tur, quam ante Baptismum agi oportet. Hæc ergo quatuor eodem ordine recensita canone III, pro more Concilii in pauca contrahit, et solitâ brevitate complectitur; decernitque, ut cuicumque justificationis gratia conferatur, eumdem oporteat credere, sperare, diligere; his tribus actibus in unum pœnitentiæ actum recollectis, neque unquam à se in ipsâ justificationis præparatione divulsis.

XVIII. Solvitur ob

autem ad Pœnitentiæ

sacramen

Dicent, hæc tam plana, tam liquida, tam ex intimo Concilii spiritu prompta, de Baptismo jectio refequidem esse tradita, nec pertinere ad Pœniten- rentium sutiam; quasi ad hanc minora requirantur: sed pradicta ad solum Baphoc stare non potest. Primùm enim, quâ ratione tismum, non id statuunt? nullâ prorsus. Quid enim? an quòd ex parte Dei major sit Pœnitentiæ quàm Baptismi virtus, ut propterea ad illam, quàm ad hunc tum, minor ex parte nostrâ dispositio requiratur? Sed contrà; virtus Baptismi ex parte Dei major et aberior; quippe cùm simul omnem et culpæ et pœnæ reatum absorbeat: quod Poenitentiæ non est concessum. Est sanè Poenitentia secundus Baptismus, ad quem minora requiri, quàm ad primum, nulla vel levis conjectura suadet. Unde sacra Synodus utriusque sacramenti differentiam bis assignans, sess. vi cap. XIV, et adhuc expressiùs sess. XIV cap. 1, de hoc discrimine, ex obligatione incipientis dilectionis orto, ne quidem cogitat. Clarum istud. Extant duo capita, alterum sub hoc titulo: De lapsis, et eorum reparatione, sess. vi; in quo utriusque sacramenti discrimen traditur : alterum sess. XIV, sub hoc titulo:

De differentia sacramenti Pœnitentiæ et Baptismi. Utraque accuratè relegantur circa dispositiones nullum discrimen invenies cùm id eo loco vel maximè memorari oporteret. At si in alterutro sacramento majora requirerentur, pro Pœnitentiâ judicandum esset, in quâ jam violato Baptismo major injuria, majore proinde studio reparanda.

Huc accedunt verba Christi pronuntiantis, cui plura donantur, eum magis diligere (1). In Pœnitentiâ autem plura dimittuntur, cùm ipsum violati Baptismi facinus dimittenda augeat. Eo ergo major exoritur diligendi obligatio, nedum ex parte dilectionis aliquid imminutum esse intelligatur. Quanquam enim allegata Christi sententia ad consequentem dilectionem directè pertinet; æquo jure referenda est ad præparatoriam; cùm petentis et expectantis remissionem, haud alia sit ratio, quàm de impetratâ gratiâ agentis.

Denique, quid causæ esset, cur à Pœnitentiâ potiùs quàm à Baptismo dilectionem illam abesse oporteret? An quia illa dilectio per sese justificationem inferret, vacuo postea sacramento, aut saltem suum effectum jam supponente? Atqui de Baptismo idem dicendum esset, cui remissionis et justificationis effectus haud minùs efficacibus verbis à Scripturâ, Patribus, Conciliisque, adeoque ab ipso Tridentino tribuatur. Quare hæc opinionum ludibria procul à Scholæ gravitate et auctoritate amandari deceret; ac reverâ certum, responsionem hanc, ne quid dicam gravius, ha

(1) Luc. vII. 43.

Γ

beri improbabilem ac temerariam, nullo quem sciam hujus auctore nominato.

Quærunt, quare igitur sancta Synodus,

sess. XIV,

XIX. Cur sess.

ditur.

de Pœnitentiæ sacramento tractans, xv non redicta de Baptismo circa dilectionis initium, non petitur dociterat? In promptu causa est, ideo factum quòd trina de incipiente disemel dicta sufficiant: neque metuendum vide- lectione,quæ batur, ne de Baptismo dicta ad Poenitentiæ sa- sess. vi tra cramentum prono velut ac suo cursu deduci non possent. Quin ipsa Synodus, in proœmio sessionis XIV, id ultro præmonuit his verbis : << Quamvis in decreto de Justificatione multus » fuerit de Pœnitentiæ sacramento, propter lo>> corum cognationem, necessariâ quâdam ra» tione sermo interpositus; tanta nihilominus » circa illud, nostrâ hâc ætate, diversom er>> rorum est multitudo, ut non parum publicæ » utilitatis retulerit, de eo exactiorem et plenio>> rem definitionem tradidisse ». Quibus verbis duo videmus: primum, illud ipsum de Justificatione decretum communis fundamenti loco esse positum : deinde, propter multiplices errores, è re videri, ut de eo argumento plenior tractatio habeatur, ad errores scilicet detegendos, ut ipsa Synodus profitetur, communi, ut diximus, fundamento stante: quod etiam à nobis mox ordine perpendetur, ubi ad eum locum nostra disputatio devenerit.

