De Ordinatione Feriarum Paschalium per Theophilum Episcopum Cæsarensem ac reliquorum Episcoporum, Synodum. POST resurrectionem vel ascensionem Domini salvatoris, Apostoli quomodo pascha deberent observare, nihil ordinare potuerunt, quia dispersi erant per universum mundum, ad prædicandum occupati. Sed quacunque die decimaquarta luna mense Martio fuisset, pascha celebrabant. Post transitum ergo de hoc mundo omnium Apostolorum, per singulas provincias diversa tenebant jejunia. Nam Galli quacunque die octavo Calendarum Aprilium fuisset, quando Christi resurrectio tradebatur, semper pascha celebrabant: in Italia vero alii XX dies jejunabant, alii septem. Orientales vero, sicut Apostolos viderunt, ut supradictum est, decimaquarta luna, mense Martis pascha tenebant. Cum ergo hæ tales observationes per singulas provincias tenerentur, unde moror erat sacerdotibus, eo quod a quibus una fides recte tenebatur, eorum dissentirent jejunia. Tunc papa Victor, Romanæque urbis episcopus direxit auctoritorem ad Theophilum Cæsariensis Palestinæque antistitem, ut quomodo pascha recto jure a cunctis catholicis celebraretur ecclesiis, inibi fieret ordinatio, ubi Dominus et salvator mundi fuerat in carne versatus. Percepta itaque auctoritate prædictus episcopus non solum de sua provincia, sed etiam de diversis regionibus omnes episcopos evocavit. Ubi cum illa multitudo sacerdotum convenit, tunc Theophilus episcopus protulit auctoritatem ad se missam Victoris papæ, et quid sibi operis fuisset injunctum ostendit. Tunc pariter omnes dixerunt episcopi, Nisi prius quomodo mundus fuerit a principio investigatus, nihil potest de observantia paschæ salubriter ordinari. Dixerunt ergo episcopi : Quem credimus factum fuisse in mundo primum, nisi Dominicum diem? Theophilus episcopus dixit: Pro bate quod dicitis. Responderunt Episcopi: Secundum scripturæ auctoritatem factum est vespere et mane dies primus. Deinde secundus, tertius, quartus, quintus, sextus, septimus. In quo septimo requievit Deus ab omnibus operibus suis, quem diem Sabbatum appellavit. Ergo cum novissimum diem signet sabbatum, quis potest esse primus, nisi Dominicus dies? Theophilus Episcopus dixit, Ecce de Die Dominico, quia primus sit probastis, de tempore enim quid dicitis? Quatuor enim mundi tempora accipiuntur: Ver, Estas, Autumnus, Hiems. Quod ergo tempus primum factum in mundo? Episcopi responderunt, vernum. Theophilus Episcopus dixit, Probate quod dicitis. Et illi responderunt, Scriptum est: Germinet terra foeni herbam secundum genus suum et lignum fructiferum, ferens fructum suum. Hæc autem temporibus veris accipitur. Theophilus Episcopus dixit, In quo loco caput mundi esse creditis? In principio temporis, an in medio tempore, aut in fine? Episcopi responderunt, In æquinoctio octavo Calendarum Aprilium. Theophilus Episcopus dixit, Probate quod dicitis. Et illi responderunt : Scriptum est quia fecit Deus lucem et vocavit Deus lucem diem, et fecit Deus tenebras, et vocavit tenebras noctem, et divisit inter lucem et tenebras æquas partes. Theophilus dixit: Ecce de die vel tempore probastis, de Luna quid vobis videtur? Utrum crescentem ac jam plenam, an imminutam a deo fuisse consecratam. Episcopi responderunt, plenam. Et ille Probate quod dicitis: responderunt, Et fecit duo luminaria magna, et posuit ea in firmamento cœli ut luceant super terram. Luminare majus in inchoationem diei, luminare minus in inchoationem noctis, non poterat aliter nisi esset plena. Nunc ergo investigavimus, quomodo in principio factus fuerit mundus, id est, die Dominico. Verno tempore in æquinoctio, quod est octavo Calendarum Aprilium, Luna plena per ipsum tantummodo tempus et elementa resurgunt. Theophilus dixit: Nunc igitur agendum est de ordinatione, quomodo debeamus Pascha tenere. Episcopi dixerunt, Numquid potest dies Dominicus præteriri, ut in eo Pascha minime celebretur, qui tot et talibus benedictionibus sanctificatus est? Theophilus dixit: Dicite ergo quibus et qualibus benedictionibus eum esse sanctificatum asseritis, ut scribere possimus. Episcopi dixerunt, Prima illi benedictio est, quia in ipso tenebræ sunt remotæ, et