justitiæ; ne tamen putarent, eam dilectionem saltem cum voto sacramenti statim esse vivificam, sive reconciliatoriam ac justificantem, eam certis characteribus, à vivâ et reconciliatoriâ, sive justificante contritione discrevit; quod hæc quidem sit, ut diximus (1), charitate perfecta; illa autem sit dilectio tantùm incipiens, nec ad eum deducta finem, ut charitate perfecta sit : unde etiam fit, ut sit præparatoria, non perficiens, aut justitiam inducens, sed ea quam ipsa justitia consequatur; ut sit denique, non nova vita, quod est opus contritionis charitate perfectæ, sed novæ vitæ propositum, ejusdemque inchoatio quædam. Quos incipientis dilectionis characteres nunc explicare aggredimur : atque hæc erit secunda pars nostræ disputationis, haud obscurioribus aut inferioribus sacrosancti Concilii firmata decretis, et pari utique fide retinenda. SECUNDA PARS. IX. De disposi tionibus, maximè verò de incipientedi Placet igitur primùm ex sessione vi, cap. vi, sequentia recitare : « Disponuntur autem ad ip» sam justitiam, dum excitati divinâ gratiâ,.... >> liberè moventur in Deum, credentes vera esse, lectione Dei >> quæ divinitus revelata et promissa sunt; atque ad conse» illud imprimis, justificari impium per gratiam quendam jus» ejus ;.... et dum peccatores se esse intelligentes, necessariò » à divinæ justitiæ timore, quo utiliter concu- requisitâ : ex >> tiuntur, ad considerandam Dei misericordiam sess. vi, cap. » se convertendo, in spem eriguntur; fidentes, » Deum sibi propter Christum propitium fore, (1) Sup. n. 6. tificationem VI. X. Quid sit di titiæ fontem, eodem cap. Vi sess. VI. » illumque tanquam omnis justitiæ fontem dili» gere incipiunt ». Quibus verbis, necessariæ dispositiones tres distinctè et ordine proponuntur: primùm fides; eique conjunctus divinæ justitiæ timor : deinde spes per Christum : tertiò, ipsa dilectio, sed tantùm incipiens. Quarum dispositionum si quis vel unam detraxerit, tanti Concilii integram perfectamque doctrinam truncasse judicetur. Quid sit autem illud, quòd « Deum tanquam ligere Deum » omnis justitiæ fontem diligere incipiant >> faut omnis jus- cilè intelliget, qui illam justitiam, quæ Deus est, per se ac propter se diligendam, ac nobis communicandam per Christum, nosque efficienter justificantem consideraverit, quemadmodum ait Paulus: Ut sit ipse justus, et justificans eum qui est ex fide Jesu Christi (1). Diligitur ergo Deus ut fons justitiæ, cùm diligitur ut justus atque justificans: quam justitiam nos esurire ac sitire oportet, dicente Domino : Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam (2), atque inde præparari ad justitiam capessendam, cùm eam esurire et sitire pœnitentes incipimus quod est piæ et sanctæ dilectionis. initium, justificandis hominibus penitus necessarium ne scilicet, quod ait idem Apostolus, ignorantes justitiam Dei, quâ ipse justus est atque justificans; et suam, id est operum ac meritorum suorum, volentes constituere, justitiæ Dei non essent subjecti (3). Quâ voce jubemur veræ justitiæ subjacere liberâ voluntate, et in eam consentire; quod sine aliquo incipientis saltem (1) Rom. 111. 