Page images
PDF
EPUB

40 Et abiit iterum trans Iordanem in eum locum, ubi erat Ioannes baptizans primum: et mansit illic:

41 Et multi venerunt ad eum, et dicebant: Quia Ioannes quidem signum fecit nullum.

42 Omnia autem quaecumque dixit Ioannes de hoc, vera erant. Et multi crediderunt in eum.

COMMENTARIVM

Quum huius evangelii partitio in certum numerum capitum

non Ioannem habeat auctorem, quod, quae sequuntur, in alio ac superiore capite poni soleant, non hac re cuiquam ius est concludere etiam alio tempore dicta esse. Horum quidem materies alia est ac de qua proxime sermo fuit; quum tamen Ioannes, secus ac solet, nullum indicium praebeat cur haec a prioribus avellenda putentur, dicendum est Christum, post castigatos brevi responsione Pharisaeos, ad alia transitum fecisse. Sed neque alia omnino haec sunt illis quae Christus dicere instituerat, antequam ipsum Iudaei interpellarent, neque nullus est horum ac superiorum connexus. Dixerat enim se ideo venisse, ut, qui non vident, videant Io. IX, 39; quae certe doctrinam, qua homines ipse instituebat, significant; ad hanc vero doctrinam, vel profecto ad hanc quoque, ea pertinent quae leguntur in vv. 1-16. Haec igitur non sunt nisi quaedam illorum explicatio. Quin imo, sicut Tirinus scripsit, occasio huius proverbii seu parabolae fuit expulsio caeci nati e synagɔga, quasi ex ovili Dei, ob fidem eius in Christum. Vult enim docere ... se solum... esse ostium, quod qui ingreditur, non est cur aliunde expulsus vicem suam doleat.

Christus in prima parte huius capitis sese et ostium ovilis et pastorem esse affirmat.

vv. 1-5. Ac primo in universum de ostio, cui pateat, deque pastore, quid eum agere oporteat, paucis disserit; quae est huius argumentationis propositio. Attende ordinem dictorum, utque primo ostium, deinde furem, tum pastorem, postremo alienum Christus commemoret; quem eumdem ordinem mox sequuturus est hanc similitudinem ad se applicans.

v. 6. Verum, quum Christus se haud nominasset, Iudaei non cognoverunt τινα ἦν ὁ ἐλαλει quaenam erant quae loquebatur eis. Dictiones quid est, quaenam erant, in interrogationibus indirectis idem valent ac quid significat, quonam spectant. Confer Matth. IX, 13; XII, 7; Marc. IX, 9. Iudaei ergo dicuntur non intellexisse, non quidem verba, quae perspicua erant, sed quo ea spectarent.

Quare Christus rem explicat. In proposita superius similitudine is, qui intrat per ostium, furi, pastor alieno opponuntur; item fit in hac similitudinis explicatione.

vv. 7-10. Christus duabus propositionibus se ostium esse ait, tum per quod qui non intrant, fures habendi sunt et latrones vv. 7. 8, tum per quod si quis introierit, salvabitur omneque bonum consequetur v. 9. Vtriusque propositionis rationem ipse subiungit v. 10. Prioris propositionis ratio est, quia in ovile fur non venit, nisi ut furetur, et mactet, et perdat; non ergo per ostium, qui Christus est, ingreditur, quippe quia Christus ideo venerit, ut oves vitam habeant et abundantius habeant, quae est ratio posterioris propositionis.

Vt argumentum, quod est in vv. 7. 8, clareat, animadverte huius propositionem esse in versu 1, assumptionem autem esse hanc: Omnes, quotquot venerunt, non intrarunt per ostium in ovile ovium, complexionem denique esse in v. 8; assumptionem tamen non enuntiari, sed huius loco in v. 7 rationem afferri qua haec ipsa assumptio demonstretur, nimirum ita Ego sum ostium ovium; atqui quotquot venerunt, non per me intrarunt; ergo non intrarunt per ostium.

Versus 8 subobscurus videtur. In co pleraque graeca exemplaria habent: Omnes, quotquot venerunt ante me; intellige, non qui ante Christum fuerant ac vixerant, non enim idem est venire atque esse seu vivere, sed qui per illam ipsam aetatem in ovile iam irruperant ac populi regimen tenebant,

quum Christus docere coepit; quam interpretationem verbum sunt confirmat. Illos videlicet Christus designat in quos eum saepe atque acriter invectum legimus, scribas, iurisque peritos, et Pharisaeos. Confer Matth. XXIII, 4. 13-15.

In v. 9 illud ingredietur et egredietur est loquendi mos Iudaeorum proprius, quo significatur vitam suaque negotia libere ac prospere agere. Confer Num. XXVII, 17; Deut. XXVIII, 6; XXXI, 2; I Sam. XVIII, 16; XXIX, 6; II Sam. III, 25; II Par. 1, 10; Ps. XX, 8; Act. I, 21.

vv. 11-16. Deinde pastorem se, imo bonum pastorem, esse Christus demonstrat, docens quid boni pastoris sit proprium v. 11, quidque eo discrepet pastor mercenarius vv. 12. 13. Se ergo bonum pastorem esse, quippe qui, secus ac mercenarius, tum oves suas agnoscat atque ab his agnoscatur, sicut novit ipsum pater et ipse agnoscit patrem, tum animam suam ponat pro ovibus suis vv. 14. 15. - Disce ex v. 14 ut prius a Deo cognoscamur, quam ipsum cognoscamus, sicut Paullus quoque docuit (1)'; qua de re denuo agitur in v. 27. Huc quoque simile pertinet quod continuo sequitur; prius enim, non quidem tempore sed ordine, pater filium novit, quam filius patrem. - Ex ovili autem suo non unos Iudaeos esse, sed et alias gentes futuras v. 16. In vv. 11 et 15 anima idem est ac vita, sicut apparet ex vv. 17. 18.

