BIBLICUS, HOC EST DICTA, SENTENTIA, ET EXEMPLA ET PER LOCOS COMMUNES DISTRIBUTA, PHILIPPO PAULO MERZ OPUS Omnibus Theologis Speculativis, Polemicis, Moralibus, utriufque Juris EDITIO QUARTA ITALICA: VENETIIS, MDCCX C. A PUD JO: VALERIUM PASQUA L- I SUPERIORU M T ER M I SS U. Omnis Scriptura divinitus inspirata; utilis eft ad docendum, ad arguendum; ad corripiendum, ad erudiendum in juftitia: ut perfectus fit homo Dei › ad omne opus bonum inftructus: PREFATIO AUCTORIS AUGUSTANE EDITIONI. in Ullus fane eft, qui in du- [ Scriptur. doceant, & fic porro &c. Sed bium vocare poffit, qued quam vana hæc ipforum putatitia gloria momenta, in quo vivimus fit &c. monftrabit præfens opus, temporis, præcipue requi- quo, quoniam tam pertinaciter & inrant indagationem Scriptu- fulle nos quafi ignorantes ad Scripturæ Sacræ. Etenim nullo aras provocant, earum aperto teftimo: lio amplius titulo, nec fub ulla alia nio & auctoritate convincentur . fpecie & umbra heterodoxi, feu potius Mihi fane, dum per Scripturam faAcatholici verbi Divini Miniftri & cram, & ex illa divinitus accepta luPrædicantes auditores fuos ac difci- ce veritatem Fidei & Religionis Ropulos a veritate Catholica detinent & mano Catholicæ divina gratia inveni, abducunt, nifi cum prætenfa ab ipfis ftatim poft falutiferam converfionem Scriptura facra, quam perverfe, arro- meam objecerunt, dicentes; fe nihil ganter, & infolenter ad fuum fenfum, magis optare, quam ut Catholicam contra univerfitatem, antiquitatem, & fidem ex Scripturis ipfis demonftrem confenfum contorquent, addunt, di- bene fcientes, quod & ego (abfque omni minuunt, immutant. Verbum Domi- vana gloria) facram Scripturam a juvenni clamitant ac vociferantur, illudque tute noverim 2. ad Tim. 3. 15. Demonimportuna verborum impudentia, tanta- ftravi iftam, juxta monitum Divi Petri que Scholiorum & explicationum far- dicentis: Parati eftote femper ad fatisfaragine & cumulo cæcutienti multitu- &tionem omni pofcenti vos rationem de ea, dini effulminant, ut five adverfus Ec- que in vobis eft fpe, 1. Petr. 3. 15. ediclefiam Catholicam, five fuperiorem di librum germanice intitulatum: Entvpoteftatem confpirent, five Principes veder Catholifch oder vvider de Siinefcatos fafcinent, orthodoxofque bel: fed quia ifte libellus dudum diPatres contumeliis ac convitiis afficiant, five difciplinam & hierchiam Ecclefiafticam diruant &c. omne illud debeat effe purum purum Verbum Dei; ipforum ergo principio & gladio, ad quem provocant, jugulentur.ftrandi, dum petit a me nobilis ac Nec aliter Acatholici refpondent fuis in Religione innata vacillantibus, & ad veritatem Catholicam inclinantibus & convertentibus, quam olim, tempore Chrifti Judæi refponderunt Nicodemo, occulto illi difcipulo Chrifti, de quo Joannis c. 7. v. 50. ita legimus: Dum Nicodemus innocentiam Salvatoris defenderat, refponderunt & dixerunt ei Judæi: Numquid & tu Galilaus es? Scrutare Scripturas, & vide, quia a Galilæa Prophetæ non furgit. Nihil aliud inquam, prætendunt & Acatholici, quam Scripturas, dicentes & inculcantes toto die: Scrutamini Scripturas ; & invenietis, quod Roma fit Babylon, quod Papa Anti-Chr.quod catholici contra ft ftractus & tantummodo controverfos. in fe continet articulos fidei, melior & gratior atque acceptior oblata eft occafio amorem meum & fervorem in ftudio Scripturistico publice demon Spectatiffimus D. Veith, velim ipfi libellum quemdam in octava forma: Thefaurus Bibliorum &c. intitulatum, collectum a Gulielmo Alotto Anglo, ac divulgatum & typis mandatum Antvverpiæ jam 1581. amplificare & corrigere. Adauxi hunc, & ex pluribus Auctoribus magni ponderis, collegi hoc completum opus, quod tanca induftria, fudore, & labore confectum eft, ut vix completius ac perfectius effe poffit,ad mi. nimum a Lit. P. ufque ad finem, cum his litteris colligendis plus temporis & admi. niculi adquifiverim. Omnia, & fingula di&ta ipfe evolvi,recognovi, ac reftitui, ita ut affecurare Lectorem poffim, caput & verfus accuratiffime effe appofita. cordantiis folummodo verba, hic vero una cum verbis res maximi momenti continentur. Nec te deterreat typis parvus, Garmond dictus, fed potius confideres, quod verfatus in Sacra Scriptura aut textum fimul memoriæ impreffum jam habeas fenex, aut fi adhuc peregrinus & imperitus Script. S. exiftis, oculos perfpicaces junior adhuc poffideas. De utilitate, ufu & commodo hujus utriufque Teftamenti contenta. In fumOperis