26. (2) Matt. v. 6. (3) Rom. x. 3. dilectionis voluntario ac libero motu esse non poterat. XI. Continua Stante ergo illo, fideique ac spei distinctè superaddito, incipientis dilectionis sensu, quid inde tio; ex eoconsequatur sacra Synodus docet his verbis: « Ac dem cap. VI » propterea (eo scilicet quòd Deum justitiæ fontem sess. VI. diligere incipiant) moveantur adversùs peccata » per odium aliquod et detestationem, hoc est » per eam pœnitentiam quam ante Baptismum » agi oportet »; ut inde exoriatur peccati odium et detestatio, quòd auctor justitiæ Deus diligi ac placere incipiat: quâ in re sita est illa pœnitentia, sine quâ præviâ neminem justificari posse, aut unquam justificari potuisse, constat. Summa autem hujus rei est, quod homo peccator, post peccata commissa, hoc est, post tot dicta, facta, et concupita contra legem æternam, in quo, post beatum Augustinum, omnes theologi rationem peccati constituunt : jam incipiat convertere se ad ipsam justitiam, quæ Deus est; hoc est, ad legem æternam, quæ est super omnia, ac præsidet rebus humanis; nec tamen ei perfectè conjungi, qui est ipse justificationis effectus; sed tamen ad eam assurgere, eamque rebus omnibus velle anteponere: unde incipit quæri et reduci ille ordo, quem, eodem Augustino teste (1), «<lex æterna observari jubet, per>> turbari vetat ». Subdit sancta Synodus : « Denique dum pro» ponunt suscipere Baptismum, inchoare no» vam vitam, et servare divina mandata»: quod (1) Cont. Faust. lib. xx11, cap. xxx; tom. viii, col. 38o. XII. Continuatio, ex eodem capite ubi : implendi mandata. de proposito confirmat sancta Synodus, etiam relato hoc Christi mandato: Euntes docete omnes gentes, etc. docentes eos servare omnia quæcumque mandavi vobis (1): quò fiat etiam illud: Præparate corda vestra Domino (2). Est igitur, teste Scripturâ sacrâ, Synodo interprete, omnino necessarium quo ad justificationem homines præparentur, ut corde gerant non inane, sed firmum ac verum propositum servandi omnia mandata quæcumque Christus imposuit: quibus omnibus maximè comprehendi primum illud ac maximum omnium mandatorum, quo Dominum Deum nostrum diligere toto corde, totâ mente, totis viribus, hoc est propter ipsum ac super omnia jubeamur, nemo sanus negaverit. Hujus ergo tanti præcepti, nisi quis veram ac sinceram executionem et observationem firmo proposito intendat, nec servare mandata, omisso omnium maximo, nec justificari vult: ut profectò constet, justificationis propositum nullum esse posse, nisi cum verâ Dei summè ac super omnia diligendi voluntate conjunctum quo sanctæ dilectionis saltem aliquod initium continetur nec frustra Synodus novæ vitæ inchoandæ propositum inesse oportere decernit, quod mox, suo loco, ex ejusdem Synodi sententiâ perpendemus. An autem, sine aliquo incœptæ et inchoatæ dilectionis initio, stare possit voluntas implendi divini de summâ dilectione mandati, certissimè credimus dubitare posse nemi nem. (1) Matt. xxvIII. 19, 20. (2) I, Reg. v11. 3. Hæc ex sexto capite sexta sessionis. Septimum verò sic incipit : « Hanc dispositionem, seu præ XIII. Idem ΟΧ cap. vii ejus» parationem, justificatio ipsa consequitur; quæ dem sessio» non est sola peccatorum remissio, sed et sanc- nis vi, et ex »tificatio et renovatio interioris hominis per vo >> luntariam susceptionem gratiæ, et donorum Jam, illa verba perpendant : « Justificatio non » est sola peccatorum remissio, sed et renovatio >> interioris hominis per voluntariam susceptio»nem gratiæ, et donorum, quibus homo effici»tur ex injusto justus, et ex inimico amicus ». Quæ si consideraverint, profectò intelligent, in ipso renovationis interioris actu inesse liberum actum, qui sit voluntaria susceptio gratiæ: addit, et donorum; unde homo ex injusto fit justus, et ex inimico amicus: ut certum omnino sit, dum justificamur, atque interiùs renovamur, planè consentire nos in ipsam justitiam atque amicitiam ipsâ justificatione reparatam ac redintegratam ; quod nihil aliud esse possit, quàm fructus et actus veræ ac perfectæ dilectionis, ex ipsâ justificationis gratiâ consecutæ cùm præsertim sancta Synodus illam ipsam justitiam in charitate collocet, « quæ, inquit, diffunditur in can. XI. |