v. 17. Christus eo, quod brevi facturus erat, ut vitam pro ovibus suis profunderet, dignior effectus est quem pater diligeret; non propterea tantum, sed etiam propterea, peculiari propter hoc amore eum pater prosequitur. - Animam idem hic esse ac vitam manifestum est, quum neque corpus animam deponat, neque divina Christi persona eam unquam reliquerit. Particula iva ut non per ideo ut exponenda est, sed ita ac si dictum esset ea conditione ut.

v. 18. Christus id curat ut Iudaei bene intelligant, quod modo dixerat, sponte sua se mortem obiturum. Recole quae diximus de Io. VII, 33 et VIII, 28. 29, et lege Chrysostomum (2). Hoc mandatum accepi a patre meo; vim atque

(1) Gal. IV, 9. Confer I Cor. VIII, 3; XIII, 12; II Tim. II, 19.
(2) In h. 1.

emphasim illius hoc expende; quod nisi fiat, videri haec verba possent superioribus contraria. Vis ergo vocis non ea est ac si Christus ita dixisset: Mandatum accepi a patre meo ut ponam eam a me ipso, et potestatem habeam ponendi eam, et potestatem habeam iterum sumendi eam; si enim iussus a patre haec fecisset, qui dici potuisset ea facere a se ipso illamque potestatem habere? sed hunc sensum efficit: Huiusmodi est mandatum quod accepi a patre meo; mihi, inquam, hoc pater mandavit sub ea conditione, si vellem. Neque tamen propterea minus vere Christus dicitur factus obediens usque ad mortem; eo enim perfectior et laudabilior obedientia quo liberior. Non tamen repugnarem si cui potius videretur haec ita esse interpretanda, ut potestas ponendi et iterum sumendi animam ad Christi voluntatem divinam, ad humanam vero mandatum patris pertinere dicantur. Cyrillus certe de hac potestate ita pronuntiavit: Quod quidem proprium est secundum naturam Dei (1).

[ocr errors]

vv. 19-21. Narrationis conclusio consilio Ioannis opportuna. Verba in hoc loco videntur, sicut hebraicum 7, dici pro rebus; sic enim ea, quae sequuntur, credere suadent. Quae sequuntur, gesta sunt duobus fere post mensibus. Interea temporis, sic enim discimus ex evangeliorum collatione, Christus extra Hierosolymam in Iudaea versatus est. Lege Lib. II de Evangeliis Annot. C. CI.

v. 22. Lege I Mach. IV, 59; II Mach. X, 5-8. Sollemne encaeniorum agebatur octo diebus a die 25 mensis noni, qui est casleu, qui dies illo anno 28 aer. vulg. incidit in diem prid. kal. decembris. Hiemi veteres initium faciebant medio tempore inter aequinoctium autumnum et brumam, hoc est intra dies VII et IV id. novembr.

v. 23. De hac porticu, quae templo ab ortu obtendebatur, est in III Reg. VI, 3 et II Par. III, 4, pluraque leguntur apud Flavium Iosephum.

v. 25. Quorsum me interrogatis cui loquenti non creditis? tametsi, quae loquor, factis confirmem, miraculis videlicet. Christus, sicut alias, ad ipsa sua opera quodammodo provocat. Confer v. 38; V, 36; XIV, 12.

(1) In h. 1.

vv. 26. 27. Repetita porro pastoris atque ovium similitudine, qua duobus ante mensibus usus erat vv. 1-16, primo, cur ipsi loquenti Iudaei non credant, caussam esse ait quod isti non sint ex ovibus suis. Hanc deinde caussam hoc argumento demonstrat: Oves meae vocem meam audiunt; sed vos non auditis; non ergo estis ex ovibus meis. Argumenti tamen solam propositionem enuntiat, quod satis est, eamque tacite adducit ex eo quod ipse eas cognoscat; neque enim illae audire possent nisi ipse vocaret, sed neque ipse illas vocaret nisi cognosceret. Recole quae diximus de v. 14 deque Io. VI, 45. Denique argumentationem concludit addens illud, quod non modo ovium suarum proprium sit oportet, sed et omnium, quae ipsarum propria sunt, praecipuum est, atque affirmat oves suas omnimodis eas esse quae ipsum sequuntur; sicut enim alibi (1) demonstravimus, non unum atque idem est Christo credere atque ipsum sequi.

v. 28. Vt illi Iudaei, inquit Chrysostomus, oves esse conarentur, haec Christus subiunxit, quae ipse ovibus suis bona - Dare vitam aeternam non est nisi unius Dei. — Iam praestat. totius argumentationis ad cvv revocatae ordinem consi

[ocr errors]

dera. Ego cognosco oves meas, inquit, cognitas voco, vocatae vocem meam audiunt, audientes credunt, credentes sequuntur me, sequentibus vitam aeternam do eis.

vv. 29. 30. Confirmat, quod dixerat, neminem oves de ipsius manu rapturum esse. Quid Christo pater dedit? Naturam divinam, nimirum id quod omnium maximum est, (vox enim maius ostendit, non tantum homines, sed res omnes significari voce omnibus), neque vero alteram naturam, sed illam ipsam unam quae patris est. Christus ergo et pater unum sunt. Quare, quum oves nemo possit rapere de manu patris, neque de manu Christi potest. — In verbis, Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est syntaxis inversa est, sicut alibi quoque factum vident qui hoc evangelium legunt. In graeco tamen exemplari ita haec sunt: Pater meus, qui dedit mihi, has oves videlicet, maior omnibus est; quae licet argumentum magis perspicuum efficere videantur, non tamen sine

(1) In Io. I, 3. 4.

« PreviousContinue »