lux apparuit. Secunda est illi benedictio, quod de terra Ægypti velut de tenebris peccatorum quasi per fontem baptismi per mare rubrum populus fuisset liberatus. Tertia illi benedictio est, quia in eodem die cœlestis cibus manna hominibus datus est. Quarta illa benedictio est, qua Moyses mandat ad populum: Sit vobis observatus dies primus et novissimus. Quinta illa benedictio est, ut in CXVII Psalmo dicit: Circumdederunt me sicut apes, et exarserunt sicut ignis in spinis. De resurrectione autem Domini dicit: Hæc est dies quam fecit Dominus, exultemus et lætemur in ea, usque ad cornu altaris. Sexta illi benedictio est, quod in ipsa Dominus resurrexit. Vides ergo quia dies resurrectionis Dominicus singulariter in Pascha teneri possit. Theophilus dicit, De tempore autem ad Moysen mandatum est a Deo. Hic mensis erit vobis initium mensium, Pascha facite in eo. Omnes ergo triginta dies a Domino consecrati sunt. Episcopi dixerunt, Jam superius dedimus responsum, principium mundi esse æquinoctium octavo Calendarum Aprilium. Et ab octavo Calendarum Aprilium usque in octavum Calendas Maias, legimus esse consecratos. Theophilus dixit: Ecce impium non est, ut passio Dominica, tantum sacramenti mysterium, extra limitem excludatur. Passus namque Dominus ab undecimo Calendarum Aprilium, qua nocte a Judæis traditus est, et ab septimo Calendarum resurrexit, quomodo ergo tres dies extra terminum excluduntur? Omnes Episcopi dixerunt, Nulla ratione fieri debet, ut tantum sacramentum extra limitem excludatur, sed hi tres dies intra terminum inducantur, et de subter retrahere constitutum est. Ergo in illa synoda ab undecimo Calendarum Aprilium usque in undecimo Calendarum Maiarum, Pascha debent servare, et nec ante nec postea cuicunque constitutum limitem transgredi liceat. Similiter et de Luna præceptum Divinum teneatur. Mandatum est per Moysen: Sit vobis observatum a decima quarta Luna usque XXI. Has ergo septem Lunas similiter in Pascha tenendo constat fuisse, consecrata sunt. Quand ergo fit intra suum limitem ab undecimo Calendarum Aprilium usque in undecimo Calendarum Maiarum, dies dominicus, et luna ex illis octava sanctificata, Pascha nobis visum est celebrare. Omnis paschalis luna cujuscunque ætatis est, si detrahis ab ea septem, fiet tibi ætas lunæ, quæ fit in initio quadragesimæ. Verbi gratia: Si decima quinta luna est paschalis, tolle de quindecim duodecim, et remanent centum et undecim. Tertia est luna in initio quadragesimæ, eo anno quo decima quinta luna est die Dominico Paschæ, et cætera similiter. Memento quod anno bissextili lunæ Februarii mensis triginta dies, et tamen luna Martii mensis triginta dies habeat, sicut semper habet, ne paschalis lunæ ratio vacillet. V. EPISTOLA AD ACCAM DE PRINCIPIO Dilectissimo ac Reverendissimo Abbati Acca, humillimus famulorum Christi Beda, Salutem! E principio libri Genesis in quo mundi hujus creatio descripta est, multi multa dixere, multa posteriis ingenii sui monimenta reliquere, sed præcipue quantum nostra pusillitas ediscere potuit, Basilius Cæsariensis, quem Eustathius interpres de Græco fecit esse Latinum. Ambrosus Mediolanensis, Augustinus Hipponensis episcopus: quorum primus libris novem, secundus vestigia ejus sequens libris sex, tertius libris XII et rursum aliis duobus specialiter adversum Manichæos descriptis, prolixa legentibus doctrinæ salutaris fluenta manarunt, completo in eis promisso veritatis quo dicebat, Qui credit in me, sicut ait scriptura, flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ. E quibus Augustinus etiam in libris Confessionum suarum, in libris quoque quos contra adversarium legis et prophetarum eximie composuit: sed et in aliis sparsim opusculis suis nonnullam ejusdem primordialis creaturæ memoriam, cum expositione congrua fecit. Verum quia hæc tam copiosa, tam sunt alta ut vix, nisi a locupletioribus, tot volumina acquiri, vix tam profunda nisi ab eruditioribus valeant perscrutari: placuit vestræ sanctitati id nobis officii injungere, ut de omnibus his velut de amœnissimis late florentis paradisi campis, quæ infirmorum viderentur necessitati sufficere decerperemus. Nec |