non neceffe eft multum dicere, fi- ma, hoc opus nihil continet, quod non quidem nullum adefse poterit dubium, ad depravatos hominum mores corrinam quid pulcrius,quid ut.lius,qui magis piendos & reprehendendos,tum ad fidem neceffarium, quam omnem fuam fcien- Chrifti propagandam & illuftrandam, tiam, omnia princípia, conciones? ver- atque hærefes & fectas æternis tenebris ba & prolata per totam facram Scrip- abdendas & refervandas, contundendas turam diductis & allatis teftimoniis & infrigendas plurimum valeat. Si daret confirmare ac exemplis divinis illuftrare Deus tempus, vires, & arma, Thefanut five vera fententia eruenda, explican rus quidem fimilis Patriticus iifdem Tida, confirmanda,aut exemplis facris illu- tulis inftructus & fubdivifionibus, item ftranda veniat, five multiplices errorum Thef. prof. & hift.in lucem prodire poffet labyrinthi & tenebræ detegendæ ac de- nonne vero ex his tribus Thefauris, Be tergendæ fint, quas turpilima fatana blico, Patriftico, & hiftor. mille & mille mancipia, & maftigiæ in eftrema ac difcurfus, fermones, & conciones formundi fenefcentis tempeftate offunde- mari, firmari, ac confirmari poffent, re folent, mentem fimul, & oculos abfque ullo alio librorum vehiculo? Inper omnes Scripturæ Sacræ locos, fuper veto vices hic Thefaurus fupplecertis quafi capfulis inclufo, nullo ne- re poteft fic dictarum Concordantiarum, gotio circumducere, & ancipitem il-fed non vice verfa, fiquidem in iftis Conlum ufque ad divifionem animæ fimul & fpiritus pertingentem verbi divini gladium Hebr. 4. 12. quaquaverfum ittingere poffis. Si vis exempli gratia, Theologus differere de attributis divinis, de Trinitate perfonarum, de Incarnatione Chrifti, de Spiritus Sancti proceffione a Patre & Filio &c. evolve titulos: Deus, Chriftus, & Spiritus Sanctus. &c. & invenies dicta & argumenta Biblica quotquot de ifta materia in Scripturis Sacris extant. Visne de virtutibus & vitiis verba facere Moralifta? quære, titulos congruos, & fatis tibi undique fiet. Visne controverfiarum amator ac ftudiofus articulum controverfumenucleare, & ex Scripturis s. demonftrare de purgatorio, de invocatione San ctorum, de Miffa, de oratione flexis genibus & fic porro, evolve titulos, &evenient, & invenies omnia prætenfa clara. Et fic erit in omnibus Facultatibus & fcientiarum generibus; Phyficus inveniet elementa quatuor, & quidquid alias in hoc fublunari occurrit; Cafuifta de reftitutione, de facran entis, & reliqua ; & Fruere igitur hoc Thefauro, Chritandem Orator & Concionator de omni ftiane Lector, & expecta conciliatodabili materia reperiet dicta & exemplarium & Onomafticum Biblicum. Vale, ૮ Biblica plurima & ingela in facro textu fave, & pro me deprecare Deam. Non tandem titillantis alicujus lau dis cupiditate pellectus fudorem in colligendis his titulis infumpfi, fed eo libentius hunc laborem, hanc ope am fufcepi (nam pręter hanc, & aliquam tenuem judicii exercitationem nihil meum dici poteft ) quo majorem inde utilitatem & fructum Ecclefiam Dei Romano-Catholicam cujus depofitum eft Scriptura Sacra juxta effatum S. Pauli ad Rom. 3. 2. percepturam e-S. effe credidi, adeoque officii mei & muneris effe duxi, omnem operam navare, omne onus fubire, omneque ftu dium meum eo referre, quo Dei & Ecclefiæ fuæ fanctæ promoveatur gloria. De utilitate hujus OPERIS quidam ita canit. Xiguus quamvis fit præfens mole libellus, Nec modica in vaftum pagina crefcat opus: Ille dabit dignos cælefti pectore mores, Divitis ubertim virtutis munera fundet, Que potes undanti vix capere ipfe finus Germine, felici dona legenda manu. Quafque babet Alcinoi nobilis bortus, opes, Laudibus immodicis celebrantur Adonidis borti, Quique alii Vatum munere nomen habent. Nos tibi non veterum canimus ludibria Vatum, Non petit hic falfam fabula vana fidem. Omnia fed fidei refero, & pleniffima veri Fabulaque in noftro carmine nulla fedet. Hic funt therei felicia munera Regis, Sandterum quidquid vota beata petunt. Hic Junt Nedarei fontes & Alumina viva, Ambrofie bic Die dona beata fluunt. Inde cibum vitæ fumes e divite menja, Quo fumpto, non eft dira timenda fames: Ille brevi gyro facri myfteria verbi Clauit, & hæc ubi fint i venienda, docet. Turba Prophetarum, que facra cumque docet. Er cum fit Jeries rerum laudanda probata, Adde quod & Jenlum breviter jubnedit apertum, Exiguo aut nnllo binc pene labore petes: In vitis aliquem, quem malus error habet; |