligenter et singulatim ') enumerata: quia proprium malorum hominum est, culpas suas, excusationis causa, aut nullas velle ') Matth. XXV, 36. 2) Matth. XXV, 43. Cfr. p. 385. not. 4. 3) Edd. Merlini: misericordia. 4) Ed. Ruaei: ac breviare. 5) Matth. XXV, 37 6) Matth. XXV, 44. 39. 7) Edd. Merlini: singillatim. ostendere, aut leves et paucas. Sed et responsio Christi tam ad justos facta, quam ad injustos, hunc ipsum significat intellectum. Volens enim justorum benefacta ostendere grandia, peccatorum autem culpas non grandes, ad justos quidem dicit: „ex1) eo quod fecistis uni ex minimis istis fratribus meis, mihi fecistis:" ad injustos autem sic:,,ex 2) eo quod non fecistis uni ex minimis istis, nec mihi fecistis," non adjiciens „fratribus meis," quemadmodum cum loqueretur ad justos. Nam abusive quidem omnes 3) credentes in Christo fratres sunt Christi. Revera autem fratres ejus sunt, qui perfecti sunt, et imitatores sunt ejus, sicut ille qui dixit: „imitatores 4) mei estote, sicut et égo Christi:" qui possunt dicere: „Pater") noster, qui es in coelis." Gratius est 6) autem apud Deum opus bonum, quod fit in sanctioribus, quam in minimis sanctis; et levior culpa est negligere minus sanctos, quam sanctiores. Minimos autem hic dicit, aut quasi in mundo minimos existimatos, aut quia apud se ipsos minimi erant. Volentes enim apud Deum fieri magni, se ipsos minimos faciebant, quasi carissimi discipuli ejus, qui dixit: „discite) a me, quia humilis et mitis sum corde." Et hoc attende, quoniam cum prius dixisset: „venite ) benedicti :" deinde:,,discedite maledicti:" quoniam proprium boni Dei est, prius recordari benefacta bonorum, quam malefacta malorum: postea in exitu utrorumque prius nominat poenam malorum, deinde vitam bonorum, dicens: „eto) abibunt illi in poenam aeternam, hi autem in vitam aeterut primum, quae timoris sunt, evitemus mala, postea, quae honoris sunt, appetamus bona. nam: 1) Matth. XXV, 40. 2) Ibid. XXV, 45. 3) R. solus in textu: „nomen credentes," in notis tamen: „omnes credentes." 4) I Cor. XI, 1. 5) Matth. VI, 9.. ") Edd. Merlini: autem est. 7) Matth. XI, 29. 9) Ibid. XXV, 46. |