Id interim observabimus, in utrisque decretis et sess. vi et XIV, æquo jure postulari vitæ novæ propositum et inchoationem (1). Id autem ita ex(1) Sess. VI, cap. VI. Sess. XIV, cap. IV.

XX.

Doctrina

cap. 1, II, III.

plicatur sess. vi, ut in illo proposito expressè intelligatur contineri voluntatem, quâ quisque proponat servare divina mandata: quod licèt sess. xiv prætermissum, tamen in Pœnitentiâ valere nemo negaverit; ut profectò clarum sit, duo illa decreta non inter se opponenda, quod absit, sed alteri ex altero quærendam lucem; et sessionem vi pro sessionis XIV certo ac stabili fundamento habendam.

Jam absolutâ sessione vi, veniamus ad sessionem xiv, ubi de sacramento Pœnitentiæ specialis sess. XIV protractatio instituitur. In hâc autem statim notaviponitur; ac primum ex mus, ex ipso prooemio, id quod ad sessionis vi, proœmio, et quæ fundamenti loco ponitur, commendationem pertinet. Nunc autem in decretis observamus prima illud, ex cap. 1. «< Fuit quidem pœni>> tentia universis homnibus, qui se mortali ali» quo peccato inquinassent, quovis tempore ad gratiam et justitiam assequendam necessaria ». Quo ex loco claret, præire omnino in hoc quoque sacramento eam pœnitentiam, quam, ex sess. vi, ante Baptismum agi oportet, ut suprà memoravimus: cui quidem pœnitentiæ inesse necesse sit, illud credere, illud sperare, illud diligere, atque inde profectam peccati detestationem eam, in quâ, ex eâdem sessione vi, præeuntis pœnitentiæ ratio collocetur.

Deinde, ex capite secundo, notamus differentiam sacramenti Baptismi et Fœnitentiæ, nullâ mentione discriminis circa antedictas dispositiones, ut profectò easdem in utroque sacramento pariter retineri ac requiri necesse sit,

quemadmodum suprà memoravimus. Interim de utriusque sacramenti æquâ necessitate, ita est definitum : « Ut sit hoc Poenitentiæ sacramentum lapsis post Baptismum æquè necessarium, ut » nondum regeneratis ipse Baptismus » : hoc est necessarium non modò necessitate præcepti, verùm etiam necessitate medii.

Postea ex capite tertio : « Rem et effectum hujus sacramenti, quantum ad ejus vim et effi>>caciam attinet, reconciliationem esse cum Deo ». Quare hoc sacramentum meritò definire possis, redintegratæ gratiæ ac reconciliatæ amicitiæ sacramentum, quod nemini, pisi optanti et volenti Dei amicitiam, et cum eo gratiam, concedi posse liquet, ut suprà diximus : unde etiam addidimus, huic sacramento demi efficaciam, si quid his detraxeris, neque in pœnitente Dei amicitiam, hoc est, charitatem ipsam efflagitante, aliquid agnoveris, unde Deum ipsius gratiæ et justificationis auctorem amare jam cœperit.

XXI.

Doctrina

Hactenus apparuit sessionem XIV sessioni VI veluti fundamento superstructam esse. Sed res cap. IV ejuserit clarior, si caput quartum, hoc est illud ip- dem sessiosum, quod vel maximè nobis objicitur, diligenter nis xiv. perpenderimus. Sic autem habet : « Contritio, » quæ primum locum inter pœnitentis actus ha» be, animi dolor ac detestatio est de peccato >> commisso, cum proposito non peccandi de » cætero ». Ac paulò post : « Declarat sancta Synodus, hanc contritionem non solùm ces»sationem à peccato, et vitæ novæ propositum >> et inchoationem, sed veteris etiam odium con